BAI GIANG TRONG CAY DO THI TPHCM 2020

TRỒNG CÂY XANH ĐÔ THỊ
1. Mở đầu
Theo Nghị định 64/2010/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ, “Cây xanh đơ
thị” là cây xanh sử dụng công cộng, cây xanh sử dụng hạn chế và cây xanh chuyên
dụng trong đô thị.Khác với cây rừng, cây xanh đô thị tồn tại trong môi trường rất
gần với con người. Không gian sinh trưởng của cây xanh đô thị bị giới hạn bởi nhà
cửa, lề đường, đường dây điện, cáp điện ngầm, ống cấp thoát nước, cống… Ngồi
ra, cây xanh đơ thị cịn chịu tác động từ con người và các hoạt động của con người.
Đất trồng cây xanh đô thị thường bị đào xới do các hoạt động xây dựng, bị thay đổi
cấu trúc, nén chặt, kém thốt nước, kém thống khí làm ảnh hưởng đến sự phát
triển của rễ cây. Cây xanh đô thị cịn phải chịu đựng sự ơ nhiễm khơng khí từ các
phương tiện giao thông, nhà máy…, ô nhiễm đất từ hóa chất, xăng, nhớt, thuốc diệt
cỏ, nước thải sinh hoạt…, ô nhiễm ánh sáng từ các loại đèn chiếu sáng cơng
cộngvà sự tác động có hại của con người vì mục đích kinh doanh, mua bán… đã
làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây xanh đơ thị.
Do đó, cơng tác trồng cây
xanh đơ thị địi hỏi chú trọng
trong việc lựa chọn chủng loại
cây xanh phải phù hợp với điều
kiện khí hậu và thổ nhưỡng, vị
trí bố trí cây xanh trên đường
phố phải phù hợp với từng loại
đường phố, hạn chế làm ảnh
hưởng các cơng trình cơ sở hạ
tầng trên mặt đất, dưới mặt đất
cũng như trên khơng, đảm bảo
an tồn cho người và phương
tiện tham giao thông, đáp ứng
các yêu cầu về mỹ quan và vệ
sinh môi trường đô thị.
2.

3. Chọn chủng loại cây xanh trồng đô thị
 Các yếu tố tham gia trong quá trình chọn cây trồng ở
đơ thị
- Ba yếu tố chính ảnh hưởng đến việc chọn lồi cây đường phố là: địa điểmxã hội-kinh tế.
• Yếu tố địa điểm: điều kiện môi trường + điều kiện sinh học.
+ Điều kiện môi trường: sự hiện diện của cơng trình trên khơng, dưới đất, ơ
nhiễm, các cấu trúc khác.
+ Điều kiện sinh học: khí hậu, nhiệt độ, thổ nhưỡng, cơn trùng, bệnh cây.
• Yếu tố xã hội: bao gồm các giá trị cộng đồng, mỹ quan của loài cây, sự an
toàn cho người dân, các tác động bên ngồi xã hội.
• Yếu tố kinh tế: bao gồm chi phí trồng, bảo dưỡng, đốn hạ và thay thế.
- Cây xanh trồng trên đường phố phải tuân thủ quy hoạch chủng loại trên
từng tuyến đường được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Tuyến đường có
chiều rộng vỉa hè
> 5 mét

Đại mộc hoặc trung mộc

3 – 5 mét

Trung mộc hoặc tiểu mộc

< 3 mét

Đặc điểm loài chọn trồng

Tận dụng những cây hiện có hoặc trồng tại những vị trí

thưa cơng trình, ít vướng đường dây trên không và
không gây hư hại các cơng trình sẵn có và có giải pháp
kiểm sốt kích thước cây phù hợp.

