MẮC UNG THƯ vú TRONG KHI MANG THAI

MẮC UNG THƯ VÚ TRONG KHI MANG THAI
Tài liệu này dành cho phụ nữ được chẩn đoán ung thư vú trong khi mang thai hoặc
trong vòng 1 năm sau khi sinh con. Ung thư vú thường được gọi là ung thư vú liên
quan tới hoặc gắn liền với mang thai.

Người dịch: Hồng Thu Hà
Hiệu đính: Bác sĩ Nguyễn Phương Anh
1


Bị chẩn đoán ung thư vú trong khi mang thai hoặc ngay sau khi sinh nở là hiếm gặp và
những phụ nữ bị chuẩn đoán ung thư vú trong khi mang thai có thể cảm thấy rất cơ đơn.
Người ta thấy rằng mắc ung thư vú có thể gây nhiều cảm xúc, gồm sốc, sợ hãi, buồn bã và
lo lắng vào thời điểm thường được xem là hạnh phúc.
Chúng tôi hy vọng quyển sách nhỏ này trả lời một số câu hỏi của bạn và giúp bạn thảo
luận các lựa chọn điều trị và một số vấn đề quan trọng đối với bạn và gia đình bạn với
bác sĩ của bạn. Chúng tôi khuyên bạn đọc cùng với quyển sách Điều trị ung thư vú
nguyên phát. Bạn cũng có thể thấy hữu ích để đọc quyển Ung thư vú ở phụ nữ trẻ đề
cập đến những vấn đề cụ thể cho những phụ nữ tiền mãn kinh mắc ung thư vú.
Nếu bạn bị chẩn đoán ung thư vú trong khi mang thai thường bạn sẽ có thể được điều trị
có hiệu quả và việc điều trị không được ảnh hưởng đến sự phát triển của em bé.
Thai kỳ được đo bằng giai đoạn ba tháng. Mỗi giai đoạn 3 tháng của thai kỳ gồm nhiều
tuần.
* Giai đoạn ba tháng đầu tiên - 12 tuần đầu tiên
* Giai đoạn ba tháng thứ hai - 13-28 tuần
* Giai đoạn ba tháng thứ ba - 28 tuần tới khi sinh.
Bạn đang mang thai được bao nhiều tuần khi được chẩn đoán ung thư vú sẽ ảnh hưởng tới
các lựa chọn điều trị phù hợp với bạn.

Ung thư vú trong khi mang thai được chuẩn đốn thế nào?
Nếu bạn có bất kỳ các triệu chứng ung thư vú nào thì bác sĩ đa khoa sẽ khám và quyết

định gửi bạn tới phòng khám vú để làm thêm xét nghiệm.
Ung thư vú thường được chẩn đốn tại phịng khám vú khi dùng một phương pháp gọi là
“bộ ba đánh giá”.
Phần đầu tiên của đánh giá là khám vú do một bác sĩ chuyên về vú thực hiện tại phịng
khám lâm sàng.
Sau đó bạn thường được đưa đi siêu âm, là kỹ thuật sử dụng sóng siêu âm tần số cao để
tạo dựng lại hình ảnh của vú. Việc này hoàn toàn an toàn và sẽ khơng ảnh hưởng tới em
bé. Bạn cũng có thể được chụp X quang vú. Nếu bạn phải chụp X quang thì bạn có thể
được che chắn để bảo vệ em bé không bị bức xạ trong khi chụp X quang.
Mặc dầu siêu âm và chụp X quang vú luôn là cách tốt nhất để phát hiện bất kỳ sự thay đổi
sớm nào trong vú, đôi khi chụp cộng hưởng từ (MRI) cũng được sử dụng.
Sự an toàn của sử dụng chụp cộng hưởng từ vú trong thai kỳ chưa được thiết lập. Tuy
nhiên, hầu hết các nghiên cứu nhỏ về MRI trong khi mang thai cho thấy MRI là an toàn,
đặc biệt là trong 3 tháng đầu của thai kỳ.
2


