Văn kiện đại hội Đảng thời kỳ đổi mới - Phần 1: Đại hội VI, VII, VIII, IX

Chịu trách nhiệm xuất bản
GIÁM ĐỐC - TỔNG BIÊN TẬP
PGS.TS. PHẠM MINH TUẤN
Chịu trách nhiệm nội dung
ỦY VIÊN HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP - XUẤT BẢN
ThS. PHẠM THỊ THINH
Biên tập nội dung:

ThS. PHẠM NGỌC BÍCH
TS. HỒNG MẠNH THẮNG
ThS. NGUYỄN THANH HƯƠNG
TRẦN PHAN BÍCH LIỄU

Trình bày bìa:
Chế bản vi tính:
Đọc sách mẫu:

PHẠM THÚY LIỄU
LÂM THỊ HƯƠNG
THANH HƯƠNG
VIỆT HÀ






CHÚ DẪN CỦA NHÀ XUẤT BẢN

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng diễn ra vào

tháng 12-1986 là một sự kiện chính trị đặc biệt quan trọng của đất
nước, đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam, định hướng cho toàn Đảng, toàn quân,
toàn dân ta phát huy sức mạnh đồn kết tồn dân tộc để tiến hành
cơng cuộc đổi mới toàn diện đất nước.
Sau hơn 30 năm đổi mới, từ năm 1986 đến nay, chúng ta đã
đạt được nhiều thành tựu hết sức to lớn và có ý nghĩa lịch sử trong
công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ
nghĩa. Trong đó phải kể đến sự thay đổi cơ bản và tồn diện nền
kinh tế. Từ khi thực hiện cơng cuộc đổi mới, kinh tế Việt Nam đã
chuyển mình mạnh mẽ, đưa nước ta thốt khỏi tình trạng khủng
hoảng, tốc độ tăng trưởng cao, phát triển kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa được đẩy mạnh. Cơ cấu kinh tế của Việt
Nam đã bước đầu chuyển dịch theo hướng hiện đại. Đời sống tinh
thần và vật chất của người dân được cải thiện rõ rệt. An sinh xã
hội và phúc lợi xã hội cơ bản được đảm bảo và phát triển khá đồng
bộ. Bên cạnh đó, hệ thống chính trị và khối đại đồn kết tồn dân
tộc được củng cố và tăng cường, góp phần quan trọng thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế, phát triển văn hóa, xã hội. Quốc phòng, an
ninh được giữ vững. Vị thế đất nước khơng ngừng được nâng cao
trên trường quốc tế. Từ đó, sức mạnh tổng hợp quốc gia tăng lên
nhanh chóng, tạo điều kiện thuận lợi cho nước ta tiếp tục đẩy
mạnh công cuộc đổi mới mà Đảng và Nhà nước đã khởi xướng theo
chiều sâu.

5


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI...

Nhằm mục đích hệ thống hóa các văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc của Đảng, đáp ứng nhu cầu học tập, tìm hiểu, nghiên
cứu của các cấp, các ngành, các địa phương, của cán bộ, đảng
viên và nhân dân, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất
bản cuốn Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới. Cuốn sách
được chia làm hai phần: Phần I (Đại hội VI, VII, VIII, IX); Phần II
(Đại hội X, XI, XII), bao gồm các bài diễn văn khai mạc, báo cáo
chính trị, nghị quyết, phương hướng và mục tiêu phát triển đất
nước, Điều lệ Đảng và diễn văn bế mạc được trình bày trong các
kỳ Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng.
Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc.
Tháng 6 năm 2019
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT

6


VĂN KIỆN
ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC
LẦN THỨ VI

7


8


DIỄN VĂN KHAI MẠC
ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC
LẦN THỨ VI ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

