TRASTUZUMAB (HERCEPTIN)

TRASTUZUMAB
(HERCEPTIN)
Quyển sách này giải thích thuốc trastuzumab, khi nào thuốc được chỉ định và các tác
dụng phụ có thể

Người dịch: Hoàng Thu Hà
1


Trastuzumab là tên chung (không phải tên nhãn hàng) của thuốc. Tên nhãn hàng hiện nay
là Herceptin.
Trastuzumab là gì?
Trastuzumab thuộc về nhóm thuốc được gọi là kháng thể đơn dịng. Nó là liệu pháp trúng
đích (cịn được gọi là liệu pháp sinh học).
Thuốc làm việc thế nào?
Liệu pháp trúng đích chặn sự tăng trưởng và lan tỏa của ung thư. Chúng nhắm trúng và
can thiệp vào các quá trình trong tế bào gây nên sự phát triển của ung thư.
Một số tế bào ung thư vú có mức protein được gọi là HER2 (thụ thể yếu tố tăng trưởng
biểu mô 2) cao hơn mức bình thường (được gọi là bộc lộ quá mức) trên bề mặt, thúc đẩy
các tế bào ung thư tăng trưởng. Chừng 15-20% ung thư vú xâm lấn (ung thư vú có tiềm
năng lan tới các bộ phận khác của cơ thể) có thụ thể này và được gọi là dương tính với
HER2.
Trastuzumab làm việc bằng cách tự đính với các protein HER2 (được gọi là các thụ thể)
nên các tế bào ung thư khơng được kích thích để phát triển nữa. Thuốc cũng giúp hệ miễn
dịch của cơ thể phá hủy tế bào ung thư vú.
Khi nào chỉ định trastuzumab?
Chỉ những người ung thư vú dương tính với HER2 mới hưởng lợi từ trastuzumab. Nếu
ung thư vú của bạn âm tính với HER2, thì trastuzumab khơng mang lại lợi ích gì cho bạn.
Thuốc thường được dùng sau phẫu thuật, hoặc là cùng với hóa trị hoặc sau hóa trị để làm
giảm cơ hội ung thư vú quay trở lại hoặc lan tới một bộ phận khác của cơ thể, và được
gọi là điều trị bổ trợ.

Trastuzumab khơng được dùng mà khơng có hóa trị do vậy đây là điều mà hai điều trị
này được nghiên cứu trong nhiều thử nghiệm lâm sàng.
Thuốc có thể được dùng cùng với các điều trị khuyến nghị khác như là xạ trị và liệu pháp
nội tiết.
Đơi khi, hóa trị và trastuzumab được dùng trước khi phẫu thuật, và được gọi là điều trị
tân bổ trợ. Ví dụ các thuốc có thể được dùng để làm chậm sự tăng trưởng của ung thư vú
phát triển nhanh để làm giảm cơ hội ung thư lan tới các bộ phận khác của cơ thể, hoặc để
giúp làm co ung thư vú lớn trước khi phẫu thuật.
Bác sĩ sẽ giải thích lý do khuyến nghị mỗi điều chị cho bạn và khi nào được dùng.
Trastuzumab có thể được dùng để điều trị ung thư vú đã quay trở lại ở ngực/khu vực vú
(được gọi là tái phát tại chỗ) hoặc khu vực xung quanh (được gọi là tái phát tiến triển tại
2


chỗ hoặc tái phát khu vực). Thuốc cũng có thể được chỉ định nếu bạn được chuẩn đoán
ung thư vú thứ cấp (khi tế bào ung thư từ vú đã lan tới các bộ phận khác của cơ thể).
Thuốc cũng có thể được dùng cùng với các liệu pháp đích khác hoặc như là một phần của
thử nghiệm lâm sàng.
Trastuzumab có thể khơng được khuyến nghị cho những người có vấn đề tim hoặc bị
huyết áp cao không đượ ckiểm soát tốt. Nếu ung thư vú của bạn là dương tính với HER2
và bạn có vấn đề về tim, bác sĩ thường bố trí các chụp chiếu để kiểm tra tim bạn có làm
việc tốt khơng.
Trastuzumab thường khơng được chỉ định trong khi mang thai và phụ nữ được khuyên
không có thai trong vịng bảy tháng sau liều cuối cùng. Cho con bú cũng không được
khuyến nghị trong khi đang điều trị bằng trastuzumab hoặc trong vòng bảy tháng sau liều
cuối cùng.
Làm thế nào để biết ung thư vú của tơi dương tính hay âm tính với HER2?
Tất cả các ung thư vú xâm lấn được xét nghiệm tìm Her2, được thực hiện trong phòng xét
nghiệm của bệnh viện trên mẫu mô ung thư vú được lấy ra trong khi sinh thiết hoặc phẫu
thuật. Các kết quả thường có trong khoảng từ một tới ba tuần sau đó.