 Các chủng loại cây xanh trồng đường phố phổ biến
• Đại mộc : chiều cao > 15 mét. Một số chủng loại trồng phổ biến: Dầu,
Sao đen, Sến cát, Giáng hương, Long não, Me chua, Sấu, Giá tỵ,…
• Trung mộc : chiều cao 10 – 15 mét. Một số chủng loại trồng phổ biến:
Lim sét, Nhạc ngựa, Bằng lăng, Kèn hồng,…
• Tiểu mộc: chiều cao < 10 mét. Một số chủng loại trồng phổ biến:
Móng bị, Viết, Chiết sen,…
4. Bố trí cây trồng trên đường phố (thiết kế trồng cây)


- Sau khi lựa chọn loài cây, việc tiếp theo là thiết kế và bố trí cây trồng trên
các đường phố khác nhau.
 Tuyến đường có vỉa hè rộng, có nhiều dinh thự, vila, có sân rộng cách xa tim
đường: Chọn cây cho bóng mát, rễ chắc khỏe, chịu được gió mạnh.

 Tuyến đường có vỉa hè hẹp: chọn cây trồng thấp, dáng, tán lá đẹp, hoa có
màu sắc xinh tươi


 Đường có dải phân cách hẹp: trồng các loại cây tạo hình, có hoa lá đẹp.

 Đường có dải phân cách rộng: trồng cây to, rễ khỏe chịu được gió mạnh, cho
bóng mát.


5. Vị trí trồng cây đường phố

Xu hướng chung là muốn trồng cây với khoảng cách gần để tạo ra hiệu ứng
về mặt thẩm mỹ sớm. Tuy nhiên nếu trồng quá dày sẽ nảy sinh nhiều vấn đề về bảo
dưỡng, cắt tỉa, tạo hình. Nói chung việc quyết định khoảng cách trồng cây đường
phố phụ thuộc vào các yếu tố sau:
- Các quy định về trồng cây xanh đô thị (Thơng tư số 20/2005/TT-BXD ngày
20/12/2005 của Bộ Xây dựng…)
-Kích thước trưởng thành của các loài cây trồng : cây đại mộc, trung mộc,
tiểu mộc.
+ Cây tiểu mộc : khoảng cách trồng từ 4 – 8 mét.
+ Cây trung mộc : khoảng cách trồng từ 8 – 12 mét.
+ Cây đại mộc : khoảng cách trồng từ 12 – 15 mét.
- Khoảng không gian sinh trưởng cho cây xanh tại địa điểm trồng cây : chiều
rộng vỉa hè, chiều rộng dải phân cách…
-Vị trí của cây trồng : Tùy thuộc hệ thống các cơng trình hạ tầng sẵn có
(mạng lưới đường dây điện, trụ đèn chiếu sáng, miệng hố ga, đường ống cáp ngầm,
cấp thốt nước…) để xác định vị trí trồng cây xanh hợp lý và tuân thủ các quy định
sau :
+ Cây trồng phải cách cột đèn chiếu sáng, miệng hố ga 1 - 2 mét, cách giao
lộ 5 – 8 mét, cách đầu dải phân cách 3 - 5 mét.


+ Cây trồng tại vị trí ranh giới giữa 2 nhà.
+ Cây được trồng dưới đường dây điện trung thế, cao thế phải đảm bảo hành
lang an toàn lưới điện, chỉ được trồng các loại cây cao không quá 4 mét.

6. Tiêu chuẩn cây xanh trồng đường phố
 Yêu cầu về chất lượng :
- Thân cây thẳng, có ngọn chính và trục trung tâm, tán lá xanh tốt, không sâu
bệnh, không bị tổn thương cơ học (ngoại trừ vết cắt đúng kỹ thuật).
- Cây đã được cắt tỉa định dáng, tạo cấu trúc cành chính phân bổ hợp lý và dáng

cây cân đối, trong đó :
+ Chiều dài tán lá tối thiểu bằng 1/2 chiều cao cây (riêng cây Lát hoa và cây
Kèn hồng chiều dài tán lá có thể bằng 1/3 chiều cao cây trở lên).
+ Đường kính tán lá tối thiểu bằng 1/3 chiều cao cây trở lên (riêng cây Nhạc
ngựa và cây Giá tỵ đường kính tán lá có thể bằng 1/4 chiều cao cây trở lên).
+ Chiều cao dưới cành tối thiểu bằng 1,5 mét.
+ Bầu rễ chặt và không bị bể bầu.
- Chiều cao bầu rễ bằng đường kính bầu rễ hoặc tối thiểu bằng 80% đường kính
bầu rễ.
 Yêu cầu về kích thước :
- Kích thước của cây xanh phải đảm bảo cân đối giữa chiều cao cây, đường kính
cổ rễ, tán cây và bầu rễ tùy theo chủng loại cây.