(Do đồng chí Nguyễn Văn Linh,
Uỷ viên Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng
khố V trình bày,
ngày 15 tháng 12 năm 1986)
Kính thưa Đồn Chủ tịch,
Thưa các vị khách q,
Thưa các đồng chí đại biểu thân mến,
Mở đầu phiên họp trọng thể này, thay mặt Đồn Chủ
tịch, tơi xin gửi lời chào mừng nồng nhiệt nhất đến các đồng
chí đại biểu, những đảng viên ưu tú được đại hội các đảng bộ
trực thuộc Trung ương bầu ra, tiêu biểu sức mạnh đoàn kết
và trí tuệ tập thể của Đảng, mang đến Đại hội tồn quốc ý
chí và nguyện vọng của tồn Đảng và toàn dân ta.
Đại hội chúng ta nhiệt liệt chào mừng đồn đại biểu
Đảng Cộng sản Liên Xơ do đồng chí E.K. Ligachốp, Uỷ viên
Bộ Chính trị, Bí thư Uỷ ban Trung ương Đảng dẫn đầu, đoàn
đại biểu Đảng Nhân dân cách mạng Lào do đồng chí Cayxỏn
Phơmvihản, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng
dẫn đầu, đoàn đại biểu Đảng Nhân dân cách mạng
Campuchia do đồng chí Hêng Xomrin, Tổng Bí thư Ban Chấp
hành Trung ương Đảng dẫn đầu.
9


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI...

Chúng ta nhiệt liệt hoan nghênh các đoàn đại biểu các
đảng anh em và bè bạn, mang lại cho chúng ta tình hữu nghị
thắm thiết và tình đồn kết phấn đấu vì những sự nghiệp
cách mạng, tiến bộ xã hội và bảo vệ hồ bình thế giới.

Đại hội chúng ta thành kính hướng về Chủ tịch Hồ Chí
Minh vĩ đại, vị lãnh tụ kính yêu mà tư tưởng và đạo đức
sống mãi trong sự nghiệp của nhân dân ta với sức giáo dục
và động viên đặc biệt sâu xa và nóng hổi, địi hỏi chúng ta
nhìn thẳng vào sự thật và rút ra những kết luận đích đáng,
như đã được nêu lên trong Báo cáo chính trị của Ban Chấp
hành Trung ương do đồng chí Tổng Bí thư Trường Chinh
trình bày.
Đại hội chúng ta tưởng nhớ đồng chí Lê Duẩn, người học
trị xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiều năm là Tổng
Bí thư của Đảng, đã cùng với Trung ương Đảng lãnh đạo
hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và đưa cả
nước đi lên chủ nghĩa xã hội, người chiến sĩ quốc tế trong
sáng được kính trọng trong phong trào cộng sản quốc tế và
trên thế giới, người cộng sản kiên cường suốt đời phục vụ
nhân dân.
Đại hội chúng ta tưởng nhớ các đồng chí Nguyễn Duy
Trinh, Trần Quốc Hoàn, Xuân Thuỷ, Hoàng Văn Thái, Lê
Trọng Tấn, tưởng nhớ các đồng chí Uỷ viên trung ương khác
cùng biết bao đảng viên, đồng bào và chiến sĩ yêu quý đã hy
sinh vì sự nghiệp cách mạng từ Đại hội lần thứ V của Đảng
đến nay.
(Đề nghị Đại hội để một phút mặc niệm).
Những năm qua, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và
bảo vệ Tổ quốc đã thu được những thành tựu và thắng lợi
quan trọng. Ở nhiều nơi trong cả nước, xuất hiện những
mầm non đầy hứa hẹn, những điển hình quản lý tốt, những
10

VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ VI

đơn vị tiên tiến. Đó là những bơng hoa của chủ nghĩa xã hội
nảy nở ngày càng nhiều trên đất nước ta. Từ nhiều tháng
nay, đã dấy lên phong trào của các đảng bộ, các tầng lớp
nhân dân trong cả nước và Việt kiều ở ngoài nước hướng về
Đại hội, góp ý kiến vào dự thảo Báo cáo chính trị của Trung
ương, thi đua lập thành tích mừng Đại hội. Vui mừng trước
những thành quả đó, chúng ta càng phải thấy rõ mặt trái của
tình hình, nhất là về kinh tế - xã hội, sự trì trệ về sản xuất,
sự rối ren về phân phối, lưu thơng, những khó khăn trong đời
sống nhân dân, những hiện tượng tiêu cực trong nhiều lĩnh
vực của cuộc sống, sự giảm sút niềm tin của nhân dân lao
động. Đó là những điều mà Đảng ta cũng như nhân dân ta
không thể chấp nhận được. Nhất định, chúng ta phải tạo cho
được sự chuyển biến của tình hình, nhất là làm cho kinh tế
và xã hội ổn định, lành mạnh và tiến lên.
Để làm chuyển biến tình hình, Đại hội lần thứ VI này
phải đánh dấu sự đổi mới của Đảng ta về tư duy, phong cách,
tổ chức và cán bộ. Đó là địi hỏi bức thiết của đất nước. Đó
cũng là đặc tính của cách mạng, nhất là cách mạng xã hội
chủ nghĩa, là bản chất sâu xa của chủ nghĩa Mác - Lênin, là
xu thế tất yếu của thời đại, được thể hiện nổi bật trong
những tư tưởng lớn của Đại hội lần thứ XXVII Đảng Cộng
sản Liên Xô, Đảng của Lênin vĩ đại.
Chỉ có đổi mới thì mới thấy đúng và thấy hết sự thật,
thấy những nhân tố mới để phát huy, những sai lầm để sửa
chữa, nhằm vận dụng tốt chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn
cảnh nước ta, phát huy truyền thống lịch sử và cách mạng
của dân tộc, động viên tính năng động, sáng tạo và khả năng

