Tiếp cận giá trị văn hóa nghệ thuật chùa Nam Dư Hạ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (24.44 MB, 111 trang )

VÀ

DU

LICH

HÀ NỘI

TRẤN THI VẬN HÀ

TIẾP CẬN GIÁ TRỈ VĂN HÓA ~ NGHỆ THUẬT
CHỦA NAM DƯ HẠ
(THÔN NAM DƯHA. PHƯƠNG TRẦN PHÙ. QUẦN HOANG MAI, HA NÔI)
Chuycn nganh

VĂN HOA HỌC

Mã số

60 3I 70

LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN
NGƯỚI

HƯƠNG

DẪN

KHOA

HỌC:

P@GS

HÀ NỔI - 20009

HÓA HỌC
FS

TRẦN

LẦM

BIỂN

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

LỜI CẢM ƠN
Sau môt thời gian nỗ lực nghiên cứu, được sư #1up đỡ va chỉ bao cua cac
thầy cô giáo, tơi đã hồn thành được bản ln văn ““Tiếp cân gia trì văn hoa
nghê thuât chua Nam Dư Ha'
Trước hết, tôi giành lơi cam ơn chân thành, sáu säc nhât của tôi tới

PGS TS Trần Lâm Biển, ngươi thầy đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và chỉ bảo
cho tôi những vấn đề trong tâm của đề tài ngay tư khi nghiên cưu xây dưng đề
cương va cho đến lúc hồn thiên bản ln văn Tơi cũng xin chân thành cam ơn
các thầy, cô piáo trong khoa Sau Đai học Trương Đại hoc Văn hóa Hà Nội, các
ban bè, đồng nghiệp và gia đình đã đơng vien, khích lê và giúp đỡ tơi hồn
thien ln văn nay
Qua đáy, tơi xin chân thành cam ơn sư giúp đỡ về tư liêu cua Ban quan
ly Dị tích và Danh

thăng Sở Văn hoa, Thê thao và Du lịch Hà Nôi, Viên

nghiên cứu Han Nơm

Đặc biết sư giúp đỡ, ung hơ nhiết tình cua cac Cu trone

Ban quan ly di tích Đình

Chua Nam Dư Ha và sư thầy Đầm Ấn, đã tao điều

kiên thuân lơi rất nhiều cho tơi trong qua trình khảo sat, tiếp cân di tích chùa
Nam Dư Ha

Co thể nơi, đề tài này đã thưc hiện toàn điện để cương trên cơ sở tình thần

nỗ lực nghiên cứu cua bản thán, co sư kế thừa, tông hợp tài lieu cua cac nhà
nghien cứu đi trước Tuy nhiên, đo trình đơ ban thân cịn han chê, nên ln văn
của tơi chãc hãn cịn nhiều thiết sói Kính mong nhân được sư etúp đỡ và góp y
của cac thầy cơ piáo và cac ban đồng nghiep
Tôi xin cam đoan ban luân văn là kết qua cua qua trình nghiên cưu, tổng
hơp cac nguồn tư

liêu môi cách nghiêm túc cua bản thân Tôi xin chỉu trách

nhiêm hồn tồn về tính trune thưc, chuẩn xác của nôi dune luân văn
Xin chắn thành cam ơn

Hà nôi thang
năm 2009
TRẤN THỊ VÂN HA

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

BẢNG CHỮ VIỆT TẮT

GS

Giáo sư

GS. TS

Giáo sư, tiến sĩ

PGS

Phó Giáo sư

PGS.TS

- Phó Giáo sư, tiến sĩ

HN

. Hà Noi

HCM

Hồ Chí Minh

VN

Việt Nam

VHTT

Văn hóa Thơng tin

PIl

Phu luc

Nxb

Nha xuat bản

a

Ảnh

Tp

Thành phố

tr

Trang

sđ

Sơ đồ

KHƠNG

GIAN VĂN

HỐ NAM

DƯ HÀ

6

1 1. Tổng quan về lang Nam DưHa

6

LTIT

6

Vtìinrdhia h và điểu kien tư HÌen

1L] 2 Tịch vư thay đối địa giới và ten gói
L] 3 Đơn vòng kinh tế
l]

8

10

4 Con người và hch sử vàng đạt Nam Dự

.l }Š

na trí văn hóa truyen thong

13

16

1 2. Lịch sử hình thanh và qua trình ton tài của chua Nam Dư Hà
L2]
L2

Nien đút ch tích

23

2 Những lần tt bo và sửa chữa chua Nuu Dư Ha

24

Tiểu kết chương Ï 26
CHƯỚƠNG 2 : GIÁ FRI VĂN HÓA NGHỆ

PTHUÁ F CUA CHUA NAM DƯHA

27

2.1 Ga trì kiến fruc

27

2 L] Khong gian, canh quan

27

212

Bo cuc mặt bằng tổng the

30

2 13

Kect cau ÄtieH trực

30

22. Gia trì nghé thuật frang frì diểu khác

— 42

13

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ

TỒN VÀ PHA I HUY GIÁ TRI DI FÍCH

HIẾN NAY

78

3.1. Chua Nam Dư Ha và điện Mẫu (trong dời sóỏng văn hoa của cong đơng

cư đân đỉa phương ?§
3.2. Hiên trang các gia tri văn hóa chua Nam Dư Has
321

Nien trang khong gian canh quan 8S

3232

Hien trang kien tì ác 86

32-3

Hien trang đieu khặc, trang tì

3234

Hien trang đu vát,co dat — 88

#?

3 3. Giải pháp bảo tốn và phaạp huy di tích

— 36

337

Giai pháp báo quan, tí bổ chóng vuong cạp cho ch tịch 90

332

Phát huy giá trì dị tịch

Ú7

Tiêu kết chương 3 98

KẾT LUẬN
DANH

MỤC

PHU I UC

TÀI LIÊẾU

PHAM

KHẢO

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập

bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

MỞ ĐẦU

1 LÝ ĐO CHON

ĐỀ

Di tích lịch sử

LAI

văn hố là mơt dang tài sản co gia trí của mỗi dân tơc

và cua toàn nhân loai, là bãng chứng trung thành, xac thưc, cu thể nhất về đãc

điêm văn hoa cua tưng quốc eia Ngày nay, dù phat triên ơ trình đơ nao mỗi
đât nước đều phai tiên hành những hoạt đông bao tồn và phát huy di tích cho
riêng mình và di tích lich sư

văn hoa khơng chỉ năm trong sư quan tâm cua

từng quốc e1a mà còn nhân được sư quan tám của cả công đồng quốc tế
Việt Nam

là đất nước có loại hình dị tích lịch sử văn hoa phong phú và đa

đang, trone đo đi tích kiên trúc nghe thuật chiếm môi sô lương đang kể, nhất là kiến
trúc chùa Viêt Nam Từ xa xưa, các mai chùa cơ kính đã góp phần tơ điểm cho lang
q Viết Nam Tiếng “thu không” thâm trầm đã đi vào nhịp sống thường nhát cua

mỗi ngươi đân Co mơi thời kì Phât giáo phát triên đến đính cao, như cuối thơi Lý,
Trần vơi nhiều chùa, thap được xây dưng kháp nơi, đôi lúc co he tôn piao khác phat
triển manh hơn, nhưng tình thần từ bác ái cua Phât p1ao vẫn thấm sâu trong tâm hồn
ngươi Việt Chính vì vây, ngơi chua đã chiếm mơi vị trí khá quan trong và trở thành
môi bô phán không thể thiêu trong đời sống tâm lịnh cua ngươi Việt Việc nghiên
cứu ngôi chua, xác định các mát gia trí của no khơng chỉ có y nghĩa nphien cứu tìm

hiệu về văn hoa truyền thống của người Viet mà con cung cấp nguồn tư lieu khoa
học cho công tác bao tồn và phát huy gia trì văn hóa truyền thơng của lang Viêt cơ

truyền trong đơi sống hiện nay
Tren dong chay cua thơi gian, nhiều ngôi chua đã được đưng lên, nhưng do
sư khãc nghiect cua thời tiết, những thác phênh của lịch sư, trong đó co ca những
bàn tay vơ thức hay hữu thưc cua con ngươi mà những ngôi chùa đã bị huỷ
hoại

