Công tác quản lý tiền lương tại xí nghiệp giống gia súc gia cầm bắc ninh

Chuyên đề thực tập
Mở đầ u
Lao đ ộ ng là hoạ t đ ộ ng quan trọ ng nhấ t củ a con người đ ể tạ o
ra củ a cả i vậ t chấ t và các giá trị tinh thầ n xã hộ i . Lao đ ộ ng có nă ng
suấ t, chấ t lượng và hiệ u quả cao là nhân tố quyế t đ ị nh sự phát
triể n củ a đ ấ t nước. Lao đ ộ ng là mộ t trong ba yế u tố cơ bả n củ a quá
trình sả n xuấ t và là yế u tố quyế t đ ị nh nhấ t. Chi phí về lao đ ộ ng là
mộ t trong các yế u tố chi phí cơ bả n cấ u thà nh nên giá trị sả n phẩ m
do doanh nghiệ p sả n xuấ t ra. Sử dụ ng hợp lý lao đ ộ ng trong quá trình
sả n xuấ t kinh doanh là tiế t kiệ m chi phí về lao đ ộ ng số ng góp phầ n
hạ thấ p giá thà nh sả n phẩ m, tă ng doanh lợi cho doanh nghiệ p và là
đ iề u kiệ n đ ể cả i thiệ n nâng cao đ ời số ng vậ t chấ t tinh thầ n cho
CNV, người lao đ ộ ng trong doanh nghiệ p.
Tiề n lương (hay tiề n công) là mộ t phầ n sả n phẩ m xã hộ i đ ược
Nhà nước phân phố i cho người lao đ ộ ng mộ t cách có kế hoạ ch, că n
cứ và o kế t quả lao đ ộ ng mà mỗ i người cố ng hiế n cho xã hộ i biể u
hiệ n bằ ng tiề n nó là phầ n thù lao lao đ ộ ng đ ể tái sả n xuấ t sức lao
đ ộ ng bù đ ắ p hao phí lao đ ộ ng củ a cơng nhân viên đ ã bỏ ra trong quá
trình sả n xuấ t kinh doanh. Tiề n lương gắ n liề n với thời gian và kế t
quả lao đ ộ ng mà công nhân viên đ ã thực hiệ n, tiề n lương là phầ n thu
nhậ p chính củ a công nhân viên. Trong các doanh nghiệ p hiệ n nay việ c
trả lương cho cơng nhân viên có nhiề u hình thức khác nhau, nhưng chế
đ ộ tiề n lương tính theo sả n phẩ m đ ang đ ược thực hiệ n ở mộ t số
doanh nghiệ p là đ ược quan tâm hơn cả . Trong nộ i dung là m chủ củ a
người lao đ ộ ng về mặ t kinh tế , vấ n đ ề cơ bả n là là m chủ trong
việ c phân phố i sả n phẩ m xã hộ i nhằ m thực hiệ n đ úng nguyên tắ c
“phân phố i theo lao đ ộ ng”. Thực hiệ n tố t chế đ ộ tiề n lương sả n

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

Chuyên đề thực tập
phẩ m sẽ kế t hợp đ ược nghĩ a vụ và quyề n lợi, nêu cao ý thức trách
nhiệ m củ a cơ sở sả n xuấ t, nhóm lao đ ộ ng và người lao đ ộ ng đ ố i
với sả n phẩ m mình là m ra đ ồ ng thời phát huy nă ng lực sáng tạ o củ a
người lao đ ộ ng, khắ c phụ c khó khă n trong sả n xuấ t và đ ời số ng đ ể
hoà n thà nh kế hoạ ch. Trong cơ chế quả n lý mới hiệ n nay thực hiệ n
rộ ng rãi hình thức tiề n lương sả n phẩ m trong cơ sở sả n xuấ t kinh
doanh có ý nghĩ a quan trọ ng cho các doanh nghiệ p đ i và o là m ă n có
lãi, kích thích sả n xuấ t phát triể n.
Từ vai trị, ý nghĩ a trên củ a cơng tác tiề n lương
đố i với người lao độ ng. Với kiế n thức hạ n hẹ p củ a mình,
em mạ nh dạ n nghiên cứu và trình bà y chuyên đề :
“Công tác quả n lý tiề n lƣơng tạ i Xí nghiệ p giố ng
gia súc - gia cầ m - Bắ c Ninh”.
Trong thời gian đ i thực tế đ ể viế t chuyên đ ề tạ i Xí nghiệ p
giố ng gia súc - gia cầ m trực thuộ c Xí nghiệ p Nơng sả n -Bắ c Ninh, em
đ ược sự giúp đ ỡ nhiệ t tình củ a các cơ các chú trong xí nghiệ p đ ặ c
biệ t là các cô các chú phòng tổ chức lao đ ộ ng cùng với phòng kế tốn.
Bên cạ nh đ ó, là sự hướng dẫ n, tậ n tình có trách nhiệ m củ a Thầ y giáo
Vũ Dương Hoà và sự cố gắ ng nỗ lực củ a bả n thân đ ể hoà n thà nh
chuyên đ ề nà y.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập

Phầ n I
lý LUậ N CHUNG Về TIề N LƢƠNG.
I. Khái niệ m về tiề n lƣơng.