vơ tận của nhân dân lao động làm chủ tập thể để đồng thời
đẩy mạnh ba cuộc cách mạng, xây dựng chủ nghĩa xã hội và
bảo vệ Tổ quốc. Như vậy là giữ vững bản chất cao quý đáng
11


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI...

tự hào của Đảng ta, dân tộc ta, chế độ ta, đồng thời phát huy
bản chất ấy phong phú hơn, đẹp đẽ hơn, khai hoa kết quả
trong những thành tựu mới, đáp ứng yêu cầu của nhân dân
ta, hoà nhịp với những đổi thay của thời đại. Muốn thế, phải
đấu tranh chống cái cũ, chống bảo thủ trì trệ, chống giáo điều
rập khn, chống chủ quan nóng vội, chống tha hố biến
chất, chống những thói quen lỗi thời dai dẳng. Đây là cuộc
đấu tranh cách mạng gian khổ diễn ra trên mọi lĩnh vực và
trong bản thân từng người chúng ta.
Các báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương trình Đại
hội đã cố gắng tập hợp trí tuệ của tồn Đảng, tồn dân, cụ
thể hoá đường lối đúng của Đảng đã được vạch ra từ Đại hội IV
và Đại hội V, đề ra các chủ trương, biện pháp chuyển biến và
đổi mới, tập trung vào ba chương trình kinh tế lớn - lương
thực - thực phẩm, hàng tiêu dùng, hàng xuất khẩu - và cuộc
vận động làm trong sạch và nâng cao sức chiến đấu của các
tổ chức đảng, làm trong sạch và nâng cao hiệu lực quản lý
của bộ máy nhà nước, đẩy lùi và xoá bỏ các hiện tượng tiêu
cực, làm lành mạnh các quan hệ xã hội và thực hiện công
bằng xã hội.
Đại hội chúng ta sẽ thảo luận và thông qua các báo cáo
của Trung ương và bầu Ban Chấp hành Trung ương mới, thể

hiện truyền thống đoàn kết nhất trí, ý chí đổi mới, quyết tâm
tiến lên của Đảng ta nhằm bảo đảm lãnh đạo thực hiện
thắng lợi Nghị quyết mà Đại hội đề ra.
Chuyển biến toàn bộ sự nghiệp cách mạng theo hướng đổi
mới là một q trình lâu dài. Chúng ta cịn phải tiếp tục kiên
trì suy nghĩ, tìm tịi, thử nghiệm, từng bước hình thành cái
mới một cách tích cực và vững chắc.
Tình hình đất nước đòi hỏi Đảng ta phải lớn lên, tăng
cường đồn kết, thống nhất ý chí và hành động, khơi phục,
12


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ VI

củng cố lòng tin và niềm phấn khởi của nhân dân, động viên
phong trào cách mạng của quần chúng.
Nhân dân lao động nước ta, dân tộc Việt Nam ta rất giàu
nhiệt tình cách mạng, dũng cảm, thơng minh và sáng tạo.
Nhất định nhân dân ta sẽ vui mừng đón nhận Nghị quyết
của Đại hội, biến Nghị quyết thành hành động cách mạng, ra
sức phấn đấu đạt hiệu quả thiết thực trên mọi lĩnh vực của
đời sống.
Trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, trong các
cuộc kháng chiến, chúng ta đã làm nên sự nghiệp có ý nghĩa
lịch sử và tầm vóc thời đại. Mười năm qua, chúng ta đã trả
giá đắt để thu được những hiểu biết và kinh nghiệm ngày
nay, và chúng ta đã có bước trưởng thành. Nhất định trong
cách mạng xã hội chủ nghĩa, thực hiện hai nhiệm vụ xây
dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, Đảng ta và nhân
dân ta sẽ làm nên sự nghiệp vĩ đại ngang tầm sứ mệnh lịch

sử của dân tộc, vì lợi ích của nhân dân ta, góp phần xứng
đáng vào sự nghiệp cách mạng, hồ bình và hữu nghị giữa
các dân tộc ở khu vực này và trên thế giới.
Trong niềm tin tưởng đó, tơi tun bố khai mạc Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng.