Ngồi các thử nghiệm lâm sàng, xét nghiệm HER thông thường chỉ được làm trên ung
thư vú xâm lấn, nên việc xét nghiệm này nhiều khả năng không được đề cập nếu bạn mắc
carcinoma óng dẫn sữa tại chố (DCIS).
Có nhiều xét nghiệm để đo mức độ HER2. Có ba xét nghiệm được dùng nhiều nhất là
IHC (hóa mơ miễn dịch), FISH (fluorescent in situ hybridisation) và CISH (chromogen in
situ hybridisation).
IHC thường được thực hiện trước, gồm quá trình nhuộm màu cho mẫu được thực hiện
trên một mẫu mô ung thư vú. Kết quả được báo cáo trong khoảng từ 0-3. Điểm 0 hoặc 1+
nghĩa là ung thư vú âm tính với HER2. Điểm 2+ là nằm ở biên và điểm 3+ nghĩa là ung
thư vú dương tính với HER2.
Ung thư vú có kết quả ở đường biên (2+) nên được xét nghiệm lại bằng FISH hoặc CISH
để xác định liệu có thật dương tính với HER2 hay khơng. Đây là các xét nghiệm chuyên
biệt hơn và được báo cáo là dương tính hay âm tính.
Trastuzumab được dùng như thế nào?
Trastuzumab được dùng phổ biến nhất mỗi ba tuần một lần. Bạn thường sẽ được điều trị
như là bệnh nhân ngoại trú tại bệnh viện.
3


Thuốc được truyền nhỏ giọt vào mạch máu ở cánh tay hoặc bàn tay. Thuốc cũng có thể
được tiêm bào mơ mỡ phía dưới da (tiêm dưới da) thường là ở bắp đùi.
Truyền tĩnh mạch
Lần truyền tĩnh mạch đầu tiên thường được thực hiện trong khoảng thời gian 1,5 giờ. Bạn
sẽ được yêu cầu ở lại bệnh viện trong vài giờ sau điều trị để đảm bảo bạn không thấy
không có gì khó chịu trước khi ra về. Nếu khơng có vấn đề gì thì các liều tiếp sau có thể
được thực hiện trên ba mươi phút và bạn sẽ khơng cần ở lại bệnh viện lâu.
Nếu khó tìm ven thì có thể dùng một dụng cụ tiếp cận ven trung tâm như là ống thông
luồn dưới da. Ống này ở tại chỗ trong suốt đợt điều trị và trastuzumab được truyền qua
đó. Bạn có thể biết nhiều hơn về dụng cụ ven trung tâm này trong quyển sách Hóa trị
cho ung thư vú.

Tiêm dưới da
Tiêm dưới da thường được thực hiện trong vòng 2-5 phút. Các mũi tiêm được lần lượt
tiêm vào đùi trái và phải. Bạn sẽ được yêu cầu ở bệnh viện trong vài giờ sau mũi tiêm đầu
tiên để đảm bảo bạn không cảm thấy không có gì khó chịu trước khi ra về. Nếu khơng có
vấn đề gì thì bạn khơng cần ở lại bệnh viện lâu sau khi tiêm các mũi khác.
Nếu bạn đã được truyền trastuzumab thì bạn có thể được đề nghị chuyển sang tiêm dưới
da.
Tôi sẽ dùng trastuzumab trong bao lâu?
Nếu bạn đang dùng trastuzumab điều trị ung thư vú nguyên phát thì thường được dùng
trong 1 năm (chừng 18 đợt).
Nếu bạn đang dùng trastuzumab để điều trị ung thư vú thứ phát thì thường được dùng khi
mà thuốc vẫn kiểm sốt ung thư.
Tơi có thể lỡ một liều khơng?
Nếu bạn đang dùng trastuzumab trong nhiều tháng bạn có thể muốn lỡ hoặc hỗn một lần
điều trị ví dụ để đi nghỉ. Nếu bạn muốn làm điều đó thì cần thảo luận với bác sĩ trước.
Các tác dụng phụ của trastuzumab là gì?
Giống như bất kỳ thuốc nào khác, trastuzumab cũng có thể gây tác dụng phụ Mỗi người
phản ứng khác nhau với thuốc và một số người có nhiều tác dụng phụ hơn những người
khác. Các tác dụng phụ nhiều khả năng ở vài đợt điều trị đầu tiên và trong hầu hết các
trường hợp giảm dần theo thời gian.

