(SKKN HAY NHẤT) lồng ghép trò chơi trong dạy và học môn ngữ văn ở THPT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
"LỒNG GHÉP TRÒ CHƠI TRONG DẠY VÀ HỌC MÔN NGỮ
VĂN Ở THPT"

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Trị chơi vừa là một hoạt động giải trí vừa là một phương pháp giáo dục: giáo dục
bằng trò chơi - một phương pháp đã được nhiều nền giáo dục tiên tiến trên thế
giới vận dụng. Lồng ghép trò chơi trong dạy và học môn Ngữ văn, kết hợp với
những phương pháp dạy học khác sẽ có ý nghĩa tích cực đối với yêu cầu đổi mới
hiện nay.
1)Mục đích đề tài:
Giới thiệu hình thức lồng ghép trị chơi trong tổ chức lớp học ở các giờ học Ngữ Văn
THPT nhằm bổ sung và đổi mới những phương pháp dạy học Ngữ văn truyền thống.
Qua phân tích ý nghĩa, mối quan hệ của việc học mà chơi, để giới thiệu một cách có hệ
thống về các hình thức lồng ghép trị chơi, minh hoạ một số trò chơi và những khả
năng lồng ghép trị chơi đối với cả ba phân mơn: Đọc văn, Tiếng Việt và Làm văn.
Nhằm hướng đến mục đích cuối cùng là cải tiến phương pháp dạy học, tạo thêm hứng
thú cho người học, giúp học sinh tích cực, chủ động tiếp nhận tri thức và hình thành kĩ
năng, phát triển nhân cách.
2)Mô tả giải pháp:
2.1- Mô tả giải pháp:
2.1.1- Đối với đặc thù bộ môn Ngữ văn, việc phủ nhận những phương pháp dạy
học truyền thống, là điều thiếu thoả đáng. Nhưng điều đó cũng khơng có nghĩa chúng
ta có quyền “khư khư” với những gì đã có. Một khi học sinh đã quá nhàm chán với
kiểu học văn thầy giảng, trò nghe, ghi chép thụ động, thỉnh thoảng rụt rè trình bày vài
ý kiến theo gợi ý của thầy… nảy sinh thực trạng học đối phó, thụ động, thậm chí chán
học bộ mơn.

2.1.2- Trị chơi vừa là một hoạt động giải trí vừa là một phương pháp giáo dục:
giáo dục bằng trò chơi - một phương pháp đã được nhiều nền giáo dục tiên tiến trên
thế giới vận dụng. Lồng ghép trò chơi trong dạy và học môn Ngữ văn, kết hợp với
những phương pháp dạy học khác sẽ có ý nghĩa tích cực đối với yêu cầu đổi mới hiện
nay. Giải pháp này sẽ làm thay đổi khơng khí căng thẳng trong các giờ học, tăng thêm
hứng thú cho người học, học sinh sẽ chú ý hơn, chủ động hơn trong chuẩn bị, mạnh
dạn hơn trong đề xuất ý kiến của mình, phát huy tư duy sáng tạo,… Hứng thú và chủ
động trong học tập là sự khởi đầu tốt cho việc nắm bắt kiến thức, hình thành kĩ năng
và phát triển nhân cách ở học sinh qua bộ môn Văn.
2.1.3- Lồng ghép các đơn vị kiến thức vào các trò chơi trong những giờ học
không chỉ làm cho những giờ học trở nên sinh động mà còn giúp học sinh lĩnh hội kiến
thức bằng con đường ngắn nhất và tự nhiên nhất.
2.1.4- Lồng ghép trị chơi trong dạy và học mơn Ngữ văn giáo viên vừa tận dụng
được “vốn sẵn có” của mình, vừa địi hỏi người thầy phải khơng ngừng tìm tịi sáng
tạo (để những trị chơi ln ln mới, khơng “đụng hàng” và có ý nghĩa giáo dục).

