7. ctk môn- VẬT LIỆU CƠ KHÍ

Chương trình đào tạo trung cấp

Nghề : Cơng nghệ kỹ thuật cơ khí

CHƯƠNG TRÌNH MƠN HỌC
(Ban hành kèm theo quyết định số......./QĐ-TrTCKN ngày ..... tháng .... năm 2022
của Hiệu trưởng Trường trung cấp Kỹ Nghệ Hà Tĩnh)
Tên MH/MD: VẬT LIỆU CƠ KHÍ
Mã mơn học: MH07
Thời gian thực hiện mơn học: 45 giờ, (Lý thuyết: 24 giờ; Thực hành, bài tập: 19
giờ; Kiểm tra: 2 giờ)
I. Vị trí, tính chất của mơn học:
1. Vị trí:
Vật liệu cơ khí là mơn học lý thuyết cơ sở được dạy sau khi học hết các môn
học chung và được giảng dạy đầu tiên các môn lý thuyết cơ sở hoặc tùy thuộc
phân công giáo viên nhưng đảm bảo học trước các MĐ chuyên môn.
2. Tính chất:
Là một học phần lý thuyết cơ sở nhằm trang bị các kiến thức về vật liệu chế
tạo cũng như vật liệu dụng cụ cắt gọt, học sinh nắm được tính chất, kí hiệu và
cơng dụng của từng loại vật liệu, đồng thời thường xuyên cập nhật các vật liệu
mới.
II. Mục tiêu môn học:
Sau khi học xong môn học này, người học đạt được:
1. Về kiến thức:
- Trình bày được đặc điểm, phân loại, ký hiệu và công dụng các loại vật liệu
cơ khí,
- Trình bày được kí hiệu, công dụng các loại vật liệu chế tạo dụng cụ cắt gọt
kim loại,
2. Về kỹ năng:
- Nhận dạng và ứng dụng các loại thép các bon, thép hợp kim, hợp kim
cứng,

- Nhận dạng và ứng dụng các loại vật liệu dụng cụ cắt.
- Lưạ chọn áp dụng các phương pháp cơ bản và cách nghiên cứu tài liệu,
tìm kiếm các vật liệu mới đang được sử dụng trên thị trường,
- Đọc được các bản chi tiết của các cơ cấu.
3. Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:
- Có tinh thần tham học hỏi, tự nghiên cứu và say mê nghiên cứu môn học.


Chương trình đào tạo trung cấp

Nghề : Cơng nghệ kỹ thuật cơ khí

III. Nội dung mơn học
1. Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian:
Thời gian (giờ)
Số
TT

Tên chương, mục

I

Chương I.
Tính chất vật liệu kim loại

Tổng
số

Thực
hành, thí

Lý
nghiệm,
thuyết
thảo luận,
bài tập

5

3

2

15

7

7

5

3

2

10

6

4

Kiểm
tra

1.1. Tính chất chung
1.1.1 Tính chất vật lý
1.1.2 Tính chất hóa học
1.1.3 Tính cơng nghệ
1.1.4 Tính cơ học
II

Chương II.
Thép
2.1. Khái niệm
2.1.1. Định nghĩa
2.1.2. Phân loại và kí hiệu
2.1.3. Cơng dụng
2.2 Thép hợp kim

III

Chương III.
Gang
1. Khái niệm
1.1 Định nghĩa
1.2 Phân loại và kí hiệu
1.3 Công dụng

IV

Chương IV.

