Thuốc nào giảm đau hiệu quả hơn? doc

Thuốc nào giảm đau hiệu quả hơn?
Đau mạn tính gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh
và luôn là một thách thức trong thực hành lâm sàng. Những năm gần đây,
việc nghiên cứu về đau mạn tính đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, trong
đó, đặc biệt là sự phát triển và áp dụng điều trị với các thuốc chống trầm
cảm và chống động kinh thế hệ mới.
Theo cơ chế, cảm giác đau ở con người được chia làm 3 nhóm là đau do cảm
nhận (gây ra do chấn thương hoặc viêm các mô tế bào trong cơ thể), đau do
nguồn gốc thần kinh và đau do yếu tố tâm lý. Đau do cảm nhận thường được
điều trị tốt với các thuốc có tác dụng chống viêm giảm đau, trong khi đó, đau
do yếu tố thần kinh thường đòi hỏi điều trị với những thuốc có tác động trên
các chất dẫn truyền thần kinh (như thuốc chống trầm cảm, chống động
kinh…) hoặc các dẫn xuất thuốc phiện trong những trường hợp đau nặng.
Hiệu quả giảm đau của các thuốc chống trầm cảm và chống động kinh có sự
khác biệt rõ rệt giữa các trường hợp đau do nguồn gốc thần kinh và đau do
các nguồn gốc khác.
Thuốc chống trầm cảm
Các thuốc chống trầm cảm 3 vòng như amitriptyline, nortriptyline và
desipramine trong điều trị đau mạn tính do nguồn gốc thần kinh và những
nguyên nhân khác đã được khẳng định qua nhiều nghiên cứu khác nhau,
trong đó, hiệu quả của amitriptyline và chất chuyển hóa của nó,
nortriptyline, được ghi nhận rõ rệt nhất. Khá nhiều bệnh lý đau mạn tính
không do nguyên nhân thần kinh, như chứng đau xơ cơ (fibromyalgia) và
đau cột sống thắt lưng, có đáp ứng tốt với các thuốc chống trầm cảm 3 vòng.
Tác dụng giảm đau của các thuốc này rõ ràng độc lập với tác dụng chống
trầm cảm của chúng vì nhiều bệnh nhân đau nhưng không có trầm cảm vẫn
đáp ứng tốt với thuốc. Hiệu quả giảm đau của thuốc đạt được ra ở liều thấp
hơn so với liều điều trị chống trầm cảm thông thường, ví dụ, với
amitriptyline là 25-100mg hàng ngày. Các thuốc chống trầm cảm khác
không thuộc nhóm 3 vòng như bupropion, venlafaxine, duloxetine cũng có
tác dụng giảm đau ở các mức độ khác nhau đối với các trường hợp đau do

nguồn gốc thần kinh.
Thuốc chống động kinh
Đối với các thuốc chống động kinh thế hệ 1, carbamazepine có hiệu quả khá
rõ rệt trong điều trị đau thần kinh sinh ba, hiệu quả kém hơn đối với đau thần
kinh sau zona và bệnh lý thần kinh do tiểu đường. Trong số các thuốc chống
động kinh thế hệ hai, gabapentin là thuốc được ghi nhận rõ rệt nhất về tính
hiệu quả trong điều trị đau do nguồn gốc thần kinh. Với liều cao, gabapentin
được chứng minh là có tác dụng vượt trội so với giả dược trong điều trị các
trường hợp đau do tiểu đường và đau sau zona, tuy nhiên, tác dụng này đã
không được thể hiện với liều thông thường của thuốc (900mg hàng ngày).
Đối với các hội chứng đau có một phần nguyên nhân thần kinh (như đau kéo
dài sau phẫu thuật), hiệu quả giảm đau của thuốc là không rõ rệt. Pregabalin
cũng là một thuốc chống động kinh thế hệ mới được chứng minh là có hiệu
quả đối với nhiều bệnh lý đau mạn tính như chứng đau xơ cơ (fibromyalgia),
chấn thương tủy sống, đau thần kinh sau zona, bệnh lý thần kinh do tiểu
đường. Pregabaline là thuốc chống động kinh duy nhất có tác dụng đối với
chứng đau xơ cơ. Lamotrigine cũng có ít nhiều tác dụng trong điều trị đau
thần kinh sinh ba, bệnh lý thần kinh liên quan với HIV và đau sau đột quỵ.
Thuốc này không hiệu quả với các trường hợp đau nặng, dai dẳng và thường
gây các phản ứng phụ ngoài da.