Trong kinh tế thị trường sức lao độ ng trở thà nh
hà ng hố, người có sức lao độ ng có thể tự do cho thuê
(bán sức lao độ ng củ a mình cho người sử dụ ng lao
độ ng: Nhà nước, chủ doanh nghiệ p...) thông qua các hợp
đồ ng lao độ ng. Sau quá trình là m việ c, chủ doanh
nghiệ p sẽ trả mộ t khoả n tiề n có liên quan chặ t chẽ
đế n kế t quả lao độ ng củ a người đó.
Về tổ ng thể tiề n lương được xem như là mộ t phầ n
củ a quá trình trao đổ i giữa doanh nghiệ p và người
lao độ ng.
- Người lao đ ộ ng cung cấ p cho họ về mặ t thời gian, sức lao đ ộ ng,
trình đ ộ nghề nghiệ p cũ ng như kỹ nă ng lao đ ộ ng củ a mình.
- Đổ i lạ i, người lao độ ng nhậ n lạ i doanh nghiệ p tiề n
lương, tiề n thưởng, trợ cấ p xã hộ i, những khả nă ng
đà o tạ o và phát triể n nghề nghiệ p củ a mình.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Đố i với thà nh phầ n kinh tế tư nhân, sức lao đ ộ ng rõ rà ng trở
thà nh hà ng hố vì người sử dụ ng tư liệ u sả n xuấ t không đ ồ ng thời
sở hữu tư liệ u sả n xuấ t. Họ là người là m thuê bán sức lao đ ộ ng cho
người có tư liệ u sả n xuấ t. Giá trị củ a sức lao đ ộ ng thông qua sự
thoả thuậ n củ a hai bên că n cứ và o pháp luậ t hiệ n hà nh.
Đố i với thà nh phầ n kinh tế thuộ c sởn hữu Nhà
nước, tậ p thể người lao độ ng từ giám đố c đế n công
nhân đề u là người cung cấ p sức lao độ ng và được Nhà
nước trả công. Nhà nước giao quyề n sử dụ ng quả n lý
tư liệ u sả n xuấ t cho tậ p thể người lao độ ng. Giám đố c

và công nhân viên chức là người là m chủ được uỷ
quyề n không đầ y đủ , và không phả i tự quyề n về tư
liệ u đó. Tuy nhiên, những đặ c thù riêng trong việ c sử
dụ ng lao độ ng củ a khu vực kinh tế có hình thức sở
hữu khác nhau nên các quan hệ thuê mướn, mua bán,
hợp đồ ng lao độ ng cũ ng khác nhau, các thoả thuậ n về
tiề n lương và cơ chế quả n lý tiề n lương cũ ng được
thể hiệ n theo nhiề u hình thức khác nhau.
Tiề n lương là bộ phậ n cơ bả n (hay duy nhấ t) trong thu nhậ p
củ a người lao đ ộ ng, đ ồ ng thời là mộ t trong các chi phí đ ầ u và o củ a
sả n xuấ t kinh doanh củ a xí nghiệ p.
Vậ y có thể hiể u: Tiề n lương là biể u hiệ n bằ ng tiề n củ a giá
trị sức lao đ ộ ng, là giá cả yế u tố củ a sức lao đ ộ ng mà người sử
dụ ng (Nhà nước, chủ doanh nghiệ p) phả i trả cho người cung ứng sức
lao đ ộ ng, tuân theo nguyên tắ c cung - cầ u, giá cả thị trường và pháp
luậ t hiệ n hà nh củ a Nhà nước.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Cùng với khả nă ng tiề n lương, tiề n công là mộ t biể u hiệ n, mộ t
tên gọ i khác củ a tiề n lương. Tiề n công gắ n với các quan hệ thoả
thuậ n mua bán sức lao đ ộ ng và thường sử dụ ng trong lĩ nh vực sả n
xuấ t kinh doanh, các hợp đ ồ ng thuê lao đ ộ ng có thời hạ n. Tiề n cơng
cịn đ ược hiể u là tiề n trả cho mộ t đ ơn vị thời gian lao đ ộ ng cung
ứng, tiề n trả theo khố i lượng công việ c đ ược thực hiệ n phổ biế n
trung những thoả thuậ n thuê nhân công trên thị trường tự do. Trong
nề n kinh tế thị trường phát triể n khái niệ m tiề n lương và tiề n công
đ ược xem là đ ồ ng nhấ t cả về bả n chấ t kinh tế phạ m vi và đ ố i

tượng áp dụ ng.
* Bả n chấ t, chứ c nă ng củ a tiề n lư ơ ng.
- Các quan điể m cơ bả n về tiề n lư ơ ng
+ Quan điể m chung về tiề n lương
Lị ch sử xã hộ i loà i người trả i qua nhiề u hình thái
kinh tế xã hộ i khác nhau, phả n ánh trình độ phát
triể n củ a lực lượng sả n xuấ t và quan hệ sả n xuấ t. Mộ t
trong những đặ c điể m củ a quan hệ sả n xuấ t xã hộ i là
hình thức phân phố i. Phân phố i là mộ t trong những
khâu quan trọ ng củ a tái sả n xuấ t và trao đổ i. Như vậ y
trong các hoạ t độ ng kinh tế thì sả n xuấ t đóng vai
trị quyế t đị nh, phân phố i và các khâu khác phụ thuộ c
và o sả n xuấ t và do sả n xuấ t quyế t đị nh nhưng có ả nh
hưởng trực tiế p, tích cực trở lạ i sả n xuấ t.
Tổ ng sả n phẩ m xã hộ i là do người lao độ ng tạ o ra
phả i được đem phân phố i cho tiêu dùng cá nhân, tích

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
luỹ tái sả n xuấ t mở rộ ng và tiêu dùng cơng cộ ng.
Hình thức phân phố i vậ t phẩ m cho tiêu dùng cá nhân
dưới chủ nghĩ a xã hộ i (CNXH) được tiế n hà nh theo
nguyên tắ c: “Là m theo nă ng lực, hưởng theo lao
độ ng”. Bởi vậ y, “phân phố i theo lao độ ng là mộ t quy
luậ t kinh tế ”. Phân phố i theo lao độ ng dưới chế độ
CNXH chủ yế u là tiề n lương, tiề n thưởng. Tiề n lương
dưới CNXH khác hẳ n tiề n lương dưới chế độ tư bả n chủ
nghĩ a.