Hợp Kim cứng và hợp kim màu

1


Chương trình đào tạo trung cấp

Nghề : Cơng nghệ kỹ thuật cơ khí

1. Hợp kim cứng
2. Hợp kim màu
2.1 Nhơm và hợp kim nhôm
2.2 Đồng và hợp kim đồng
2.3 Hợp kim làm ổ trượt
Chương V.

V

Vật liệu dao cắt

10

5

4

1

45

24

19

2

5.1. Bản vẽ chi tiết
5.2. Bản vẽ lắp
Cộng
2. Nội dung chi tiết:
Chương I.
Tính chất vật liệu kim loại
1 Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này, người học đạt được:
- Trình bày được các tính chất vật liệu, sự ảnh hưởng các tính chất đến
cơng nghệ gia cơng, sản xuất,
- Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc, chủ động và tích
cực sáng tạo trong học tập.
2 Nội dung
1.1. Tính chất chung
a, Khái niệm
1.2. Tính chất vật lý
a, Tính dẫn điện
b, Tính dẫn nhiệt
c, Tính chất từ
1.3. Tính chất hóa học
a, Ăn mịn hóa học
b, Ăn mịn điện hóa
1.4. Tính cơng nghệ

Thời gian: LT:3h; TH:2h


Chương trình đào tạo trung cấp

Nghề : Cơng nghệ kỹ thuật cơ khí

a, Tính gia cơng
1.5. Tính cơ học
a, Tính chịu bền
b, Độ cứng HB, HRC
Chương II.
Thép
1 Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này, người học đạt được:
- Trình bày phân loại các loại thép thông dụng,
- Nêu được công dụng và kí hiệu từng loại thép,
- Trình bày được kí hiệu cơng của thép hợp kim cứng,
- Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc, chủ động và tích
cực sáng tạo trong học tập.
Thời gian: LT: 7h; TH:7h;KT:1h

2 Nội dung
2.1. Khái niệm
1.1 Định nghĩa
1.2 Phân loại và kí hiệu
a, Thép xây dựng
b, Thép kết cấu
c, Thép dụng cụ
1.3 Ứng dụng

a, Thép xây dựng
b, Thép kết cấu
c, Thép dụng cụ
2.2 Thép hợp kim
Chương III
Gang
1 Mục tiêu

Sau khi học xong bài này, người học đạt được:
-Trình bày được kí hiệu các loại Gang thường dùng,
- Trình bày phân loại và cơng dụng các loại Gang,
- Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc, chủ động và tích


Chương trình đào tạo trung cấp

Nghề : Cơng nghệ kỹ thuật cơ khí

cực sáng tạo trong học tập.
Thời gian: LT: 3h;TH: 2h

2 Nội dung
3.1. Khái niệm
3.1.1. Định nghĩa
3.2. Phân loại và kí hiệu
a, Gang trắng
b, Gang xám
c, Gang cầu
d, Gang dẻo
3.3 Công dụng

a, Gang trắng
b, Gang xám
c, Gang cầu
d, Gang dẻo
Chương IV.

Hợp Kim cứng và hợp kim màu
1 Mục tiêu
Sau khi học xong bài này, người học đạt được:
- Trình bày được các tính chất thép hợp kim,
- Trình bày được các loại thép hợp kim về công dụng, ký hiệu,
- Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc, chủ động và tích
cực sáng tạo trong học tập
Thời gian: LT: 6 h; TH:4 h

2 Nội dung
4.1. Hợp kim cứng
4.1.1. Phân loại
4.1.2. Cơng dụng và kí hiệu
4.2. Hợp kim màu
4.2.1. Nhôm và hợp kim nhôm
4.2.2. Đồng và hợp kim đồng
4.2.3. Hợp kim làm ổ trượt
Chương V.
Vật liệu dao cắt


Chương trình đào tạo trung cấp

Nghề : Cơng nghệ kỹ thuật cơ khí

1 Mục tiêu
Sau khi học xong bài này, người học đạt được:
- Trình bày được cơng dụng, ký hiệu của các loại vật liệu dao cắt,
- Trình bày được dao gia cơng về cơng dụng, kí hiệu của nhóm khơng
thép,
- Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc, chủ động và tích
cực sáng tạo trong học tập.
2 Nội dung

