XU HƯỚNG KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI VIỆT NAM

I.

NỀN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI VIỆT NAM

Kiến trúc đương đại gồm những tiêu chí sau:
1-Giải quyết được vấn đề tiêu cực xã hội nói chung và của nền kiến trúc cũ nói
riêng phong cách xây dựng từ đầu cho đến giữa thế kỷ 20. Nó nổi bật với đường
nét sạch sẽ với trọng tâm về chức năng sử dụng.
2-Sử dụng vật liệu kỹ thuật công nghệ tiên tiến tạo ra ngôn ngữ kiến trúc giàu ý
nghĩa và phù hợp, đồng thời dặt ra xu hướng phát triển công nghệ và đường nét
trong kiến trúc mới.
3-Bảo tồn giá trị tinh thần văn hóa truyền thống
Bởi vậy cho nên cũng dễ dàng hiểu tạo sao ở Việt Nam lại chưa có được cơng
trình kiến trúc được coi là kiến trúc đương đại.
Trong một thập kỷ gần đây, những trào lưu, trường phái kiến trúc đương đại trên
thế giới đã có tiếng vang vào nước ta. Một số thực nghiệm theo các xu hướng đó lẻ
tẻ được thực hiện, như kiến trúc cơng nghệ cao với cơng trình nhà biểu diễn cá heo
ở đảo Tuần Châu của KTS Huỳnh Tám; Trung tâm Thương mại triển lãm hải
Phòng của KTS Nguyễn Tiến Thuận; Trung tâm thể thao ở Đà Nẵng. v.v…

II. CÁC XU HƯỚNG TRONG SÁNG TÁC KIẾN TRÚC
ĐƯƠNG ĐẠI VIỆT NAM
XU HƯỚNG HIỆN ĐẠI MỚI (Neo Modernism)
Hình thức cơng trình ln theo sát cơng năng, tuy nhiên đã có sự tìm tịi những
phương cách biểu hiện mới, phù hợp với sự phát triển của cơng nghệ xây dựng,
phù hợp với văn hóa và khí hậu Việt Nam. Do vậy xu hướng sáng tác này cũng có
thể được chia thành hai xu thế: Hiện đại mới đơn thuần và Hiện đại mới mang tính
địa phương.
Xu thế Hiện đại mới đơn thuần nhấn mạnh phương cách biểu hiện hình thái
kiến trúc bằng những giải pháp công nghệ hiện đại, khả năng biểu hiện của các kỹ
thuật mới nhất trong lĩnh vực kết cấu thép, kính, bê tông... được tận dụng triệt để

tạo ra những bộ mặt kiến trúc hồn tồn mới mang tính ấn tượng mạnh


Khuyết điểm: hiện tượng cực đoan ở một số công trình khi kết cấu thép kính bị sử
dụng một thái q làm cho cơng trình giống như các cơng trình ở Châu Âu hay Bắc
Mỹ, không phù hợp với cảnh quan, khí hậu Việt Nam nên tính bản sắc khơng cịn.
Xu thế Hiện đại mới mang tính địa phương chú ý tới công nghệ và vật liệu
hiện đại, nhấn mạnh vào những giải pháp kiến trúc nhiệt đới, chú ý tới các giải
pháp che nắng, thơng gió và lấy ánh sáng tự nhiên làm cho hình thức cơng trình
mang màu sắc bản địa độc đáo


XU HƯỚNG HIGH-TECH
Sử dụng hệ thống kết cấu hiện đại như một ngơn ngữ biểu cảm chính dẫn tới
những ấn tượng mạnh về mặt cảm thụ thị giác hình khối cơng trình theo phương
đứng hoặc phương ngang, những vật liệu cao cấp được sử dụng nhiều trong việc
trang mặt ngoài cơng trình. Xu hướng High-Tech trong kiến trúc Việt Nam đương
đại thường thấy nhất ở những cơng trình siêu cao tầng như các tổ hợp nhà ở, văn
phòng hay những những cơng trình địi hỏi khơng gian lớn như nhà ga sân bay, các
cơng trình trưng bày, biểu diễn lớn

XU HƯỚNG BIỂU HIỆN MỚI
Xu hướng Biểu hiện mới trong kiến trúc Việt Nam đương đại có thể được chia
thành hai xu thế tương đối rõ nét: Xu thế sử dụng ngôn ngữ Biểu hiện làm tôn nổi
công năng và xu thế tách rời cơng năng khỏi ngơn ngữ hình thái mang đậm chất
lãng mạn.
Xu thế thứ nhất có thể thấy rõ ở nhiều cơng trình tưởng niệm, đặc biệt là ở một số
Đài tưởng niệm liệt sĩ do kiến trúc sư Lê Hiệp thiết kế, những mái đền hay cây đa
cách điệu làm tơn nổi sự trang nghiêm, tính lịch sử của cơng trình

Xu thế thứ hai có thể hy sinh phần nào công
năng, khiến cho công năng trở nên “bất tiện” hay thậm chí tạo ra những khơng gian