Tiề n lương dưới chế độ XHCN được hiể u theo cách
đơn giả n nhấ t đó là : số tiề n mà người lao độ ng nhậ n
được sau mộ t thời gian lao độ ng nhấ t đị nh hoặ c sau
khi đã hoà n thà nh mộ t cơng việ c nà o đó. Cịn theo
nghĩ a rộ ng: tiề n lương là mộ t phầ n thu nhậ p củ a nề n
kinh tế quố c dân biể u hiệ n dưới hình thức tiề n tệ được
Nhà nước phân phố i kế hoạ ch cho công nhân viên chức
phù hợp với số lượng và chấ t lượng lao độ ng củ a mỗ i
người đã cố ng hiế n.
Như vậ y nế u xét theo quan điể m sả n xuấ t tiề n
lương là khoả n đãi ngộ củ a sức lao độ ng đã được tiêu
dùng để là m ra sả n phẩ m. Trả lương thoả đáng cho
người lao độ ng là mộ t nguyên tắ c bắ t buộ c nế u muố n
đạ t hiệ u quả kinh doanh cao.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Nế u xét trên quan điể m phân phố i thì tiề n lương
là phầ n tư liệ u tiêu dùng cá nhân dà nh cho người lao
độ ng, được phân phố i dựa trên cơ sở cân đố i giữa quỹ
hà ng hoá xã hộ i với cơng sức đóng góp củ a từng người.
Nhà nước điề u tiế t toà n bộ hệ thố ng các quan hệ kinh
tế : sả n xuấ t, cung cấ p vậ t tư, tiêu hao sả n phẩ m, xây
dựng giá và ban hà nh chế độ , trả công lao độ ng.
Trong lĩ nh vực trả công lao độ ng Nhà nước quả n lý
tậ p trung bằ ng cách quy đị nh mức lương tố i thiể u ban
hà nh hệ thố ng thang lương và phụ cấ p. Trong hệ
thố ng chính sách củ a Nhà nước quy đị nh theo khu

vực kinh tế quố c doanh và được áp đặ t từ trên xuố ng.
Sở dĩ như vậ y là xuấ t phát từ nhậ n thức tuyệ t đố i hoá
quy luậ t phân phố i theo lao độ ng và phân phố i quỹ
tiêu dùng cá nhân trên phạ m vi toà n xã hộ i.
Những quan niệ m trên đây về tiề n lương đã bị coi
là không phù hợp với những điề u kiệ n đặ c điể m củ a mộ t
nề n sả n xuấ t hà ng hoá.
- Bả n chấ t phạ m trù tiề n lư ơ ng theo cơ chế thị
trư ờ ng
Trong nhiề u nă m qua, công cuộ c đổ i mới kinh tế
nước ta đã đạ t được những thà nh tựu to lớn. Song
tình hình thực tế cho thấ y rằ ng sự đổ i mới mộ t số
lĩ nh vực xã hộ i cịn chưa kị p với cơng cuộ c đổ i mới

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
chung nhấ t củ a đấ t nước. Vấ n đề tiề n lương cũ ng chưa
tạ o được độ ng lực phát triể n kinh tế xã hộ i.
Hiệ n nay có nhiề u ý thức khác nhau về tiề n lương,
song quan niệ m thố ng nhấ t đề u coi sức lao độ ng là
hà ng hố. Mặ c dù trước đây khơng được cơng nhậ n
chính thức, thị trường sức lao độ ng đã được hình
thà nh từ lâu ở nước ta và hiệ n nay vẫ n đang tồ n tạ i
khá phổ biế n ở nhiề u vùng đấ t nước. Sức lao độ ng là
mộ t trong các yế u tố quyế t đị nh trong các yế u tố cơ
bả n, củ a quá trình sả n xuấ t, nên tiề n lương, tiề n công
là vố n đầ u tư ứng trước quan trọ ng nhấ t, là giá cả
sức lao độ ng. Vì vậ y việ c trả cơng lao độ ng được tính

tốn mộ t cách chi tiế t trong hạ ch toán kinh doanh
củ a các đơn vị cơ sở thuộ c mọ i thà nh phầ n kinh tế . Để
xác đị nh tiề n lương hợp lí cầ n tìm ra cơ sở để tính
đúng, tính đủ giá trị củ a sức lao độ ng. Người lao độ ng
sau khi bỏ ra sức lao độ ng, tạ o ra sả n phẩ m thì được
mộ t số tiề n cơng nhấ t đị nh.Vậ y có thể coi sức lao
độ ng là mộ t loạ i hà ng hoá, mộ t loạ i hà ng hố đặ c
biệ t.Tiề n lương chính là giá cả hà ng hố đặ c biệ t đó hà ng hoá sức lao độ ng.
Hà ng hoá sức lao độ ng cũ ng có mặ t giố ng như mọ i
hà ng hố khác là có giá trị . Người ta đị nh giá trị ấ y
là số lượng tư liệ u sinh hoạ t cầ n thiế t để sả n xuấ t ra

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
nó. Sức lao độ ng gắ n liề n với con người nên giá trị sức
lao độ ng được đo bằ ng giá trị các tư liệ u sinh hoạ t
đả m bả o nhu cầ u tố i thiể u cho cuộ c số ng (ă n, ở, họ c
hà nh, đi lạ i ...) và những nhu cầ u cao hơn nữa. Song nó
cũ ng phả i chị u tác độ ng củ a các quy luậ t kinh tế thị
trường .
Vì vậ y, về bả n chấ t tiề n công, tiề n lương là giá
cả củ a hà ng hoá sức lao độ ng, là độ ng lực quyế t đị nh
hà nh vi cung ứng sức lao độ ng. Tiề n lương là mộ t
phạ m trù củ a kinh tế hà ng hoá và chị u sự chi phố i củ a
các quy luậ t kinh tế khách quan. Tiề n lương cũ ng tác
độ ng đế n quyế t đị nh củ a các chủ doanh nghiệ p để
hình thà nh các thoả thuậ n hợp đồ ng thuê lao độ ng.
* Chứ c nă ng củ a tiề n lư ơ ng

Tiề n lương là mộ t phạ m trù kinh tế tổ ng hợp và bao gồ m các
chức nă ng sau:
- Tiề n lương là công cụ để thực hiệ n các chức
nă ng phân phố i thu nhậ p quố c dân, các chức nă ng
thanh toán giữa người sử dụ ng sức lao độ ng và người
lao độ ng.
- Tiề n lương nhằ m tái sả n xuấ t sức lao độ ng thông
qua việ c trao đổ i tiề n tệ do thu nhậ p mang lạ i với các
vậ t dụ ng sinh hoạ t cầ n thiế t cho người lao độ ng và
gia đình họ .

