Tình yêu trong Ca dao - Tục ngữ - Dân ca pptx

Tình yêu trong Ca dao - Tục ngữ - Dân ca

(NXB Ðồng Nai)

P1: Tình Yêu Trong Ca Dao-Tục Ngữ-Dân Ca

Chương I: Chàng Và Nàng

Chàng và Nàng

Gió đưa mười tám lá me
Mặt rỗ hoa mè, ăn nói có duyên

Chợ chiều nhiều khế, ế chanh,
Nhiều con gái tốt nên anh chàng ràng.
Chàng ràng như ếch hai hang,
Như chim hai ổ, như nàng hai nơi.

Ðồng đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh.
Ai lên xứ Lạng cùng anh
Tiếc công bác mẹ sinh thành ra em.
Tay cầm bầu rượu nắm nem
Mảng vui quên hết lời em dặn dò.
Gánh vàng đi đổ sông Ngô.
Ðêm nằm tơ tưởng đi mò sông Thương.

Anh như con nhạn bơ thờ
Sớm ăn tối đậu cành tơ một mình.
Em như con hạc đầu đình
Muốn bay không nhắc nổi mình mà bay.

Ðêm qua trời sáng trăng rằm
Anh đi qua cửa,em nằm không yên.
Mê anh chẳng phải mê tiền
Thấy anh lịch sự, có duyên, dịu dàng.
Thấy anh em những mơ màng
Tưởng rằng đây đấy phượng hoàng kết đôi.
Thấy anh chưa kịp ngỏ lời
Ai ngờ anh đã vội dời gót loan.
Thiếp tôi mê mẩn canh tàn
Chiêm bao như thấy anh chàng ngồi bên.
Tỉnh ra lẳng lặng yên nhiên
Tương tư bệnh nó phát liên miên cả ngày.
Nghĩ rằng duyên nợ từ đây
Xin chàng hãy lại nơi đây chút nào,
Cho thiếp tỏ thiệt thấp cao
Mang bầu tới quán rượu dâu
Say hoa đắm nguyệt quên câu ân tình.


Cây cao bóng mát không ngồi,
Anh ra giữa nắng trách trời không râm!

Bớ chiếc ghe sau, chèo mau anh đợi
Kẻo khúc sông này bờ bụi tối tăm.

Chim quyên xuống suối tha mồi
Thấy em lao khổ, anh ngồi sao yên!

Ðàn ông nằm với đàn ông

Như gốc như gác như chông như chà.
Ðàn ông nằm với đàn bà
Như lụa như lĩnh như hoa trên cành.

Anh kia đi ô cánh dơi
Ðể em làm cỏ mồ hôi ướt đầm.
Có phải đạo nghĩa vợ chồng
Thì mang ô xuống cánh đồng mà che.

Thấy anh như thấy mặt trời
Chói chang khó ngó trao lời khó trao.


Chuông già đồng điếu chuông kêu
Anh già lời nói, em xiêu tấm lòng.

Chiều chiều lại nhớ chiều chiều
Nhớ người đẫy gấm khăn điều vắt vai.


Anh như táo rụng sân đình
Em như gái rỡ đi rình của chua.


Trai tơ ơi hỡi trai tơ!
Ði đâu mà vội mà vơ nạ dòng?
Nạ dòng vớ được trai tơ
Ðêm nằm hí hửng như mơ được vàng.
Trai tơ vớ phải nạ dòng
Như nước mắm thối chấm lòng lợn thiu.

Người ta thích lấy nhiều chồng
Tôi đây chỉ thích một ông thật bền.
Thật bền như tượng đồng đen
Trăm năm quyết với cùng em một lòng.

Chẳng tham nhà ngói rung rinh
Tham về một nỗi anh xinh miệng cười
Miệng cười anh đáng mấy mươi
Chân đi đáng nén, miệng cười đáng trăm.

Em đã có chồng như ngựa đủ yên
Anh chưa có vợ như chiếc thuyền nghiêng giữa vời.


