Phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

ĐỖ DUY BÌNH

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN THUẬN THÀNH, TỈNH
BẮC NINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU TRIỂN KHAI
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2022


2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
----------

ĐỖ DUY BÌNH

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN THUẬN THÀNH, TỈNH
BẮC NINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU TRIỂN KHAI
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 81 40 114

Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Quang Trình

HÀ NỘI - 2022


i

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới
PGS.TS. Phạm Quang Trình đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn để hồn thành
luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc, các thầy giáo, cơ giáo, phịng
đào tạo sau Đại học, Học Viện Quản lý giáo dục. Các thầy cô giáo đã trực
tiếp giảng dạy và tham gia quản lý trong quá trình học tập và làm luận văn
tốt nghiệp.
Xin cảm ơn cán bộ, chuyên viên phòng GD&ĐT huyện Thuận Thành,
cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc
Ninh, cùng bạn bè đã giúp đỡ, động viên, tạo mọi điều kiện tốt nhất và đóng
góp những ý kiến quý báu cho tác giả trong quá trình học tập và thực hiện
luận văn tốt nghiệp.
Luận văn khơng tránh khỏi những sai sót, kính mong nhận được sự
quan tâm chỉ dẫn của các thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng nghiệp để kết quả
nghiên cứu được hoàn chỉnh hơn.
Hà Nội tháng 6 năm 2022
Học Viên

Đỗ Duy Bình

LỜI CAM ÐOAN


ii

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết
quả nghiên cứu trong Luận văn là trung thực, chưa từng được cơng bố trong
bất kì cơng trình nghiên cứu nào của tác giả khác.

Hà Nội tháng 6 năm 2022
Học Viên

Đỗ Duy Bình


iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CBQL

Cán bộ quản lý

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

GDPT

Giáo dục phổ thông

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

DTTS

Dân tộc thiểu số

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

GV

Giáo viên

GVTH

Giáo viên tiểu học

KT-XH

Kinh tế-Xã hội

NNL

Nguồn nhân lực

PTNNL

Phát triển nguồn nhân lực

THPT

Trung học phổ thơng

CTGDPT

Chương trình giáo dục phổ thơng


iv
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU................................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu........................................................................................2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................3
4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài.........................................................................3
5. Giả thuyết khoa học..........................................................................................3
6. Nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................4
8. Đóng góp của đề tài..........................................................................................5
9. Cấu trúc luận văn.............................................................................................5
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở
TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU TRIỂN KHAI CHƯƠNG
TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018...............................................................6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................6
1.1.1 Các nghiên cứu về nguồn nhân lực trong giáo dục.......................................6
1.1.2. Các nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên...............................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản..............................................................................12
1.2.1. Quản lý....................................................................................................12
1.2.2. Quản lý nhà trường..................................................................................14
1.2.3. Giáo viên và đội ngũ giáo viên.................................................................14
1.2.4. Phát triển.................................................................................................15
1.2.5. Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học.........................................................16
1.3. Chương trình giáo dục phổ thơng 2018 và những u cầu đối với đội
ngũ giáo viên ở trường tiểu học.........................................................................17
1.3.1. Chương trình giáo dục phổ thơng 2018.....................................................17
1.3.2. Những u cầu về đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học đáp ứng u cầu
triển khai chương trình giáo dục phổ thơng 2018................................................20
1.4. Phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học đáp ứng yêu cầu
triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018.............................................21
1.4.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học đáp ứng yêu
cầu triển khai chương trình giáo dục phổ thơng 2018..........................................21
1.4.2. Tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học đáp ứng u
cầu triển khai chương trình giáo dục phổ thơng 2018..........................................23


v
1.4.3. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học đáp ứng yêu
cầu triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018..........................................25
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học đáp ứng yêu cầu
triển khai chương trình giáo dục phổ thơng 2018................................................26
1.4.5. Chính sách đãi ngộ và môi trường làm việc của đội ngũ giáo viên đáp
ứng yêu cầu triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018............................27
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu

cầu triển khai chương trình giáo dục phổ thơng 2018......................................28
1.5.1. Cơ chế chính sách của Nhà nước..............................................................28
1.5.2. Yếu tố kinh tế - văn hóa - xã hội...............................................................28
1.5.3. Tác động của khoa học và công nghệ.......................................................29
1.5.4. Hội nhập giáo dục khu vực và quốc tế......................................................29
1.5.5 Yếu tố nhận thức và trình độ đào tạo của đội ngũ cán bộ quản lý và giáo
viên................................................................................................................... 30
1.5.6. Môi trường làm việc................................................................................30
Tiểu kết chương 1..................................................................................................31
Chương 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN THUẬN THÀNH, TỈNH BẮC NINH ĐÁP
ỨNG YÊU CẦU TRIỂN KHAI CTGDPT 2018..................................................32
2.1. Đặc điểm về địa lý tự nhiên, kinh tế chính trị văn hóa, xã hội và tình
hình giáo dục huyện thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh............................................32
2.1.1. Khái quát về vị trí địa lý, tự nhiên và kinh tế - xã hội................................32
2.1.2. Khái quát về giáo dục và đào tạo huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.......32
2.1.3. Kết quả giáo dục......................................................................................34
2.2. Khái quát về hoạt động khảo sát..................................................................34
2.2.1. Mục đích khảo sát....................................................................................34
2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................35
2.2.3. Đối tượng khảo sát...................................................................................35
2.2.4. Phương pháp và cách xử lý kết quả khảo sát.............................................35
2.3. Thực trạng ĐNGV ở các trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh
Bắc Ninh.............................................................................................................35
2.3.1. Thực trạng trình độ đào tạo ĐNGV ở các trường tiểu học huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh........................................................................................36


vi
2.3.2. Thực trạng cơ cấu độ tuổi đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học

huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh....................................................................36
2.3.3. Thống kê đánh giá theo CNN đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học
huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh....................................................................37
2.3.4. Kết quả đánh giá theo chuẩn nghề nghiệp đội ngũ giáo viên ở các
trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh...........................................38
2.4. Thực trạng PTĐN giáo viên ở các trường tiểu học ở huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh.........................................................................................39
2.4.1. Thực trạng hoạt động quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên ở 05
trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh...........................................39
2.4.2. Thực trạng hoạt động tuyển chọn, sử dụng đội ngũ giáo viên ở các
trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh...........................................42
2.4.3. Thực trạng hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở các
trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh...........................................45
2.4.4. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ở trường tiểu
học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.............................................................46
2.4.5. Thực trạng chính sách đãi ngộ và môi trường làm việc của đội ngũ giáo
viên ở các trường tiểu học ở huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh........................47
2.5. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên ở các
trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh........................................48
2.5.1. Ưu điểm..................................................................................................48
2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân..........................................................................49
2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên ở
các trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.................................50
Tiểu kết chương 2..................................................................................................53
Chương 3. BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN THUẬN THÀNH, TỈNH BẮC NINH ĐÁP
ỨNG YÊU CẦU TRIỂN KHAI CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ
THƠNG 2018.........................................................................................................54
3.1. Ngun tắc đề xuất biện pháp......................................................................54
3.1.1. Đảm bảo tính pháp lý...............................................................................54

3.1.2. Đảm bảo tính khả thi................................................................................54
3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa...............................................................................55
3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả.............................................................................55


vii
3.2. Những biện pháp phát triển ĐNGV ở các trường tiểu học huyện
Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai CTGDPT 2018.......56
3.2.1. Xây dựng quy hoạch đội ngũ giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu triển
khai chương trình giáo dục phổ thơng 2018........................................................56
3.2.2. Tổ chức tuyển dụng, sử dụng, luân chuyển đội ngũ đáp ứng yêu cầu
triển khai chương trình giáo dục phổ thơng 2018................................................59
3.2.3. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu
triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018................................................63
3.2.4. Xây dựng môi trường làm việc, thực hiện các chế độ chính sách đãi ngộ
tạo động lực cho đội ngũ giáo viên phát triển.....................................................66
3.2.5. Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá giáo viên theo yêu cầu triển khai chương
trình giáo dục phổ thơng 2018...........................................................................69
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................71
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp..................71
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm.............................................................................71
3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm............................................................................72
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm.............................................................................72
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm...............................................................................72
Tiểu kết chương 3..................................................................................................75
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................76
1. Kết luận...........................................................................................................76
2. Khuyến nghị....................................................................................................77
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................79

viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Thực trạng trình độ đào tạo đội ngũ CBQL....................................33

Bảng 2.2.

Thống kê đánh giá năng lực của học sinh........................................34

Bảng 2.3.

Thống kê đánh giá phẩm chất của học sinh.....................................34

Bảng 2.4.

Bảng thống kê trình độ đào tạo của GV...........................................36

Bảng 2.5.

Cơ cấu theo độ tuổi của đội ngũ GV.................................................36

Bảng 2.6.

Kết quả xếp loại GV theo chuẩn nghề nghiệp..................................37

Bảng 2.7.

Tổng hợp kết quả khảo sát năng lực dạy học và giáo dục của

giáo viên ở trường tiểu học................................................................38

Bảng 2.8.

Tổng hợp kết quả đánh giá thực trạng hoạt động quy hoạch phát
triển đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh.........................................................................40

Bảng 2.9.