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


2.2- Nội dung giải pháp:
2.2.1- Một số hình thức lồng ghép trò chơi trong dạy và học Ngữ văn ở
THPT:
* Nguyên tắc: Giáo viên cần chú ý đến đặc thù của từng phân mơn; lưu ý mối
quan hệ giữa trị chơi với hệ thống câu hỏi; vận dụng linh hoạt, hợp lí, đúng mức và
đúng lúc để khơng xáo trộn nhiều khơng gian lớp học, nhanh chóng ổn định lớp học
khi trò chơi kết thúc; trò chơi phải phù hợp với nội dung, mục tiêu cần đạt, không vận
dụng cho tất cả các tiết học, đôi khi gây phản cảm, phản tác dụng; trò chơi bao giờ
cũng kết thúc bằng thưởng cho người (đội) thắng hoặc xử phạt nhẹ nhàng cho vui (dí
dỏm, tế nhị).
* Một số hình thức lồng ghép trị chơi:

+ Xem trị chơi là một hình thức tổ chức cho một đơn vị kiến thức nhỏ trong giờ
học để triển khai ở các bước khác nhau của bài giảng (phần tìm hiểu chung, tìm hiểu
ngữ liệu, phần đọc - hiểu văn bản, phần luyện tập, củng cố bài…)
+ Tổ chức tiết học thành một trò chơi lớn đối với một số tiết ôn tập hoặc khái quát.
* Một số trị chơi có thể vận dụng lồng ghép trong dạy học Ngữ văn: giáo viên
có thể tự sáng tạo ra những trò chơi phù hợp với tiết học (trò chơi phát động, trò chơi
hoạt động, trò chơi luỵên trí, trị chơi chú ý và quan sát, trị chơi huy động kiến thức,
trò chơi vận dụng kiến thức…), tự đặt tên trò chơi (theo nguyên tắc vừa phù hợp, vừa
kích thích sự tị mị của các em. Ví dụ: Sắc màu, 123 ta cùng tìm, Họ đang nói gì?, Đi
tìm bí mật bức tranh, Hị đối đáp, Ơ chữ, Hùng biện, Đoán câu, Bầu trời sao, Hiểu ý
đồng đội, Tương đồng, Tương phản, Tiếp sức…) (có giới thiệu cụ thể ở trang 11)
2.2.2- Lồng ghép trò chơi vào các phân môn Ngữ văn: do đặc thù của mỗi phân
môn, việc vận dụng lồng ghép trị chơi có những điểm khác nhau:
* Đọc – văn: tuỳ thuộc dạng bài (bài khái quát, ôn tập; đọc - hiểu văn bản…),
lượng kiến thức, mục tiêu bài học, thời lượng để áp dụng hình thức trị chơi: trị chơi
nhỏ dành cho một hoạt động dạy học hay trò chơi lớn cho cả tiết học. Do đặc thù của
phân mơn với mục đích cảm thụ cái hay, cái đẹp của tác phẩm văn chương, đòi hỏi
những cảm xúc tinh tế, nên mức độ vận dụng trò chơi chỉ vừa phải.
* Tiếng Việt: Lồng ghép trị chơi đối với phân mơn này là khá phù hợp, đặc biệt là
đối với những tiết thực hành, luyện tập. Trò chơi cần gắn với các bài tập, hoặc các
hình thức thực hành, luyện tập khác mà giáo viên nghĩ ra. Vận dụng tốt giải pháp này,
giờ học Tiếng Việt sẽ khơng cịn khơ cứng, học sinh sẽ cảm thấy thoải mái, hứng thú,
kích thích hoạt động tư duy của các em, quan trọng hơn là góp phần phát triển năng
lực sử dụng ngôn ngữ ở học sinh. Qua trị chơi, tư duy và khả năng ngơn ngữ của các
em sẽ được bộc lộ tự nhiên, giáo viên có thể phát hiện và uốn nắn kịp thời những mặt
còn hạn chế.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

* Làm văn: Chính là phần thực hành của Đọc văn và Tiếng Việt. Có thể vận dụng trị
chơi trong một số tiết học và khơng nên thực hiện hình thức này trong cả tiết, với phân
môn này, việc lồng ghép hình thức trị chơi khơng thể thay thế được các phương pháp
cũng như hình thức tổ chức lớp học đặc thù như thực hành, luyện tập,…hoạt động theo
nhóm hay cá nhân tự luyện tập các kĩ năng…Do đó khơng nên gượng ép, để cố tình
đưa trị chơi vào tất cả các giờ học làm văn.
2.2.3- Ví dụ minh hoạ: Tiết 40- Tiếng Việt- Bài: NGỮ CẢNH.
Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập – Phương pháp dạy học: thực hành + hình thức
lồng ghép trị chơi.