Phần cuối cùng của bộ ba đánh giá gồm lấy một mẫu mô vú (sinh thiết lõi) hoặc lấy mẫu
tế bào vú (chọc hút kim nhỏ (FNA). Sau đó mẫu được gửi tới phịng xét nghiệm để xem
xét dưới kính hiển vi. Sinh thiết lõi được sử dụng phổ biến cho phụ nữ mang thai và có
thể có độ tin cậy hơn. Cả hai xét nghiệm là an toàn cho bạn và em bé. Vú bị tím bầm là
phổ biến sau sinh thiết ở phụ nữ mang thai do tăng cung cấp máu tới vú vào lúc này.
Đôi khi không chẩn đoán được khi dùng sinh thiết lõi. Trong trường hợp này cần sinh
thiết cắt bỏ toàn bộ phần tổn thương để lấy một mẫu lớn mô vú ra. Bác sĩ sẽ khuyên bạn
điều gì là tốt nhất cho bạn và cho em bé.
Nếu bạn đang nuôi con bằng sữa mẹ khi bạn làm các xét nghiệm này thì đơi khi bạn được
khuyên ngừng cho bé bú và bạn có thể được cho thuốc để dừng việc tiết sữa.
Thường không khuyến nghị chụp CT scan hay còn được gọi là CAT scan hoặc xạ hình
xương trong khi mang thai do nguy cơ phóng xạ ảnh hưởng tới em bé.
Quyển sách Hẹn khám tại phịng khám vú có thêm thơng tin về các xét nghiệm bạn có

thể được làm và bạn mong đợi điều gì tại buổi khám.

Tiếp tục mang thai
Chấm dứt thai kỳ thường không được khuyến nghị khi bạn bị chẩn đoán ung thư vú. Hầu
hết phụ nữ sẽ tiếp tục mang thai trong khi được điều trị ung thư vú. Tuy nhiên một số phụ
nữ chọn không tiếp tục mang thai nữa. Quyết định chấm dứt thai kỳ là rất có tính cá nhân.
Có thể chỉ mình bạn đưa ra quyết định, hoặc bạn và chồng/người tình của bạn sau khi
thảo luận với bác sĩ của bạn và bác sĩ sản nhi.
Khơng có bằng chứng để gợi ý kết thúc mang thai sẽ cải thiện kết quả cho phụ nữ bị chẩn
đoán ung thư vú trong khi mang thai. Tuy nhiên, có thể thảo luận việc kết thúc thai kỳ nếu
hóa trị được khuyến nghị trong ba tháng đầu tiên (ví dụ, nếu ung thư vú là loại có thể phát
triển nhanh hơn hoặc đã lan tới các bộ phận khác của cơ thể). Cho dù bạn quyết định thế
nào thì quan trọng là dành thời gian để đưa ra sự lựa chọn đúng cho bạn.

Ai sẽ chăm sóc tơi trong và sau khi mang thai?
Nhóm bác sĩ của bạn sẽ gồm chuyên gia ung thư và bác sĩ sản nhi. Bạn sẽ được gửi tới
bác sĩ ung thư có kinh nghiệm trong điều trị phụ nữ được chẩn đoán trong khi mang thai.
Bác sĩ sản nhi và bà đỡ có kinh nghiệm chăm sóc phụ nữ mắc ung thư trong khi mang thai
sẽ chăm sóc bạn. Bạn có thể được khuyên sinh con trong một bệnh viện khác có khoa sản
để bạn có thể được chăm sóc đặc biệt,

Ung thư vú trong khi mang thai có ảnh hưởng đến em bé không?
3


Khơng có bằng chứng rằng mắc ung thư vú trong khi mang thai ảnh hưởng tới sự phát
triển của em bé trong tử cung. Bạn không thể chuyển ung thư sang em bé và khơng có
bằng chứng rằng đứa trẻ sẽ phát triển ung thư trong giai đoạn sau của cuộc đời do bạn
mắc ung thư vú trong khi mang thai.

Ung thư vú trong khi mang thai có ác tính hơn khơng?
Khơng có bằng chứng mang tính kết luận rằng ung thư vú trong khi mang thai lại ác tính
hơn ung thư vú xảy ra vào thời điểm khác. Tuy nhiên, do có thể khó phát hiện ung thư
trong vú trong thai kỳ nên có chậm trễ trong chuẩn đốn, nghĩa là ung thư có thể được tìm
thấy ở giai đoạn phát triển muộn hơn.

