ĐỐI TƯỢNG, NGHIÊN CỨU VÀ Ý NGHĨA HỌC TẬP MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH pdf

1

1






Chương mở đầu
ĐỐI TƯỢNG, NGHIÊN CỨU VÀ Ý NGHĨA
HỌC TẬP MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

















2

2





1) Những người thân trong gia đình Bác Hồ?
- Cha: Nguyễn Sinh Sắc (1862-1929)
- Mẹ: Hoàng Thị Loan (1868-1901)
- Chị: Nguyễn Thị Thanh (1884-1954)
- Anh: Nguyễn Sinh Khiêm (1888-1850)
- Bác Hồ: Nguyễn Sinh Cung (19/5/1890-2/9/1969)
- Em: Nguyễn Sinh Nhuận (1900-1901)
2) Khái niệm TT HCM ?
TT HCM là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ
bản của CM VN, từ CM dân tộc dân chủ nhân dân đến CM XHCN, là kết quả sự vận
dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta.
Đồng thời là sự kết tinh tinh hoa văn hóa dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm giải phóng
dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
3) Hệ thống TT HCM gồm bao:
- TT HCM về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc
- TT HCM về chủ nghĩa xã hội va con đường quá độ lên CNXH ở VN
- TT HCM về Đảng Cộng Sản Việt Nam
- TTHCM về đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế
- TT HCM về xây dựng nhà nước của dân, do dân, vi dân
- TT HCM về văn hóa, đạo đức và xây dựng con người mới

3

3


CHƯƠNG I
CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1) Quan điểm của Hồ Chí Minh về lòng yêu nước của dân tộc VN?
“Dân ta có một lòng yêu nước nồng nàng. Đó là một tryền thống quí báu của dân
tộc ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng thi tinh thần ấy lại sôi nổi, nó
kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi nguy hiểm, khó
khăn, nhấn chìm tất cả bè lũ bán nước và cướp nước”
2) Quan điểm HCM về lòng trung hiếu đối với quân đội?
“Quân đội ta trung với đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập
tự do của Tổ quốc, vì CNXH. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng
vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”
3) Câu nói của Bác khi đến thăm tượng Nữ thần tự do ở Mỹ:
“Ánh sáng trên đầu Thần Tự do tỏa rộng khắp trời xanh, còn dưới chân tượng thì
người da đen đang bị chà đạp, số phận người phụ nữ bị chà đạp. Bao giờ người da
đen được bình đẳng với người da trắng? Bao giờ có sự bình đẳng giữa các dân tộc?
Và bao giờ người phụ nữ được bình đẳng với nam giới”.
4) Lời nhận định của nhà thơ Xô Viết Ốxíp Mandenstam về Nguyễn Ái Quốc
năm 1924?
“Cả gương mặt Nguyễn Ái Quốc toát lên vẻ lịch thiệp và tế nhị. Từ Nguyễn Ái
Quốc tỏa ra một nền văn hóa, không phải văn hóa Châu Âu mà có lẽ đó là một nền
văn hóa của tương lai… Dân tộc Việt Nam là một dân tộc lịch sự và giản dị. Qua
cử chỉ cao thượng và tiếng nói trầm lắng của Nguyễn Ái Quốc tôi như thấy được

ngày mai, thấy được viễn cảnh trời yên biển lặng của tình hữu ái toàn thế giới bao
la như đại dương”.
5) Trong bản Tuyên Ngôn Độc Lập của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, Hồ
Chí Minh đã kế thừa tư tưởng từ tuyên ngôn độc lập của Mỹ năm 1776:
Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng, tạo hóa đã cho họ những
quyền không ai có thể xâm phạm được, trong những quyền ấy có quyền được
sống, trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu
4

4

hạnh phúc”. Hồ Chí Minh mở rộng thêm: ”Suy rộng ra câu ấy có nghĩa là: Tất cả
các cả các dân tộc trên thế giới sinh ra đều bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền
sống, quyền sung sướng và quyền tự do”
Hồ Chí Minh đã kế thừa tư tưởng từ tuyên ngôn độc lập của Pháp 1791:
”Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn luôn được tự do và
bình đẳng về quyền lợi”
6) Cuối bản Tuyên Ngôn Độc Lập Hồ Chí Minh khẳng định chủ quyền của nước
Việt Nam: ”Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành
một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân tộc Viêt Nam quyết đem tất cả tinh thần
và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”.
7) Điếu văn của Ban chấp hành Trung ương Đảng Lao động Viêt Nam ngày
9/9/1969 đã nhận định về Hồ chủ tịch như thế nào?
“Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Hồ chủ tịch, người anh
hùng dân tộc vĩ đại, và chính người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta, và non
sông đất nước ta”.
8) Bác Hồ ra lời kêu gọi Toàn quốc 19/12/1946 nội dung:
”Hỡi đồng bào toàn quốc!
Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng
nhân nhượng thực dân pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta lần