Tổng hợp kết quả đánh giá thực trạng hoạt động tuyển chọn
đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học huyện Thuận Thành,
tỉnh Bắc Ninh.....................................................................................42

Bảng 2.10. Kết quả đánh giá thực trạng sử dụng đội ngũ giáo viên ở các
trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh......................44
Bảng 2.11. Kết quả đánh giá thực trạng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo
viên ở các trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh
.............................................................................................................45
Bảng 2.12. Kết quả thống kê đánh giá thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh
giá đội ngũ giáo viên ở trường tiểu học huyện Thuận Thành,
tỉnh Bắc Ninh.....................................................................................46
Bảng 2.13. Tổng hợp ý kiến đánh giá thực trạng chính sách đãi ngộ và mơi
trường làm việc của đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học ở
huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.................................................47
Bảng 2.14. Tổng hợp ý kiến đánh giá thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến
phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh........................................................................51
Bảng 3.1.

Tổng hợp ý kiến đánh giá MĐCT của các biện pháp đề xuất........72

Bảng 3.2.

Tổng hợp đánh giá tính khả thi của của các biện pháp đề xuất............73


ix


x
DANH MỤC SƠ ĐỒ BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 3.1. Quy trình tuyển dụng giáo viên tiểu học..........................................61
Biểu đồ 3.1. Đồ thị biểu diễn kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính
khả thi của các biện pháp quản lý........................................................74


1

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục và đào tạo có sự thay đổi lớn do ảnh hưởng của cách mạng
cơng nghiệp 4.0. Trong đó sự thay đổi về mục tiêu dạy học đang là yếu tố
quan trọng để thay đổi chất lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội.
Theo đó, giáo viên phải thay đổi cách dạy từ việc chủ yếu chú trọng trang bị
kiến thức cho học sinh sang phát triển năng lực học sinh giúp học sinh vận
dụng được các kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề thực tế.
Tại văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII đã khẳng định:
“Trong yêu cầu đổi mới giáo dục thì đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục và nhà
giáo ở các cấp học có vai trị then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo

dục…”.
Đối với giáo dục phổ thông, Nghị quyết số 29-NQ-TW cũng chỉ rõ: cần
tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực, phát hiện
và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao
chất lượng giáo dục tồn diện. [1].
Trong bối cảnh đó ĐNGV là nhân tố quan trọng, có vai trị quyết định
việc thực hiện thành cơng CTGDPT 2018. Do đó phát triển ĐNGV là tiền đề
để nâng cao chất lượng dạy học, giáo dục của mỗi nhà trường. Tuy nhiên, chất
lượng của giáo viên rất khó đo lường.
Khơng nằm ngồi xu thế thay đổi đó, giáo dục nói chung và giáo dục
tiểu học nói riêng đã triển khai đổi mới và có kết quả khả quan. Tuy nhiên, từ
thực tiễn cho thấy, bên cạnh những ưu điểm về đội ngũ và phát triển đội ngũ
giáo viên theo tiếp cận năng lực ở các trường tiểu học vẫn còn nhiều hạn chế,
bất cập, cụ thể như: Năng lực thiết kế và tổ chức dạy học, năng lực xây dựng
chương trình, lựa chọn sách giáo khoa, tài liệu giảng dạy còn nhiều hạn chế,
năng lực nghiên cứu khoa học của đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học
chưa được đánh giá cao. Việc phát triển đội ngũ giáo viên theo tiếp cận năng


2

lực ở các trường tiểu học còn những hạn chế: Chuẩn giáo viên chưa đi vào
thực tiễn; qui hoạch, kế hoạch; tuyển dụng, sử dụng; đánh giá đội ngũ giáo
viên chưa theo năng lực; đào tạo, bồi dưỡng, chưa theo nhu cầu phát triển
năng lực của giáo viên; các điều kiện và mơi trường chưa thuận lợi: chế độ,
chính sách tiền lương đối với giáo viên chưa tương xứng đặc thù hoạt động
dạy học 2 buổi/ngày ở tiểu học.
Trong những năm qua, các trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc
Ninh đã quan tâm đến phát triển đội ngũ giáo viên trong đó có giáo viên bậc tiểu
học, qua đó trình độ, năng lực đội ngũ có sự chuyển biến nhất định. Tuy nhiên,

trong quá trình phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học còn những hạn
chế, bất cập nhất định như: Việc quy hoạch còn làm hình thức chưa đi vào chiều
sâu, việc tuyển dụng chưa đổi mới, bên cạnh đó, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng
chưa kịp thời và hiệu quả bồi dưỡng chưa đảm bảo, tổ chức kiểm tra đánh giá
cịn hình thức….Chính vì những lý do trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu
"Phát triển đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh
Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai chương trình giáo dục phổ thơng 2018"
làm đề tài nghiên cứu cho luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục của mình, với hy
vọng nghiên cứu của tác giả sẽ góp phần phát triển đội ngũ giáo viên các trường
tiểu học của huyện Thuận thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai
chương trình giáo dục phổ thơng 2018.
2. Mục đích nghiên cứu
Xây dựng khung lý luận về PTĐNGV ở trường tiểu học đáp ứng yêu
cầu triển khai CTGDPT 2018 và thực trạng PTĐNGV ở các trường tiểu học
huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh làm căn cứ để đề xuất một số biện pháp
PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng
yêu cầu triển khai CTGDPT 2018.