Mãt khac, ngươi đến cưa Phât ngày cang xa cốt lỗi ban nguyên cua Đao,

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

làm be đỡ cho y thức muôn làm mơi để gây công quả, nên kiến trúc cổ cũng bị

mai mơi dần Mãc đù vây, cát thần that cua ngôi chùa Việt với khơng pian của
nó vẫn duy trì được nét cơ ban, vẫn là nơi làm cán băng tâm hồn cho những
ngươi hành hương Nổi bâit trong chùa là nghe thuật tao tương và những net kiến
truc cổ con lưu lai Nghien cưu về ngôi chua không đơn giản chỉ dưng lai ở trnh

chất tơn giáo tín ngưỡng, mà qua đó chung ta con hiểu them về những vân đề
lịch sư và xã hôi

Chua Nam

Dư Ha thuôc thôn Nam

Dư Ha của phường Trần Phú qn

Hồng Mai thành phố Hà Nơi ít nhiều đã năm trong dong chay chung cua lịch
sử hình thành và phat triển chùa Việt, nhưng no cũng có nhiều net độc đào
riênh cua mình để phan anh những “thac phênh” của môi thời đã qua

Ngôi

chùa đã cho chung ta thấy những eịa trí nghệ thuật, kiến trúc, địcu khác và ca
trang trí trone điến trình tồn tai của no Tìm hiểu dị tích vơi ược vong giải mã

được phần nào về biểu tương, đãc trưng cua ngôi Chua, đồng thời cũng mong
năm bãt được thưc trang về moi mãt cưa di tích để đanh gia rồi tư đó đưa ra
môi số giai phạp cho vấn đề bao ve và phat huy gia trì của dị tịch trong giải
đoan hiên này
Vì những ly do nêu trên mà hoc viên đã chon để tai “Tiệp cần p1a trì văn hố
nghê thuât chua Nam Dư Ha” lam luân văn tốt nghiệp bắc cao học cua mình
2 LICH SƯ NGHIÊN CƯU

"Ngơi chùa Việt) đã la đối tương của nhiều đề tai khoa học và khơng ít
học giả quan tâm

Trong các cuốn sach như

“Chua Viet” |9|, “Đồ thờ trong dị

tích của ngươi Viết” | 10], “Diễn biến kiến trúc truyền thống Việt” [13], “Trang

trí mỹ thuật truyền thống của người Việt” [I2]

cua tác gia PGS Trần Lâm

Biên, “Chua Viet Nam” [36] cua GS, Hà Văn Tấn, “Kiên trục dân gian truyền

thống Viêt Nam” cua PGS Chu Quang Trứ [49] v v, phần nao đã đề cáp đến
những nét chung nhất về đãc điểm ngơi chua Việt, trong đó bao gồm

kêt cấu

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

kiên truc, nghê thuât đieu khãc, tương thơ, trong phần lớn cac ngôi chùa Việt cổ

truyỂn v
Chùa Nam Dư Ha la mơi cơng trình kiến trúc nghe tht đã được Bồ văn
hoa - Thông tin xếp hang tư năm

1991

Song đến nay, viec nghiên cưu về

quần thể di tích chua Nam Dư Ha chưa được quan tâm đây đu, ngoai bô hồ
sơ xếp hang di tích hien đang lưu giữ tai Cục Dị san Văn hố, Ban quan ly dì
tích và danh thăng Ha Nôi và môi vai trang tư liêu mong manh trong môi vai
cuôn tư liêu tông hợp chung
Trong các cuốn sach
[36]

“Chua Viet Nam” cua GS, Hà Văn Tấn, chu biên

và cuốn “Di tích lịch sử Văn hoa Hà Nói” do Nguyễn Doãn Tuần - chủ

biến [ŠT], cac tác giả giới thiếu nhiều dị tích của Ha Nội đã được xếp hang,
chùa Nam Dư

Ha đã co tên ơ phần danh sach thống kê di tích lịch sư Hà Nơi

đã được xêp hang
Chùa Nam

Dư Ha được nhãc đên trone cuốn “Chùa Hà Nôi” [24], do

Nguyễn Thê Long và Pham Mai Hùng đồng chu bien

Tai đây, có 130 ngơi

chùa ơ Hà Nơi đã được xếp hang di tích văn hoa được tác giả giới thieu

Khi

viết về Chùa Nam Dư Ha, tac gia đã dung nguồn tài liêu từ hồ sơ xếp hang dì
tích văn hoa của Cuc Baotồn

Bao tang, Bị Vănhoa

Thơng tin

Gần đây, tuy di tích chùa Nam Dư Ha, đã co mới số tac gia quan tâm tơi,
nhưng vẫn chưa có cơng trình nao tấp trung nehien cứu mơi cách co hê thơng,
ch: tiết và đầy đu cac gia trì văn hoa nghe thuật cua cơng trình kiên trúc văn
hố nay
Vì vây, kế thừa va tiếp thu những kêt quả cua cac tác piả đi trước, kết hợp

với nguồn tư liêu của địa phương về lang Trần Phú

Hoàng Mai, trong đo có

đề cáp tơi với chùa Nam Dư Ha, qua hồ sơ xếp hang di tích chua Nam Dư Ha,
cune cac tư liêu liên quan đến đề tài là những cơ sở tham khao rất cần thiết va

bổ ích cho hoc vien khi triển khat đề tai nghiện cứu của mình
3

ĐƠI FƯƠNG, PHAM VI NGHIÊN CƯU

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n

d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

* Đọi tương nghiên cựu
Nam

Dư Ha, tai thôn Nam

thành phố Ha Nơi

ln văn tập trung nghiên cưu di tích chua
Dư Ha, phương Trần Phú, qn Hoang

Mở rơng lìm hiệu một số đị tích khác có mới liên hệ

nhất định chỉ được để cập trong những phần phân tích bổ trơ như
Nam Dư Ha, chua Tây Phương (Hà Tây)
* Phạm

Mai,

đình

v v

vị khơng gián nghien cứu

trong không gian văn hoa cua thôn Nam

nghiền cứu chua Nam

Dư Hà

Dư Hạ, phương Trần Phú, quân

Hoàng Mai, thành phố Hà Nôi xưa va nay
4 MUC ĐỊCH NGHIÊN

CƯU CUA ĐỀ

TÀI

- He thơng hóa cac tai liêu cua các tác giả đã viết về chùa Nam Dư Ha
Tìm hiểu qua trình ra đời va tồn tai cua quần thể dị tích chùa Nam Dư Hà
- Nghiên cưu dị tích chùa Nam