Học sinh thực hành và củng cố bài qua trò chơi “Những người trong tranh nói
gì?”

GV: hướng dẫn thể lệ: Lớp sẽ được chia làm 4 nhóm, cùng mơ tả một bức tranh có
những tình huống đòi hỏi phải giao tiếp (mỗi nhân vật chỉ được nói một câu). Các
nhóm sẽ làm việc độc lập một cách nhanh nhất và đúng nhất. Nhóm nào thực hiện
nhanh nhất và hợp lí nhất, sẽ thắng.
HS: nghe phổ biến thể lệ trò chơi.
HS: Tham gia trò chơi theo hướng dẫn của giáo viên: Làm việc theo nhóm với u cầu
bí mật với các nhóm khác (để khơng ảnh hưởng đến không gian học tập của các lớp
khác) nhưng phải huy động được sức mạnh của tập thể (nhóm chơi); đảm bảo đúng và
trong thời gian nhanh nhất.
GV: Quan sát học sinh chơi và có những chỉ dẫn kịp thời.
HS: Nộp lại thảo luận của mình, đã được ghi trên bảng phụ, dán lên bảng của lớp, lần
lượt trình bày lí do nhóm mình lựa chọn nội dung giao tiếp ấy.
Giáo viên nhận xét và đánh giá công khai, chốt lại một số lưu ý về bài học và khẳng
định vai trị của ngữ cảnh đối với q trình tạo lập và lĩnh hội lời nói. Tuyên bố đội
thắng cuộc.
HS: Thực hiện yêu cầu của bên thắng.
GV: nhắc nhở học sinh làm bài tập ở nhà (Bài tập 2 - 5 /SGK - 106). Kết thúc tiết học

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


2.3- Khả năng áp dụng:
- Giáo viên có thể áp dụng lồng ghép trò chơi trong dạy học Ngữ văn ở THPT đối với
cả ba phân môn Đọc văn, Tiếng Việt, Làm văn và đối với bài giảng điện tử hoặc bài
giảng thông thường…
- Áp dụng giải pháp này sẽ làm thay đổi khơng khí lớp học, giảm sự đơn điệu, tăng
hứng thú học tập cho học sinh (theo kết quả thăm dị 100% học sinh thích thú với
hình thức này), nhờ đó việc dạy và học sẽ thêm hiệu quả.
2.4- Hiệu quả kinh tế - xã hội: sau đây là kết quả khảo sát chất lượng học tập của
học sinh khi áp dụng giải pháp lồng ghép trò chơi trong dạy học Ngữ văn ở THPT:
Hứng
Kết quả từ TB
Hứng
thú
trở lên
Năm
Số hs khảo sát với
thúbộ
học
gpháp mơn Đầu Học Cuối
năm kì I năm
2006 -34(CTNâng cao- 34
2007 áp dụng)
46(CTCơ bản – 46
2007 - áp dụng)
2008 47(CTCơ bản –
không áp dụng)

34

10

19

28

46

12

26

39

27

15

22

31

Kết quả khảo sát cho thấy, hình thức dạy học này đã khắc phục phần nào nhược điểm
học tập thụ động ở học sinh, giúp học sinh hứng thú, chủ động, giáo viên cũng có thể
phát huy tốt tính sáng tạo trong giảng dạy và đích cuối cùng khơng chỉ là kết quả học
tập của học sinh mà cịn góp phần hình thành nhân cách, năng lực của các em sau này.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add