13


BÁO CÁO CHÍNH TRỊ
CỦA BAN CHẤP HÀNH TRUNG ƯƠNG ĐẢNG
KHĨA V TẠI ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC
LẦN THỨ VI CỦA ĐẢNG
(Do đồng chí Trường Chinh, Tổng Bí thư
Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá V,
Chủ tịch Hội đồng Nhà nước trình bày,
ngày 15 tháng 12 năm 1986)
Thưa các đồng chí,
Sau khi đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, hồn thành sự
nghiệp giải phóng Tổ quốc, thực hiện thống nhất nước nhà,
Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân cả nước tiến vào giai đoạn
cách mạng mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Năm năm qua là một đoạn đường đầy thử thách. Bên
cạnh những thắng lợi giành được, chúng ta đã mắc một số
khuyết điểm và sai lầm. Cách mạng nước ta có những nhân
tố thuận lợi mới nhưng cũng đang đứng trước nhiều khó
khăn gay gắt.
Trong q trình chuẩn bị đại hội, các đồng chí trong toàn
Đảng, đồng bào trong cả nước và ở nước ngoài đã góp nhiều ý
kiến thẳng thắn vào bản dự thảo Báo cáo chính trị của Ban

Chấp hành Trung ương và nêu nhiều kiến nghị đầy tâm
huyết. Toàn Đảng, toàn dân, tồn qn đang theo dõi, trơng
đợi Đại hội lần thứ VI của Đảng đánh giá đúng tình hình,
14


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ VI

tổng kết được những kinh nghiệm quý báu, xác định những
nhiệm vụ, mục tiêu, chính sách và biện pháp để ổn định tình
hình, đưa sự nghiệp cách mạng tiếp tục tiến lên.
Đại hội chúng ta có nhiệm vụ làm hết sức mình để đáp
ứng lịng mong mỏi chính đáng của đồng bào và đồng chí.
Phần thứ nhất
TÌNH HÌNH VÀ NHIỆM VỤ
Thưa các đồng chí,
Thái độ của Đảng ta trong việc đánh giá tình hình là
nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự
thật. Cùng với việc đánh giá đúng những thành tích đã đạt
được, ở Đại hội này, chúng ta chú trọng kiểm điểm những
mặt yếu kém, phân tích sâu sắc những sai lầm và khuyết
điểm, vạch rõ nguyên nhân, nêu ra biện pháp khắc phục, xác
định nhiệm vụ và mục tiêu phấn đấu trong những năm còn
lại của chặng đường đầu tiên của thời kỳ quá độ.
Năm năm qua, cách mạng nước ta diễn ra trong bối cảnh
quốc tế và trong nước có những thuận lợi cơ bản, nhưng cũng
có nhiều mặt phức tạp.
Trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ
quốc, nhân dân ta tiếp tục nhận được sự giúp đỡ to lớn và sự
hợp tác nhiều mặt của Liên Xô vĩ đại và các nước xã hội chủ

nghĩa anh em khác, cũng như sự cổ vũ, ủng hộ của nhiều
nước bầu bạn và nhân dân yêu chuộng tự do trên thế giới.
Cùng với sự cải thiện thế chiến lược chung của cách mạng ba
nước Đông Dương, quan hệ hợp tác toàn diện giữa Việt Nam,
Lào và Campuchia đã tạo thêm những nhân tố thuận lợi cho
công cuộc xây dựng cuộc sống mới ở mỗi nước.
15


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI...