Dư Hà trên các phương diện vân hoá,

nghe thuât bao pồm kiến truc, điệu khác, trang trí Đãc biết tấp trung nghiên
cứu những gia tri văn hoá nghe thuát của hê thông đieu khăc tương thơ, kết
cấu kiến truc cua nha Tổ, phong cach tương và cach thờ tai đen Mẫu
- Tìm hiểu mối quan he cua chùa Nam Dư Ha vơi đời sống văn hoa cua

công đồng người dân Nam Dư nhãm nêu được vai trò của Chùa trong đời sông
cư đân tư trước đến nay
- Nghiên cứu và đánh gia tồn bơ hiện trang cua di tịch tư đó đưa ra mơt
số đề xt nhãm bảo tồn và phat huy gia trí dị tích trong giải đoan hiện nay
5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CƯU:
- Luân văn sử dung quan điểm duy vât biên chứng và duy vật lich sư khi

xem xect để đanh giá sư vât và hiên tương trong quá trình phát triển lịch sử
- Luân văn vân dung phương phap nghiên cứu liên ngành trong văn hoa
hoc

Sử hoc, dân tốc hoc, mỹ thuật học, bao tàng hoc v v

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

10

Ln văn vân dung phương phap khảo sat điển đã quan sat thực địa với
cac thao tac như

quan sat, đo vẽ, chụp anh, miêu ta, phỏng vân, phì chép,

thơng kê, so sanh, phân tích, tổng hơp

6 NHỮNG ĐĨNG GĨP CỦA LUẬN VĂN:
Trên cơ sở tiếp thu những thành quả nehien cứu của những người đi
trước, kết hợp với khao sát thưc tế, đóng eop cua ln văn là
He thống hố những tài lieu của các tac giả đi trước, liên quan đên chùa
Nam Dư Ha, làm nguồn tư liêu phong phu, đang tin cây để tham khao
Khẳng định được vì trí của chùa Nam Dư Hà trong đời sống công đồng

cư đân xã Trần Phú
Xac định được giá trì văn hoa, nghe thuật tieu biểu cua ngòi chùa
Đanh piá được thức trang của dị tích Nam Dư Ha
Đưa ra mơt sơ đề xuất nhãm bao tồn và phat huy gia trí dị tích trong giải
đoan hiên nay phụ hợp với định hướng phat triển văn hoa của Đang

Xây dưng

và phat triển nên văn hoá Viet Nam tien tiến đâm đa bản sắc đân tộc
7 BỎ CUC CUA I UẬN VĂN:

Ngoài phần mơ đầu va kết luân, phu luc và danh muc tài liêu tham
khao, luân văn gồm ba chương
Chương I

Chùa Nam Dư Ha trong không gian văn hoa Nam Dư Ha

Chương 2

Giá trì Văn hố nghệ thuật cua chua Nam Dư Ha

Chương 3

Chua Nam

Dư Ha trong đời sơng văn hóa của cư dân địa

phương, vấn để bao tồn và phát huy gia trị dị tích hien nay

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

II

Chương ï
CHÙA NAM

DƯ

HA TRONG

KHƠNG

GIAN VĂN HĨA

NAM DƯ HA

11. LỒNG QUAN VỀ LANG NAM DƯ HÀ
111

Vi trí địa lý và điều kiên tư nhiên

Chua Nam Dư Ha hien nay thuoc thôn Nam Dư Ha phường Trần Phu
quân Hoàng Mai thành phố Hà Nói

Qn Hoang Mai năm ở phía Đong Nam

thành phố Hà Nơi co diện tích la 4 104 lha (41km), co đương giao thong
thủy trên sông Hồng, co nhiều đường giao thong bo quan trong đi qua

Quốc

lõ 1A, 1B, đương vanh đat 3, cầu Thanh Trì, đương vanh đai 2 và vành đai Š

Địa piới hành chính cua quân

phía Đong piáp huyện Gia Lâm, phía Tây piáp

huyen Thanh Trì, phía Bác giáp quân Thanh Xuân, phía Nam giáp quân Hai

Bà Trưng

Quán bao pồm 14 đơn vị hành chính trực thuộc pồm cac phương

Trần Phu, Hoang Liệt, Yên Sơ, Vĩnh Hưng, Định Cơng, Đại Kam, Thành Lict,
Thanh Trì, Linh Nam, Mai Đóng, Tương Mai, Tân Mai, Giáp Bat, Hoàng Văn

Thu

Xom làng Trần Phu chay đài theo bơ sone Hồng, phía Bác và Đong giáp

xã Linh Nam (thuôc Nam Dư Thương), Tây giáp xã Yen Sơ, Nam giáp song

Hồng, bên kia sông thuôc xã Văn Đưc, huyen Gia Lâm
Thôn Nam Dư Ha xưa kia thuốc làng Nam Dư, ngay ten eơi "Nam Dư”
đã noi len được vị trí cũng như
“Dư” trong tư điện Han

điều kiên về tư nhiền cua vung đât này, từ

Việt có nghĩa là đất tốt, giàu có, cua cải dư thừa,

“Nam Dư” co nghĩa là vùng đất tôi được cầy at, có của cai đư thưa năm phia
Nam kinh thanh Thăng Long

Nghĩa '“Thương” và “Ha”, ở đây co nghĩa phân

chia giữa lang trên và làng dưới mà thoi
Tư trung tâm thành phố vẻ phía Nam, xuơi hết phố Bà Triều thị rẽ trai
vào đường Trần Khat Chân, đến ngã tư thư nhất rẽ phai và đi hết phố Bach

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

12

Mai rồi rẽ trai sang đương Minh Khai la tơi cầu Mai Đơng
vào đương Tam Trinh rồi ngột vào đường Lĩnh Nam

Qua cầu rẽ luôn

Đi doc đường Lùnh

Nam khoang 3 km, rẽ ben phai la phố Táy Trà, đi vào khoảng 5OÔm sẽ tơi

chua Nam Dư Ha nãm trên đương Trần Phu
Nam Dư Ha là môi vùng đất vừa co ruông ơ tronp đồng, vừa có đất bãi
ngoai đê được phu sa sông Hồng bồi đãp nen canh bãi que hương luôn màu
mỡ

Khi xưa, Nam Dư Ha thuôc môi vùng cua Nam Dư, la vùng đất rông, phia

ngoại bờ đc sông Hồng
có tên la bến Nam

Trong qua khứ, nơi đây đã từng tồn tai môi bến sông

Dư, sau này bến sông trơ thành bến phà Khuyến Lương

(ngày nay, tai đây đang hình thành mơi cây cầu vươt sơng Hồng co tên la cầu
Thanh Trì)

Bên sơng Nam Dư được nhãc đến trong sach *Hoứng Fe Nhất

Thong Ch?” như mốt vị trí chiến lược về quân sư Không những vây, bến sông
con la nơi co phong canh đẹp, trên bên dưới thuyền tấp nắp ngươi qua ke lai

Sach “Thăng long có tịch khao ñch họt đỡ) do Viên Viễn đông bác cổ biên
soan cho biết khi vĩnh tam canh đẹp ở Thăng Long (Tháng lone bat canh) vào
thơi Le, tác gia đã nhãc đên canh đẹp cua bến sông Nam Dư trong bài ' “Thanh
trì vân tân” (Tham bến sơng Thanh Trì)