Trông anh như thể nghìn vàng
Bỏ ra thì khách hồng nhan được nhờ.
Anh như chỉ thắm thêu cờ
Em như rau má mọc bờ giếng khơi.
Dù anh mà chửa có nơi
Em xin vượt bể qua vời theo anh.

Một đêm quân tử nằm kề
Còn hơn thằng ngốc vỗ về quanh năm.

Người ta con trước con sau
Thân anh không vợ như cau không buồng.
Cau không buồng ra tuồng cau đực
Trai không vợ cực lắm anh ơi!
Người ta đi đón về đôi

Thân anh đi lẻ về loi một mình.

Ðàn ông năm bảy lá gan
Lá ở cùng vợ lá toan cùng người.

Gái thương chồng đang đông buổi chợ
Trai thương vợ nắng quái chiều hôm.

Em chớ thấy em bé mà sầu
Kìa con ong nó bao nhiêu tuổi
Nó châm bầu,bầu thui!

Trai có vợ như giỏ có hom.

Sông bao nhiêu nước cũng vừa
Trai bao nhiêu vợ cũng chưa bằng lòng.

Gái khôn tránh khỏi đò đưa
Trai khôn tránh khỏi vợ thừa người ta.

Gái thở dài, trai nằm sấp.

Làm trai cho đáng sức trai
Khom lưng chống gối gánh hai hạt vừng.

Học hành ba chữ lem nhem
Thấy gái thì thèm như chửa thèm chua.

May, không chút nữa em lầm
Khoai lang xắt lát tưởng nhân sâm bên Tàu.

Anh như trái bưởi trái bòng
Ngoài da xanh lét, trong lòng chua le.

Ông già tôi chẳng lấy ông đâu
Ông đừng cạo mặt nhổ râu tốn tiền.

Không thiêng cũng thể bụt nhà
Dầu khôn dầu dại cũng là chồng em.

Trăm nguồn đổ xuống một khe
Vì chàng năn nỉ thiếp nghe lời chàng

Gái tham tài, trai tham sắc.

Gái lỗ tai, trai con mắt.

Ðàn ông nông nổi giếng khơi
Ðàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu.

Ai về nhắn chị hàng cau
Giặt buồm, dấp nước, giữ màu cho tươi.

Cổ tay em trắng lại tròn,
Ðể cho ai gối đã mòn một bên?
Gối chăn gối chiếu không êm
Gối lụa không mềm bằng gối tay em.

Cổ tay em trắng như ngà
Con mắt em liếc như là dao cau.

Miệng cười như thể hoa ngâu
Cái khăn đội đầu như thể hoa sen.

Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen.
Ai ơi! nếm thử mà xem!
Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi!

Anh buồn có chốn thở than
Em buồn như ngọn nhanh tàn thắp khuya.

Sáng ngày tôi đi hái dâu
Gặp hai anh ấy ngồi câu thạch bàn.
Hai anh đứng dậy hỏi han,
Hỏi rằng cô ấy vội vàng đi đâu?
Thưa rằng tôi đi hái dâu,
Hai anh mở túi đưa trầu cho ăn.
Thưa rằng bác mẹ tôi răn:
Làm thân con gái chớ ăn trầu người.

Ngày đi trúc chửa mọc măng
Ngày về trúc đã cao bằng ngọn tre.
Ngày đi lúa chửa chia vè
Ngày về lúa đã đỏ hoe ngoài đồng.
Ngày đi, em chửa có chồng
Ngày về, em đã con bồng, con mang

Một thương tóc bỏ đuôi gà
Hai thương ăn nói mặn mà có duyên.
Ba thương má lúm đồng tiền

Bốn thương răng nhánh hạt huyền kém thua.
Năm thương cổ yếm đeo bùa
Sáu thương nón thượng quai tua dịu dàng.
Bảy thương nết ở khôn ngoan
Tám thương miệng nói lại càng thêm xinh.
Chín thương cô ở một mình
Mười thương con mắt có tình với ai.