Điều trị trong khi mang thai và sau khi sinh
Có thể điều trị ung thư vú có hiệu quả trong khi mang thai và bác sĩ sẽ thảo luận các lựa
chọn với bạn. Nói chung điều trị sẽ phụ thuộc vào loại và mức độ ung thư vú của bạn,
trường hợp cụ thể của bạn và bạn mang thai bao lâu rồi. Mục tiêu sẽ làm cân bằng giữa
điều trị có hiệu quả cho bạn và giữ cho em bé an toàn.
Các điều trị sau đây có thể được đưa ra cho bạn phụ thuộc vào giai đoạn ba tháng thai kỳ
của bạn và liệu bạn đã sinh bé hay chưa. Nếu bạn gần tới lúc kết thúc thai kỳ, nhóm bác sĩ
của bạn có thể quyết định trì hỗn điều trị cho đến khi bạn sinh xong. Nếu bạn đang cho
con bú bạn sẽ được khuyên dừng cho con bú trước khi được điều trị.
Phẫu thuật
Có thể thực hiện phẫu thuật an tồn trong tất cả các giai đoạn ba tháng mang thai. Nhiều
phụ nữ mắc ung thư vú được đưa cho sự lựa chọn giữa cắt bỏ cả vú và phẫu thuật bảo tồn.
Phẫu thuật cắt vú bao gồm bỏ tất cả vú kể cả núm vú trong khi phẫu thuật bảo tồn thường
là loại bỏ khối ung thư cùng với biên của mô vú bình thường xung quanh chỗ ung thư.
Trong ba tháng đầu của thai kỳ, bạn nhiều khả năng được khuyên cắt bỏ tồn bộ vú. Đó là
do khơng phải tất cả các phụ nữ bị cắt bỏ toàn bộ vú có thể cần xạ trị, trong khi phẫu thuật
bảo tồn thường cần xạ trị. Xạ trị nói chung khơng được khuyến nghị vào bất cứ lúc nào
trong khi mang thai, do có nguy cơ nhỏ em bé chịu phóng xạ.
Nếu bạn được chẩn đoán ở giai đoạn 3 tháng thứ hai và sẽ được hóa trị sau khi phẫu thuật,
thì có thể xem xét phẫu thuật bảo tồn. Đó là do bạn sẽ được xạ trị sau khi kết thúc hóa trị,
và sau khi bạn đã sinh em bé.
Nếu bạn ở giai đoạn 3 tháng cuối, có thể cân nhắc phẫu thuật bảo tồn do có thể xạ trị sau
khi sinh em bé.

4


Do dù bạn được phẫu thuật kiểu gì thì bạn cũng sẽ được gây mê. Nói chung gây mê được
coi là an toàn trong khi bạn mang thai mặc dầu có nguy cơ rất nhẹ gây xảy thai ở giai
đoạn sớm của thai kỳ.
Tái tạo vú
Tái tạo vú vào lúc phẫu thuật (tái tạo tức thì) thơng thường khơng được thực hiện trong
khi mang thai, do những thay đổi ở vú và cũng để tránh thời gian gây mê dài. Tuy nhiên,
tái tạo vú nói chung sẽ được thực hiện sau này (tái tạo trì hỗn). Bạn có thể đọc thêm
thông tin ở quyển Tái tạo vú.
Phẫu thuật hạch bạch huyết
Nếu bạn mắc ung thư vú xâm lấn, thì bác sĩ sẽ kiểm tra liệu có bất kỳ hạch bạch huyết
dưới tay bạn có tế bào ung thư vú hay không. Thông tin này cũng với thông tin khác về
ung thư vú của bạn sẽ giúp bác sĩ quyết định bạn có lợi từ điều trị bổ sung sau phẫu thuật
hay không. Để làm việc này, bác sĩ phẫu thuật nhiều khả năng đề nghị phẫu thuật để lấy ra
một vài hoạch nách (lấy mẫu hạch nách hoặc sinh thiết) hoặc tất cả hạch nách (vét tất cả
hạch nách).
Sinh thiết hạch gác được sử dụng rộng rãi nếu các xét nghiệm trước khi phẫu thuật không
cho thấy bằng chứng hạch nách có tế bào ung thư. Sinh thiết hạch nách để xem (các) hạch
nách đầu tiên là khơng có tế bào ung thư hay khơng. Nếu khơng có thường có nghĩa là các
hạch khác cũng khơng có tế bào ung thư, nên không cần vét thêm hạch nách nữa.
Sinh thiết hạch gác sử dụng một lượng nhỏ chất hoạt tính phóng xạ khơng ảnh hưởng tới
việc mang thai. Tuy nhiên thuốc nhuộm màu xanh lam được sử dụng cùng với chất hoạt
tính phóng xạ để nhận diện hạch gác nói chung không được khuyến nghị trong khi mang
thai. Bác sĩ phẫu thuật sẽ thảo luận liệu sinh thiết hạch gác là phù hợp với bạn hay không.
Nếu không phù hợp, hoặc nếu hạch hoặc các hạch đầu tiên có tế bào ung thư, bạn có thể
được đề nghị được phẫu thuật thêm để vét ra các hạch cịn lại.
Bạn có thể tìm thấy thêm thơng tin trong quyển sách Điều trị ung thư vú nguyên phát.
Hóa trị

