B
GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C LU T TP. H
CHÍ MINH
NGUY N NG C MINH THƠNG
HO T ð NG PHỊNG NG A T I PH M
ðÁNH B C, T
CH C ðÁNH B C C A L C LƯ NG C NH SÁT
CÔNG AN T NH TÂY NINH
LU N VĂN TH C S LU T H C
Chuyên ngành Lu t Hình S
Mã s : 60.38.01.04
Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS,TS. Vũ ð c Trung
TP. H CHÍ MINH, NĂM 2013
L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan n i dung đư c trình bày trong Lu n văn là cơng trình
nghiên c u c a cá nhân tơi và chưa ñư c công b trên b t c phương ti n
thông tin nào. Tác gi ch u trách nhi m v i cơng trình nghiên c u c a mình.
Tác gi
Nguy n Ng c Minh Thông
DANH M C CÁC CH
VI T T T
ANTT
: An ninh tr t t
BLHS
: B lu t hình s
BLTTHS
: B lu t t t ng hình s
CAND
: Cơng an nhân dân
CBCS
: Cán b chi n s
CSðTTP v TTXH : C nh sát ñi u tra t i ph m v tr t t xã h i
CSND
: C nh sát nhân dân
CSQLHC v TTXH : C nh sát qu n lý hành chính v tr t t xã h i
ðTCB
: ði u tra cơ b n
ðTV
: ði u tra viên
PPHS
:
TNXH
: T n n xã h i
TTATXH
: Tr t t an toàn xã h i
Ph m pháp hình s
DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1:
Th ng kê s v và s ñ i tư ng ph m t i ñánh b c, t ch c ñánh
b c trên ñ a bàn t nh Tây Ninh
B ng 2.2:
Th ng kê s v án ñánh b c, t ch c ñánh b c trên ñ a bàn t nh
Tây Ninh đã đư c kh i t
B ng 2.3:
Vai trị c a các ñ i tư ng ph m t i ñánh b c, t ch c ñánh b c
và gá b c trên ñ a bàn t nh Tây Ninh
B ng 2.4:
Th ng kê hình th c x lí các ñ i tư ng ho t ñ ng ñánh b c, t
ch c ñánh b c trên trên ñ a bàn t nh Tây Ninh
B ng 2.5:
ð a bàn x y ra t i ph m v ñánh b c, t ch c ñánh b c
t nh
Tây Ninh
B ng 2.6:
ð!c ñi"m nhân thân ngư i ph m t i v ñánh b c, t ch c ñánh
b c trên ñ a bàn t nh Tây Ninh
B ng 2.7:
Hình th c ñánh b c c a các ñ i tư ng ph m t i v ñánh b c trên
ñ a bàn t nh Tây Ninh
M CL C
Trang
Ph n m ñ u .................................................................................................... 01
Chương 1: Nh n th!c chung v" ho#t đ$ng phịng ng%a t$i ph#m ñánh
b#c, t& ch!c ñánh b#c c'a l(c lư)ng C nh sát nhân dân
1.1. T$i ph#m ñánh b#c, t& ch!c ñánh b#c trong Lu t hình s( Vi*t
Nam ............................................................................................................. 06
1.1.1. Khái ni m ..................................................................................... 06
1.1.2. D u hi u pháp lý c a t i ñánh b c, t ch c ñánh b c theo quy
ñ nh c a B lu t hình s năm 1999 ....................................................... 10
1.2. Nh n th!c chung v" ho#t đ$ng phịng ng%a t$i ph#m đánh b#c, t&
ch!c ñánh b#c c'a l(c lư)ng C nh sát nhân dân .................................. 18
1.2.1. Khái ni m phòng ng a t i ph m v ñánh b c, t ch c ñánh b c .... 18
1.2.2. Ch th ti n hành và m i quan h ph i h p trong phịng ng a
t i ph m đánh b c, t ch c ñánh b c .................................................... 19
1.2.3. Bi n pháp phịng ng a t i ph m đánh b c, t ch c ñánh b c c a
l c lư ng C nh sát nhân dân ................................................................ 24
Chương 2: Th(c tr#ng cơng tác phịng ng%a t$i ph#m đánh b#c, t& ch!c
đánh b#c c'a l(c lư)ng c nh sát Cơng an t+nh Tây Ninh
2.1. ð,c đi-m, tình hình có liên quan ñ.n t$i ph#m ñánh b#c, t& ch!c
ñánh b#c trên ñ/a bàn t+nh Tây Ninh ...................................................... 30
2.1.1. ð c ñi m ñ a lý - dân cư, kinh t - xã h i ................................... 30
2.1.2. Tình hình, đ c đi m t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c t i ñ a
bàn t nh Tây Ninh .................................................................................. 32
2.2. Th(c tr#ng ho#t đ$ng đ0u tranh phịng ng%a t$i ph#m ñánh b#c,
t& ch!c ñánh b#c c'a l(c lư)ng c nh sát Công an t+nh Tây Ninh ........ 43
2.2.1. T ch c l c lư ng C nh sát Công an t nh Tây Ninh tr c ti p
phòng ng a t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c (l c lư ng CSðTTP
v TTXH và CSQLHC v TTXH) ........................................................... 43
2.2.2. Ho t ñ ng phịng ng a t i ph m đánh b c, t ch c ñánh b c
c a l c lư ng c nh sát Công an t nh Tây Ninh ..................................... 46
2.2.3. Nh n xét, ñánh giá ....................................................................... 52
Chương 3: Gi i pháp nâng cao hi*u qu cơng tác phịng ng%a t$i ph#m
ñánh b#c, t& ch!c ñánh b#c c'a l(c lư)ng C nh sát Công an t+nh Tây
Ninh................................................................................................................... 57
3.1. D( báo tình hình t$i ph#m đánh b#c, t& ch!c đánh b#c
t+nh Tây
Ninh trong th1i gian t2i ............................................................................ 57
3.1.1. Cơ s d báo ................................................................................ 57
3.1.2. N i dung d báo .......................................................................... 59
3.2. Gi i pháp nâng cao hi*u qu công tác phịng ng%a t$i ph#m đánh
b#c, t& ch!c đánh b#c c'a l(c lư)ng C nh sát công an t+nh Tây Ninh .. 61
3.2.1. Nhóm gi i pháp phịng ng a chung ............................................ 61
3.2.2. Nhóm gi i pháp phịng ng a riêng .............................................. 70
K T LU N ...................................................................................................... 75
DANH M C TÀI LI3U THAM KH O
PH L C
1
PH4N M5 ð4U
1. Lý do ch n ñ" tài
Trong nh#ng năm g$n đây tình hình t i ph m đánh b c, t ch c ñánh
b c trên ñ a bàn T nh Tây Ninh ngày càng có di%n bi n ph c t p. Lo i t i
ph m này không ch tăng nhanh v s v mà tăng nhanh c v ñ i tư ng
ph m t i. Ph m vi, ñ a bàn ho t ñ ng c a lo i t i ph m này ngày càng m
r ng; phương th c, th ño n ho t ñ ng cũng ngày càng tinh vi, x o quy t
hơn. Trong t ng s án hình s hàng năm, t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c
ñã kh i t chi m t& l khơng nhi u nhưng h u qu nó gây ra cho xã h i là r t
l n, bên c nh vi c th t thoát th i gian ti n b c c a nh#ng ñ i tư ng tham gia,
trong nhi u trư ng h p ñánh b c còn là căn nguyên c a các t i ph m khác
như tr m c'p, cư(ng ño t tài s n, c ý gây thương tích hay gi t ngư i...