4


Quyenr sách này không liệt kê tất cả các tác dụng phụ có thể. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi
nào về tác dụng phụ, cho dù có được liệt kê dưới đây hay khơng, hãy nói chuyện với bác
sĩ.
Nếu bạn đang hóa trị và truyền trastuzumab đồng thời bạn có thể có các tác dụng phụ
khác của hóa trị.
Huyết khối

Những người mắc ung thư có thể có nguy cơ cao phát triển huyết khối do ung thư và điều
trị ung thư. Hãy kể cho bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ hiện tượng sưng, đau hoặc
đỏ ở chân, hơi thở ngắn hoặc đau ngực.
Các tác dụng phụ phổ biến
Các triệu chứng giống như cúm
Sốt, lạnh run và đau vừa phải ở một vài bộ phận của cơ thể có thể xảy ra trong hoặc nga
sau điều trị. Các triệu chứng này là phổỏ biến ở làn điều trị đầu tiên trastuzumab và
thường khơng kéo dài. Có thể uống thuốc giảm đau.
Buồn nôn
Hiện tượng này thường là nhẹ và khơng kéo dài lâu. Có thể được chỉ định thuốc chống
mệt mỏi để làm giảm nhẹ.
Đi ngồi
Bạn có thể bị đi ngồi nhẹ. Bác sĩ có thể kể đơn thuốc để giúp kiểm soát điều này.
Đau tại nơi tiêm
Nếu bạn tiêm dưới da thì bạn có thể đau một chút ở nơi tiêm.
Các tác dụng phụ ít phổ biến hơn
Bạn có thể gặp các tác dụng phụ khác sau lần điều trị đầu tiên gồm đau đầu, hoa mắt
chóng mặt, đau cơ khớp, ban đỏ trên da, nơn hoặc khó thở. Các tác dụng phụ này thường
là nhẹ và thường không xảy ra sau các lần điều trị khác.
Các tác dụng phụ hiếm gặp
Phản ứng dị ứng
Nếu bạn có phản ứng dị ứng với trastuzumab thì chắc nó sẽ xảy ra trong vòng vài giờ đầu
sau điều trị và nhiều khả năng nhất sẽ là lần truyền thuốc đầu tiên hoặc thứ hai. Phản ứng
có thể từ nhẹ tới nghiêm trọng, nhưng các phản ứng nghiêm trọng là không phổ biến.
Bạn sẽ được theo dõi kỹ trong khi điều trị để bất kỳ phản ứng nào xảy ra có thể dược giải
quyết ngay lập tức. Các triệu chứng của dị ứng gồm đỏ da, phát ban da, ngứa, đau lưng,
5


hơi thở ngắn, choáng, sốt hoặc lạnh run. Nếu bạn có phản ứng nghiêm trọng, thì sẽ dừng

điều trị ngay.
Thi thoảng các triệu chứng này bắt đầu sau điều trị 6 giờ. Nếu việc này xảy ra hãy liên lạc
với bệnh viện ngay lập tức.
Các vấn đề về tim
Có khả năng không cao phát triển các vấn đề về tim như là nhịp tim bất thường, có thể
gây ra các triệu chứng như là khó thở và timđập nhanh. Các xét nghiệm kiểm tra tim làm
việc như thế nào như là điện tâm đồ (siêu âm tim) hoặc MUGA scan, thường được thực
hiện trước khi bắt đầu điều trị và có thể được làm lại mỗi 3-4 tháng một lần trong khi
điều trị.
Các vấn đề về tim nhiều khả năng xảy ra khi trastuzumab được truyền đồng thời với hóa
trị, đặc biệt là với một nhóm thuốc được gọi là anthracycline, hoặc nếu bạn đã có vấn đề
về tim. Chỉ rất ít người truyền trastuzumab có vấn đề về tim và thường họ hồi phục sau
khi điều trị kết thúc. Nếu bạn phát triển vấn đề về tim thì chắc bạn cần điều trị tim và
trastuzumab hoăc/và hóa trị cần được tạm thời dừng lại. Thi thoảng trastuzumab và.hoặc
hóa trị có thể cần dừng vĩnh viễn.
Nếu bạn đã có nhiều vấn đề về tim hoặc huyết áp thì có thể bạn không được khuyên dùng
trastuzumab.
Tiêm vắc xin
Phụ thuộc vào liệu bạn được truyền trastuzumab cùng với hoặc sau khi hóa trị, bạn có thể
hoặc khơng thể tiêm vắc xin chuẩn bị cho đi du lịch hoặc tiêm vắc xin thường quy. Nếu
bạn cần tiêm vắc xin, hãy thảo luận với bác sĩ.
Tránh thai
Phụ nữ vẫn còn kinh nguyệt hoặc kinh nguyệt đã dừng do hóa trị (có thể là tạm thời) thì
nên sử dụng các biện pháp tránh thai như là bao cao su trong khi điều trị và trong ít nhất 7
tháng sau đó, do trastuzumab có thể có ảnh hưởng có hại lên em bé.

6