Nam Dư Ha vốn có mơi canh quan

khá đẹp, trước cưa Đình Nam Dư Ha xưa kia là mốt dong sông co tên goi la
sông Huc, sông này chảy theo bơ đc sông Hồng

Ca đao cô co câu

' Hi cô thắt lưng bao xanh
Về Nam Dư Ha với anh thì về
Lung anh có tuong tự ĐỀ
Có vơng tắm mắt có nghề quav tơ ”
[7, tr 10]
Hiên nay, Nam Dư Hà có những di tích mang dâu ân của những ky tích

như

đồng Đế, đồng Phủ, đương Hỏi, miếu Bong

Khi làm thuy lơi đã thu

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm

lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

13

được tiền kẽm và những mảnh pơm cổ

khong những nói len đây là vùng đât

cổ mà còn phi lai nơi đây Nhà nước phong kiên đã từng chơn làm cung điện

1.1.2. Lich sử thay đổi đỉa giơi và tên goi
Dưa theo các tài lieu khao cổ và địa chí lưu truyền thì Nam Dư Ha hình

thành tư mơt thơn của Nam Dư vào đầu thê kỷ XV [|46, tr9] Vùng đât Nam
Dư xưa có tên Tây Trà, sau co tên kẻ Dưa Tư “kẻ” là tên nơm chỉ đơn vì làng
xom xa xưa cua neươi Viet cổ sinh sống ở đồng băng Bác Bồ cách đây hàng
ngăn năm [6, tr 1] Tương truyền về tên nôm ke Dưa
đươc khai pha từ sớm và trù phu

Nam Dư la môt làng cổ

Nhưng vào nửa cuối thế kỷ XVII có bà chúa

Tây, có lẽ là vơ Tây Vương Trình Tac (1657

1681), đã cướp toan bô ruông

đât của Nam Dư, đây ngươi đân vào canh cơ cực khốn cung, phải đi ân xin,
làm thuê làm mươn khãp nơi, phai sống dưa, sống nhơ vào ban dân thiên hà
Sông trong uât ức, người dân đã tưng thốt lên

“Chỉ vịco bạ chua Ta
Để cho kế Dưa ăn dạy bun bunl mang đạv buộc đướn ”
[7, tr 11]
Bởi có lý do tren khiến có mơi số y kiến chơ răng, đây là nguyên nhân

sinh ra cái len tuc khơng lấy gì làm đẹp để của kẻ “Dưa”
mơi số cu cao tuôi trong làng kể lại

Song theo lời cua

năm bên kia sơng Hồng có mơi ngơi lang

lớn ten là Đơng Dư Xưa kia, khơng biết vì ly do gì ma ngồi lang này đã hình
thành mơi bơ phân dân cư vươt sông Hồng, sang lâp nghiệp ở địa phân huyện
Thanh Trì làng Nam

Dư, nay thuốc Lĩnh Nam

(quân Hoang Mai)

Lúc đầu

những cư đân mớt này luôn sông dưa nhờ vào sư tương trơ cua làng gộc và có

lẽ vì vây nen lang nay đã co cát tên Nom là làng "Dưa”

Cách lý giải này có

phần hợp lý, vì khi xet hat câu thơ trên thì chúng tơi nhân thấy "ba chúa Tây”
la nguyen nhân dẫn đến canh nghèo kho của người đan ke “Dưa”
“Dưa” dường như đã xuât hiện từ trước khi có ba chùa Tay

Cái tên

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

14
Thời Ly - Trân, Nam Dư xưa thuốc về huyền Long Đam

Chau Thương

Phúc thuôc đao Sơn Nam
Theo "Sử hoc bị khao [4]

thơi thuộc

(1407), có sư đổi tên cac châu, phu, huyện

Mình,

năm

Vĩnh

Lac thứ V

huyện Long Đàm đôi thanh huyện

Thanh Đàm - chau Thương Phúc đổi thanh châu Phúc An, phủ Giao Châu
Thời Lê Trung Hưng (1533

1789) vì ky húy vua Le The Tông (Le

Duy Đàm) mà phải đổi Thanh Đam thành Thường Tín
Khi vua Lê Thánh Tơng chia lại cac đơn vị hành chính ca nước, lập lai
các Thưa tuyen la đơn vị hành chịnh trực thuốc trung ương, Nam Dư thuoc về
huycn Thanh Trì, phủ Thương Tín, thừa tuyen Sơn Nam
Đời Le Cảnh Hưng, đôi thừa tuycn thành trấn, chia Sơn Nam thành hai
trấn Thương và Ha, Nam Dư thuốc về trấn Sơn Nam Thương

Đầu thê kỷ XIX, Nam Dư Ha là thơn Ha xã Nam Dư thuc tổng Thanh
Trì, huyện Thanh Trì, phủ Thường Tín, trân Sơn Nam Thương

Địa danh này

đã tồn tat suốt một thời gian dài và được nhiều tài lieu, thư tịch và dị vật cổ
nói đên

tâm bia “G2 ky bị ky” dưng năm Thiêu Trị Nguyen nien (1840) hiện

lưu giữ tai chùa Nam Dư Ha co phi

“Thương Tú phu, Thanh Trì huyện, Nam

Dư xã, Ha thịn”
Năm

Minh

Mênh

thứ

12 (1831),

cuộc

cai cach

hành

chính

cua vua

Minh Mênh đã chia đất nước thành nhiều tỉnh khac khau, Thường Tín của trân
Sơn Nam đãt làm tính Hà Nơi

Khi đó, Nam

Dư trở thành mot xã thc tổng

Thanh Trì, huyen Thanh Trì, phú Thương Tín, tình Hà Nơi
bạ ” biên soan năm

Sách ' Ha Nói địa

1886 (hiên lưu tai thư viên Viên Hán Nom) và tài liêu cua

chình quyền thc địa cũng phì như vây Tai kho lưu trữ thuộc Trung tâm lưu
trữ Quốc gia Í, mot tài liêu tiếng Phap là “Mfonogtaplhue de lạ Piovtnce de
Hanoi en T907” (Địa chỉ tịnh Hà Nội năm 1901) cũng ehí Nam Dư thuộc về

tỉnh Hà Nơi

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn

a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

1Š

Đầu thế ky XX, Nam Dư Ha thuộc tổng Thanh Trì, huyen Thanh Trì,
tinh Ha Đơng

Khi người Phap lấp ra Đại Ly Hồn Long, mơi đơn vị hành

chinh ngang mơi phủ trực thuộc thành phố Hà Nôi, Nam Dư Ha thuộc Đai Ly
Hoan Long
Cách mang Tháng Tám thanh cơng, chính quyền nhân dân để ra các
lang xã cua Đai Ly Hoan Long thuộc thành phố Ha Nôi, thành lâp các đơn vị
hành chinh gơi là khu như ơ nôi thành Nam Dư Hạ luc nay thuộc Mê Lình
Những ngày đầu kháng chiến chông thưc đân Pháp xám lược, Nam Dư
Ha thuộc qn 6, ngoai thanh Hà Nơi
+ Nam