Các kết hợp điều trị hóa chất nào đó sẽ được thực hiện trong khi mang thai.
Tuy nhiên cần tránh hóa trị trong ba tháng đầu của thai kỳ do hóa trị có thể ảnh hưởng tới
sự phát triển của thai nhi hoặc gây xảy thai. Điều trị chống nôn và steroid để kiểm sốt
các tác dụng phụ được xem là an tồn đối với phụ nữ mang thai. Nói chung, hóa trị trong
ba tháng giữa và ba tháng sau là an toàn. Hầu hết phụ nữ được điều trị trong thời gian này
sinh ra em bé khỏe mạnh, mặc dầu có một số bằng chứng gợi ý gia tăng nhẹ nguy cơ sinh
non và sinh con nhẹ cân. Sự phát triển của em bé sẽ được theo dõi bằng siêu âm. Bạn sẽ
5


được khuyên dừng hóa trị ba tới bốn tuần trước khi sinh em bé để tránh các biến chứng
như là nhiễm trùng trong hoặc sau sinh. Hóa trị có thể tiếp tục sau khi em bé được sinh ra.
Nên tránh cho con bú trong khi hóa trị do một số thuốc hóa chất đi qua dịng máu vào sữa
mẹ.
Để có thể thơng tin chung, xem quyến sách Hóa trị cho ung thư vú.
Xạ trị
Xạ trị thường không được khuyến nghị vào bất kỳ giai đoạn nào khi mang thai bởi vì
thậm chí liều rất thấp có thể mang lại nguy cơ cho em bé. Việc điều trị trong khi mang
thai nên cố gắng tránh xạ trị hoặc trì hỗn cho đến sau khi sinh.
Nếu khơng có lựa chọn nào khác là xạ trị trong khi mang thai thì có thể thực hiện một số
thay đổi để bảo vệ em bé.
Để có thêm thơng tin chung, đề nghị đọc quyển sách Xạ trị cho ung thư vú nguyên
phát.
Liệu pháp nội tiết
Chất nội tiết estrogen có thể thúc đẩy một só ung thư vú phát triển. Nhiều liệu pháp nội
tiết làm việc theo cách khác nhau để chặn ảnh hưởng của estrogen lên tế bào ung thư.
Bạn chỉ có thể được chỉ định liệu pháp nội tiết nếu ung thư vú của bạn có thụ thể dương
tính trong té bào đính với chất nội tiết oestrogen, được gọi là ung thư vú dương tính với
thụ thể nội tiết hoặc ung thư vú ER+. Khi estrogen đính với các thụ thể nội tiết này, nó
thúc đẩy ung thư phát triển. ung thư vú xâm lấn được xét nghiệm để tìm các thụ thể nội