ð!c bi t trong th i gian g$n ñây ñ i tư ng ph m t i ñánh b c, t ch c
đánh b c ngày càng có xu hư ng ph m t i mang tính chuyên nghi p, có t
ch c, c u k t ch!t ch) theo ki"u "xã h i ñen" chúng l i d ng s phát tri"n c a
khoa h c k thu t ñ" th c hi n hành vi ph m t i. Khơng ít v ph m t i có
m t b ph n cán b trong các cơ quan nhà nư c thối hóa, bi n ch t tham ơ
cơng qu đ" đánh b c v i quy mô l n gây thi t h i cho tài s n c a Nhà nư c,
có v lên đ n hàng t& đ*ng; và cũng khơng ít v đánh b c có s b o kê, che
ch'n c a các cán b thu c các cơ quan công quy n nhà nư c. Tình hình đó
gây dư lu n x u trong nhân dân, nh hư ng ñ n ñ o ñ c, nhân cách ph+m giá
c a con ngư i, thu$n phong m t c c a dân t c, làm nh hư ng ñ n tr t t , an
tồn xã h i, s
n đ nh c a c ng ñ*ng dân cư, nh hư ng tr c ti p ñ n ñ i
s ng kinh t và h nh phúc trong m,i gia đình.
Trư c tình hình đó l c lư ng Cơng an t nh Tây Ninh ñã ti n hành r t
nhi u nh#ng bi n pháp khác nhau ñ" k p th i ñ u tranh v i lo i t i ph m này.
Trong th i gian t- năm 2007-2012 l c lư ng Cơng an t nh Tây Ninh đã đi u
2
tra khám phá 2442 v án ñánh b c, t ch c ñánh b c, b't gi# hơn 5000 ñ i
tư ng ph m t i. Tuy nhiên theo ñánh giá c a nh#ng cán b tr c ti p ñ u tranh
ch ng t i ph m ñánh b c, t ch c đánh b c thì k t qu c a nh#ng v án ñi u
tra t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c v n còn r t nh. so v i tình hình t i
ph m đánh b c, t ch c ñánh b c trên ñ a bàn t nh Tây Ninh.
Vi c nghiên c u, t ng k t tồn di n ho t đ ng phịng ng-a t i ph m
ñánh b c, t ch c ñánh b c t i t nh Tây Ninh đ" có nh#ng ñánh giá khách
quan nh#ng ưu, như c ñi"m và ñ ñ xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu
công tác này trong th i gian t i là th c s c$n thi t. Vì v y, chúng tơi ch n
nghiên c u đ tài: “Ho t ñ ng phòng ng a t i ph m ñánh b c, t ch c
ñánh b c c a l c lư ng C nh sát Công an t nh Tây Ninh” làm lu n văn
Th c sĩ lu t h c.
2. Tình hình nghiên c!u
Nghiên c u nh#ng v n ñ th c ti%n liên quan ñ n vi c nâng cao hi u
qu đ u tranh phịng ch ng t i ph m ln là đ tài thu hút các nhà nghiên c u
trong và ngồi ngành Cơng an. ðã có nhi u đ tài, cơng trình nghiên c u khoa
h c v t i ph m ñánh b c dư i nhi u góc đ khác nhau, ñi"n hình như:
- Tr$n H#u Thành (2010), “Ho t ñ ng ñi u tra t i ph m ñánh b c và
t ch c ñánh b c c a l c lư ng C nh sát ñi u tra t i ph m v tr t t xã h i
Công an t nh ð ng Tháp”, lu n văn th c sĩ lu t h c, ð i h c CSND, thành
ph H* Chí Minh.
- Nguy%n Thái Tu n (2011), “Ho t ñ ng ñi u tra v án ñánh b c c a
l c lư ng C nh sát ñi u tra t i ph m v tr t t xã h i Công an t nh Qu ng
Nam”, lu n văn th c sĩ lu t h c, ð i h c CSND, thành ph H* Chí Minh.
- Trương Văn Thành (2011), “ði u tra t i ph m ñánh b c và t
ch c ñánh b c c a l c lư ng C nh sát ñi u tra t i ph m v tr t t xã h i
Công an t nh Tây Ninh”, lu n văn th c sĩ lu t h c, ð i h c CSND, thành
ph H* Chí Minh.
3
- Tr$n Hồi Thanh (2012), “Ho t đ ng đi u tra t i ph m ñánh b c c a
l c lư ng C nh sát ñi u tra t i ph m v tr t t xã h i Cơng an t nh Bình
Phư c”, lu n văn th c sĩ lu t h c, ð i h c CSND, thành ph H* Chí Minh.
Các cơng trình đó nghiên c u trên các khía c nh khác nhau trong vi c
phòng, ch ng t i ph m v ñánh b c. Tuy nhiên, vi c nghiên c u ho t đ ng
phịng ng-a t i ph m đánh b c, t ch c ñánh b c trên ñ a bàn t nh Tây Ninh
thì chưa có cơng trình nào nghiên c u m t cách ñ$y ñ và tồn di n.
3. M6c đích, nhi*m v6 và ph#m vi nghiên c!u
* M c đích nghiên c u
Trên cơ s nghiên c u th c tr ng ho t ñ ng phịng ng-a t i ph m đánh
b c, t ch c ñánh b c c a l c lư ng c nh sát Công an T nh Tây Ninh, ñánh
giá nh#ng ưu, như c ñi"m và nguyên nhân, t- ñó ñ xu t các gi i pháp nâng
cao hi u qu ho t ñ ng này trong th i gian t i.