nữa!
Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất
định không chịu làm nô lệ.
Hỡi đồng bào!
Chúng ta phải đứng lên!
Bất kì đàn ông, đàn bà, người già, người trẻ, không phân chia tôn giáo, đảng
phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên chống thực dân Pháp để cứu
Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng
cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải chống thực dân Pháp cứu nước.
Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, dân quân!
Giờ cứu nước đã đến. Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng để giữ gìn đất
nước. Dù phải gian lao kháng chiến, nhưng với một lòng kiên quyết hy sinh, thắng
lợi nhất định về dân tộc ta!
5

5

Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm! Kháng chiến thắng lợi muôn năm!”
9) NAQ đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và
thuộc địa của Lênin được miêu tả trong đoạn thơ của Chế Lam Viên?
Luận cương đến với Bác Hồ. Và Người đã khóc
Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin.
Bốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách gấp
Tưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tin.

Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc:
"Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi!"
Hình của Đảng lồng trong hình của Nước.
Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười,

THƠ CHÚC TẾT XUÂN GIÁP THÌN - 1964
Bắc Nam như cội với cành,
Anh em ruột thịt, đấu tranh một lòng.
Rồi đây thống nhất thành công,
Bắc Nam ta lại vui chung một nhà.
Mấy lời thân ái nôm na,
Vừa là kêu gọi, vừa là mừng xuân.

THƠ CHÚC TẾT XUÂN MẬU THÂN - 1968
Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua,
Thắng trận tin vui khắp nước nhà,
Nam Bắc thi đua đánh giặc Mỹ.
Tiến lên!
Toàn thắng ắt về ta!

THƠ CHÚC TẾT XUÂN KỶ DẬU - 1969
Nǎm qua thắng lợi vẻ vang,
Nǎm nay tiền tuyến chắc càng thắng to.
Vì độc lập, vì tự do,
Đánh cho Mỹ cút, đánh cho nguỵ nhào.
Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào,
Bắc-Nam sum họp, xuân nào vui hơn!
6


Chương II
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ CÁCH
MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC

1. Tháng 5 - 1941, BH cùng với TW Đảng khẳng định nhiệm vụ hàng đầu của

cách mạng là gì?:
“Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được
độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu
mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại
được”.
2. Mục tiêu của CM giải phóng dân tộc: CM giải phóng dân tộc nhằm đánh đổ ách
thống trị của CN thực dân, giành độc lập dân tộc và thiết lập chính quyền của nhân dân.
3. Tại sao HCM khẳng định CM phải có Đảng?
Trong tác phẩm Đường cách mệnh, Người khẳng định: “Trước hết phải có đảng
cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị
áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như
người cầm lái có vững thì thuyền mới chạy”.
4. Tư tưởng HCM về trường kỳ kháng chiến của dân tộc Việt Nam?
TL1: Kháng chiến trường kỳ gian khổ đồng thời lại phải tự lực cánh sinh. Trông
vào sức mình Cố nhiên sự giúp đỡ của các nước bạn là quan trọng, nhưng không được
ỷ lại, không được ngồi mong chờ người khác. Một dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ
ngời chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được độc lập.

TL2: THƠ CHÚC TẾT XUÂN ĐINH HỢI – 1947
Cờ đỏ sao vàng tung bay trước gió,
Tiếng kèn kháng chiến vang dậy non sông.
Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến,
Chí ta đã quyết, lòng ta đã đồng.
Tiến lên chiến sĩ! Tiến lên đồng bào!
7


Sức ta đã mạnh, người ta đã đông.
Trường kỳ kháng chiến, nhất định thắng lợi!
Thống nhất độc lập, nhất định thành công!