Song, đất nước ta cùng với Lào và Campuchia phải thường
xuyên đối phó với những hành động xâm lược, phá hoại và
bao vây kinh tế của các thế lực thù địch. Những biến động
bất lợi trên thị trường thế giới cũng gây thêm cho chúng ta
khơng ít khó khăn.
Từ điểm xuất phát rất thấp về kinh tế, lại chịu hậu quả
của chiến tranh lâu dài, nhân dân ta phải thực hiện đồng
thời hai nhiệm vụ chiến lược, vừa thực hiện nhiệm vụ dân
tộc, vừa làm nghĩa vụ quốc tế, phải đáp ứng cùng một lúc
những yêu cầu vừa cơ bản, vừa cấp bách là ổn định và cải
thiện đời sống, tích luỹ để xây dựng chủ nghĩa xã hội và củng
cố quốc phịng.
Về tình hình kinh tế - xã hội trong nước, bên cạnh những
thành tựu đã đạt được, sự giảm sút của sản xuất vào cuối
những năm 70 cùng với những sai lầm trong bố trí cơ cấu
kinh tế, nhất là bố trí đầu tư và xây dựng cơ bản của 5 năm
1976 - 1980, đã để lại hậu quả nặng nề.
Thực hiện những nhiệm vụ và mục tiêu do Đại hội lần
thứ V của Đảng vạch ra, nhân dân ta anh dũng phấn đấu,

khắc phục khó khăn, vượt qua trở ngại, đã đạt được những
thành tựu quan trọng trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa
xã hội.
Trong sản xuất nông nghiệp và công nghiệp, đã ngăn
chặn được đà giảm sút của những năm 1979 - 1980, từ năm
1981 đến nay, đạt được nhiều tiến bộ rõ rệt.
Nơng nghiệp tăng bình qn hằng năm 4,9% so với 1,9%
hằng năm của thời kỳ 1976 - 1980. Sản xuất lương thực có
bước phát triển quan trọng, mức bình quân hằng năm từ 13,4
triệu tấn trong thời kỳ 1976 - 1980 đã tăng lên 17 triệu tấn
trong thời kỳ 1981 - 1985. Sản xuất công nghiệp tăng bình
16


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ VI

quân hằng năm 9,5% so với 0,6% hằng năm trong thời kỳ
1976 - 1980. Thu nhập quốc dân tăng bình quân hằng năm
6,4% so với 0,4% trong 5 năm trước.
Về xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật, trong 5 năm
1981 - 1985, đã hồn thành mấy trăm cơng trình tương đối
lớn và hàng nghìn cơng trình vừa và nhỏ, trong đó có một số
cơ sở quan trọng về điện, dầu khí, xi măng, cơ khí, dệt,
đường, thuỷ lợi, giao thơng... Về năng lực sản xuất, tăng
thêm 456 nghìn kilơốt điện, 2,5 triệu tấn than, 2,4 triệu
tấn xi măng, 33 nghìn tấn sợi, 58 nghìn tấn giấy; thêm 309
nghìn hécta được tưới nước, 186 nghìn hécta được tiêu úng,
241 nghìn hécta được khai hoang đưa vào sản xuất; dầu mỏ
bắt đầu được khai thác. Các cơng trình thủy điện Hồ Bình,
Trị An đang được xây dựng, chuẩn bị đưa vào hoạt động

trong những năm tới.
Công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa đã tiến thêm một
bước, đại bộ phận nông dân Nam Bộ đi vào con đường sản
xuất tập thể, đồng bào các dân tộc ở Tây Nguyên có tiến bộ
trong sự nghiệp xây dựng cuộc sống mới. Cùng với việc áp
dụng những thành tựu về khoa học, kỹ thuật, việc thực
hiện rộng rãi phương thức khoán sản phẩm cuối cùng đến
người lao động trong nông nghiệp, tuy chưa hồn thiện và
cịn nhiều thiếu sót, đã góp một phần quan trọng tạo nên
bước phát triển của sản xuất nông nghiệp, mở ra phương
hướng đúng đắn cho việc củng cố quan hệ kinh tế tập thể ở
nông thôn.
Nhà nước và nhân dân ta cố gắng chăm lo bảo đảm các
nhu cầu của quốc phịng và an ninh, thi hành chính sách hậu
phương quân đội.
Chăm lo đời sống của nhân dân là một nhiệm vụ thường
xuyên và hết sức khó khăn của Đảng và Nhà nước ta trong
17


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI...