* Nhi m v nghiên c u
ð" th c hi n m c tiêu nghiên c u nêu trên, trong quá trình nghiên c u
c$n ph i gi i quy t m t s nhi m v cơ b n sau ñây:
- Nghiên c u làm rõ nh#ng v n ñ lý lu n v t i ph m ñánh b c, t
ch c ñánh b c theo quy đ nh c a B lu t Hình s và nh#ng v n ñ lý lu n cơ
b n v ho t đ ng phịng ch ng t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c c a l c
lư ng Công an
- Nghiên c u, đánh giá tình hình, đ!c đi"m c a các t i ph m ñánh b c,
t ch c ñánh b c phương th c, th ño n ho t ñ ng, làm rõ nguyên nhân, ñi u
ki n c a t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c trên ñ a bàn t nh Tây Ninh
- Kh o sát, phân tích làm rõ th c tr ng ho t đ ng phịng ng-a t i
ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c c a Cơng an t nh Tây Ninh đánh giá
nh#ng h n ch , t*n t i và nguyên nhân.
4
- ðưa ra các d báo khoa h c v tình hình, đ!c đi"m t i ph m đánh b c,
t ch c ñánh b c trên ñ a bàn t nh Tây Ninh và ñ xu t các gi i pháp góp
ph$n nâng cao hi u qu ho t ñ ng phòng ng-a t i ph m này c a l c lư ng
Công an T nh Tây Ninh
* Ph m vi nghiên c u
Ph m vi nghiên c u: ð tài t p trung nghiên c u tình hình Ho t đ ng
phịng ng-a t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c c a l c lư ng c nh sát Công
an t nh Tây Ninh trong th i gian t- năm 2007 ñ n năm 2012.
4. Phương pháp nghiên c!u
- Phương pháp lu n: ð tài ñư c th c hi n d a trên cơ s phương pháp
lu n duy v t bi n ch ng c a ch nghĩa Mác – Lênin và tư tư ng H* Chí Minh
v Nhà nư c và pháp lu t; nh#ng quan ñi"m, nguyên t'c ch ñ o c a ð ng, Nhà
nư c Vi t Nam trong b o v an ninh qu c gia và gi# gìn tr t t , an toàn xã h i;
các khoa h c pháp lý chuyên ngành.
- Phương pháp nghiên c u c th :
+ Phương pháp nghiên c u tài li u: Thu th p, nghiên c u, chi chép
thông tin t- các báo cáo t ng k t v cơng tác phịng, ch ng t i ph m ñánh
b c, t ch c ñánh b c.
+ Phương pháp phân tích, t ng h p: Phân tích, đ i chi u, so sánh và
t ng h p, đánh giá các s li u, thơng tin thu th p ñư c v ho t ñ ng ñ u tranh
phòng ng-a t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c trên ñ a bàn t nh Tây Ninh
th i gian qua nói riêng.
+ Phương pháp th ng kê hình s : Th ng kê các s li u, tài li u theo các
b ng bi"u ph l c ph c v nghiên c u ñ tài.
+ Phương pháp to ñàm, trao ñ i v i chuyên gia: Ti n hành ph.ng v n
chuyên gia là các đ*ng chí lãnh đ o, huy, trinh sát, đi u tra viên tr c ti p cơng
tác ñ u tranh phòng, ch ng t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c ñ" tìm hi"u
5
nh#ng kinh nghi m th c ti%n trong ñi u tra các t i ph m ñánh b c trên ñ a
bàn t nh Tây Ninh
5. Ý nghĩa lý lu n và th(c ti n c'a ñ" tài
- K t qu nghiên c u c a đ tài s) góp ph$n b sung, làm rõ thêm lý
lu n ñ*ng th i t ng k t nh#ng kinh nghi m th c ti%n ho t đ ng phịng ng-a
t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c c a l c lư ng Công an t nh Tây Ninh
- Các ñ xu t c a ñ tài có th" đư c áp d ng trong th c ti%n nh0m góp
đánh b c c a Cơng an t nh Tây Ninh trong th i gian t i.
6. B8 c6c c'a lu n văn
Trên cơ s ph m vi, m c đích nghiên c u cũng như nh#ng nhi m v
đ!t ra cho đ tài, ngồi l i nói ñ$u, lu n văn ñư c k t c u g*m 03 chương
6
CHƯƠNG 1
NH N TH C CHUNG V; HO T ð NG PHÒNG NG A
T I PH M ðÁNH B C, T
CH C ðÁNH B C
C A L C LƯ NG C NH SÁT NHÂN DÂN
1.1. T$i ph#m ñánh b#c, t& ch!c đánh b#c trong Lu t Hình s(
Vi*t Nam
1.1.1. Khái ni m
Theo quy ñ nh c a pháp lu t, các t i ph m v ñánh b c hi n nay ñư c
quy ñ nh t i 2 ñi u lu t c a B lu t hình s (BLHS) là ði u 148 t i ñánh b c
và ði u 149 t i t ch c ñánh b c.
Hành vi ñánh b c, t ch c ñánh b c theo quan ñi"m pháp lu t qua các
th i kỳ cũng có nh#ng thay đ i nh t đ nh, ví d : “T t c các trị chơi c b c,
dù là có tính cách may r i hay là có th dùng trí khơn đ tính nư c, mà ñư c
thua b ng ti n, ñ u coi là t i ñánh b c. Nh ng cu c ñánh ñ nhau b ng ti n,
nh ng cu c x s b ng ti n hay b ng đ mà khơng có nhà ch c trách có
th m quy n cho phép trư c, cũng ñ u b ph t như t i ñánh b c”, và t ch c
ñánh b c ñư c xem là các hành vi: “T ch c cu c ñánh bài, ñánh b c, m t
cu c chơi k trên
t i ñánh b c”1; sau đó thì đư c b sung thêm “Nh ng trị
chơi c b c đ gi i trí, khơng ñư c thua b ng ti n như tú lơ khơ, bài lá, m c
chư c thì khơng b c m, nhưng ch nên chơi trong nh ng ngày ngh , gi
ngh , khơng làm c n tr đ n cơng vi c s n xu t.”2
Năm 1985, BLHS đ$u tiên c a nhà nư c CHXHCN Vi t Nam ra đ i,
theo đó, t i ði u 200 c a B lu t này t i ñánh b c, t ch c ñánh b c ñư c ñưa
vào chung m t ñi u lu t cùng nh#ng quy ñ nh r t chung chung, mà chưa ñ nh
1
S'c l nh s 168/SL ngày 14/04/1948 v vi c 2n ñ nh cách tr-ng tr t i đánh b c
Thơng tư s 301-BTBTP/TT, ngày 14/1/1957 c a B trư ng B Tư pháp v v n ñ bài tr- n n
c b c
2
7
m c giá tr tang v t ch u trách nhi m hình s , ví d : “Ngư i nào đánh b c