+ Đường kính cổ rễ tối thiểu từ 6 cm trở lên.
+ Chiều cao tối thiểu từ 3 mét trở lên.
+ Đường kính bầu rễ tối thiểu 60 cm trở lên và tăng dần theo đường kính cổ rễ.


7. Kỹ thuật trồng cây xanh đường phố
Cây xanh ở đường phố sẽ phát triển tốt nếu chúng được trồng trong hố rộng
nhưng không quá sâu, nơi mà đất trồng tơi xốp để cho rễ phát triển, trong đất bị
nén chặt phải thay bằng đất khác (đất đen). Do điều kiện đất trồng tại đô thị chủ
yếu là đất san lấp hoặc hỗn hợp đất và xà bần nên trong quá trình trồng cây sẽ tận
dụng một phần đất tại chỗ và cung cấp đất, phân bón theo định mức. Tỉ lệ kích
thước phù hợp là hố trồng có đường kính gấp 2/3 lần đường kính của bầu đất, hố
trồng phải được đào và làm tơi xốp. Cần bón phân chuồng hoai hay các loại phân
hữu cơ khác cho cây trồng ngay khi trồng cây.
 Các bước trồng cây xanh có kích thước bầu 60 x 60 x 60 cm :
Bước 1 : Khảo sát hiện trạng vỉa hè, hạ tầng

- Khảo sát các thông tin về hạ tầng như đường cáp điện ngầm, hệ thống cấp
thoát nước, hố ga, đèn chiếu sáng… qua các thơng tin có được từ bản vẽ thiết kế,
ghi nhận tại hiện trường hoặc từ người dân sinh sống tại khu vực.
- Trước khi tiến hành định vị và đào hố trồng cây cần phải xác định chính
xác những cơng trình ngầm hiện hữu hoặc đào thăm dò trước.


Bước 2 : Định vị vị trí trồng cây
 Đối với tuyến đường trồng mới trên toàn tuyến (dự án thi cơng chưa có
sẵn hố)
- Dùng dây, thước đo để chia khoảng cách giữa các vị trí sẽ được bố trí cây
xanh cho phù hợp theo bản vẽ thiết kế, đảm bảo cây trồng thẳng hàng, đều nhau.
- Dùng sơn màu xịt để xác định vị trí tim của từng cây.
 Đối với tuyến đường trồng bổ sung vào hố trống, vị trí trống
- Xác định tim cây để thực hiện trồng thẳng hàng với các cây liền kề trên
tuyến đường.
Bước 3 : Lựa chọn và vận chuyển cây từ vườn ươm đến công trường
- Sử dụng xe ô tô cẩu để vận chuyển cây đến nơi trồng, lưu ý quá trình cẩu
cây, vận chuyển cây tránh làm bầu cây bị nứt, vỡ, không để gãy cành nhánh.
- Sử dụng ruột xe hoặc bao bố quấn cố định xung quanh thân cây tại vị trí
buộc dây cẩu để đảm bảo thân cây không bị tổn thương.
- Dùng dây cẩu cột vào vị trí đã quấn.
- Dùng xe cẩu để cẩu cây lên xe, cố định chắc chắn đảm bảo cây không xê
dịch khi xe di chuyển.
- Cây xanh chở đến công trường được giám sát chủ đầu tư kiểm tra và
nghiệm thu trước khi trồng.
Bước 4 :Chuẩn bị vật liệu trồng cây gồm đất màu, phân hữu cơ, nọc chống,
nẹp gỗ, bo kẹp, dây đai, ống nhựa, đinh… và các dụng cụ lao động (cuốc, xẻng, xà
beng), máy móc thi công (máy đục bê tông, máy phát điện) trước khi trồng cây.
Bước 5 : Phá dỡ nền, hè (bê tông, gạch vỡ)