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
- Kích thích con người tham gia lao đ ộ ng, bởi lẽ tiề n lương là
mộ t bộ phậ n quan trọ ng củ a thu nhậ p, chi phố i và quyế t đ ị nh mức
số ng củ a người lao đ ộ ng. Do đ ó là cơng cụ quan trọ ng trong quả n lí.
Người ta sử dụ ng nó đ ể thúc đ ẩ y người lao đ ộ ng hă ng hái lao đ ộ ng
và sáng tạ o, coi như là mộ t công cụ tạ o đ ộ ng lực trong sả n xuấ t kinh
doanh (SXKD).
II. Nguyên tắ c tính lƣơng
- Nhữ ng cơ sở pháp lí củ a việ c quả n lí tiề n lư ơ ng trong doanh
nghiệ p
- Quy đị nh củ a nhà nước về chế độ trả lương
Nă m 1960 lầ n đầ u tiên nhà nước ta ban hà nh chế
độ tiề n lương áp dụ ng cho công chức, viên chức, công
nhân... thuộ c các lĩ nh vực củ a doanh nghiệ p hoạ t
độ ng khác nhau. Nét nổ i bậ t trong chế độ tiề n lương
nà y là nó mang tính hiệ n vậ t sâu sắ c, ổ n đị nh và quy

đị nh rấ t chi tiế t, cụ thể :
Nă m 1985 với nghị đị nh 235 HĐBT ngà y 18/4/1985 đã
ban hà nh mộ t chế độ tiề n lương mới thay thế cho chế
độ tiề n lương nă m 1960. Ưu điể m củ a chế độ tiề n lương
nà y là đi từ nhu cầ u tố i thiể u để tính mức lương tố i
thiể u song nó vẫ n chưa hế t yế u tố bao cấ p mang tính
cứng nhắ c và thụ độ ng.
Ngà y 23/5/1993 chính phủ ban hà nh các nghị đị nh
NĐ25/CP, NĐ26/CP quy đị nh tạ m thời chế độ tiề n lương

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
mới đố i với các doanh nghiệ p với mức tiề n lương tố i
thiể u là 144.000 đ/người/tháng.
Những vă n bả n pháp lí trên đây đề u xây dựng mộ t
chế độ trả lương cho người lao độ ng, đó là chế độ trả
lương cấ p bậ c.
Tiề n lương cấ p bậ c là

tiề n lương áp dụ ng cho

công nhân că n cứ và o số lượng và chấ t lượng lao
độ ng củ a công nhân.
Hệ số tiề n lương cấ p bậ c là toà n bộ những quy
đị nh củ a Nhà nước mà doanh nghiệ p dựa và o đó để
trả lương cho cơng nhân theo chấ t lượng và điề u
kiệ n lao độ ng khi họ hoà n thà nh mộ t công việ c nhấ t
đị nh.

Chế độ tiề n lương cấ p bậ c tạ o khả nă ng điề u
chỉ nh tiề n lương giữa các nghà nh, các nghề mộ t cách
hợp lí, hạ n chế được tính chấ t bình qn trong việ c
trả lương, đồ ng thời cịn có tác dụ ng bố trí cơng việ c
thích hợp với trình độ là nh nghề củ a công nhân.
Theo chế đ ộ nà y các doanh nghiệ p phả i áp dụ ng hoặ c vậ n dụ ng
các thang lương, mức lương, hiệ n hà nh củ a Nhà nước.
- Mức lương: là lượng tiề n trả cho người lao độ ng
cho mộ t đơn vị thời gian (giờ, ngà y, tháng...) phù hợp
với các cấ p bậ c trong thang lương. Thông thường Nhà

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
nước chỉ quy đị nh mức lương bậ c I hoặ c mức lương tố i
thiể u với hệ số lương củ a cấ p bậ c tương ứng.
- Thang lương: là biể u hiệ n xác đị nh quan hệ tỷ
lệ về tiề n lương giữa các công nhân cùng nghề hoặ c
nhiề u nghề giố ng nhau theo trình tự và theo cấ p bậ c
củ a họ . Mỗ i thang lương đề u có hệ số cấ p bậ c và tỷ lệ
tiề n lương ở các cấ p bậ c khác nhau so với tiề n lương
tố i thiể u.
+ Tiêu chuẩ n cấ p bậ c kỹ thuậ t là vă n bả n quy
đị nh về mức độ phức tạ p củ a công việ c và yêu cầ u về
trình độ là nh nghề củ a cơng nhân ở mộ t bậ c nà o đó
phả i biế t gì về mặ t kỹ thuậ t và phả i là m được gì về
mặ t thực hà nh.
Giữa cấ p bậ c công nhân và cấ p bậ c cơng việ c có
mố i quan hệ chặ t chẽ . Cơng nhân hồ n thà nh tố t ở

cơng việ c nà o thì sẽ được xế p và o cấ p bậ c đó.
Cũ ng theo các vă n bả n nà ý nghĩ a cán bộ quả n lý trong doanh
nghiệ p đ ược thực hiệ n chế đ ộ tiề n lương theo chức vụ . Chế đ ộ
tiề n lương chức vụ đ ược thể hiệ n thông qua các bả ng lương chức
vụ do Nhà nước quy đ ị nh. Bả ng lương chức vụ gồ m có nhóm chức
vụ khác nhau, bậ c lương, hệ số lưong và mức lương cơ bả n.
III. Phƣơng pháp tính lƣơng
Bộ luậ t lao độ ng củ a nước cộ ng hoà xã hộ i chủ
nghĩ a Việ t Nam chương 2 điề u 56 có ghi: “Khi chỉ số giá