dư i b t kỳ hình th c nào ñư c thua b ng ti n hay hi n v t, thì b ph t c nh
cáo, c i t o khơng giam gi đ n m t năm ho c b ph t tù t ba tháng ñ n ba
năm; Ngư i nào t ch c ñánh b c thì b ph t c nh cáo, c i t o khơng giam
gi đ n m t năm ho c b ph t tù t sáu tháng ñ n ba năm; Ph m t i trong
trư ng h p tái ph m nguy hi m thì b ph t tù t hai năm ñ n b y năm”. ð n
BLHS năm 1999, ñư c Qu c h i thơng qua vào ngày 21/12/1999, thì đã có s
phân ñ nh gi#a hai t i ñánh b c (ði u 248), t ch c ñánh b c (ði u 249) và
b sung thêm m c ph t ti n khi truy c u trách nhi m hình s . Tuy nhiên, vi c
ñ nh lư ng tang v t ñ" truy c u thì cũng ch d-ng l i
các c m t- “có giá tr
l n”, “có giá tr r t l n ho c ñ c bi t l n”, quy ñ nh như th là chưa c th"
nên ph i c$n ñ n Ngh quy t H i ñ*ng th+m phán TANDTC “Hư ng d#n áp
d ng m t s quy ñ nh c a B lu t hình s ” hư ng d n th c hi n thì “có giá tr
l n” đư c “hi"u” là t- m t tri u ñ n mư i tri u đ*ng; “có giá tr r t l n” là tmư i tri u ñ n m t trăm tri u ñ*ng; và t- m t trăm tri u ñ*ng tr lên ñư c
xem là “có giá tr ñ c bi t l n”3. ð n ngh quy t H i ñ*ng th+m phán
TANDTC năm 2006 “Hư ng d#n thi hành m t s quy ñ nh c a BLHS” thì
đánh b c l i đư c hi"u là “Nhi u ngư i (ít nh t t hai ngư i tr lên) cùng
tham gia th c hi n hành vi dư i b t kỳ hình th c nào v i m c đích đư c thua
b ng ti n hay hi n v t”4
Hi n nay, quan ñi"m pháp lu t m i nh t v t i ñánh b c, t ch c ñánh
b c theo BLHS s a đ i b sung năm 2009, thì t i ñánh b c và t ch c ñánh
b c ñư c hi"u là “ñánh b c trái phép” và “t ch c ñánh b c trái phép”. Quan
ñi"m m i này là phù h p v i tình hình th c t , khi mà bên c nh các hình th c
sát ph t, đ!t cư c đư c xem là t i ph m cịn có các hình th c d đốn trúng
3
Ngh quy t s
d n áp d ng m
4
Ngh quy t s
d n áp d ng m
02/2003/NQ-HðTP ngày 17/4/2003 c a H i ñ*ng th+m phán TANDTC v Hư ng
t s quy ñ nh c a B lu t hình s .
02/2003/NQ-HðTP ngày 17/4/2003 c a H i ñ*ng th+m phán TANDTC v Hư ng
t s quy đ nh c a B lu t hình s .
8
thư ng, các chương trình “games show” có thư ng trên truy n hình, các hình
th c nh'n tin trúng thư ng ñư c nhà nư c cho phép th c hi n. Chính vì v y,
ngày 22/10/2010, H i ñ*ng th+m phán TANDTC ban hành Ngh quy t s
01/2010/NQ-HðTP, hư ng d n áp d ng m t s quy ñ nh t i ði u 248 và
ði u 249 BLHS, thì đánh b c đư c đ nh nghĩa, như sau: “ðánh b c trái phép
là hành vi ñánh b c ñư c th c hi n dư i b t kỳ hình th c nào v i m c đích
đư c thua b ng ti n hay hi n v t mà khơng đư c cơ quan nhà nư c có th m
quy n cho phép ho c đư c cơ quan nhà nư c có th m quy n cho phép nhưng
th c hi n không ñúng v i quy ñ nh trong gi y phép ñư c c p” ñây ñư c xem
là quan ñi"m m i nh t c a Pháp lu t Vi t Nam v lo i hình t n n này.
Theo quan ñi"m pháp lu t m i này t i ñánh b c và t ch c ñánh b c
ñư c quy ñ nh t i ði u 248 và 249 BLHS năm 1999, ñư c s a ñ i, b sung
năm 2009, như sau:
- ði u 248. T i ñánh b c
“1. Ngư i nào ñánh b c trái phép dư i b t kỳ hình th c nào ñư c thua
b ng ti n hay hi n v t có giá tr t hai tri u đ ng ñ n dư i năm mươi tri u
ñ ng ho c dư i hai tri u ñ ng nhưng ñã b k t án v t i này ho c t i quy ñ nh
t i ði u 249 c a B lu t này, chưa đư c xóa án tích mà cịn vi ph m, thì b
ph t ti n t năm tri u ñ ng ñ n năm mươi tri u đ ng, c i t o khơng giam gi
ñ n ba năm ho c ph t tù t ba tháng ñ n ba năm.
2. Ph m t i thu c m t trong các trư ng h p sau đây, thì b ph t tù t
hai năm đ n b y năm:
a) Có tính ch t chun nghi p;
b) Ti n ho c hi n v t dùng đánh b c có giá tr t năm mươi tri u ñ ng
tr lên;
c) Tái ph m nguy hi m.
9
3. Ngư i ph m t i cịn có th b ph t ti n t ba tri u ñ ng ñ n ba mươi
tri u ñ ng”.
ði u 249. T i t ch c ñánh b c ho c gá b c
1. Ngư i nào t ch c ñánh b c trái phép v i quy mô l n ho c đã b x$
ph t hành chính v hành vi quy ñ nh t i ði u này và ði u 248 c a B lu t
này ho c ñã b k t án v m t trong các t i này, chưa đư c xố án tích mà cịn
vi ph m, thì b ph t ti n t mư i tri u ñ ng ñ n ba trăm tri u ñ ng ho c ph t
tù t m t năm ñ n năm năm.
2. Ph m t i thu c m t trong các trư ng h p sau đây, thì b ph t tù t
ba năm đ n mư i năm:
a) Có tính ch t chun nghi p;
b) Thu l i b t chính l n, r t l n ho c ñ c bi t l n;
c) Tái ph m nguy hi m.
3. Ngư i ph m t i cịn có th b ph t ti n t năm tri u ñ ng ñ n m t
trăm tri u ñ ng, t ch thu m t ph%n ho c toàn b tài s n.”
Kho n 1, ði u 8, BLHS quy ñ nh: “T i ph m là hành vi nguy hi m cho
xã h i ñư c quy ñ nh trong B lu t Hình s th c hi n m t cách c ý ho c vơ
ý, xâm ph m đ c l p ch quy n, th ng nh t, toàn v&n lãnh th T qu c, xâm
ph m ch đ chính tr , ch đ kinh t , n n văn hóa, qu c phịng, an ninh, tr t
t , an tồn xã h i, quy n, l i ích h p pháp c a t ch c, xâm ph m tính m ng,
s c kh'e, danh d , nhân ph m, t do, tài s n, các quy n, l i ích h p pháp
khác c a công dân, xâm ph m nh ng lĩnh v c khác c a tr t t pháp lu t xã
h i ch nghĩa”.