hoàn cảnh nền kinh tế còn yếu kém, thiên tai dồn dập, dân
số tăng nhanh. Các ngành kinh tế quốc dân đã thu hút thêm
4 triệu lao động. Sự nghiệp văn hoá, giáo dục, y tế, thể dục,
thể thao, văn học, nghệ thuật phát triển và có những đóng
góp nhất định vào việc xây dựng nền văn hoá mới, con người
mới. Các hoạt động khoa học, kỹ thuật được triển khai, góp
phần thúc đẩy sản xuất, nhất là sản xuất nông nghiệp.
Trong cả nước, đã xuất hiện nhiều cơ sở sản xuất, kinh

doanh khá, nhiều đơn vị chiến đấu giỏi, nhiều huyện làm ăn
tốt; một số địa phương và ngành có cách làm năng động, sáng
tạo đã đạt những thành tích đáng phấn khởi. Thực tiễn sinh
động của các cơ sở, các địa phương, các ngành cung cấp kinh
nghiệm quý báu cho sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.
Cũng trong 5 năm qua, cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc,
bảo vệ an ninh chính trị và làm nghĩa vụ quốc tế của nhân
dân và các lực lượng vũ trang ta đã giành thêm những thắng
lợi to lớn.
Chúng ta đã làm thất bại thêm một bước quan trọng âm
mưu của bọn bá quyền chống nước ta, củng cố hơn nữa khả
năng quốc phịng của đất nước.
Trên vùng biên giới phía bắc, qn và dân ta đã xây dựng
thế trận phòng thủ ngày càng vững chắc, chiến đấu dũng
cảm và có hiệu quả, ngăn chặn địch lấn chiếm.
Chúng ta đã làm thất bại một bước chiến tranh phá hoại
nhiều mặt của địch, tiêu diệt và làm tan rã một bộ phận lớn
bọn phản động FULRO ở vùng Tây Nguyên, bắt gọn nhiều
nhóm phản động khác và bọn gián điệp, thám báo, đẩy mạnh
phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc.
Công cuộc xây dựng nền quốc phịng tồn dân đạt được
những kết quả đáng kể trên một số mặt: củng cố thế trận
chiến tranh nhân dân, củng cố cơ sở chính trị ở những địa
18


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ VI

bàn xung yếu, xây dựng lực lượng dự bị. Quân đội ta đã có
một bước phát triển theo hướng chính quy, hiện đại; sức

mạnh chiến đấu được nâng cao. Lực lượng dân quân, tự vệ
được tăng cường cả về số lượng và chất lượng. Việc kết hợp
kinh tế với quốc phòng, huy động lực lượng quân đội tham
gia xây dựng kinh tế đã đạt một số kết quả, nhất là xây
dựng các cơng trình cơng nghiệp và giao thơng.
Qn và dân ta tiếp tục thực hiện nghĩa vụ quốc tế đối
với Lào và Campuchia, củng cố liên minh chiến lược với hai
nước láng giềng anh em, cùng nhau tăng cường thế và lực
của cách mạng ở cả ba nước.
Những thành tựu đạt được trong việc thực hiện hai
nhiệm vụ chiến lược, sự tăng cường quan hệ đoàn kết và hợp
tác tồn diện với Liên Xơ, Lào, Campuchia, với các nước anh
em khác trong cộng đồng xã hội chủ nghĩa, việc phát triển
quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước độc lập dân tộc, các
lực lượng tiến bộ và hồ bình đã tạo cho sự nghiệp cách mạng
nước ta những nhân tố mới để tiếp tục tiến lên.
Những thành tựu ấy bắt nguồn từ đường lối chung và
đường lối kinh tế được xác định tại Đại hội lần thứ IV và Đại
hội lần thứ V, gắn liền với những chính sách đối nội và đối
ngoại của Đảng và Nhà nước ta.
Những thành tựu đã đạt được làm nổi bật tinh thần lao
động cần cù, chiến đấu dũng cảm của quân và dân ta. Trong
điều kiện sản xuất, chiến đấu và đời sống hết sức khó khăn,
giai cấp cơng nhân, giai cấp nơng dân tập thể, tầng lớp trí
thức xã hội chủ nghĩa và các lực lượng vũ trang nêu cao chủ
nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần làm chủ tập thể, đã
sáng tạo ra một khối lượng sản phẩm nhiều hơn rõ rệt so với
5 năm trước, chiến đấu rất kiên cường, thông minh, dũng
cảm, lập nhiều chiến công.
19

VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI...