Thời gian: LT:5 h; TH:4h; KT:1h

5.1. Vật liệu thân dao
5.2. Vật liệu làm phần cắt gọt
5.2.1. Phân loại
- Thép cacbon dụng cụ
- Thép hợp kim dụng cụ
- Thép gió
- Hợp kim cứng
5.3. Nhóm khơng thép
5.3.1. Vật liệu sứ
5.3.2. Vật liệu tổng hợp
IV. Điều kiện thực hiện môn học
1. Phịng học chun mơn/nhà xưởng
-. Phịng được trang bị hệ thống đèn, quạt đảm bảo ánh sáng và thoáng mát.
- Bàn, ghế cho sinh viên đầy đủ
- Bàn ghế giáo viên, bảng, máy chiếu, bút bảng.
2. Trang thiết bị máy móc
- Máy tính, máy chiếu,
- Các loại máy dùng để thí nghiệm vật liệu trong ngành cơ khí như kính hiển

vi, máy thử độ cứng….
3. Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu:
Giáo trình, bài giảng, tài liệu liên quan đến mơn học vật liệu cơ khí, tài liệu
tham khảo.
Mẫu vật liệu, dụng cụ dao cắt các loại,
4. Các điều kiện khác


Chương trình đào tạo trung cấp

Nghề : Cơng nghệ kỹ thuật cơ khí

Khuyến khích các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trang bị phòng học và các
điều kiện khác để có thể tổ chức giảng dạy mơn học theo hình thức trực tuyến.
V. Nội dung và phương pháp, đánh giá
Việc đánh giá kết quả học tập của người học được thực hiện theo quy định
tại Thông tư số 04/2022/TT-BLĐTBXH ngày 30 tháng 3 năm 2022 của Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội quy định việc tổ chức đào tạo trình độ trung cấp,
trình độ Cao đẳng theo niên chế hoặc theo phương thức tích lũy mơ đun hoặc tín
chỉ; quy chế kiểm tra, thi, xét cơng nhận tốt nghiệp.
VI. Miễn trừ, bảo lưu kết quả học tập
Việc miễn trừ, bảo lưu kết quả học tập môn học được thực hiện theo Thông
tư số 04/2022/TT-BLĐTBXH.
Học sinh đã học các ngành nghề cơ khí có chương trình vật liệu cơ khí với
khối lượng kiến thức tương đương hoặc nhiều hơn thì làm đơn miễn giảm mơn học
và được Hiệu trưởng nhà trường quyết định việc miễn trừ môn học.
VII. Một số hướng dẫn khác
Căn cứ thông tư số 04/2022/TT-BLĐTBXH ngày 30 tháng 3 năm 2022 của
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định việc tổ chức đào tạo trình độ trung
cấp, trình độ Cao đẳng theo niên chế hoặc theo phương thức tích lũy mơ đun hoặc

tín chỉ, nhà trường được tự chủ và quyết định hình thức dạy.
Thời gian giảng dạy, học tập được thực hiện trong thời gian từ 6 giờ
đến 22 giờ hàng ngày, bao gôm cả ngày thứ 7 và chủ nhật, trừ các nội dung học
tập đặc thù phải giảng dạy ngoài thời gian này mới đủ điều kiện thực hiện.
Dạy học bằng hình thức trực tuyến được thực hiện linh hoạt thời gian giảng
dạy, học tập tùy theo điều kiện và hoàn cảnh thực tế của từng trường, do hiệu
trưởng quyết định;
Tài liệu tham khảo:
[1]. Giáo trình mơn học Vật liệu học do Tổng cục dạy nghề ban hành
[2]. Phạm Đình Tân: Nguyên lý cắt và dụng cụ cắt, NXB Hà Nội 2002
[3] PGS. TS Hồng Trọng Bá, Giáo trình Vật liệu cơ khí, 2009.
[4] PGS. TS Hồng Trọng Bá, Vật liệu phi kim loại, NXB Khoa Học Kỹ
Thuật, 2009.