“phi công năng” nhằm phục vụ cho ý tưởng lãng mạn, bay bổng của người sáng
tác, tạo ấn tượng mạnh cho người chiêm ngưỡng và sử dụng cơng trình
XU HƯỚNG KIẾN TRÚC SINH THÁI
Kiến trúc gắn liền với tự nhiên, tích hợp với các đặc điểm cơ bản của tự nhiên,
tận dụng năng lượng tự nhiên, giảm thiểu ô nhiễm. Chính nhờ sự gắn bó hữu cơ
với tự nhiên nên kiến trúc Sinh thái Việt Nam dễ dàng tạo dựng tính độc đáo cho
riêng mình do các điều kiện tự nhiên ở mỗi nước đều có đặc điểm riêng, khơng có
sự trùng lặp
Chia thành hai xu thế: Xu thế sử dụng các vật liệu tự nhiên và xu thế sử dụng vật
liệu hiện đại.
Xu thế đầu thường sử dụng bộ khung kết cấu chịu lực bằng tre, mái lợp lá gắn
liền với các sáng tác của kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa, Hoàng Thúc Hào... Ưu điểm
nổi bật của xu thế này là thân thiện với môi trường, dễ dàng tạo ra tính độc đáo của
cơng trình, tuy nhiên nguồn vật liệu tự nhiên cũng có hạn và khả năng chịu lực của
chúng cũng không cao nên không thể xây dựng đại trà được

Xu thế sử dụng vật liệu hiện đại như bê tông,
thép... tự do trong việc sáng tác các cơng trình địi hỏi khơng gian lớn hay cao tầng.
Mặt khác do khơng bị hạn chế bởi tính hữu hạn của vật liệu nên hồn tồn có thể
xây dựng đại trà miễn là đáp ứng được các tiêu chí của kiến trúc Sinh thái
XU HƯỚNG KHAI THÁC KIẾN TRÚC TRUYỀN THỐNG
Đây là một xu hướng sáng tác khai thác phương cách bố cục không gian, các bộ
phận và chi tiết của kiến trúc truyền thống, phù hợp với đặc trưng văn hóa và điều
kiện khí hậu Việt Nam. Những bộ mái dốc, kết cấu che nắng, các họa tiết trang trí
truyền thống kết hợp với cây xanh, mặt nước khi được đưa vào một cách hợp lý
trong các công trình hiện đại có thể dễ dàng tạo ra hình thái kiến trúc độc đáo mang

tính bản địa rõ rang


Khuyết điểm: lạm dụng các yếu tố kiến trúc truyền thống trong khi chưa nghiên
cứu một cách kỹ lưỡng các yếu tố này có thể tạo ra những cơng trình mang nặng
tính hình thức, rối rắm và nệ cổ. Đặc biệt là việc gán ghép các yếu tố kiến trúc dân
tộc với các yếu tố kiến trúc cổ điển, hiện đại Phương Tây một cách thiếu suy nghĩ
dẫn đến việc tạo ra những cơng trình mang tính “Đơng Tây kết hợp”, “Tân cổ giao
duyên” đang lan tràn ở các đô thị Việt Nam.

XU HƯỚNG HẬU HIỆN ĐẠI
Chủ nghĩa Hậu Hiện đại hướng tới các giá trị mang tính lịch sử, tính địa phương
và tính quần chúng nhờ sự hịa trộn độc đáo các yếu tố cổ điển và hiện đại, thường
bị phê phán như “một mớ cóp nhặt từ khắp nơi”, sa đà vào các hình thức của quá
khứ... Ở Việt Nam, những ưu thế của kiến trúc Hậu Hiện đại vẫn được phát huy ở
những đơ thị hình thành từ thời Pháp thuộc, nơi mà các các cơng trình Tân Cổ điển
vẫn còn hiện hữu và đang trở thành những di sản kiến trúc mang màu sắc đặc trưng
như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và nhiều đơ thị khác

XU HƯỚNG NHẠI CỔ
Một xu hướng sáng tác có tác động rất tiêu cực đến nền kiến trúc nước nhà: xu
hướng nhại cổ mà chủ yếu là nhại kiến trúc thời Pháp thuộc


Khuyết điểm: Các cơng trình nhại cổ ngày nay lại chỉ chú trọng tới các cơng
trình Tân cổ điển và phong cách Địa phương Pháp, hai phong cách “thuần Pháp”
và hầu như khơng cịn được thiết kế, xây dựng trong giai đoạn cuối thời kỳ Pháp
thuộc. thường được áp dụng ở việc thiết kế trụ sở các cơ quan công quyền và một
số biệt thự của các “đại gia” mới nổi với hình thức đăng đối giả tạo chẳng ăn nhập
gì với cơng năng cùng bộ mái Mansard và những hàng cột chẳng ra thức La Mã

hay Hy Lạp... Thiết kế kiểu này tạo ra những tòa nhà bệ vệ, trưởng giả, xa rời quần
chúng và không ăn nhập chút nào với cảnh quan thiên nhiên Việt

KẾT LUẬN
Phân định rạch ròi các trường phái hay xu hướng sáng tác trong kiến trúc, đặc
biệt là kiến trúc hiện đại chưa bao giờ là một công việc dễ dàng bởi sự đan xen về
ngôn ngữ sáng tác ở cùng một tác giả, ngay trong một cơng trình là điều rất phổ
biến trong kiến trúc hiện đại không chỉ ở Việt Nam mà cả trên bình diện tồn cầu.