5. Bác Hồ nhận định về CM tháng 10 Nga: “Giống như mặt trời chói lọi CM tháng
Mười Nga chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu, hàng triệu người bị áp bức,
bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài ngưới chưa có cuộc CM nào có ý nghĩa to lớn và
sâu xa như thế”.
6. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc.
- Tính chất, nhiệm vụ và mục tiêu của cách mạng giải phóng dân tộc
- Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo con đường CMVS
- Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải do Đảng Cộng sản lãnh đạo
- Lực lượng của cách mạng giải phóng dân tộc bao gồm toàn dân tộc
- Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả
năng giành thắng lợi trước CMVS ở chính quốc
- Cách mạng GPDT phải được tiến hành bằng con đường cách mạng bạo lực














8


CHƯƠNG III

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ
CON ĐƯỜNG QUÁ ĐỘ LÊN CNXH Ở VIỆT NAM
1. Quan điểm của HCM về tính tất yếu của CNXH?
“Không có 1 lực lượng nào ngăn trở được mặt trời mọc. Không có 1 lực lượng nào
ngăn trở được XH loài người tiến lên. Không có 1 lực lượng nào ngăn trở CNXH, CNCS
phát triển”.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về những đặc trưng của CNXH?
- Một chế độ chính trị do nhân dân làm chủ
- Có nền KT phát triển cao gắn liền với sự PT của KHKT
- Không còn người bóc lột người
- Là một xã hội phát triển cao về văn hoá và đạo đức.
3. Mục tiêu của CMXH và cũng là mục tiêu phấn đấu của chủ tịch HCM là gì?
Mục tiêu chung và mục tiêu phấn đấu của Người là một, đó là độc lập, tự do cho
dân tộc, hạnh phúc cho nhân dân; đó là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta
hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
4. Trong Di chúc HCM viết về điều mong muốn cuối cùng của Người là gì?
“Điều mong muốn cuối cùng của tôi là; toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đoàn kết
phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam hoà bình thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu
mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng của thế giới”.
Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội 2002, tập 12, tr.512







9

CHƯƠNG IV
TƯ TƯỞNG HCM VỀ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

1) Hồ Chí Minh khẳng định Đảng CSVN mang bản chất của giai cấp công nhân.
Thể hiện:
 Sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân: giải phóng dân tộc và xây dựng CNXH
 Nền tảng lý luận, tư tưởng: chủ nghĩa Mac-Lenin
 Mục tiêu: hướng tới CNCS
 Tổ chức: Đảng tuân thủ một cách nghiêm túc chặt chẽ những nguyên tắc xây
dựng đảng kiểu mới của giai cấp vô sản
2) Vì sao Đảng CSVN phải có chủ nghĩa Mac-Lenin làm cốt?
“Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc
chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Mác-Lênin”.
“Đảng muốn vững phải có chủ nghĩa Mác-Lênin làm cốt, trong Đảng ai cũng phải
hiểu, ai cũng phải làm theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa như người không
có trí khôn, tàu không có bàn chỉ Nam”
3) Nhận định của Bác Hồ về tác hại của chủ nghĩa cá nhân?
“Một dân tộc, một Đảng và mỗi con người hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn,
không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi nếu lòng
dạ không còn trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”
4) Theo HCM thì xây dựng ĐCSVN phải xây dựng ở những nội dung nào?
- Xây dựng Đảng về tư tưởng, lý luận.
- Xây dựng Đảng về chính trị
- Xây dựng Đảng về tổ chức, bộ máy, công tác cán bộ.
- Xây dựng Đảng về đạo đức
5) HCM đã nêu ra những nguyên tắc nào trong tổ chức sinh hoạt Đảng?
- Tập trung dân chủ: nguyên tắc cơ bản trong xây dựng Đảng
- Tập thẻ lãnh đạo, cá nhân phụ trách
10

- Tự phê bình và phê bình
- Kỷ luật nghiêm minh, tự giác
- Đoàn kết thống nhất trong Đảng
6) Vấn đề đoàn kết trong Đảng được thể hiện trong Di chúc của chủ tịch Hồ Chí
Minh: “Đoàn kết là một truyền thống quý báu của Đảng của dân ta. Các đồng chí từ
trung ương đến chi bộ cần phải giữ gìn đoàn kết nhất trí trong Đảng như giữ gìn con
ngươi trong mắt mình”
7) Quan điểm Hồ Chí Minh về vai trò lãnh đạo CM của Đảng?
“Trước hết phải có Đảng cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức dân chúng,
ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và giai cấp vô sản mọi nơi. Đảng có vững cách
mệnh mới thành công,cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy”.
8) Quan điểm của Hồ Chí Minh về tự phê bình trong Đảng?
“Một Đảng giấu giếm khuyết điểm của mình là một đảng hỏng, một đảng có gan thừa
nhận khuyết điểm của mình,vạch ra những cái đó từ đâu mà có, xem xét rõ hoàn cảnh
sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm mọi cách sữa chữa khuyết điểm đó. Như thế mới là một
đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn và chân chính”
9) Mục đích lý tưởng của Đảng cầm quyền theo quan điểm HCM :
Theo HCM đảng ta không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của tổ quốc của nhân dân,
đó là mục tiêu, lý tưởng cao cả không bao giờ thay đổi trong suốt quá trình lãnh đạo của
cm Việt Nam.