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
cả sinh hoạ t tă ng lên là m cho tiề n lương thực tế củ a
người lao độ ng bị giả m sút thì chính phủ điề u chỉ nh
mức lương tố i thiể u để đả m bả o tiề n lương thực tế ”.
Theo quy đị nh tạ i nghị đị nh 06/CP ngà y 21/1/97 áp
dụ ng từ ngà y 1/1/97 mức lương tố i thiể u chung là 144.000
đ/ tháng/ người.
Theo nghị

đị nh số 175/1999 ND-CP củ a Chính phủ

ngà y 15-12/1999 được tính bắ t đầ u từ ngà y 1/1/2000 mức
lương tố i thiể u chung là 180.000 đ/ tháng/ người đố i với
cơ quan hà nh chính sự nghiệ p, ngà y 27/3/2000 ban hà nh
nghị

đị nh số 10/2000, ND-CP quy đị nh tiề n lương tố i

thiể u cho các doanh nghiệ p.
Tuỳ theo vùng ngà nh mỗ i doanh nghiệ p có thể
điề u chỉ nh mức lương củ a mình sao cho phù hợp. Nhà
nước cho phép tính hệ số điề u chỉ nh tă ng thêm không
quá 1,5n lầ n mức lương tố i thiể u chung.
Hệ số đ iề u chỉ nh đ ược tính theo cơng thức:
Kđc = K1 + K2
Trong đó:

Kđc : Hệ số điề u chỉ nh tă ng thêm

K1 : Hệ số điề u chỉ nh theo vùng (có 3 mức 0,3;
0,2; 0,1)
K2 : Hệ số điề u chỉ nh theo ngà nh (có 3 nhóm
1,2; 1,0; 0,8)

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Sau khi có hệ số điề u chỉ nh tă ng thêm tố i đa (Kđc =
K1 + K2), doanh nghiệ p được phép lựa chọ n các hệ số điề u
chỉ nh tă ng thêm trong khung củ a mình để tính đơn
giá phù hợp với hiệ u quả sả n xuấ t, kinh doanh, mà giới
hạ n dưới là mức lương tố i thiể u chung do chính phủ
quy đị nh (tạ i thời điể m thực hiệ n từ ngà y 01/01/1997 là
144.000 đ/ tháng) và giới hạ n trên được tính như sau:
TL minđc = TLmin x (1 + Kđc)
Trong đó:

TLmin

đc

: tiề n lương tố i thiể u điề u chỉ nh tố i đa
doanh nghiệ p được phép áp dụ ng;

TLmin

: là mức lương tố i thiể u chung do chính
phủ quy đị nh , cũ ng là giới hạ n dưới củ a
khung lương tố i thiể u;

Kđc

: là hệ số điề u chỉ nh tă ng thêm củ a
doanh nghiệ p

Như vậ y, khung lương tố i thiể u củ a doanh nghiệ p
là TLmin đế n TLmin

đc

doanh nghiệ p có thể chọ n bấ t cứ

mức lương tố i thiể u nà o nằ m trong khung nà y, nế u
đả m bả o đủ các điề u kiệ n theo quy đị nh sau:
+ Phả i là doanh nghiệ p có lợi nhuậ n. Trường hợp
doanh nghiệ p thực hiệ n chính sách kinh tế xã hộ i củ a
Nhà nước mà khơng có lợi nhuậ n hoặ c lỗ thì phả i phấ n

đấ u có lợi nhuậ n hoặ c giả m lỗ ;

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
+ Không là m giả m các khoả n nộ p ngân sách Nhà nước so với
nă m trước liề n kề , trừ trường hợp Nhà nước có chính sách đ iề u
chỉ nh giá ở đ ầ u và o, giả m thuế hoặ c giả m các khoả n nộ p ngân sách
theo quy đ ị nh;
+ Không là m giả m lợi nhuậ n thực hiệ n so với nă m
trước liề n kề , trừ trường hợp Nhà nước có chính sách
điề u chỉ nh tă ng giá, tă ng thuế , tă ng các khoả n nộ p
ngân sách ở đầ u và o. Trường hợp doanh nghiệ p thực
hiệ n chính sách kinh tế -xã hộ i thì phả i giả m lỗ .
IV. Các hình thức trả lƣơng.
IV.1. Trả lư ơ ng theo thờ i gian
Điề u 58 Bộ luậ t lao đ ộ ng quy đ ị nh các hình thức trả lương
cho người lao đ ộ ng că n cứ và o thời gian là m việ c thực tế và bậ c
lương củ a mỗ i người.
+ Tiề n lương tháng là tiề n lương trả cố đị nh
hà ng tháng trên cơ sở hợp đồ ng lao độ ng.
+ Tiề n lương tuầ n: là tiề n lương trả cho mộ t tuầ n
là m việ c xác đị nh trên cơ sở tiề n lương tháng nhân
(x) với 12 tháng và chia (:) cho 52 tuầ n.
+ Tiề n lương ngà y: là tiề n lương trả cho mộ t
ngà y là m việ c xác đị nh trên cơ sở tiề n lương tháng
chia cho 26 ngà y.
+ Tiề n lương giờ: Là tiề n lương trả cho mộ t giờ là m việ c và
đ ược xác đ ị nh bằ ng cách lấ y tiề n lương ngà y chia cho số giờ tiêu

chuẩ n theo quy đ ị nh củ a luậ t lao đ ộ ng (không quá 8 giờ/ ngà y)