1954, hoa bình lâp lai, Nam

Dư Ha thuốc thôn Quỳnh Lôi, rồi

đổi thanh quân 7 ngoai thành Ha Nôi
+ Năm 1956

Nam Dư Ha hơp với Khuyến Lương, Yen Lương thành xã

Trần Phu
+ Năm I961, xã Trần Phu thc về hun Thanh Trì ngoai thành Hà Nói
Tư năm 2003, Nam Dư Thương thc phường Lĩnh Nam, Nam Dư Ha
thc phường Trần Phú, qn Hồng Mai, thành phơ Hà Nơi

Tên goi phương Trần Phú cịn co y nghĩa đác biết, Trần Phu là người xã
Tùng Ảnh, huyen Đức Tho, tỉnh Hà Tĩnh
nước

Ông là con nhà Nho nghèo, u

Ơng tham gia hoat đơng cach mang từ rât sớm và đã co nhiều đong p

cho cách mang

Ơng là người viết ban luân cương chính trị cua Đảng và được

bầu làm Tổng bị thư của Đảng Công San Đông Dương, trong Hồi nghị trung
ương lần thứ nhất Tên của Ông đã được chính quyền và nhân dân nhiều địa
phương chon làm tên soi chơ địa phương mình
1.1.3. Đời song kinh te
Nam Dư Ha được bãt nguồn tư Nam Dư, vôn là môt làng cổ được khai
pha tư sơm và tru phu ơ ven sông Hồng, nhơ sư ưu đãi của thiên nhien mà có

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n

d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

l6

những canh bãi màu mỡ, đây là điều kien tốt cho việc phát triển kinh tê nong

nghiep

Sách “Đồng Khánh dư địa chỉ” có viết về kình tế địa phương như sau

“Nhiều lụa thu, tt lúa he Đất bất ngoại đe phần nhiều trông dan, niớ, khoứi,
đâu, dưa, cá

” Nghề trồng lúa là nghề căn bản cua nhân dân địa phương,

none dân Nam Dư rât cần cù, chu khó
Nghề trồng dâu ni tăm ở Nam Dư Ha đã co từ rát lâu đời, từ thua hình
thành làng xã, nay khơng cịn gia đình nào ơ địa phương làm nghề này nữa ,
Nhưng chúng ta vẫn thây dấu tịch cua thơi ky này qua tuc thờ nữ thần có cơng

day dân trong nghề trồng dâu ni tâm tai đình Nam Dư, khi đó đáy la nghệ

căn bản của địa phương

Công việc nuôi tâm rât vất va, cần có sư cần mắn va

tỉ mỉ trong suốt q trình chãn ni mới mong thu hoach được thanh phẩm có
chât lương cao, chăng thế mà trong đân gian co câu “*Nưới lờn ăn cơm nằm,
nói tầm ăn cơm đưng”

Với hình anh những bãi dâu ven sơng xanh tốt, chãc

chãn những kén tơ được sinh ra từ nơi đây cũng óng mươi và đem lai lơi nhuân
kinh tế cho ngươi đân Nam Dư Ha

Cùng với nghề làm ruông va nghề trồng dâu nuôi tăm, Nam Dư Ha
trước kia cịn co nghề nấu mát mà đâu tích cịn lai là xóm lị (xóm những lị
nấu mâI), co lẽ cac cánh bãi xưa kia cũng co vùng đất trồng mịa đê cung cấp
nguyên liêu cho những lò nấu mât ở Nam Dư Hạ, m¡ịa ở đây cũng từng la đãc
san cua Thanh Trì
“Lan Mha thị bạn củi động
Nai Dự nâu mắt giầu lòng ăn chơi ”
[7. tr 10|

Là những ngươi Nông đân lao đong cần cù, xong đưới chế đó thưc đân

phong kiến nhân đan vung Nam Dư Ha “hai sương mot năng” mà đời sống vẫn
ngheo, sau lũy tre xanh êm đềm cua mốt lang quê, người dân đã phai chịu
đưng biết bao cảnh áp bức, tô thuê năng nề Thời kỳ này, Nam Dư Ha có II

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp

bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

17

piap cune vơi những hủ tuc cúng lễ khao vong rất tơn kem, rng đát thì bị địa
chu chiếm đoat “Trược Cach mang Thang Tam, tai Nam Dư Ha có 95%

dân

thât hoc, 70%. nhà tranh vách đât, benh dịch luôn đc doa, lý dịch dùng ruông
xấu cho dân làm thuê thu tô tức cao, tê nan me tin dị đoan, mua nhiêu ban xã,

cong vơi những lề thoi lac hâu đã khiến chơ đời sông người dân rơi vào cảnh

tunp quân, khổ cưc
Sang chế đô “xã hôi chủ nghĩa”, đời sông của người dân nơi đầy đã có

những thay đối đang kể Năm 1955, tồn xã làm cơng tac thuy lơi, đê chống
han và chống ung

Năm 1959, tại địa phương thành láp hợp tác xã Nam Dư Ha

Năm 1962, hợp tac xã này kết nghĩa với công xã nhân dân Sa Ha (Trung Quốc)
đổi tên thành Hợp tac xã hữu nehì Viết

Trung

Hợp tác xã tiến hành đao con

mương dài 2 000m từ sông Lừ về tram bơm Yên Lương tao hê thống thuy lơi
phuc vu cho xã Trần Phú và trơ piup cho ca hai xã ban là Yen Sơ va Lĩnh Nam
Trong nông nghiệp, hợp tác xã đã rât thành công với việc gieo thẳng lúa xuân,
cải tao khu "Go cao” từ
Năm

đất “chiếm khê mùa thối” thành hai vụ lúa và

rau

1964, Hợp tac xã được tăng Ikp giống Môc Tuyền của Trung Quốc, sau

môt vài năm đã tiến hành nhân giống thành 12ke, Bỏ Nông Nghiệp đã dùng

piếnh này cung cấp cho nhiều tình ở Miễn Bác rồi cho phát triển rông về sau
Trong thời gian nay, Nam Dư con đẩy manh phong trào cải tiên công cu, nâng
cao nãng xuất lao đông, chât lương công việc và san xuất phân bón
Mơi nét mới, thanh phố đã quyết định cho xã Trần Phu tiên phong trong
công tac điện khi hoa nông thôn Năm 1962, Trần Phu co hê thông điện phục vụ
sản xuất va đời sống nhân dân, xã xây dưng hai tram bơm ở Nam Dư Ha va

Khuyến Lương Năm 1963, hợp tác xã hữu nghị Việt- Trung la cơ sở đầu tiên cua
vune ngoai thanh có ơ tơ phục vu vân chuyển và sư dung máy móc trong san xuất
nơng nghiep (nhà máy cơ khí Trần Hưng Đao đã giúp đỡ đao lao những ngươi
nông dân thanh ngươi thơ cơ khí nơng nghiên)

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

18

Cơng lac đối mới phương thưc san xuât tư nông nghiệp sang sản xuất

thưc phám là môi thành tưu đang quan tâm Trước kia, toan xã chỉ san xuất
theo hướng độc canh cây lương thưc, nay đã chu y đên cây hoa màu, cây công
nghiệp khác và phat triên nganh nghề chân nuôi

Nam

Dư Ha la môi vung

chuyên cung cấp rau cho thành phô, dân trong vung đã mở rông san xuất rau
chinh vu va phat triển rau trái vu Nghề chãn nuôi ngay một phat triển và nhân
được sư giup đỡ chỉ đao kỹ thuát của Vien khoa hoc Nông nghiệp nen Nam
Dư đã trơ thành đơn vị đứng đầu trong cơng tác chăn ni lơn tập thê