3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: ĐNGV trường tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai CTGDPT 2018.
4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Về nội dung: Nghiên cứu về PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện
Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai CTGDPT 2018.
- Về số liệu: Số liệu được thu thập giai đoạn từ năm học 2018 - 2019
đến năm học 2020 -2021.

- Giới hạn đối tượng khảo sát: Đề tài khảo sát tại 05 trường tiểu học để
đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng
chương trình GDPT 2018 tại các trường với số lượng cụ thể.
Khách thể khảo sát gồm CBQL và GV tổng số 200 người, trong đó:
- Hiệu trưởng, phó Hiệu trưởng: 15
- Tổ trưởng, tổ phó, giáo viên của 05 trường tiểu học: 185 người
- Địa bàn khảo sát: 05 trường gồm: tiểu học trên địa bàn huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh
5. Giả thuyết khoa học
Việc triển khai CTGDPT 2018 yêu cầu đội ngũ giáo viên có những thay
đổi cả về số lượng và chất lượng để đáp ứng được hoạt động dạy học. Trường
tiểu học cũng đã thu được kết quả nhất định trong việc phát triển ĐNGV. Tuy
nhiên, bên cạnh đó vẫn cịn những hạn chế, bất cập nhất định như: Việc quy
hoạch cịn làm hình thức chưa đi chiều sâu, việc tuyển dụng chưa đổi mới,
bên cạnh đó, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng chưa kịp thời và hiệu quả bồi
dưỡng chưa đảm bảo, tổ chức kiểm tra đánh giá cịn hình thức. Nếu đề xuất
được các biện pháp PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh
Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai CTGDPT 2018 thì sẽ xây dựng được
ĐNGV của các nhà trường đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục nói chung và


4

triển khai CTGDPT 2018 nói riêng.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng khung lý luận về PTĐNGV cấp tiểu học đáp ứng yêu cầu
triển khai CTGDPT 2018.
- Phân tích thực trạng ĐNGV và PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện
Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.
- Đề xuất các biện pháp PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện Thuận

Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai CTGDPT 2018.
7. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp chính sau đây:
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
Tác giả đã tổng thuật các tài liệu là các căn cứ pháp lý như: quan điểm
chủ trương của Đảng, các quy định của ngành. Đặc biệt là các tài liệu khoa học
có liên quan đến PTĐNGV tiểu học đáp ứng yêu cầu triển khai CTGDPT 2018.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra
Sử dụng phiếu hỏi để xin ý kiến của Hiệu trưởng, giáo viên về thực
trạng PTĐNGV ở các trường thuộc địa bàn nghiên cứu.
Tác giả đã lấy ý kiến 15 cán bộ quản lý, 185 giáo viên tiểu học để đánh
giá thực trạng về: Đội ngũ giáo viên ở các trường tiểu học, phát triển đội ngũ
ở trường tiểu học và về tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp được đề
xuất tại 5 trường tiểu học huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn giáo viên, CBQL các trường tiểu học huyện Thuận Thành,
tỉnh Bắc Ninh để làm rõ hơn về kết quả khảo sát và giải thích các nguyên
nhân của thực trạng.
7.2.3. Phương pháp quan sát
Dự giờ giảng dạy của giáo viên và các hoạt động trải nghiệm của giáo viên.


5

7.3. Nhóm phương pháp tốn thống kê
Sử dụng để xử lý các số liệu thu thập được thông qua điều tra, khảo sát.
8. Đóng góp của đề tài
8.1. Về lý luận
Xây dựng khung lý luận về PTĐNGV ở các trường tiểu học đáp ứng yêu

cầu triển khai CTGDPT 2018.
8.2. Về thực tiễn
- Khái quát được bức tranh về thực trạng ĐNGV ở các trường tiểu học
và việc PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện Thuận Thành, Bắc Ninh.
- Đề xuất được các biện pháp PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện
Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai CTGDPT 2018.
- Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo về PTĐNGV ở các trường tiểu
học đáp ứng yêu cầu triển khai CTGDPT 2018.
9. Cấu trúc luận văn
Chương 1. Cơ sở lí luận về PTĐNGV ở trường tiểu học đáp ứng yêu
cầu triển khai CTGDPT 2018.
Chương 2. Cơ sở thực tiễn về PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện
Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh
Chương 3. Những biện pháp PTĐNGV ở các trường tiểu học huyện
Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu triển khai CTGDPT 2018.