Trên cơ s quy ñ nh t i ði u 8, BLHS v khái ni m t i ph m và ði u
248, 249 BLHS v t i ñánh b c, t ch c đánh b c, chúng tơi xin đưa ra khái
ni m t i ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c như sau:
10
- T i ñánh b c: là hành vi ñánh b c do hai hay nhi u ngư i có năng l c
trách nhi m hình s c ý th c hi n dư i b t kỳ hình th c nào v i m c đích
đư c thua b0ng ti n hay hi n v t v i nhau mà khơng đư c cơ quan Nhà nư c
có th+m quy n cho phép ho!c ñư c cơ quan Nhà nư c có th+m quy n cho
phép nhưng th c hi n khơng đúng v i quy đ nh trong gi y phép ñư c c p,
t ng giá tr ti n m!t và hi n v t ñư c thua trong cu c ñánh b c ñư c quy ñ nh
t i ði u 248 BLHS.
- T i t ch c ñánh b c: là hành vi t p h p, r rê lôi kéo nhi u ngư i
tham gia vào vi c ñánh b c trái phép v i quy mơ l n ho!c đã b x ph t hành
chính v hành vi quy đ nh t i ði u 249 và ði u 248 t i BLHS ho!c ñã b k t
án v m t trong các t i này chưa đư c xóa án tích mà cịn vi ph m.
1.1.2. D u hi u ph¸p lý cña téi ñánh b c, t ch c ñánh b c theo quy
định của B lu t hỡnh s nm 1999
Căn c theo quy ñ nh c a BLHS ñư c s a ñ i b sung năm 2009 và
hư ng d n c a Ngh quy t s 01/2010/NQ-HðTP ngày 22/10/2010 c a H i
đ*ng th+m phán Tịa án nhân dân t i cao, v hư ng d n áp d ng m t s quy
ñ nh t i ði u 248 và ði u 249 c a BLHS, thì t i đánh b c và t ch c đánh
b c có nh#ng đ!c đi"m pháp lí cơ b n, như sau:
1.1.2.1. D u hi u pháp lý t i ph m ñánh b c
- V khách th" t i ph m: Hành vi ñánh b c xâm ph m đ n tr t t cơng
c ng. Vi c quy ñ nh t i ph m ñánh b c trong BLHS nh0m ñ u tranh ngăn
ch!n t n n c b c, gi# gìn tr t t cơng c ng và góp ph$n b o v s c kh.e,
tính m ng, tài s n c a nhân dân.
- M!t khách quan c a t i ph m
V hành vi: ðánh b c là hành vi cá cư c ñư c thua trái phép b0ng ti n
hay hi n v t. Hành vi này th" hi n dư i các hình th c ăn thua, sát ph t đa
d ng, như: Xóc đĩa, t tơm, tam cúc, tá l , ba cây, ñ. ñen, ch3n l4, s ñ , cá
cư c, cá đ bóng đá,... Trong xã h i hi n ñ i, cùng v i s phát tri"n c a khoa
11
h c cơng ngh , đánh b c cịn đư c th" hi n
các hình th c m i, như: Trị
chơi đi n t , chơi xèng, cá đ bóng ñá trên m ng v i nhà cái
nư c ngoài,
ñánh b c qua máy vi tính, và m t s trò chơi tinh vi khác,...
Như v y, t i ph m ñánh b c theo quy ñ nh pháp lu t hi n hành đã rõ
ràng hơn; vì n u như BLHS năm 1999 quy ñ nh là “ñánh b c dư i b t kỳ hình
th c nào” thì BLHS s a ñ i b sung năm 2009 quy ñ nh “ñánh b c trái phép
dư i b t kỳ hình th c nào” như v y, hành vi ñánh b c không ph i là t i ph m
n u như ch nh0m m c đích gi i trí ho!c đánh b c t i các cơ s ñư c nhà
nư c cho phép kinh doanh có thư ng, như: X s ki n thi t, ñ vui có
thư ng, các trị chơi trúng thư ng trên truy n hình,… thì khơng b coi là đánh
b c trái phép và khơng b đ nh t i theo hư ng d n c a Ngh quy t
01/2010/NQ-HðTP ngày 22/10/2010 c a H i ñ*ng th+m phán TANDTC.
V giá tr v t ch t c a t i ph m ñánh b c: Theo quy ñ nh c a BLHS
năm 1999 thì d u hi u cơ b n đ" x lý ngư i tham gia ñánh b c là vi c ñư c
thua ph i b0ng “ti n hay hi n v t có giá tr l n”. C m t- “có giá tr l n” đư c
lý gi i là: “Ti n ho c hi n v t có giá tr t m t tri u đ ng ñ n dư i mư i tri u
ñ ng là có giá tr l n”5. Tuy nhiên, đ n BLHS s a ñ i b sung năm 2009, giá
tr v t ch t ñư c quy ñ nh c th" trong ði u 248 là “ñư c thua b ng ti n hay
hi n v t có giá tr t hai tri u ñ ng ñ n dư i năm mươi tri u đ ng” thì ph m
t i đánh b c.
D u hi u khác: Ngoài d u hi u cơ b n nêu trên thì trư ng h p hi n v t
có giá tr khơng l n (theo BLHS năm 1999) hay dư i hai tri u ñ*ng (theo
BLHS s a ñ i b sung năm 2009) thì ph i thu c trư ng h p đã b x ph t
hành chính v hành vi đánh b c ho!c hành vi t ch c ñánh b c, ho!c ñã b k t
án v các t i này nhưng chưa đư c xóa án tích mà cịn vi ph m thì m i b truy
c u trách nhi m hình s .
5
Ngh quy t s 02/2003/NQ-HðTP ngày 17/4/2003, c a H i ñ*ng Th+m phán TANDTC v
Hư ng d n áp d ng m t s quy ñ nh c a B lu t hình s
12
C$n chú ý: Khi xác ñ nh trách nhi m hình s đ i v i ngư i đánh b c
c$n ph i quan tâm ñ n cách xác ñ nh giá tr v t ch t theo các quan ñi"m pháp
lu t. C th" như sau:
Th nh t, khi xác đ nh trách nhi m hình s đ i v i ngư i đánh b c
khơng đư c tính t ng s ti n, giá tr hi n v t dùng ñ" ñánh b c c a t t c các
l$n ñánh b c, mà ph i căn c vào t-ng l$n ñánh b c ñ" xem xét;
Th hai, khi truy c u trách nhi m hình s ngư i có hành vi đánh b c
dư i hình th c chơi s đ , cá đ bóng đá, cá ñ ñua ng a,... c$n phân bi t:
+ M t l$n chơi s ñ , m t l$n cá ñ bóng đá, m t l$n cá đ đua ng a,..