Với

điện tích mãt nước ưu đãi, địa phương đã phát triển nghề nuôi cá, đem lai lợi
tch kinh tê cao, đời sông ngươi đân nơi đây ngay càng đi vào ổn định
Trong những năm vưa qua, đơi sống kinh tế của người dân Nam Dư Ha
ngày mơi đi vào ơn định, đã có nhiều khu đồ thị mới mọc lên, đương phổ cai

tao chỉnh trang

Nhiễu ngới nha cao tầng được xây dưng, hơn nữa đã xuất

hiện những ngôi biết thư rông lơn của những hơ giá đình làm ăn phat đat
Điều này cho thây đời sông kinh tế của ngươi dân trong vung đam bao hơn,
nhán đán vô cùng tin tương vao đường lối lãnh đao cua Đảng và chính quyền
địa phương
114

Con người

và lịch sử vùng đat Nam Dư Ha

Làng Nam Dư Ha với tính chát cua mơt làng que cổ có lich sử cư trú lâu

đơi với nhiều dong ho sông quần tu như ho Nguyễn, Pham, Hồng, Trần, Vũ,
Đỗ

trong đó ho Trần, Nguyễn, Vũ, Đỗ là cac đồng ho lớn
Sach “Đđng Khánh dư địa chỉ, do Quốc sư quán triều Nguyễn soan

năm

1888, khi việt về người dân Nam Dư, tổng Thanh Trì có noi

Trì chán chât tt văn vẻ

dân Thanh

Đo chỉ là net khai quát, còn như viec cươi Xin, ma

chay đều tiết kiem, thờ thần rát kinh Dân phần nhiều theo đao Phât
Vùng đất Nam Dư đã găn liền với nhiều sư kiến và cơn người trong lịch

sử đát nước

Đời Trần, Nam Dư thuộc thai âp Cổ Mai cua Trần Khat Chân

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ

d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

19

(1370

1399), mot danh tướng đã có cơng đanh đuổi quần Chiem Thành, sau

khi ông chết, tài sản cua ong được chia cho đân trong vung
Sau khi quân Minh chiêm nước ta, Nguyễn Trãi đã tưng về đáy và chon
mot khu đất cao để mơ trương day hoc Thơ của ông co câu “Góc thành Nam,

lều mơt gian” chính là noi về thời kỳ này Theo truyền thuyết, tai đây Nguyễn
Trãi thương xuyên qua sông sang cầu mông tai đền Chử Đồng Tử và đã được
Thần bao mơng cho Ơng tìm vào Lam Sen theo Lê Lợi

Cũng theo truyền

thuyết, đây là nơi xử tử Lễ nghi hoc sỹ Nguyễn Thị Lô (môi ngươi vỡ cua
Nguyễn Trãi) trong vụ an Lê chị viên (1442)
Tại địa phương, một ngôi đền thờ Nguyễn Trãi được lập trong thời phong
kiến nhưng đên nay khu đất và lãng mơ đã khơng cịn lưu lai dấu tích đang kể
nào, miếu thơ Nguyễn Thị Lô nay vẫn con, song đã bị xuông cấp hư hỏng nhiều

Truyền thuyết về bô kiêu bat cống (thờ ơ đình Nam Dư Ha) có nhãc
đến câu chuyen về bà Chua Trương Thị Miễu (đời vua Lê- chúa Trình) được
nhân đân Nam Dư hết long piup đỡ, che chơ khi chay loan tư kính thanh về
vùng đất Nam Dư nay
Cuối đời Lê

Trinh, vung đất Nam Dư lai ghi dấu những chiến tích hào

hung có liên quan đến Nguyễn Huê va nghĩa quân Tây Sơn

Theo sach “joanp

le nhất thong chỉ ” thì Ngay 21 thang 7 năm 1786 thuy quân Tây Sơn đên bến
Nam Dư, môi cánh quán tach ra đổ bô lên bơ, theo đề quân tiến lên Thúy Ái
đanh up quân Trinh sau đo canh quân này tiến thẳng lên hồ Van Xuân tập
kích đoan qn của Hồng Phung Cơ

Một tướng của qn Trình

Cung luc

nay, đai quân Tây Sơn tư bên sông Nam Dư tiếp tục theo đường thủy thăng
tơi bến Tây Luông (bên sông Hồng ngay nay là khu vưc viên Bao tang Lịch
sư), rồi tiến len bơ đánh up quân Trinh
Đến thế ky XX, dưới sư cai tri cua thực dân Pháp, nhân dân Nam

Ha kiên cường anh dũng cung ca nược đứng lên chông giác

Dư

Mãi trân Viet

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

20

Minh ơ địa phương tịch cưc phơ biên tun truyền chính sach, đương lối và

tình hình cach mang

Hình anh lá cơ đo bua liềm mà lần đầu tiên người đân

Nam Dư Ha nhìn thấy là vào dịp Quốc tế lao đơng ngày I tháng Š năm 1945,
được

căm ở công làng Trai qua các thơi kỳ đâu tranh piành chính quyền tư

tay đê quôc phong kiên, khang chiến chông thực đân Pháp xâm lược, nhân
đân Nam Dư Ha anh dũng kien cương không ngừng cung ca nước vươn len
xây dưng chủ nghĩa xã hôi ở miền Bác và đấu tranh chống Mĩ cưu nước ở
miền Nam

tiến tới thống nhật đất nước

Trong hai cuốc chiến tranh chống

Pháp và Mỹ, nhân dân Nam Dư Ha co biết bao nhieu ngươi con ngã xuống,
#op phần xương máu cua mình cho Tổ quốc

Để nhớ ơn sư hị sinh anh đũng

đo, chính quyền địa phương đã phì danh các anh cho thế he sau biết đên
Trong những năm tháng đươi chế đơ Xã hơi chu nghĩa, chính quyền
và nhân dân Nam Dư Ha luôn nhân được sư quan tâm cua cac cấp lãnh đao
cua Đang va Nhà nược, nhiều cán bô lãnh đao câp cao về thăm, kiểm trà và

đơng vien chính quyền nhân dân địa phương

Ngày 1Š 2 1961, Chủ tich Hồ

Chí Minh đã về thăm va chuc Têt địa phương (vào sang mồng L tết Tân Sửu)
Hợp tác xã nông nghiep Việt

tâm va đến thăm
thăm.