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Do những hạ n chế nhấ t đị nh củ a hình thức trả
lương theo thời gian (mang tính bình qn, chưa thực
sự gắ n với kế t quả sả n xuấ t) nên để khắ c phụ c phầ n
nà o hạ n chế đó, trả lương theo thời gian có thể kế t
hợp chế độ tiề n thưởng để khuyế n khích người lao
độ ng hă ng hái là m việ c.
IV.2. Tiề n lư ơ ng theo sả n phẩ m
Tiề n lương theo sả n phẩ m là hình thức trả lương cho người
lao đ ộ ng că n cứ và o số lượng, chấ t lượng sả n phẩ m họ là m ra.
Việ c trả lương theo sả n phẩ m có thể tiế n hà nh theo nhiề u hình thức
khác nhau như trả theo sả n phẩ m trực tiế p không hạ n chế , trả theo
sả n phẩ m gián tiế p, trả theo sả n phẩ m có thưởng, theo sả n phẩ m luỹ
tiế n.
IV.3. Tiề n lư ơ ng khoán
Tiề n lương khoán là hình thức trả lương cho
người lao độ ng theo khố i lượng và chấ t lượng công
việ c mà họ hoà n thà nh.
Ngoà i chế độ tiề n lương, các doanh nghiệ p còn
tiế n hà nh xây dựng chế độ tiề n thưởng cho các cá
nhân, tậ p thể có thà nh tích trong hoạ t độ ng sả n
xuấ t kinh doanh. Tiề n thưởng bao gồ m thưởng thi đua
(lấ y từ quỹ khen thưởng) và thưởng trong sả n xuấ t
kinh doanh (thưởng nâng cao chấ t lượng sả n phẩ m,
thưởng tiế t kiệ m vậ t tư, thưởng phát minh sáng kiế n...)

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Bên cạ nh các chế độ tiề n lương, tiề n thưởng được
hưởng trong quá trình kinh doanh, người lao độ ng
còn được hưởng các khoả n trợ cấ p thuộ c quỹ bả o hiể m
xã hộ i, bả o hiể m y tế trong các trường hợp ố m đau,
thai sả n... Các quỹ nà y được hình thà nh mộ t phầ n do
người lao độ ng đóng góp, phầ n cịn lạ i được tính và o
chi phí kinh doanh củ a doanh nghiệ p.

Phầ n II
Thực trạ ng công tác quả n lý tiề n lƣơng tạ i
xí nghiệ p giố ng gia súc - gia cầ m - bắ c ninh

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập

I. Giới thiệ u chung về xí nghiệ p giố ng gia súc
– gia cầ m.
I.1. Quá trình hình thà nh và phát triể n củ a xí
nghiệ p.
Xí nghiệ p giố ng gia súc gia cầ m trực thuộ c công ty nông sả n Bắ c
Ninh. Nhiệ m vụ chính củ a xí nghiệ p là sả n xuấ t ra giố ng gia súc - gia
cầ m góp phầ n thúc đ ẩ y phát triể n nề n kinh tế củ a tỉ nh cũ ng như kinh
tế quố c gia. Nề n kinh tế nước ta chiế m đ a phầ n là nề n kinh tế nơng

nghiệ p. Chính bởi vậ y, với vai trò là ngà nh tạ o ra giố ng vậ t nuôi phù
hợp với đ iề u kiệ n sả n xuấ t, góp phầ n chuyể n dị ch cơ cấ u sả n xuấ t
nông nghiệ p, thúc đ ẩ y nhị p đ ộ phát triể n nề n kinh tế , giao lưu sả n
phẩ m hà ng hoá đ áp ứng nhu cầ u sả n xuấ t trong nước và xuấ t khẩ u
ra nước ngoà i. Nă m1960, trạ m truyề n giố ng gia súc nhân tạ o đ ầ u tiên
củ a miề n Bắ c xã hộ i chủ nghĩ a với bộ máy quả n lý, cơ cấ u giố ng gia
súc - gia cầ m còn lạ c hậ u chưa ổ n đ ị nh.
Hơn 40 nă m xây dựng và trưởng thà nh với độ i ngũ
CBCNV được trang bị đầ y đủ toà n diệ n và đầ y đủ về ý
thức, phẩ m chấ t và khoa họ c kỹ thuậ t. Nhằ m duy trì
và ổ n đị nh, mở rộ ng quy mô sả n xuấ t, trạ m truyề n
giố ng gia súc - gia cầ m đã hoà n thà nh nhiệ m vụ mà
Đả ng và nhà nước giao phó.
Xí nghiệ p đư ợ c thà nh lậ p nă m 1960 theo quyế t
đị nh số 60 CP củ a thủ tư ớ ng chính phủ .
Các quyế t đ ị nh thà nh lậ p : chính phủ nư ớ c Việ t Nam dân chủ
cơng hồ .

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Tên doanh nghiệ p: Xí nghiệ p giố ng gia súc - gia cầ m
Thuậ n Thà nh- trự c thuộ c công ty nông sả n Bắ c Ninh.
Trụ sở chính: Phố Hồ – Thuậ n Thà nh – Bắ c Ninh
Nhữ ng thay đổ i cơ bả n từ khi thà nh lậ p đế n nay.
Xí nghiệ p được thà nh lậ p nă m 1960 do bộ nông
nghiệ p đầ u tư xây dựng lấ y tên là “Trạ m truyề n tinh
nhân tạ o Thuậ n Thà nh ” (Thuậ n Thà nh là mộ t huyệ n
trực thuộ c tỉ nh Bắ c Ninh) nhiệ m vụ là nuôi và lấ y