- Dùng máy đục bê tông phá vỡ gạch lát hoặc lớp nền xi măng theo kích
thước 0,8 x 0,8 mét.
Bước 6 : Đào hố trồng cây
- Đối với cây xanh trồng đường phố có kích thước bầu cây 0,6 x0,6 mét : Từ
vị trí tim cây, tiến hành đào hố trồng hình vng có kích thước 0,8 x 0,8 x 0,8 mét.
Khi đào hố lưu ý gom đất riêng và nhặt sạch gạch đá, xà bần.
- Trường hợp đất trồng tại hố đào không đảm bảo (đất bùn sét, cát, bạc màu,
nhiều xà bần…), cần có báo cáo cho kỹ thuật phụ trách thi công để bổ sung thêm
đất màu, giá thể, phân hữu cơ đảm bảo cho sự sinh trưởng, phát triển của cây.


- Đối với các hố trồng cây bị ngập nước hoặc có đường cáp điện ngầm, ống
nước bên dưới, cần báo ngay cho kỹ thuật phụ trách thi công để phối hợp với giám
sát chủ đầu tư có biện pháp xử lý phù hợp. Cụ thể như định vị lại vị trí trồng cây
hoặc thanh lý, tái lập vị trí trồng…

Hố trồng bị ngập nước do khả năng thoát nước của đất kém hoặc do mực nước
ngầm cao

Hố trồng có đường ống nước

Hố trồng có đường dây cáp điện
- Sau khi đào hố, xúc đất ra ngoài cho vào bao tập kết tại vị trí phù hợp ngay
cơng trường.Đất đào được lần lượt chuyển lên xe tải chở đi đổ đến khu vực quy
định trong ngày.


Hố trống cây được đào đúng kích thước và được giám sát chủ đầu tư nghiệm thu
trước khi tiến hành trồng cây.
Bước 6 : Vận chuyển đất trồng cây, phân bón để chuẩn bị trồng cây

- Đất trồng cây, phân bón được đổ ngay cạnh hố đào để thuận tiện cho việc
trồng cây.
- Đất tại chỗ sau khi được nhặt sạch gạch, đá được trộn với phân hữu cơ và
cho vào hố đến cao độ của đáy bầu hoặc cao hơn từ 3 – 5 cm để tránh làm sụt lún
bầu cây sau khi trồng cây và tưới nước.

Bước 7 : Trồng cây


- Tháo bỏ bao bầu cây đối với bao bầu cây bằng chất liệu plastic khơng có
khả năng tự phân hủy, đối với bầu cây được bó bằng bao bố thì khơng cần tháo
bầu. Lưu ý khơng làm bể bầu trong quá trình tháo.
- Cây xanh đưa vào hố trồng được kiểm tra, chỉnh sửa cho cân đối, thân cây
được đặt thẳng đứng trùng với vị trí tim cây đã xác định. Điều chỉnh cho cây thẳng
đứng, kiểm tra theo hai hướng song song và vng góc với vỉa hè. Cắt bỏ hết dây
ni lông quấn xung quanh bầu cây.
- Lấp đất màu vào hố, dùng cừ đầm nén đất xung quanh bầu cây, lưu ý tránh
làm bể bầu nhưng không đầm nén quá chặt làm rễ cây không phát triển được. Cổ rễ
cây được đặt cao hơn từ 3 – 5 cm so với mặt đất để tránh làm cây bị lấp cổ rễ sau
khi tưới nước. Nếu trồng quá cao dễ dẫn đến cây bị ngã đổ.
- Tiếp tục lấp và lèn chặt đất đến cổ rễ.