6

Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU TRIỂN KHAI
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1 Các nghiên cứu về nguồn nhân lực trong giáo dục
Có nhiều tác giả đã quan tâm nghiên cứu về nguồn nhân lực trong lĩnh
vực giáo dục và đào tạo như:
Tác giả Bernd Meier cho rằng, nhà giáo cần có các NLCB: NL giáo
dục; NL dạy học, NL chẩn đoán, NL đánh giá kết quả học tập người học; năng
lực tư vấn; NL phát triển nghề nghiệp và phát triển nhà trường [39].

Nhóm tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Trần Thị Bạch Mai [36] đã quan
tâm và nghiên cứu về “Quản lí nguồn nhân lực Việt Nam” trong đó, hai tác
giả cũng đánh giá thực trạng từ đó thấy rằng những vướng mắc, tồn tại cần đề
xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực, bên cạnh đó tác giả đã có đánh
giá lựa chọn những kinh nghiệm về vấn đề phát triển nguồn nhân lực của các
nước trong khu vực và trên thế giới. Ở đây, các tác giả đã đề cập tới những
khía cạnh khác nhau của phát triển nguồn nhân lực ở cấp độ vĩ mô như: phát
triển giáo dục, đào tạo, nâng chất lượng bồi dưỡng nguồn nhân lực, tạo môi
trường làm việc thuận lợi, chăm lo chính sách đãi ngộ…
Khi nghiên cứu về vấn đề tâm lý học năng lực, Phạm Minh Hạc [25] đã
cho rằng: Sự thành công trong việc dạy học và giáo dục học sinh đòi hỏi
người giáo viên phải có thế giới quan tiên tiến, phẩm chất đạo đức tốt, xu
hướng sư phạm rõ ràng; có trình độ tri thức, kĩ năng, kĩ xảo nghề nghiệp và
năng lực sư phạm phù hợp. Tất cả những phẩm chất và năng lực đó phải được
hình thành và phát triển thơng qua đào tạo, bồi dưỡng và tổ chức hoạt động
thực tiễn cho giáo viên.
Trong bài viết “Xây dựng đội ngũ giảng viên lý luận chính trị và quản


7

lý nhà nước” tác giả Lưu Kiếm Thanh [45] cho rằng: Năng lực, trình độ, nhiệt
huyết của đội ngũ giảng viên lý luận chính trị và quản lý nhà nước có vai trị
rất quan trọng, do đó, họ cần được đào tạo, đào tạo lại, thường xuyên phải bồi
dưỡng để khơng ngừng phát triển kịp với địi hỏi ngày càng cao của nhiệm vụ
giảng dạy.
Trong bài “Nghề và Nghiệp của người giáo viên”, tác giả Nguyễn Thị
Mỹ Lộc [37] cho rằng, động cơ trong hoạt động giảng dạy, tính sáng tạo, tinh
thần tích cực tự học hỏi, nâng cao trình độ của giáo viên bắt nguồn từ “Lý
tưởng sư phạm”của họ, lý tưởng đó được bồi đắp thơng qua hoạt động và giao

tiếp trong tập thể sư phạm.. Qua đây ta có thể hiểu rằng sự phát triển của từng
giáo viên luôn gắn liền với sự phát triển của cả đội ngũ, theo đó quản lý phát
triển đội ngũ giáo viên phải nắm giữ và điều khiển được sức mạnh tổng hợp
của các tập thể sư phạm.
Theo tác giả 10 lĩnh vực năng lực của giáo viên cần có gồm: năng lực
xác định bối cảnh, năng lực về khái niệm, năng lực về chương trình và nội
dung, năng lực giải quyết, năng lực trong các hoạt động giáo dục, năng lực
liên quan đến tài liệu học tập và giảng dạy, năng lực đánh giá, năng lực quản
lý, năng lực liên quan đến việc xúc tác và hợp tác với phụ huynh học sinh,
sinh viên và năng lực liên quan đến việc xúc tác, hợp tác với cộng đồng, xã
hội [44]. Nhưng đó chỉ là các năng lực thành phần của năng lực sư phạm
(giảng dạy và quản lý hoạt động giáo dục) của nhà giáo nói chung mà chưa
thể hiện đầy đủ các năng lực cần có để phù hợp với đặc thù hoạt động đào tạo
nghề nghiệp của giáo viên tiểu học và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục nghề
nghiệp hiện nay.
- Trên Tạp chí Dạy nghề tại Việt Nam, năng lực của giảng viên dạy
nghề được đề cập trong các bài viết: (1) “Phát triển kỹ năng nghề trong hội
nhập” của Phan Chính Thức (2014) cho rằng, năng lực của người giảng viên
bao gồm ba thành tố: năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm và năng lực