(đ" tính là m t l$n đánh b c) đư c hi"u là tham gia chơi trong m t lơ
đ , tham gia cá đ trong m t tr n bóng ñá, tham gia cá ñ trong m t kỳ ñua
ng a,... trong đó ngư i chơi có th" chơi làm nhi u đ t. Trách nhi m hình s
đư c xác ñ nh ñ i v i ngư i chơi m t l$n ñánh b c trong các trư ng h p này
là t ng s ti n, giá tr hi n v t dùng ñ" chơi trong các ñ t đó.
+ S ti n ho!c giá tr hi n v t c a ngư i chơi s ñ , cá đ bóng đá, cá
đ đua ng a,...v i nhi u ngư i là t ng s ti n, giá tr hi n v t mà h và nh#ng
ngư i chơi khác dùng đ" đánh b c.
Ví d : B là ch ñ c a năm ngư i chơi ñ khác nhau, m,i ngư i chơi
ñ v i s ti n là hai mươi ngàn ñ*ng; n u v i t& l chơi 1/70 (1 ăn 70) thì s
ti n dùng ñ" ñánh b c ñư c xác ñ nh, như sau:
* Ti n dùng ñ" ñánh b c c a m t ngư i chơi ñ v i B s) ñư c xác ñ nh
là m t tri u b n trăm hai mươi ngàn ñ*ng [20.000 ñ*ng, ti n c a m t ngư i
chơi dùng ñ" ñánh b c + (20.000 ñ*ng x 70 l$n) ti n c a B dùng ñánh b c v i
ngư i chơi đó = 1.420.000 đ*ng)].
13
* Ti n dùng ñ" ñánh b c c a B v i năm ngư i chơi ñ là b y tri u m t
trăm ngàn ñ*ng (1.420.000 ñ*ng, ti n c a B dùng ñánh b c v i m t ngư i
chơi x 5 ngư i chơi = 7.100.000 ñ*ng).6
Tuy nhiên ñ n năm 2010 s quy ñ nh có nh#ng s thay đ i như sau:
Th nh t, khi xác đ nh trách nhi m hình s ñ i v i ngư i ñánh b c
không ñư c tính t ng s ti n, giá tr hi n v t dùng ñ" ñánh b c c a t t c các
l$n ñánh b c, mà ph i căn c vào t-ng l$n ñánh b c ñ" xem xét;
Th hai, khi xác ñ nh ti n, giá tr hi n v t dùng ñánh b c c$n phân bi t:
+ Trư ng h p nhi u ngư i cùng tham gia đánh b c v i nhau thì vi c
xác ñ nh ti n, giá tr hi n v t dùng ñánh b c ñ i v i t-ng ngư i ñánh b c là
t ng s ti n, giá tr hi n v t c a nh#ng ngư i cùng ñánh b c;
+ Trư ng h p ñánh b c dư i hình th c chơi s ñ , cá ñ bóng ñá, cá ñ
ñua ng a,... thì m t l$n chơi s đ , m t l$n cá đ bóng đá, m t l$n cá đ ñua
ng a,... (ñ" tính là m t l$n ñánh b c) ñư c hi"u là tham gia chơi trong m t lơ
đ , tham gia cá đ trong m t tr n bóng đá, tham gia cá đ trong m t kỳ đua
ng a,... trong đó, ngư i chơi có th" chơi làm nhi u ñ t. Trách nhi m hình s
đư c xác đ nh đ i v i ngư i chơi m t l$n ñánh b c trong các trư ng h p này
là t ng s ti n, giá tr hi n v t dùng ñ" chơi trong các đ t đó.
Ví d 1: T i kỳ ñua ng a th 39, t ch c vào ngày 15-7-2010, trong
kho ng th i gian t- 9 gi ñ n 11 gi . A ñã cá ñ ba ñ t, c th" là ñ t m t
500.000 ñ*ng, ñ t hai 1.000.000 ñ*ng, ñ t ba 2.000.000 ñ*ng, trong trư ng
h p này ch coi A ñã ñánh b c m t l$n trong kỳ đua ng a đó v i t ng s ti n
là 3.500.000 đ*ng.
Ví d 2: Ngày 20-7-2010, trong kho ng th i gian t- 10 gi ñ n 16 gi ,
B mua ba s ñ trong m t lô ñ , c th" là: mua s 17 v i s ti n là 500.000
6
Ngh quy t s 01/2006/NQ-HðTP ngày 12/5/2006 c a H i ñ*ng Th+m phán TANDTC v vi c
Xác ñ nh trách nhi m hình s đ i v i ngư i ph m t i ñánh b c quy ñ nh t i ði u 248 c a BLHS
14
ñ*ng, mua s 20 v i s ti n là 2.100.000 ñ*ng, mua s 25 v i s ti n
3.000.000 ñ*ng; trong trư ng h p này, ch coi B ñánh b c m t l$n v i s ti n
là 5.600.000 ñ*ng.
Trong các trư ng h p nêu t i ví d 1 và ví d 2 trên đây, n u s ti n cá
ñ ñua ng a, s ti n mua s ñ c a m,i ñ t t- 2.000.000 đ*ng tr lên thì cũng
khơng đư c áp d ng tình ti t tăng n!ng “ph m t i nhi u l$n” quy ñ nh t i
ñi"m g, kho n 1, ði u 48 c a B lu t hình s .
Th ba, vi c xác đ nh s ti n ho!c giá tr hi n v t c a ngư i chơi ñ , cá
ñ và c a ch ñ , ch cá ñ dùng ñánh b c dư i hình th c chơi s đ , cá đ
bóng đá, cá đ đua ng a,... như sau:
+ Xác ñ nh ti n ho!c giá tr hi n v t c a ngư i chơi ñ , cá ñ dùng
ñánh b c.
Trư ng h p ngư i chơi s đ , cá đ có trúng s đ , th'ng cư c cá đ
thì s ti n mà h dùng ñánh b c là t ng s ti n mà h ñã b. ra ñ" mua s ñ ,
cá ñ c ng v i s ti n th c t mà h ñư c nh n t- ch ñ , ch cá ñ .
Trư ng h p ngư i chơi s đ , cá đ khơng trúng s đ , khơng th'ng
cư c cá đ ho!c b phát hi n, ngăn ch!n trư c khi có k t qu m thư ng thì
s ti n mà h dùng đánh b c là t ng s ti n mà h ñã b. ra ñ" mua s ñ ,
cá ñ .
+ Xác ñ nh ti n ho!c giá tr hi n v t c a ch ñ , ch cá ñ dùng đánh b c.
Trư ng h p có ngư i chơi s ñ , cá ñ trúng s ñ , th'ng cư c cá đ
thì s ti n ch đ , ch cá đ dùng đánh b c là tồn b s ti n th c t mà ch
ñ , ch cá ñ ñã nh n c a nh#ng ngư i chơi s ñ , cá ñ và s ti n mà ch ñ ,
ch cá ñ ph i b. ra đ" tr cho ngư i trúng (có th" là m t ho!c nhi u ngư i).