Những thành tựu ấy không tách rời sự giúp đỡ và ủng hộ
quý báu của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, các nước bầu
bạn và nhiều tổ chức quốc tế, đặc biệt là sự giúp đỡ to lớn của
Liên Xô, sự hợp tác và tình đồn kết, chiến đấu của Lào và
Campuchia.
Khẳng định những thành tựu đã đạt được, chúng ta đồng
thời thấy rõ rằng, tình hình kinh tế - xã hội nước ta đang có
nhiều khó khăn:
- Sản xuất tuy có tăng, nhưng tăng chậm so với khả
năng sẵn có và cơng sức bỏ ra, so với u cầu cần nhanh
chóng ổn định đời sống của nhân dân, có tích luỹ để cơng
nghiệp hố và củng cố quốc phịng. Một số chỉ tiêu quan
trọng của kế hoạch 5 năm vừa qua như sản xuất lương
thực, than, xi măng, gỗ, vải, hàng xuất khẩu... khơng đạt
đã ảnh hưởng đến tồn bộ hoạt động kinh tế và đời sống
của nhân dân lao động.
- Hiệu quả sản xuất và đầu tư thấp. Các xí nghiệp nói
chung chỉ sử dụng được khoảng một nửa công suất thiết kế,
năng suất lao động giảm, chất lượng sản phẩm sút kém.
- Tài nguyên của đất nước chưa được khai thác tốt, lại bị
sử dụng lãng phí, nhất là đất nông nghiệp và tài nguyên
rừng; môi trường sinh thái bị phá hoại.
- Lưu thông không thông suốt, phân phối rối ren, vật giá
tăng nhanh đang tác động tiêu cực đến sản xuất, đời sống
và xã hội.
- Những mất cân đối lớn trong nền kinh tế giữa cung và

cầu về lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng, năng lượng,
nguyên liệu, vận tải..., giữa thu và chi, xuất khẩu và nhập
khẩu chậm được thu hẹp, có mặt cịn gay gắt hơn trước.
- Quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa chậm được củng cố.
Vai trò chủ đạo của kinh tế quốc doanh suy yếu. Các thành
20


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ VI

phần kinh tế phi xã hội chủ nghĩa chưa được sử dụng và cải
tạo tốt.
- Đời sống của nhân dân, nhất là cơng nhân, viên chức
cịn nhiều khó khăn. Nhiều người lao động chưa có và chưa
đủ việc làm. Nhiều nhu cầu chính đáng tối thiểu của nhân
dân về đời sống vật chất và văn hố chưa được bảo đảm.
Nơng thôn thiếu hàng tiêu dùng thông thường và thuốc men;
nhà ở, điều kiện vệ sinh, sinh hoạt văn hoá ở nhiều nơi còn
thiếu thốn, nghèo nàn.
- Hiện tượng tiêu cực trong xã hội phát triển. Công bằng
xã hội bị vi phạm. Pháp luật, kỷ cương không nghiêm.
Những hành vi lộng quyền, tham nhũng của một số cán bộ
và nhân viên nhà nước, những hoạt động của bọn làm ăn phi
pháp... chưa bị trừng trị nghiêm khắc và kịp thời.
Thực trạng nói trên làm giảm lịng tin của quần chúng
đối với sự lãnh đạo của Đảng và sự điều hành của các cơ
quan nhà nước.
Nhìn chung, chúng ta chưa thực hiện được mục tiêu do
Đại hội lần thứ V đề ra là về cơ bản ổn định tình hình kinh
tế - xã hội, ổn định đời sống của nhân dân.

Vì sao có tình hình như vậy?
Chúng ta khơng đánh giá thấp những khó khăn khách
quan; những khó khăn đó rất lớn. Song điều quan trọng là
phân tích sâu sắc những nguyên nhân chủ quan, nêu rõ
những sai lầm, khuyết điểm trong hoạt động của Đảng và
Nhà nước.
1. Về đánh giá tình hình, xác định mục tiêu và
bước đi
Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước,
trên cơ sở nhận định đúng những đặc điểm cơ bản của tình
21


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI...