Trung ra đời đã được nhiều cấp lãnh đao quan

Thang 7 năm 1962, Đại tương Nguyễn Chí Thanh đã về

thang 6 năm 1963, Tổng bị thư Lê Duẩn vẻ thăm, thang 8 năm 1963,

Đại tướng Võ Nguyên Giap về thăm, thang l0 năm

1963, ơng Bành Chân

bí thư thanh ủy Bac Kinh đến thăm nhân dịp sang Việt Nam, cùng đi có đồng
chí Hồng Quốc Viet- Chu tịch tổng Cơng đồn Việt Nam, Thang 7 năm

I964, Chủ tich Hồ Chí Minh đã về thăm địa phương và kiểm tra cong tác đấp
đc chống lũ chơng ung

Tháng

LI năm

1971, Chủ tịch nước cong hịa nhân

dân Lào Xuphanuvơneg về thăm địa phương, cùng đi có Thu tướng Pham Văn
Đồng, thang 7 năm 1973, Chủ tich Tôn Đức Thăng về tham
Trên con đường dài cua cach mang có khong 1 gian nan và thư thach,
trân tron quá khứ đâu tranh, với bao vinh quang và hào hung của tổ quôc,

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n

d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

2I

người dân Nam Dư Ha luon vững vàng, tin tương, tiếp tuc phân đâu giành
những thành tưu mới, gốp phần nhỏ be vào công cuôc xây dưng đât nước và
làng quê yeu thương của mình

115 Giá tri văn hóa truyền thong
* Phụng túc táp quán
Nam Dư Ha là vung đât cổ lâu đời năm ơ phía nam kinh thành Thăng
Long, nơi đây đã hôi tu những nét vấn hoa đãc sắc

Đơi sống văn hoa của

nhân dân Nam Dư Ha rât phong phu, với nhiều phong tuc tập quan của làng
quê cổ truyền

Đó là những tuc lê về cưới xin, ma chay, giỗ chạp

Ngay

nay, thưc hiên theo chu trương cua Đang, Nha nước về viec thưc hiện xây
dưng phone trào nếp sông văn hoa mới, những phong tuc tâp quán này phần
nào đã được gian tien và loại bo đi những hủ tục không cần thiệt Song, về cơ

ban, Làng vẫn eiữ được những nét đẹp truyền thống từ bao đơi nay

Vị du

trong cưới xin, từ lúc ăn hỏi đến khi cưới vẫn giữ ba lễ lễ cham ngõ, lễ ăn
hoi và lễ cưới, việc thach cươi cua nhà gái chỉ con mang tính hình thức, ít
thấy canh cố bàn linh đình, trong ngay cung tế Thành hoàng, lang vẫn giữ

được những neh:i lễ truyền thống và tuc kết cha, việc tô chức ăn uống linh
định sau hỡi rước đã không con nữa

Giống như bao làng quê Bác Bỏ, Nam

Dư Ha cũng có tục kết cha giữa cac làng với nhau

Dân làng Nam Dư Ha có

tuc kêt cha với dân làng Nam Dư Thương, Thúy Lĩnh và làng Bát Tràng (ben
kia sông)

Tuc kết cha (kết nược) giữa hai làng Nam

Dư Thương và làng

Nam Dư Ha, co nguồn gốc, do hai làng trược kia chỉ la một, goi chung la

Nam Dư, sau nay khi chia thanh Nam

Dư Thương và Nam

Dư Hạ thì mối

thân tình qua lai giữa ho hàng làng xóm vẫn được duy trì Lang Nam Dư Ha
trước kia ln giúp đỡ và tao điều kiên cho đân làng Thúy Lĩnh trong công
việc sản xuất, khiên đời sống người dân Thúy Lĩnh được nang cao, từ đo hai
lang có sư thân thiết và vẫn luôn qua lai giúp đỡ lần nhau

Theo cac cu cao

tuổi trong làng cho biết, tuc ket cha giữa làng Nam Dư Hà và Bát Tràng được

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

20

hình thành bơi mối quan hê thân thiết đum bọc giữa hai làng

xưa kia, làng

Bat Tràng bị bon xâu đến cướp boc pha hoại, được sư piúp đỡ cua ngươi dân
Nam Dư Ha ho đã đánh thăng được bon cượp, từ đó mốt quan he của hai làng
cang trở nen khăng khít Tuc kết cha vẫn cịn dư âm đên ngày nay thông qua
sư đi lai piữa lành Nam Dư Ha vơi làng Nam Dư Thương, Thuy Lĩnh va Bat

Tràng trong mỗi dịp lễ hôi và công viec trong trong lang Hình thưc này thê
hiến tình thần đồn kết, giúp đỡ tương trơ lẫn nhau cua mỗi làng trong san
xuất, đời sống, đấu tranh
Để to long biệt ơn đốt vơi cac vị anh hung và pia đình cach máng co
cơng với đất nược trone hai cuộc khang chiến vào ngày 27 tháng 7 hàng

năm, chính quyền và nhân dân Nam Dư Ha tổ chức nhiều hoat đông đến ơn
đạp nghĩa như thăm hoi và tăng quà đên từng giá đình co cơng với cách
mang

Thể hiến long kính lễ đơi với ngươi cao tuôi, vào ngày hôi truyền

thống cua đất nước (ngày I thang 10), chính quyền và nhân dân đia phương
cũng co những hình thức tổ chưc gop phần chăm soc và phat huy vai tro cua

người cao tuổi trong lang v v
* Đơứi vong tam lình
Vẻ đời sốne tâm linh, người dân nơi đây tôn thờ cung ông bà tổ tiên,
thờ Thành hồng, thờ Phât, thờ cac vị thần lình, thờ anh hùng có cơng vơi

dân vơi nước và đãc biêt là thờ Mẫu

Đối vớt người
ngưỡng noi chung

Việt, tuc thờ tơ tiền có vai trị quan trong trong tín

Ðo là sư bay to lịng thanh kính, biết ơn cua con chau đối

với tổ tien, ông ba, cha me

Đồng thời cũng thê hiện long biệt ơn đối vơi

công sức cua lớp người đi trược

Trong tâm thức cua người Nam Dư Hà noi

rienp và người dân Viet noi chúng, người chết chỉ là đã mất đi phần xac cịn
phần hồn ln tồn tai quanh con chau

Trong cac pia đình, ban thơ ln được

đãt ơ những nơi cao rao, trang trone bơi ho quan niêm và tin tương rãnp, tổ

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.

Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

23

tien, ơng bà mình neư ơ đó, đang dõi theo và che trơ cho ho trong cuộc sống

thương nhãt Vào ngày giỗ, ngày răm, mung một, những ngày lễ hay những
ngày có việc quan trong cua eia đình

báo piờ cũng đất lễ và thấp hương len

ban thơ để thỉnh cầu tổ tiên ơng bà - về chứng giam và phù hị trơ che
Tâp tuc thờ cung tổ tiên đã tao thành truyền thống, nêp nghĩ cho thế he
sau luon phi nhớ và thưc hiện đao lý uông nước nhớ nguồn

Không những

vây, tấp tuc này còn co tac dung tao nên sư đoàn kêt chãt chẽ giữa những
người cunp huyết thống, done ho, tao điều kiên mở rơng mối quan he giữa
dịng ho này với những dòng ho khac
He thống các di tích lịch sử van hóa trong làng ln la nơi đạp ứng
nhu cầu sinh hoat tâm linh cua ngươi dân, Đình và Chùa Nam

Dư Ha được

xem như ngơi nhà chung, là trung tâm tơn eiao, tín ngưỡng của ca làng
Hiên nay, những nét kiên truc cổ tài Đình khơng cịn nhiều, nhưng ý

nghĩa thiêng liêng thì vẫn cịn kha đâm đà, nơi đây vẫn phan anh tâm tư,
nguyên vong, kinh tê, chính trì cua ngươi đân địa phương
Đình Nam Dư Ha thơ ba vị Thành Hoàng làng

Tam đâu cửu vĩ lòng vương
Thái tay Chương vớ, that v Nguyễn Ất
Lê gia Hoang thát háu
17, tr 2]
Việc thơ ba vị thành hoàng làng, phan anh những hình thát tín ngưỡng
khác nhau, cho ta thây tình chất đa dang, phong phu cua văn hóa địa phương
Ngồi ra, ơ đây con thể hiện tính chât cơi mơ, dung hợp về tính ngưỡng tư

tưởng khi châp nhân nhiều yếu tố tâm lình khác nhau cùng tồn tai
Thành hoang là khát mem

Hán, nguyên ban là “+: thân báo hộ ngơi

thanh giúp quan bình đốn trú chong Àe dịch tan cong chiếm than” [19, tr

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.

Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

24

259]

Thành hồng làng co hai chức năng là hơ quốc và tr dân

Khi du nhập

vào Viet Nam đã được Việt hóa, vôn là vị thần làng do dân làng suy tôn bởi có
cong trang với làng, sau triều đình phong kiên lợi dung uy trn cua thần làng
mà phong mốt vị làm thành hoàng, là đai diện cho vua cai quản các thần va
đân chung trone làng Thần làng phù ho cho dân, đem lai mưa thn gió hịa,
xã hơi an nình, tranh tai ương địch han, cũng như ở lĩnh vực tình thần tham gia
chống giãc ngoai xâm, bao về đát nước

Mỗi đình thường có mơt vị thành

hồng nhưng cũng co Đình thờ nhiều vị thành hồng
Với đình Nam Dư Ha thì Thành hồng liên quan đến thần trị thủy ' “Tam
đầu cưu vĩ Long vương”, ten cua Thần co nghĩa là con rồng ba đầu chịn đuôi

nhưng thưc chât đây là con rồng ba đầu môi đuôi, mãt được thể hien dưới
đang mãt ngươi

Theo truyền thuyết kê lai, khi sư tô Tư Phong du ngoai qua

Nam Dư, ông thây môt con Rồng từ đất bay lên, nhao lôn trong không trung
rồi biên vào vom trơi xanh

Sư tổ cho răng đây là mảnh đất tiêm long (nơi

rồng ẩn) và đã dưng đình đê đân thơ Thần Hình thưc này đã ăn sâu vào trểm
thức người dân, nhất là trong đao thờ Mẫu

Co thể đây là bóng dáng mờ nhat

của rãn Naga trong huyền thoai Ân Đô và Đông Nam A

Theo truyền thuyết, vao thơi đầu khởi nghĩa Lam Sơn, Le Lợi và nghĩa
quân nhiều lần bị giấc truy đuổi vao thê khốn cúng Co lần Ông phai trốn vào
lum cây, bị giãc lua chó sãn suc sao, rơi vào tình thế nguy hiểm, lúc đó thần
Lonp Vương đã biên thành con cáo ở trong bui râm chúi ra đanh lạc hướng
quân giác cứu được Le Lơi thoát nan

Sau này, khi Nguyễn XI đem quân tiên

ra Thăng Long đã đóng quân tat Nam Dư, một đêm ngủ tai miếu thần, Ông

được báo mông chỉ dẫn cach đanh địch

Với công trang này, sau khi non

sông thu vẽ mot mốt, Lê Lơi đã sãc phong cho Ông lam Thương đãng thần
và cho phep dân Nam Dư thơ phung

37. Địa vị a. Bấp bê nh b. Bập bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 38 . Lửa cháy a. Bấp
bênh b. Bập bùng c. Bậ p bềnh d. Bập bẹ 39. Sóng nước a. Bấ p bên h b. Bập
bùng c. Bập bềnh d. Bậ p bẹ 40 . Tiếng nói a. Bấp bênh b. Bập bùng c. Bậ p bề n
d. Bập bẹ e. 41. Con ngựa a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất hủ d. Bất minh 42. Tá
phẩm a. Bất hảo b. Bất kha m c. Bất h ủ d. Bất minh 43. P hần tử a. Bất hả o b.
Bất kham c. Bất hủ d. Bất mi nh 44 . Qua n hệ a. Bất hảo b. Bất kham c. Bất h ủ
d. Bất mi nh 45. Bàn tay a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm ái d. Ê m đềm 4 6. Dịng sơn
a. Êm ấm b. Êm dị u c. Ê m ái d. Ê m đề m 47. Gia đình a. Êm ấ m b. Ê m dịu c. Êm
ái d. Êm đềm 4 8. Mùi hương a. Ê m ấm b. Êm dịu c. Ê m ái d. Ê m đề m 49 . Tấm
lòng a. Hào hùng b. Hà o hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 0. Khí phách a. Hào
hùng b. Hào hiệ p c. Hà o phóng d. Hà o hoa 5 1. Dáng điệu a. Hào hùng b. Hào
hiệp c. Hà o phóng d. Hào hoa 52. Ăn tiêu a. Hà o hùng b. Hào hiệp c. Hào
phóng d. Hào hoa 53. Ăn nói 54. Bệnh dịch 55. Đá nh bằ ng 56. Tính tình

25

Loại bo những yêu tố “hoang đường” cua môt truyền thuyết dân gian,

chung ta thấy rõ viec thơ thần Tam Đầu Cửu Vĩ Long Vương là hình thức thơ
thần tr¡ thủy trong ý thức chống lut bơi vi trí nơi đây là mơi vung đât trũng

Ngồi ra, nước la nguồn nguyen liêu không thê thiêu cho cây trồng và la nguồn
sông cua con người, nước vừa là báu vât nhưng cũng co khi no biên thành con
quai vât đang sơ của thiên nhiên, tin ngưỡng thơ thần trì thuy và nphi lễ cầu
nước ra đơi Nước co ở sông và biển, những ngươi Việt ơ phía Bác trồng lua là

chính va viếc đánh bất cá thường diễn ra ơ trên sông nen phần lớn là thờ thần
sông là thuy thần, rồi thần cá, thần răn

Hình anh rồng ễn với nước, mà thưc

chất nguồn nước là mưa la hiên tương cua tư nhiên Con ngươi ln mong cho
mưa thn gió hoa, đê chơ cây cối tốt tươi, mùa mane thuân lơi,
**LAÿ HƠI ma XHOHĐ,

LaY HƯỚC CÓH HỐng,
Tay PHOHĐ CON cứY,
Lay đây bát cơm,

Lấy tơm đun bếp”
Ca dao
Muốn co mưa thì phải cầu xin trời đất, muốn lời cầu xin đo được hữu
hiệu, thê hien lòng mong mọi và ước vong thiệt tha cua con người thì phát tổ

chức lễ hơi Lễ cầu mưa, nghị lễ rước nước hình thành như mơi hành đong
thiêng liêng biểu hiện cho ước vong cầu mong nược, cầu no đủ và ln là nghì

lễ mơ đầu cho hôi làng
Thái uy Chương võ, thai sư Nguyễn XI được nhân dân Nam Dư thờ tài
Đình

Nguyễn XI (1399-1465) người xã Thương Xa, huyện Chân Phuc, tỉnh

Nghê An

Ông theo Lê Lợi trong khơi nghĩa Lam Sơn tư rât sớm, được giao

chỉ huy môt đôi quán thiết đốt, xông pha trân mac đến ngày tồn thăng và trơ
thành mơi trong những khat quốc công thần đơi Le, sau ong xin về ơ ẩn Năm

Tiếp cận giá trị văn hóa nghệ thuật chùa Nam Dư Hạ

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về