Ví d : D là ch ñ c a 5 ngư i chơi s ñ khác nhau, m,i ngư i chơi
m t s ñ v i s ti n là 50.000 ñ*ng (t ng c ng là 250.000 ñ*ng); t& l ñư c
thua là 1/70 l$n và có 2 ngư i đã trúng s ñ , thì s ti n D dùng ñ" ñánh b c
15
trong trư ng h p này là 250.000 ñ*ng + (50.000 đ*ng × 70 l$n × 2 ngư i) =
7.250.000 đ*ng.
Trư ng h p khơng có ngư i chơi trúng s ñ , th'ng cư c cá ñ ho!c b
phát hi n, ngăn ch!n trư c khi có k t qu m thư ng, k t qu bóng đá, k t
qu đua ng a,... thì s ti n ch đ , ch cá ñ dùng ñánh b c là t ng s ti n mà
ch ñ , ch cá ñ ñã nh n c a nh#ng ngư i chơi s ñ , cá ñ .7
- V ch th": Ch th" c a t i ph m ñánh b c ph i là ngư i đ 16 tu i
tr lên, có năng l c trách nhi m hình s .
- V m!t ch quan: V m!t l,i, thì t i đánh b c ñư c th c hi n do l,i c
ý. ð ng cơ ph m t i là thông qua vi c sát ph t nhau ñ" tư c ño t ti n b c, tài
s n c a nhau.
1.1.2.2. D u hi u pháp lý t i t ch c ñánh b c
- Khách th c a t i ph m
T i ph m xâm ph m vào tr t t công c ng. ðánh b c là m t t n n xã
h i, t- vi c ñánh b c có th" d n ñ n nhi u hành vi trái pháp lu t khác mà
hành vi t ch c ñánh b c và gá b c là t o ñi u ki n cho vi c ñánh b c, cho
các “con b c”, gây nh hư ng x u đ n an tồn, tr t t công c ng.
- M t khách quan c a t i ph m
T i ph m ñư c th" hi n
hành vi t ch c ñánh b c.
Hành vi t ch c đánh b c là hành vi lơi kéo, r rê, t t p, t p h p các
con b c (ngư i đánh b c), b trí đ a ñi"m cho ngư i khác cùng ñánh b c,
ngư i t ch c cũng có th" cùng tham gia ñánh b c.
Hành vi gá b c: là ch a các đám b c
nhà mình ho!c đ a đi"m do
mình b trí đ" thu ti n h*, đ" c$m đ* cho nh#ng ngư i ñánh b c.
Ch truy c u trách nhi m hình s v t i này khi có m t trong nh#ng
tình ti t sau:
7
Ngh quy t s 01/2010/NQ-HðTP ngày 22/10/2010 c a H i ñ*ng th+m phán toà án nhân t i cao
v m t s quy ñ nh t i ði u 248 c a B lu t hình s
16
+ T ch c ñánh b c v i quy mơ l n. T ch c đánh b c thu c m t trong
các trư ng h p sau ñây là “v i quy mô l n”:
* T ch c ñánh b c trong cùng m t lúc cho t- mư i ngư i ñánh b c tr
lên ho!c cho t- hai chi u b c tr lên mà s ti n ho!c hi n v t dùng ñánh b c
có giá tr t- 2.000.000 đ*ng đ n dư i 50.000.000 đ*ng.
* Có t ch c nơi c$m c tài s n cho ngư i tham gia ñánh b c; có l'p đ!t
trang thi t b ph c v cho vi c đánh b c; khi đánh b c có phân công ngư i
canh gác, ngư i ph c v , có s'p đ!t l i thốt khi b vây b't, s d ng phương ti n
như ô tô, xe máy, xe ñ p, ñi n tho i... ñ" tr giúp cho vi c ñánh b c;
* T ng s ti n ho!c hi n v t dùng ñánh b c trong cùng m t l$n có giá
tr t- 20.000.000 ñ*ng tr lên;
* Ngư i t ch c ñánh b c thu c trư ng h p chưa ñ n m c ñư c hư ng
d n t i các ði"m a, b và c Kho n 1, ði u 2, Ngh quy t 01/2010/NQ-HðTP
ngày 22/10/2010 c a H i ñ*ng Th+m phán Tòa án nhân dân t i cao, n u t ng
s ti n ho!c hi n v t dùng đánh b c có giá tr t- 2.000.000 đ*ng đ n dư i
50.000.000 đ*ng thì tuy h khơng ph i ch u trách nhi m hình s v “t i t ch c
ñánh b c” nhưng h ph i ch u trách nhi m hình s v đ*ng ph m t i ñánh b c.
+ ðã b x lý hành chính v hành vi quy đ nh t i ñi u này và ði u 248,
B lu t Hình s ho!c đã b k t án v t i này ho!c hành vi ñư c quy ñ nh t i
ði u 248, B lu t Hình s mà còn vi ph m.
Trư ng h p t ch c ñánh b c v i quy mô nh. và chưa b x ph t hành
chính hay b k t án v t i t ch c ñánh b c, t i đánh b c thì khơng c u thành
t i ph m. Ví d như: nh#ng trư ng h p đánh khơng nh0m bóc l t nhau, đánh
b c trong ngày gi,, t t, h i hè… nh0m góp ti n ăn u ng, vui chơi có tính ch t
gia ñình thì chưa c u thành t i ph m
Như v y so v i các ngh quy t ñư c ban hành trư c ñây, Ngh quy t s
01/2010/NQ-HðTP, thay ñ i cách ñ nh lư ng v t ch t theo hư ng tăng thêm
17
giá tr ho!c hi n v t thu gi# ñ i v i t i t ch c ñánh b c, tùy t-ng trư ng h p
mà có m c tăng c th" như nêu trên. M!t khác, khái ni m “quy mô l n” trong
t i t ch c ñánh b c theo quan ñi"m m i c a pháp lu t là ph i có s k t h p
c quy mô v t ch c (s lư ng ngư i tham gia hay s chi u b c) và m c ñ
sát ph t (t ng s ti n đư c thua, đ!t cư c) thì m i ñư c áp d ng.
- Ch th c a t i ph m:
Ch th" c a t i ph m này là b t kì ngư i nào t- ñ 16 tu i tr lên
(Kho n 1) ho!c t- ñ 14 tu i (Kho n 2) có năng l c trách nhi m hình s .
- M t ch quan c a t i ph m:
T i ph m này ñư c th c hi n do l,i c ý tr c ti p, ñ ng cơ ph m t i là
tư l i và m c đích là nh0m thu l i b t chính.