8

xã hội; trong đó, năng lực chun mơn (thể hiện ở trình độ kĩ năng nghề
nghiệp) và năng lực sư phạm là hai yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo đào tạo
kĩ năng nghề nghiệp cho sinh viên thích ứng với nhu cầu nhân lực thị trường
lao động [46, tr. 30]. (2) "năng lực cơ bản của giáo viên dạy nghề" của Đặng
Thành Hưng (2016) cho rằng mơ hình năng lực nghề nghiệp của giảng viên
dạy nghề tối thiểu bao gồm: năng lực kỹ thuật chung, năng lực đặc trưng nghề
và năng lực sư phạm [46, tr.36, 37, 38]; trong đó, nhấn mạnh năng lực kỹ

thuật chung (gồm năng lực nhận thức kỹ thuật, năng lực thiết kế kỹ thuật,
năng lực quản lý kỹ thuật, năng lực chế tạo kỹ thuật) và đưa ra hệ thống các
kiến thức, kỹ năng tối thiểu cụ thể tương ứng với 3 nhóm năng lực theo tiếp
cận năng lực thực hành đối với giảng viên dạy nghề. Tuy nghiên cứu cùng
cách tiếp cận năng lực (cách tiếp cận mà đề tài đang nghiên cứu) nhưng
khung năng lực tác giả nêu trên là chung cho các đối tượng giảng viên, giáo
viên dạy nghề nên còn tổng quát và thiếu cụ thể các năng lực bổ trợ cần thiết
trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp hiện nay như: năng lực quản lý, năng
lực hội nhập, năng lực học tập và năng lực hoạt động chính trị - xã hội
Theo Nguyễn Minh Đường trong nghiên cứu “Đào tạo theo năng lực”
[23] đã lấy tiếp cận đào tạo theo năng lực thực hành để xây dựng nội dung
chương trình đào tạo, bồi dưỡng giảng viên, giáo viên dạy nghề.
1.1.2. Các nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên
Trong hoạt động thực tiễn, phát triển đội ngũ giáo viên các cấp luôn
được các nhà khoa học nghiên cứu điển hình như:
Đề tài "Phát triển đội ngũ quản lý giáo dục theo tiếp cận năng lực" của
Phạm Xuân Hùng (2016) đã đề cập đến một số vấn đề liên quan đến nội dung
luận án đang nghiên cứu như: khái niệm về năng lực, tiếp cận năng lực, khung
năng lực, một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên. Song các nghiên cứu
về một đối tượng giảng viên cụ thể (bộ môn phương pháp dạy học hoặc giảng
viên ở bậc đại học) nên khung năng lực khác nhau, tương ứng hoạt động nghề


9

nghiệp và chưa có những kỹ năng lõi trong mỡi năng lực thành phần [31].
Các tác giả của đề tài cấp bộ “Các giải pháp bồi dưỡng để nâng cao
chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học Đồng bằng sông Cửu Long” [50] cho
rằng: Phải căn cứ vào chuẩn nghề nghiệp của giáo viên tiểu học để phân loại
giáo viên, trên cơ sở đó xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp bồi dưỡng

và đào tạo lại giáo viên cho phù hợp. Phải tăng cường gắn kết giữa đào tạo, đào
tạo lại, bồi dưỡng và tự bồi dưỡng nhằm phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học.
Tác giả Trần Thanh Phúc [38] trong đề tài cấp bộ “Nghiên cứu khả
năng đáp ứng của giáo viên trong việc triển khai chương trình và sách giáo
khoa tiểu học mới ở vùng dân tộc” đã nhấn mạnh sự cần thiết phải nâng cao
chất lượng đào tạo, bồi dưỡng giáo viên tiểu học vùng đồng bào dân tộc. Theo
đó, hệ thống trường sư phạm phải đổi mới nội dung, phương pháp đào tạo
nhằm nâng cao trình độ kiến thức, kỹ năng dạy học của giáo sinh, bên cạnh đó
phải nâng cao chất lượng bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho giáo viên qua
thực tế công tác.
Trong đề tài cấp bộ “Nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng dạyhọc lớp ghép vùng dân tộc thiểu số”, tác giả Tôn Thị Tâm [43] cho rằng phải
chú trọng nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên thông qua các
khâu chủ yếu như: Tăng cường bồi dưỡng chung và bồi dưỡng những nội
dung giáo dục đặc thù theo từng vùng, miền; thúc đẩy giáo viên tự bồi dưỡng;
tuyển dụng, đào tạo giáo viên từ con em đồng bào các dân tộc trên địa bàn;
các trường sư phạm có chương trình, nội dung đào tạo dành cho đối tượng
sinh viên là nguồn giáo viên sẽ cơng tác ở vùng dân tộc. Qua đây ta có thể
hiểu rằng, tác giả đã dành sự quan tâm lớn đến tính thiết thực, sát thực tế đào
tạo, bồi dưỡng giáo viên ở vùng dân tộc thiểu số.
Trong sách “Nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo ở vùng dân tộc
và miền núi”, tác giả Bùi Thị Ngọc Diệp [16] đã chỉ ra những hạn chế của
giáo viên vùng dân tộc, miền núi như: Khả năng vận dụng phương pháp dạy