tinh lợn ngoạ i phố i giố ng cho ra lợn lai kinh tế .
Cùng với sự phát triể n củ a ngà nh nơng nghiệ p nói
riêng và nề n kinh tế củ a đấ t nước nói chung. Nă m 1991
tỉ nh Hà Bắ c cho sáp nhậ p với trạ i lợn giố ng cấ p I Lạ c
Vệ (Tiên Sơn) và trạ m tinh lợn Võ Cường (Bắ c Ninh)
thà nh xí nghiệ p lợn giố ng Hà Bắ c.
Từ đó đế n nay mỗ i nă m xí nghiệ p cung cấ p hà ng
ngà n liề u tinh lợn giố ng các loạ i, lợn con giố ng từ 500800 con, trọ ng lượng 8000-12000 Kg
Tháng 5/1996 tỉ nh chỉ đạ o xí nghiệ p bà n giao đấ t
đai, tà i sả n củ a trạ i Lạ c Vệ cho công ty nông sả n Bắ c
Ninh. Số lợn Nái thuầ n chủ ng chuyể n về trạ i Thuậ n
Thà nh ni, xí nghiệ p cịn có hai cơ sở là Bắ c Ninh và
Thuậ n Thà nh .
Tháng 8/1997 xí nghiệ p được mang tên là xí nghiệ p
giố ng gia súc - gia cầ m Bắ c Ninh cùng lúc đó xí nghiệ p

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
cầ n mở rộ ng quy mô sả n xuấ t, cả i tiế n kỹ thuậ t, tổ
chức sắ p xế p lạ i bộ máy quả n lý củ a xí nghiệ p. Đứng
trước những khó khă n đó CBCNV trong tồ n xí nghiệ p
đã ln đồ n kế t gắ n bó. Dưới sự chỉ đạ o củ a chi bộ
Đả ng, ban giám đố c, xí nghiệ p cùng các tổ chức đồ n
thanh niên, tổ chức cơng đồ n, tổ chức phụ nữ, phấ n
đấ u không ngừng để sẵ n sà ng cạ nh tranh với cơ chế
thị trường và sự đi lên củ a đấ t nước.
Thực hiệ n quyế t đị nh số 1250 ngà y 01/01/2001 củ a
chủ tị ch uỷ ban nhân dân tỉ nh về việ c sát nhậ p xí

nghiệ p giố ng gia - súc gia cầ m với công ty nông sả n Bắ c
Ninh.

I.2. Chức nă ng, nhiệ m vụ củ a xí nghiệ p.
* Chức nă ng: Chuyên sả n xuấ t tinh lợn, sả n xuấ t
con giố ng về gia súc - gia cầ m. Sả n xuấ t kinh doanh
củ a xí nghiệ p thă ng trầ m gầ n như theo quy luậ t củ a
ngà nh nông nghiệ p phụ thuộ c quá nhiề u và o thiên
nhiên mùa vụ . Bên cạ nh đó vị thị trường cạ nh tranh
nên không chủ độ ng được kế hoạ ch thường
gây nên lãng phí, đời số ng CNCNV cịn gặ p nhiề u khó
khă n, mộ t số hộ nơng dân kinh tế cịn hạ n hẹ p không
đủ điề u kiên nuôi lợn nái.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Ưu đ iể m củ a đ ơn vị là thấ t nghiệ p khơng có, đ ả m bả o đ ược
mức lương thấ p nhấ t trên mức tố i thiể u củ a nhà nước quy đ ị nh.
Việ c cung cấ p các con giố ng cả i tiế n hoá đ à n lợn trong nông dân phả i
đ áp ứng đ ược nhu cầ u củ a dân chúng và giữ đ ược vai trò chủ đ ạ o
sả n xuấ t củ a nhà nước phụ c vụ nhân dân ngà y cà ng tín nhiệ m.
* Các lĩ nh vự c kinh doanh cũ ng như mặ t hà ng chủ
yế u củ a xí nghiệ p:
- Nhân giố ng lợn Nái.
- Nhân giố ng Ngan pháp.
- Chă n nuôi lợn đực giố ng.
- Sả n xuấ t tinh lợn để thụ tinh nhân tạ o.
* Nhiệ m vụ củ a xí nghiệ p.

Hoạ t độ ng trong phạ m vi đă ng ký kinh doanh chị u
trách nhiệ m trước pháp luậ t, quả n lý và sử dụ ng hiệ u
quả các nguồ n vố n kinh doanh nhằ m thực hiệ n kinh
doanh và đả m bả o có lãi.Thực hiệ n đầ y đủ nghĩ a vụ
nộ p ngân sách nhà nước.
Tuân thủ các chính sách chế độ pháp luậ t củ a nhà
nước về quả n lý tà i chính, khơng ngừng nâng cao
trình độ vă n hoá nghiệ p vụ , đời số ng cho CBCNV củ a
xí nghiệ p.

I.3. Tổ chức bộ máy quả n lý củ a xí nghiệ p.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Cơ cấ u tổ chức bộ máy quả n lý củ a xí nghiệ p được
biể u hiệ n dưới sơ đồ sau:

Giám đ ố c

PGĐ kỹ thuậ t

Phòng
kỹ thuậ t

PGĐ kinh doanh

Giới
thiệ u sả n

phẩ m

Tổ chức
hà nh
chính

Tà i chính
kế tốn

Vậ t tư
kho quỹ

Chức nă ng chung củ a các phịng ban trong xí nghiệ p là giúp giám
đ ố c nắ m tình hình, giám sát, kiể m tra, nghiên cứu, xây dưng chiế n
lược chuẩ n bị sả n xuấ t và phụ c vụ sả n xuấ t, hướng dẫ n công tác
kỹ thuậ t, công tác nghiệ p vụ cho cán bộ chức nă ng và cấ p quả n lý
phân xưởng giúp thủ trưởng trực tuyế n chuẩ n bị và thông qua các
quyế t đ ị nh kiể m tra quá trình hs chung, theo dõi đ ể tổ chức công việ c
không sai lệ ch về kỹ thuậ t và những đ iề u kiệ n thời gian.
Mặ c dù các phịng ban chức nă ng khơng có quyề n
đưa ra quyế t đị nh đố i với cơ quan ngà nh dọ c, tuy
nhiên trong những công việ c nhấ t đị nh họ cũ ng đuợc

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
giao quyề n trực tiế p chỉ đạ o hướng dẫ n đố i với cán bộ
chức nă ng và cấ p phân xưởng, thậ m chí đế n tậ n công
nhân sả n xuấ t.