tiết estrogen bằng cách sử dụng mô lấy từ sinh thiết hoặc sau phẫu thuật. Ung thư vú được
chẩn đoán trong khi mang thai ít khả năng dương tính với estrogen so với những phụ nữ
không mang thai.
Liệu pháp nội tiết phổ biến nhất được chỉ định cho các phụ nữ trẻ được chuẩn đoán ung
thư vú là tamoxifen và goserelin (Zoladex). Một số phụ nữ tiền mãn kinh sẽ được cho
dùng chất ức chế aromatase (như là anastrozole, letrozole hoặc exemestane) cùng với
goserelin. Các liệu pháp nội tiết không được chỉ định trong khi mang thai nên nếu ung thư
vú dương tính với estrogen thì bạn sẽ khơng được chỉ định liệu pháp nội tiết cho đến sau
khi sinh con. Nếu bạn đang dùng liệu pháp nội tiết thì bạn sẽ được khuyên không cho con
bú. Đề nghị xem các quyển sách về liệu pháp nội tiết.
Liệu pháp điều trị đích (cịn được gọi là liệu pháp sinh học)
Đây là một nhóm thuốc chắn ự phát triển và lan tỏa của ung thư. Chúng nhắm tới và can
thiệp vào các quá trình trong tế bào gây ra sự phát triển của ung thư.
6


Liệu pháp trúng đích phổ biến nhất là trastuzumab (Herceptin). Chỉ những người mà ung
thư có mức độ Her2 cao (được gọi là ung thư vú dương tính với Her2) sẽ có lợi từ điều trị
bằng trastuzumab. Her2 là một protein làm tế bào ung thư phát triển.
Các liệu pháp trúng đích thường khơng được dùng trong khi mang thai và không khuyến
nghị cho con bú trong khi được điều trị trastuzumab hoặc ít nhất là bảy tháng sau liều cuối
cùng.
Để có thêm thơng tin đề nghị đọc quyển sách Trastuzumab (Herceptin).

Sinh em bé
Khi nào bạn sinh em bé sẽ phụ thuộc vào điều trị bạn cần và ngày dự định sinh. Nhiều
phụ nữ bị chuẩn đoán mắc ung thư vú trong khi mang thai đã kết thúc thai kỳ đầy đủ và
không gặp bất cứ vấn đề nào trong khi sinh do điều trị ung thư vú. Nếu em bé của bạn
nhiều khả năng được sinh sớm, bạn sẽ được tiêm corticosteroid để giúp cho em bé phát
triển và giảm nguy cơ mắc các vấn đề hô hấp. Khi có thể, các bác sỹ thường cố gắng tránh

mổ bắt con, do có thể có biến chứng đi kèm với cuộc mổ, như là nhiễm trùng, nhiều khả
năng là do hệ miễn dịch của bạn bị ảnh hưởng bởi hóa trị.

Nuôi con bằng sữa mẹ
Nhiều bác sĩ khuyên phụ nữ sắp được điều trị ung thư vú nên dừng (hoặc khơng bắt đầu)
cho con bú. Khơng có bằng chứng là không cho con bú sẽ ảnh hưởng tới khả năng gắn kết
hoặc chăm sóc em bé. Bà đỡ có thể hỗ trợ bạn vào lúc này.
Một số phụ nữ sau khi hồn thành phẫu thuật ung thư vú có thể cho con bú nếu họ khơng
cần hóa trị, xạ trị hoặc điều trị bằng thuốc nội tiết hoặc điều trị đích.
Nếu bạn khơng được điều trị bằng thuốc bạn có thể cho con bú bên vú không bị mổ. Mặc
dầu nhiều phụ nữ có thể tiết sữa từ vú được điều trị thì lượng sữa thường bị giảm. Cho
con bú từ bên vú trước đó được xạ trị có thể gây viêm vú (nhiễm trùng) và bệnh này khó
điều trị.
Nếu bạn có câu hỏi về cho con bú, hãy nói chuyện với nhóm bác sĩ của bạn và các chuyên
gia nuôi con bằng sữa mẹ khác như là bà đỡ của bạn.

Đối mặt với việc chẩn đoán ung thư vú trong khi mang thai
Bị chẩn đoán ung thư vú trong khi mang thai hoặc ngay sau khi sinh em bé thường rất
buồn và việc nuôi dưỡng em bé khi đang điều trị bệnh thường gây cạn kiệt sức khỏe thể
chất và tinh thần. Hãy nói chuyện với những người gần gũi với bạn về cảm giác của bạn
và hãy đón nhận bất kỳ sự trợ giúp và giúp đỡ thực tế nào.
7


Bạn có thể thấy việc chia sẻ cảm giác với những người khác có trải nghiệm tương tự như
bạn là hữu ích.

8