Hỡi cô tát nước bên đàng,
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi?

Ai đưa em đến chốn này,
Bên kia thì núi bên này thì sông?

Ðứng bên ni đồng ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát,
Ðứng bên tê đồng ngó bên ni đồng, cũng bát ngát mênh mông
Thân em như chẹn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.

Hỡi cô yếm trắng lòa lòa!
Sao cô không bảo mẹ già nhuộm thâm?
Ðể anh nhuộm hộ thấm nhuần công anh!

Bởi vì chàng nên chi thiếp phải chịu đòn oan,
Thân phụ già đánh mắng, thế gian chê cười

Gần chùa chả được ăn xôi,
Gần nàng chẳng được sánh vai cùng nàng.

Tiếc thay cái giếng nước trong

Ðể cho bèo tấm bèo ong lọt vào

Vì ai cho thiếp võ vàng
Vì chàng, tư lự hoa tàn nhị rơi
Cực lòng thiếp lắm chàng ơi
Biết rằng lên ngược xuống xuôi đằng nào?

Thân em như cái sập vàng
Chúng anh như manh chiếu rách giữa đàng bỏ quên,
Lạy trời cho cả gió lên
Cho manh chiếu rách trải trên sập vàng

Thân em như hoa gạo trên cây
Chúng anh như đám cỏ may giữa đường.
Lạy trời cho cả gió sương
Cho hoa gạo rụng xuống, cỏ may xỏ vào.

Thân chị như cánh hoa sen,
Chúng em như bèo bọt chẳng chen được vào.
Lạy trời cho cả mưa rào
Cho sấm, cho chớp, cho bão to gió lớn,
Cho sen chìm xuống, bèo trèo lên trên!

Chàng ơi! chẳng thấy chàng sang,
Bây giờ chữ liễu nét ngang mất rồi!
Con tằm bối rối vì tơ
Anh say sưa vì rượu, em ngẩn ngơ vì tình.

Con cò đỗ cọc cầu ao
Phất phơ hai dải yếm đào gió bay.

Em về giục mẹ cùng thầy
Cắm sào đợi nước biết ngày nào trong?

Bấy lâu ni huê héo rầu rầu
Bướm gặp huê một trận, huê dậy màu thêm tươi.

Cau non trầu lộc mỉa mai
Da trắng tóc dài, đẹp với ai đây?

Tóc đến lưng vừa chừng em bối
Ðể chi dài, bối rối dạ anh?

Dầu mà cha mẹ không dung
Ðè chai, nhỏ nhựa, em cùng lăn vô.

Ði đâu cho đổ mồ hôi,
Chiếu trải không ngồi, trầu để không ăn?

Cây chanh lại nở hoa chanh
Ðể con bướm trắng bay quanh cả ngày!

Tiếc thay cái đọi bịt vàng
Ðem ra đong cám lỡ làng duyên em!
Tiếc nồi cơm trắng để ôi
Tiếc con người lịch mà soi gương mờ.

Vì chưng ăn miếng trầu anh
Cho nên má đỏ tóc xanh đến giờ,

Cúc mọc bờ giếng cheo leo

Ðố ai dám trèo hái cúc mà chơi!

áo đen ai nhuộm cho mình
Cho duyên mình đậm, cho tình anh thương.

Cá chả ăn câu thiệt là cá dại,
Câu anh cầm: câu ngãi câu nhơn!

Chân mày vòng nguyệt có duyên
Tóc mây gợn sóng đẹp duyên tơ hồng,

Còn trời, còn nước còn non
Còn cô bán rượu, anh còn say sưa.

Buổi chợ đông sao em chẳng bán hàng?
Ðể tan buổi chợ, em dạo hàng bán duyên?

Em như cây quế giữa rừng
Thơm cho ai biết, ngát lừng ai hay?

Thương em như lá đài bi
Ngày thì dãi nắng, đêm thì dầm sương!

Dao vàng cắt ruột máu rơi
Ruột đau chẳng mấy bằng lời em than!

Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân.

Thân em như hạt mưa rào

Hạt rơi xuống giếng hạt vào vườn hoa

Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.

Còn duyên như tượng tô vàng
Hết duyên như tổ ong tàn ngày mưa

Còn duyên kẻ đón người đưa
Hết duyên đi sớm về trưa mặc lòng

Còn duyên kẻ đợi người chờ
Hết duyên vắng ngắt như chùa Bà Ðanh.

Còn duyên buôn cậy bán hồng
Hết duyên buôn mít cho chồng nhặt xơ.

Cầm vàng ném xuống vực sâu
Mất vàng không tiếc, tiếc đôi mắt bồ câu hữu tình.

Chớ chê em xấu em đen
Em như nước đục đánh phèn lại trong


Con gái như thể hàng săng
Bán thì muốn bán biết rằng mời ai?


Thà rằng chịu lạnh nằm không
Còn hơn lấy gái lẹm cằm, răng hô.

Còn duyên kén cá chọn canh
Hết duyên ếch đực, cua kềnh cũng vơ.
Còn duyên kén những trai tơ
Hết duyên ông lão cũng vơ làm chồng.

Trên đầu em đội khăn vuông
Trông xuống dưới ngực cau buồng còn non.
Cổ tay em vừa trắng vừa tròn
Mặt mũi vuông vắn, chồng con thế nào?

Buồn chẳng muốn nói
Gọi chẳng muốn trông
Tưởng sự lấy chồng
Tỉnh như con sáo

Tiếc con gái khôn lấy thằng chồng dại
Tiếc bông hoa nhài cắm bãi cứt trâu


Nước đường mà đựng chậu thau
Cái mâm chữ triện đựng rau thài lài.
Tiếc thay con người da trắng tóc dài
Bác mẹ gả bán cho người đần ngu.
Rồng vàng tắm nước ao tù
Người khôn ở với người ngu nặng mình.

Ngồi trong cửa sổ chạm rồng
Chăn loan gối phượng không chồng cũng hư.

Em như trái phật thủ khác gì
Ðẹp thì thấy đẹp, ăn thì khó ăn.

Thương nàng đi xuống đi lên
Nát bờ cỏ chỉ chưa nên vợ chồng.

Bướm vàng đậu đọt mù u
Lấy chồng càng sớm, tiếng ru càng buồn.

Ðẹp chi cái áo vải sồng
Ðẹp chi con gái lộn chồng mà thương!

Trăm năm trăm tuổi trăm chồng
Mà duyên chưa lạt, má hồng chưa phai.

Qua tưởng rằng em má phấn môi son
Ai ngờ má mỏng môi mòn hỡi em!

Lấy chồng ăn những của chồng
Ăn hết con mắt, khoét lòng con ngươi!

Gái chồng rẫy, phi chứng nọ cũng tật kia.

Trăng lên nhu nhú đầu non
Số em là số có con muộn chồng.

Chớ nghe quân tử ỉ on
Mà rồi có lúc ẳm con một mình.

Gái đâu có gái lạ đời
Chỉ còn có một ông trời không chim.

Gà già khéo ướp lại tơ
Nạ dòng trang điểm, gái tơ mất chồng.

Những người thắt đáy lung ong
Ðã khéo chiều chồng lại khéo nuôi con.
Những ngưòi béo trục béo tròn
Ăn vụng như chớp đánh con cả ngày.
Những người mặt nạc đóm đày
Mo nang trôi sấp biết ngày nào khôn!

ở nhà nhất mẹ nhì con
Ra đường lắm kẻ còn giòn hơn ta.

Có chồng đêm có đêm đừng
Không chồng em chẳng nằm dưng đêm nào.

Em là con gái đồng trinh
Em đi bán rượu qua dinh ông nghè.
ông nghè cho lính ra ve,
-Trăm lạy ông nghè , em đã có con!
-Có con thì mặc có con
Thắt lưng cho giòn mà lấy chồng quan!