Bộ máy củ a xí nghiệ p hiệ n nay được chia thà nh
hai khố i chính đó là

khố i kỹ thuậ t và khố i kinh

doanh, mỗ i khố i do mộ t phó giám đố c chị u phụ trách
trực tiế p củ a giám đố c, hướng dẫ n đố i với các phòng
ban và cán bộ chức nă ng cấ p dưới.
* Cơ chế hoạ t đ ộ ng và chứ c nă ng, nhiệ m vụ củ a từ ng bộ
phậ n.
+ Giám đố c
Là người đạ i diệ n củ a nhà nước, có quyề n ra
quyế t đị nh cao nhấ t đố i với mọ i hoạ t độ ng củ a xí
nghiệ p trực tiế p chị u trách nhiệ m trước nhà nước về
kế t quả hoạ t độ ng củ a xí nghiệ p, giám đố c là người
giữ vai trị chỉ huy với chức trách quả n lý, sử dụ ng
toà n bộ vố n, đấ t đai, nhân lực và các nguồ n lực do
nhà nước giao cho nhằ m thực hiệ n công việ c giám đố c
uỷ quyề n. Trong khi thực hiệ n nhiệ m vụ và quyề n hạ n
được giao, các phó giám đố c chủ độ ng giả i quyế t công
việ c theo đúng chức nă ng và trong giới hạ n quyề n
hà nh.
+ Phó giám đố c kỹ thuậ t.

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
Giúp giám đố c xí nghiệ p phụ trách kỹ lĩ nh vực
quả n lý kỹ thuậ t xây dựng cơ bả n củ a xí nghiệ p.

Nghiên cứu và xây dựng kế hoạ ch, phương án đầ u tư,
phát triể n công nghệ , kỹ thuậ t sả n xuấ t, xây dựng
chính sách quả n lý kỹ thuậ t cho từng giai đoạ n, từng
loạ i sả n phẩ m khác nhau sao cho đáp ứng được yêu cầ u
sả n xuấ t củ a từng thời kỳ khác nhau cũ ng như củ a
từng sả n phẩ m xây dựng tiêu chuẩ n hoá sả n phẩ m
truyề n thố ng và các đề án cả i tiế n mẫ u mã, kế t cấ u
sả n phẩ m hướng đế n hoà n thiệ n các tiêu chuẩ n, chỉ
tiêu kinh tế -kỹ thuậ t củ a sả n phẩ m qua từng giai đoạ n.
Phó giám đố c kỹ thuậ t có nhiệ m vụ tổ chức điề u hà nh
các mặ t công tác quả n lý kỹ thuậ t cụ thể như chuẩ n
bị kỹ thuậ t về thiế t kế , công nghệ , thiế t bị kiể m tra
chấ t lượng theo kế hoạ ch và tiế n độ sả n xuấ t, quy
trình, bả o trì máy móc thiế t bị , nă ng lượng, đả m bả o
tiế n hà nh sả n xuât liên tụ c, xây dựng đị nh mức chi
phí vậ t tư, nă ng lượng nhiên liệ u, lao độ ng cho từng
đơn vị sả n phẩ m, nâng cao trình độ chun mơn cho
độ i ngũ lao độ ng.
+ Phó giám đố c kinh doanh.
Giúp giám đố c xí nghiệ p phụ trách lĩ nh vực công
tác kinh doanh, hà nh chính, quả n trị , đời số ng. Phó
giám đố c kinh doanh có nhiệ m vụ tìm hiể u nghiên cứu

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chuyên đề thực tập
nhu cầ u củ a khách hà ng, thị trường sả n phẩ m củ a xí
nghiệ p, tiế n hà nh đà m phán giao dị ch với khách hà ng
bạ n hà ng và đi đế n ký kế t hợp đồ ng về tiêu thụ sả n

phẩ m hoặ c mua các yế u tố đầ u và o cho xí nghiệ p. Nắ m
bắ t nhu cầ u, kế hoạ ch sả n xuấ t từ đó xây dựng phương
án thu mua vậ t tư đả m bả o cho quá trình sả n xuấ t
được diễ n ra liên tụ c với chi phí thấ p nhấ t, và đả m bả o
đúng về chấ t lượng, đủ về số lượng. Tổ chức thực hiệ n
các hợp đồ ng đã ký kế t với khách hà ng đúng về thời
gian, số lượng chấ t lượng tạ o điề u kiệ n nâng cao uy
tín xí nghiệ p, tránh tình trạ ng để sả n phẩ m, vậ t tư
bị ứ đọ ng, tă ng nhanh vòng quay củ a vố n lưu độ ng…
Đồ ng thời tham mưu cho giám đố c xí nghiệ p về chủ
trương và cả i thiệ n đời số ng vậ t chấ t tinh thầ n cho
cán bộ công nhân viên, xây dựng cung cấ p trang thiế t
bị , tiệ n nghi, vă n phòng phẩ m cho đơn vị phòng ban
giám đố c, phân xưởng. Chỉ đạ o công tác quả n lý vă n
thư lưu trữ, thông tin liên lạ c, in ấ n tà i liệ u.
+ Trưởng phịng kỹ thuậ t.
Có chức nă ng quả n lý kỹ thuậ t, kiể m tra chấ t
lượng sả n phẩ m từ khi bắ t đầ u cho đế n khi kế t thúc
quá trình sả n xuấ t tạ o ra thà nh phẩ m. Kiể m tra chấ t
lượng các yế u tố đầ u và o như nguyên vậ t liệ u, chấ t
lượng máy móc thiế t bị cơng nghệ nhằ m tạ o điề u kiệ n

LUAN VAN CHAT LUONG download : add