hình cách mạng nước ta, Đảng ta đã kịp thời quyết định
thống nhất nước nhà, đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội,
đề ra đường lối chung và đường lối kinh tế trong cả thời kỳ
quá độ. Nhưng việc đánh giá tình hình cụ thể về các mặt
kinh tế, xã hội của đất nước, đã có nhiều thiếu sót. Do đó,
trong mười năm qua, đã phạm nhiều sai lầm trong việc xác
định mục tiêu và bước đi về xây dựng cơ sở vật chất - kỹ
thuật, cải tạo xã hội chủ nghĩa và quản lý kinh tế.
Do chưa nhận thức đầy đủ rằng thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội là một quá trình lịch sử tương đối dài, phải trải
qua nhiều chặng đường, và do tư tưởng chỉ đạo chủ quan,
nóng vội, muốn bỏ qua những bước đi cần thiết, Đại hội lần
thứ IV chưa xác định những mục tiêu của chặng đường đầu
tiên. Trong 5 năm 1976 - 1980, trên thực tế, chúng ta đã chủ
trương đẩy mạnh cơng nghiệp hố trong khi chưa có đủ các

tiền đề cần thiết, mặt khác, chậm đổi mới cơ chế quản lý kinh
tế đã lỗi thời.
Đại hội lần thứ V, cùng với việc khẳng định hai nhiệm vụ
chiến lược, đã cụ thể hoá một bước đường lối kinh tế trong
chặng đường trước mắt, đề ra những mục tiêu tổng quát, các
chính sách lớn về kinh tế, xã hội. Nhưng trong chỉ đạo thực
hiện đã không quán triệt những kết luận quan trọng nói
trên, chưa kiên quyết khắc phục tư tưởng nóng vội và bảo
thủ thể hiện chủ yếu trong các chủ trương về cơ cấu kinh tế,
cải tạo xã hội chủ nghĩa và cơ chế quản lý kinh tế.
2. Về bố trí cơ cấu kinh tế
Trong việc bố trí cơ cấu kinh tế, trước hết là cơ cấu sản
xuất và đầu tư, thường chỉ xuất phát từ lòng mong muốn đi
nhanh, khơng tính tới điều kiện và khả năng thực tế, không
kết hợp chặt chẽ ngay từ đầu công nghiệp với nông nghiệp
22


VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ VI

thành một cơ cấu hợp lý, chưa sử dụng có hiệu quả những
khả năng mở rộng quan hệ kinh tế với nước ngoài.
Trong 5 năm 1976 - 1980, đã đề ra những chỉ tiêu kế
hoạch quá cao về xây dựng cơ bản và phát triển sản xuất,
không coi trọng đúng mức việc khôi phục và sắp xếp lại nền
kinh tế, thiên về xây dựng cơng nghiệp nặng và những cơng
trình quy mô lớn, không tập trung sức giải quyết về căn bản
vấn đề lương thực, thực phẩm, phát triển sản xuất hàng tiêu
dùng và hàng xuất khẩu. Kết quả là đầu tư nhiều, nhưng
hiệu quả rất thấp.

Trên cơ sở xác định lại bước đi của cơng nghiệp hố,
Đại hội lần thứ V chủ trương trong 5 năm 1981 - 1985 phải
vừa phát triển, vừa sắp xếp lại sản xuất, bố trí lại xây dựng
cơ bản để nâng cao hiệu quả đầu tư, nhằm ổn định tình hình
kinh tế - xã hội, ổn định đời sống nhân dân, tạo tiền đề đẩy
mạnh cơng nghiệp hố.
Nhưng chúng ta đã khơng thực hiện nghiêm chỉnh Nghị
quyết của Đại hội lần thứ V. Nông nghiệp chưa thật sự được
coi là mặt trận hàng đầu, không được bảo đảm những điều
kiện cần thiết để phát triển, nhất là vật tư, tiền vốn và các
chính sách khuyến khích. Cơng nghiệp sản xuất hàng tiêu
dùng, kể cả tiểu công nghiệp, thủ công nghiệp, vẫn bị coi nhẹ
về tổ chức, đầu tư, chính sách. Cơng nghiệp nặng khơng phục
vụ kịp thời nông nghiệp và công nghiệp nhẹ. Một khuyết
điểm lớn là đã hầu như không sắp xếp lại các cơ sở sản xuất
để khắc phục sự chồng chéo, bất hợp lý, không tập trung
được nguồn năng lượng, nguyên liệu, vật tư có hạn vào
những cơ sở trọng điểm nhằm khai thác tốt nhất năng lực
sản xuất hiện có. Mặt khác, trong xây dựng cơ bản, tuy đã
đình, hỗn một số cơng trình tương đối lớn, tập trung hơn cho
các trọng điểm, nhưng về căn bản, vẫn chưa điều chỉnh hợp
23