- Hình ph t:
+ Khung 1: quy đ nh hình ph t t- 10 tri u ñ*ng ñ n 300 tri u ñ*ng
ho!c ph t tù t- 1 năm ñ n 5 năm áp d ng trong trư ng h p ngư i ph m t i
khơng có tình ti t tăng n!ng.
+ Khung 2: quy đ nh hình ph t tù t- 3 ñ n 10 năm áp d ng ñ i v i
ngư i ph m t i trong trư ng h p có m t trong nh#ng tình ti t đ nh khung
tăng n!ng quy đ nh
Kho n 2 đó là: có tính ch t chun nghi p đư c hi"u là
k4 ph m t i chuyên s ng b0ng ngh t ch c đánh b c, l y đó là ngu*n thu
nh p chính, thu l i b t chính r t l n ho!c ñ!c bi t l n, là trư ng h p s ti n
tài s n có giá tr t- 50 tri u đ*ng tr lên, tái ph m nguy hi"m.
+ Hình ph t b sung: ngư i ph m t i có th" b ph t t- 5 tri u ñ*ng ñ n
100 tri u đ*ng n u hình ph t chính khơng ph i là hình ph t ti n, t ch thu m t
ph$n ho!c toàn b tài s n.
Như v y, vi c nghiên c u d u hi u pháp lý ñ!c trưng c a t i ph m
ñánh b c, t ch c ñánh b c qua BLHS năm 1999 và theo BLHS s a ñ i b
sung năm 2009 cùng các ngh quy t hư ng d n th c hi n c a H i ñ*ng th+m
18
phán TANDTC giúp cho chúng ta hi"u và n'm ñư c các d u hi u pháp lý ñ!c
trưng c a các lo i t i ph m, t- đó có bi n pháp và hình th c t ch c đ u tranh
phịng ch ng nhóm t i ph m này, gi# v#ng an ninh chính tr và tr t t an toàn
xã h i.
1.2. Nh n th!c chung v" ho#t đ$ng phịng ng%a t$i ph#m đánh b#c,
t& ch!c ñánh b#c c'a l(c lư)ng C nh sát nhân dân
1.2.1. Khái ni m phòng ng a t i ph m v ñánh b c, t ch c ñánh b c
5 nư c ta hi n nay có nhi u quan ñi"m khác nhau v phòng ng-a t i
ph m. “Phòng ng a t i ph m là s v n d ng t ng h p nh ng bi n pháp chính
tr , tư tư ng, kinh t , pháp lu t... theo m t k ho ch nh t ñ nh c a các cơ
quan Nhà nư c, t ch c xã h i ñ ch ñ ng ngăn ng a các hành vi ph m t i,
lo i tr nh ng nguyên nhân và ñi u ki n phát sinh t i ph m.”8
Tài li u khác l i ch ra r0ng: “phòng ng a t i ph m khơng ch bao g m
các ho t đ ng nh m th tiêu nguyên nhân và ñi u ki n ph m t i, khơng đ
cho t i ph m x y ra mà còn bao g m c nh ng ho t ñ ng ngăn ch n t i
ph m, phát hi n ñi u tra khám phá t i ph m, truy t xét x$ nghiêm minh các
hành vi ph m t i nh m tr ng tr giáo d c ngư i ph m t i tr thành ngư i
cơng dân có ích cho xã h i.”9
Hi n nay các nhà nghiên c u quan ni m r0ng, phòng ng-a t i ph m là
h th ng các bi n pháp c a Nhà nư c và xã h i nh0m kh'c ph c nguyên nhân
và ñi u ki n c a tình tr ng ph m t i làm gi m t i ph m. Phòng ng-a t i ph m
là tư tư ng ch ñ o trong ñ u tranh phòng, ch ng t i ph m, bao g*m các hình
th c và bi n pháp ñư c th c hi n nh0m ngăn ng-a khơng đ" t i ph m x y ra,
n u t i ph m x y ra thì ph i h n ch ñ n m c th p nh t h u qu tác h i...
Theo quan ñi"m này thì phịng ng-a t i ph m bao g*m các ho t ñ ng ñ" phát
8
9
T- ñi"n bách khoa CAND Vi t Nam (2000), NXB CAND, Hà N i tr.1235
H c vi n CSND (2002), Giáo trình T i ph m h)c,tr.76
19
hi n và kh'c ph c nguyên nhân, ñi u ki n c a tình tr ng t i ph m t- đó ti n
hành các bi n pháp nh0m ngăn ng-a khơng đ" t i ph m x y ra, ñ*ng th i h n
ch ñ n m c th p nh t tác h i khi t i ph m x y ra.
Th ng nh t v m!t nh n th c và th c ti%n công tác phịng ch ng t i
ph m có th" đưa ra khái ni m phòng ng-a t i ph m như sau: Phòng ng-a t i
ph m là vi c ti n hành đ*ng b , có h th ng các bi n pháp khác nhau c a Nhà
nư c và xã h i nh0m kh'c ph c nguyên nhân và ñi u ki n c a t i ph m t-ng
bư c h n ch làm gi m ti n t i lo i tr- t i ph m ra kh.i ñ i s ng xã h i.
Trên cơ s nh n th c chung đó, có th" có đư c khái ni m v phòng
ng-a t i ph m ñánh b c và t ch c ñánh b c như sau: Phịng ng a t i ph m
đánh b c và t ch c ñánh b c là vi c ti n hành ñ ng b các bi n pháp nh m
nghiên c u c i thi n các ñi u ki n kinh t , xã h i, phát hi n ngăn ch n, xóa
b' các nguyên nhân, ñi u ki n làm n y sinh t i ph m ñánh b c và t ch c
ñánh b c, t ng bư c ki m ch , ñ y lùi ti n t i lo i b' t i ph m này ra kh'i
ñ i s ng xã h i.
1.2.2. Ch th ti n hành và m i quan h ph i h p trong phòng ng a t i
ph m ñánh b c, t ch c ñánh b c
1.2.2.1 Ch th ti n hành ho t ñ ng phịng ng a t i ph m đánh b c, t
ch c ñánh b c
Trong ch ñ o l c lư ng Công an nhân dân (CAND) v n d ng các bi n
pháp cơng tác đ" đ u tranh phòng, ch ng t i ph m “L c lư ng CAND ñư c
th c hi n các bi n pháp v n ñ ng qu%n chúng, pháp lu t, ngo i giao, kinh t ,
khoa h)c k* thu t, nghi p v , vũ trang, bi t phái cán b sang các ngành đ
làm nhi m v có liên quan ñ n an ninh, tr t t theo qui ñ nh c a pháp lu t”10;
“Ti p t c phát ñ ng qu%n chúng xây d ng phong trào toàn dân tham gia
10
Ngh quy t s 40/NQ năm 2004 c a B Chính tr Ban ch p hành Trung ương ð ng C ng s n
Vi t Nam.