Thuốc nhỏ mũi phải dùng đúng cách doc

Thuốc nhỏ mũi phải dùng đúng cách
Việt Nam là nước khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm, khi chuyển mùa thì
nóng lạnh thất thường nên hay gây ra viêm mũi họng. Hẳn là rất nhiều người
đã từng dùng thuốc nhỏ mũi, xịt mũi do tự mua ở hiệu thuốc hoặc được bác
sĩ kê đơn 1 lần rồi tự mua dùng những lần tiếp theo, nhưng liệu bạn có để ý
các lọ thuốc này bao gồm những thành phần gì và dùng như thế nào để an
toàn cho mũi?
Mỗi loại thuốc nhỏ, xịt mũi chứa các thành phần khác nhau và cách dùng
chúng trong trường hợp nào, kéo dài bao lâu thì tốt cho mũi mà vẫn an toàn
phụ thuộc vào chính các thành phần trong đó. Các thuốc xịt, nhỏ mũi dùng
để điều trị triệu chứng của viêm mũi. Viêm mũi thường biểu hiện 3 triệu
chứng chính là hắt hơi, chảy mũi và ngạt mũi. Dựa vào bản chất thành phần
trong lọ thuốc xịt, nhỏ mũi thì trong hàng chục loại thuốc này có trên thị
trường chỉ nằm gọn trong 4 nhóm sau:
Thuốc co mạch: ví dụ naphazoline, oxymethazoline, xylomethazoline. Đặc
điểm chung của các thuốc này là có tính chất co mạch, qua đó làm giảm
sung huyết các cuốn mũi, giúp thông mũi nhanh ngay sau khi dùng vài phút,
tác dụng kéo dài từ 8-12 tiếng nên 1 ngày dùng 2-3 lần là đủ. Thuốc này chỉ
có tác dụng làm thông mũi mà không có tác dụng đối với các triệu chứng
khác của viêm mũi. Naphazoline gây co mạch rất mạnh nên không được
dùng cho trẻ dưới 7 tuổi, ngoài ra do tác hại mạnh đến hệ thông lông chuyển
ở niêm mạc mũi nên thuốc này hiện nay được khuyến cáo không nên dùng
ngay cả với người lớn.
Oxymethazoline và xylomethazoline được thay thế và tin dùng hơn. Hai
nhóm này có chế phẩm riêng theo hàm lượng dùng cho người lớn và trẻ nhỏ.
Tuy nhiên, các thuốc co mạch đều có chung tác dụng phụ là làm mất tính
đàn hồi niêm mạc mũi, gây phì đại cuốn mũi, nhất là khi dùng thường xuyên
và kéo dài. Do đó, chỉ nên dùng khi thật sự ngạt mũi nhiều, ảnh hưởng đến
thở và sinh hoạt, không nên dùng quá 7 ngày một đợt. Khi dùng quá 7 ngày
mà vẫn ngạt mũi thì nên đến khám bác sĩ tai – mũi – họng.
Thuốc corticosteroid:

ví dụ dược chất fluticasone propionate, mometasone, budesonide…
Các thuốc này chứa các corticosteroid tổng hợp có tác dụng chống viêm,
chống dị ứng, do đó có tác dụng giảm cả 3 triệu chứng là hắt hơi, chảy mũi
và ngạt mũi. Các dòng thuốc này không có tác dụng ngay sau khi dùng, mà
phải đợi sau 3-5 ngày dùng thuốc. Các dược chất này sau khi xịt vào mũi sẽ
có tác dụng tại chỗ ở mũi, một phần sẽ được hấp thu vào máu chuyển hóa
qua gan thành các chất không có hoạt tính, do đó không hoặc rất ít tác dụng
phụ ảnh hưởng đến toàn thân như các thuốc dạng corticosteroid đường uống
và tiêm.
Vì vậy, thuốc này có thể dùng kéo dài, thường được kê cho các loại viêm
mũi mạn tính như viêm mũi dị ứng, viêm mũi vận mạch, polyp mũi… Tuy
nhiên, thuốc vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ như rát mũi, khô mũi,
chảy máu mũi, dùng lâu có thể nấm họng, với một số người nhạy cảm với
các thành phần thuốc có thể gây buồn nôn và nôn, kích ứng dạ dày. Vì vậy,
khi dùng thấy tình trạng trên phải thông báo cho bác sĩ.
Thuốc hỗn hợp: Thường do các hãng dược trong nước sản xuất, pha chế hỗn
hợp thuốc corticosteroid, kháng sinh và co mạch với nhau như hadocort
(chứa dexamethazone, neomycine và xylomethazoline), cortiphenicol (chứa
cloramphenicol và hydrocortisone), nemydexan (chứa neomycine,
dexamethazone), collydexa (chứa cloramphenicol, dexamethazone và
naphazoline)… Các thuốc này ngoài tác dụng thông mũi thì còn có tác dụng
chống viêm, chống dị ứng và kháng khuẩn. Tuy nhiên, thuốc cũng gây tác
dụng phụ mất tính đàn hồi niêm mạc mũi, quá phát cuốn mũi khi dùng kéo
dài nên cũng không dùng thuốc quá 7 ngày trong 1 đợt điều trị.