10

học tiên tiến, kỹ thuật dạy lớp ghép, sự hiểu biết về tâm lý học sinh, cũng như
về ngôn ngữ và phong tục, tập quán của người dân tộc thiểu số…Vì vậy, tác
giả cho rằng, để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở địa bàn nêu trên cần
phải tổ chức bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên về trình độ chun mơn,

về phương pháp, kỹ năng sư phạm, cũng như các kiến thức văn hóa và ngơn
ngữ dân tộc thiểu số… Đây cũng chính là những vấn đề đáng lưu tâm trong
nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên người dân tộc Khmer ở Đồng bằng
sông Cửu Long.
Lê Văn Chín [12] trong luận án tiến sĩ quản lý giáo dục của mình cũng
cho rằng, chuẩn nghề nghiệp của giáo viên tiểu học là căn cứ để đánh giá,
bố trí, sàng lọc giáo viên. Muốn đội ngũ giáo viên tiểu học đạt và vượt
chuẩn nghề nghiệp thì các chủ thể quản lý giáo dục phải triển khai đồng bộ
các giải pháp: Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của giáo viên; phát triển số
lượng và chuẩn hóa đội ngũ giáo viên; đổi mới tuyển dụng, sử dụng giáo
viên; đào tạo, đào tạo lại, thúc đẩy bồi dưỡng và tự bồi dưỡng giáo viên;
xây dựng các tập thể giáo viên. Mặc dù tác giả mới chỉ đề cập tới khâu
trọng yếu của phát triển đội ngũ giáo viên ở tỉnh Bến Tre, nhưng những đề
xuất về xây dựng đội ngũ giáo viên đạt và vượt chuẩn nghề nghiệp là
những gợi ý tốt về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS người dân tộc
Khmer ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Tác giả Trần Thị Yên [52] với đề tài “Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu
học người dân tộc thiểu số vùng Tây Bắc đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
và đào tạo” đã cho rằng, để đội ngũ giáo viên có số lượng đủ, cơ cấu hợp lý,
chất lượng ngày càng cao thì cần triển khai đồng bộ các giải pháp: Xây dựng
quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên; đổi mới đào tạo, bồi dưỡng giáo viên
theo chuẩn nghề nghiệp; sử dụng giáo viên theo năng lực phù hợp với tộc
người và vùng miền; tăng cường kiểm tra, đánh giá giáo viên; xây dựng môi
trường giáo dục đa văn hóa. Ở đây tác giả đã bám sát các khâu của quản lý


11

giáo viên để đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học ở địa bàn
vùng Tây Bắc.

Bên cạnh những sách chuyên khảo, đề tài khoa học, bài báo đề cập tới
các khía cạnh khác nhau của quản lý phát triển đội ngũ giáo viên cịn có khá
nhiều tham luận khoa học tại các hội thảo chuyên đề về đào tạo, sử dụng, bồi
dưỡng giáo viên. Trong số những hội thảo khoa học – thực tiễn đó có một số
hội thảo bàn sâu về phát triển đội ngũ giáo viên người dân tộc thiểu số vùng
Đồng bằng sông Cửu Long.
Như vậy có thể nói các hội thảo khoa học – thực tiễn vừa được dẫn ra ở
trên đã xuất phát từ thực tế giáo dục tại các địa phương. Vấn đề cốt lõi của
phát triển đội ngũ giáo viên tại đây chính là nâng cao chất lượng của họ, theo
đó các chủ thể quản lý phải tổ chức tốt việc đào tạo, bồi dưỡng, đi đôi với
thúc đẩy tự học tập của giáo viên.
Có thể nói các cơng trình nghiên cứu đó đã bám sát chức năng, nhiệm
vụ của quản lý giáo dục để luận bàn về nội dung, cách thức, biện pháp quản lý
phát triển đội ngũ giảng viên, giáo viên. Như vậy, có khá nhiều những cơng
trình nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề cập tới mục tiêu, nội dung phát triển
đội ngũ nhà giáo theo hai góc độ chính là: Phát triển tồn diện phẩm chất,
năng lực của nhà giáo và đảm bảo số lượng đủ, chất lượng cao, cơ cấu hợp lý
của cả đội ngũ, trong đó nâng cao chất lượng là quan trọng nhất.
Mặc dù vậy, vẫn chưa có cơng trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ
giáo viên ở các trường tiểu học Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng chương
trình giáo dục phổ thơng 2018. Vì vậy, việc nghiên cứu "phát triển đội ngũ
giáo viên ở các trường tiểu học Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu
cầu triển khai chương trình giáo dục phổ thơng 2018" có ý nghĩa khoa học và
thực tiễn.