Bước 8 : Lắp dựng nọc chống
- Lắp dựng nọc chống khi mới trồng đảm bảo cây không bị nghiêng, xô ngã
trong mùa mưa bão và giữ bộ rễ chắc khi rễ cây chưa bám đất.
- Cây mới trồng phải được chống giữ chắc chắn, ngay thẳng.
 Cách lắp dựng nọc chống

(1) Định vị vị trí 3 cọc chống theo hình
tam giác đều, đóng cọc chặt xuống nền
đất 1 góc tụ 60o.

(2) Đo, cân chỉnh, đóng nẹp gỗ nối 3
đầu cọc chống bằng đinh để cố định 3
đầu cọc chống.

(3) Luồn dây đai vào ống nhựa mềm để
tránh làm trầy xướt thân cây tại vị trí
tiếp giáp với thân cây.

(4) Sử dụng dây đai liên kết thân cây với
3 cọc chống để giữ thân cây ln ở vị trí
trọng tâm tam giác đều với 3 cọc chống
là 3 đỉnh của tam giác. Sử dụng bo kẹp
bằng thép để nối 2 đầu dây đai.


(5) Dùng cưa máy cắt đoạn thừa của 3
đầu cọc chống cho bằng nhau.

Cọc chống hoàn chỉnh, thực hiện đúng
kỹ thuật giúp cây đứng vững.

kích thước lớn, cây loại 1 bị nghiêng,
ngã do mưa gió có thể sử dụng bộ nọc
chống 4 chân để tăng khả năng chống
- Ngoài ra, đối với những cây xanh đem đỡ.

trồng có kích thước lớn hoặc khi thực
hiện chống sửa lại các cây mới trồng có



Bước 8 : Chăm sóc và bảo dưỡng cây sau khi trồng
-Sau khi trồng xong phải tưới nước ngay. Trong thời gian bảo dưỡng cây
xanh sau khi trồng, thực hiện tưới nước bằng xe bồn 1 ngày 1 lần vào buổi sáng
sớm hoặc chiều mát.Sau đó tùy theo thời tiết, nếu mưa liên tục thì khỏi tưới, nếu
nắng liên tục 2 ngày thì ngày thứ 3 bắt buộc phải tưới cây, đảm bảo cây luôn được
xanh tốt.
- Đối với cây xanh khơng có bồn cỏ gốc cây, thực hiện làm cỏ quanh gốc
cây, vun gốc và dọn vệ sinh để đảm bảo trong quá trình tưới nước được thấm
xuống đất, không bị tràn ra đường.
- Sau thời gian bảo dưỡng, trong q trình chăm sóc duy tu cây mới trồng,
thường xuyên kiểm tra nọc chống, chỉnh sửa, thay thế nọc chống bị xiêu vẹo, hư
mục, dây đai neo giữ bị đứt… để đảm bảo cây luôn đứng vững.
- Thực hiện tưới nước (120 lần/năm), bón phân hữu cơ (1 lần/năm) đối với
cây mới trồng khơng có bồn cỏ gốc cây.
- Thực hiện cắt tỉa những cành, chồi mọc khơng thích hợp để tạo dáng cho
cây.


 Công tác chống sửa cây nghiêng
- Cây xanh sau khi trồng bị nghiêng do nhiều nguyên nhân khác nhau như do
ảnh hưởng của mưa gió, do nọc chống bị xiêu vẹo không chống đỡ được cây…
- Trước khi chống sửa cần cắt tỉa bớt cành nhánh vươn dài, nhánh xụ, chồi
mọc khơng thích hợp nhưng vẫn giữ lại ngọn cây và bộ khung tàn của cây.
- Đối với cây mới trồng bị nghiêng : tháo bỏ bộ nọc chống cũ, dựng cây
thẳng đứng và tiến hành lắp dựng lại bộ nọc chống mới cho cây.

- Đối với cây mới trồng sắp lên loại 1, cây loại 1 : do kích thước cây lớn nên
phải thực hiện đào nhẹ phần gốc cây, dựng cây thẳng đứng và tiến hành chêm gốc
để giữ cây thẳng đứng, lắp bộ nọc chống mới để chống đỡ cho cây.