12

1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý

Các tác giả Koontz H., O’donnell C., Weihrich H. [33, tr.32] cho rằng:
"Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo những nỗ lực cá nhân nhằm
đạt được các mục đích của nhóm. Mục tiêu của mọi nhà quản lý là hình thành
một mơi trường trong đó con người có thể đạt được các mục đích của nhóm
với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất".
Theo tác giả Trần Kiểm: "Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức,
lãnh đạo và kiểm tra các công việc của các thành viên thuộc một hệ thống
đơn vị và việc sử dụng các nguồn lực phù hợp để đạt được các mục đích xác
định" [32, tr7]
Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: “Quản lý là sự tác
động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến
khách thể quản lý (người bị quản lý) trong tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận
hành và đạt được mục đích của tổ chức”. Các tác giả còn phân định rõ về hoạt
động quản lý: Là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng
các hoạt động (chức năng) kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm
tra [11, tr.9].
Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý
(người quản lý) theo kế hoạch chủ động và phù hợp với qui luật khách quan
tới khách thể quản lý (người bị quản lý) nhằm tạo ra hiệu quả cần thiết vì sự
tồn tại, ổn định và phát triển của tổ chức.
Trong luận văn này tác giả tiếp cận khái niệm quản lý như sau: Quản lý
là hoạt động có ý thức, có kế hoạch, hợp qui luật của chủ thể quản lý nhằm
định hướng, tổ chức, khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn lực và phối hợp
hành động của một nhóm người hay một cộng đồng người để đạt được các
mục tiêu của tổ chức đề ra một cách hiệu quả nhất. Chủ thể quản lý thực hiện
các tác động quản lý thông qua việc thực hiên các chức năng quản lý kế


13

hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra.
* Chức năng QL: Chức năng QL là những nhiệm vụ chung mà chủ thể
QL thực hiện trong quá trình QL trong tổ chức của mình. QL là hoạt động
riêng biệt của các bộ phận tạo thành khối QL tổng thể, được tách biệt và
chun mơn hóa nhằm đạt được mục đích, u cầu đề ra. QL phải thực hiện
nhiều chức năng, các chức năng có tính kết nối trong một thể thống nhất
nhưng mỡi chức năng có tính độc lập tương đối. Hoạt động QL gồm có 4
chức năng cơ bản sau: Chức năng lập kế hoạch: Kế hoạch được hiểu là lựa
chọn, sắp xếp những phương án hành động cho tương lai với một trình tự nhất
định, chương trình hành động cụ thể. Nó bao gồm sự lựa chọn các mục tiêu,
xác định phương thức để đạt được mục tiêu mà chủ thể quản lý đề ra. Kế
hoạch xây dựng các mục tiêu, chương trình hành động, điều kiện cần thiết
trong một thời gian nhất định dưới sự tác động có chủ đích của chủ thể quản
lý. Lập kế hoạch là yếu tố đầu tiên của quá trình QL. Chức năng tổ chức: là
một chức năng quan trọng, được thiết lập, sắp xếp nên một hệ thống nhất đảm
bảo một cách khoa học và phù hợp những nguồn lực (nhân lực, vật lực và tài
lực), chúng có mối qua lại tương tác với nhau để đạt được mục tiêu một cách
tối ưu nhất, hiệu quả nhất. Chức năng chỉ đạo: Sau khi điều chỉnh kế hoạch,
người QL chỉ đạo bám sát các hoạt động, cho hệ thống hoạt động theo kế
hoạch đã đề ra. Đồng thời điều chỉnh, khắc phục những sai sót, bổ sung kế
hoạch cho phù hợp để đạt mục tiêu, kết quả theo kế hoạch đã xây dựng. Đó
chính là chức năng thể hiện rõ khả năng, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo của người
QL. Chức năng kiểm tra đánh giá: Kiểm tra để thu thập thông tin, đánh giá
xem có phù hợp với mục tiêu, chất lượng đã đạt được đến đâu, quy trình sai
chỡ nào...? Trong q trình kiểm tra, đánh giá bổ sung thơng tin cần thiết, điều
chỉnh kế hoạch kịp thời, tìm ra những ưu điểm, tồn tại trong quá trình thực
hiện để chủ thể QL rút kinh nghiệm cho quá trình QL tiếp theo. Nếu khơng có
kiểm tra sẽ khơng có quản lý vì vậy nhất thiết phải kiểm tra, đánh giá. Tất cả