11

CHƯƠNG V
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC
VÀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ
1. Theo HCM, phương châm của đại đoàn kết dân tộc là gì ?
Ta đoàn kết để đấu tranh cho thống nhất cho độc lập của tổ quốc, ta còn phải đoàn
kết để xây dựng nước nhà. Ai có tài, có đức, có sức, có lòng phụng sự tổ quốc và phục vụ
nhân dân thì ta đoàn kết với họ.
Phải đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, giải quyết hài hòa mối quan hệ
giai cấp-dân tộc để tập hợp lực lượng, không được phép bỏ sót một lực lượng nào.
2. Theo HCM để thực hiện đại đoàn kết toàn dân cần dựa trên cơ sở những điều
kiện nào?
- Kế thừa truyền thống yêu nước - nhân nghĩa – đoàn kết của dân tộc
- Khoan dung độ lượng, trân trọng phần thiện dù nhỏ nhất ở mỗi con người.
- Phải yêu dân, tin dân, dựa vào dân, đấu tranh vì hạnh phúc của ND  Lấy
dân làm gốc, coi CM là sự nghiệp của toàn dân.
3. Một số câu nói, bài thơ của HCM về tinh thần đoàn kết ?
Câu nói :
- « Đoàn kết là sống, chia rẽ là chết »
- « Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết
Thành công, thành công, đại thành công »
- “Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta. Đoàn kết chặt chẽ thì chúng ta nhất định có
thể khắc phục mọi khó khăn, phát triển mọi thuận lợi và làm tròn nhiệm vụ mà nhân dân
giao phó”.
- “Lúc nào dân ta đoàn kết muôn người người như 1 thì ta giữ được độc lập, tự do.
Trái lại lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn”.
Bài thơ Hòn đá, Con cáo va tổ ong,…


12

4. Các hình thức của mặt trận dân tộc thống nhất qua các thời kỳ ?
- Hội phản đế đồng minh Đông Dương 1930
- Mặt trận Nhân dân phản đế Đông Dương 1936
- Mặt trận Dân chủ Đông Dương 1938
- Mặt trận Dân tộc thống nhất phản đế Đông Dương 1939
- Mặt trân Việt Minh 1941
- Hội Liên Hiệp quốc dân Việt Nam 1946
- Mặt trận Liên việt 1951
- Mặt trận Dân tộc giải phóng miền nam Việt Nam 1960
- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam 1955,1977

13


CHƯƠNG VI
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ DÂN CHỦ VÀ
XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC CỦA DÂN, DO DÂN, VÌ DÂN
1) Từ khi Nhà nước ra đời đến nay đã ban hành mấy bản hiến pháp:
 Hiến pháp năm 1946
 Hiến pháp năm 1959
 Hiến pháp năm 1980
 Hiến pháp năm 1992
 Hiến pháp năm 2001
2) Nhà nước mang bản chất giai cấp công nhân thể hiện ở những đặc điểm nào?
 Nhà nước do Đảng Cộng Sản lãnh đạo
 Định hướng xã hội chủ nghĩa của sự phát triển đất nước
 Nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của nó là nguyên tắc tập trung dân
chủ
3) HCM cho rằng chúng ta cần đề phòng và khắc phục những tiêu cực trong
hoạt động của Nhà nước. Đó là những vấn đề gì?
- Đặc quyền, đặc lợi
- Tham ô, lãng phí, quan liêu
- Tư túng, chia rẽ, kiêu ngạo
4) Quan điểm HCM về những yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ công chức nhà
nước?
- Tuyệt đối trung thành với cách mạng.
- Hăng hái, thành thạo công việc, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ.
- Phải có mối liên hệ mật thiết với nhân dân.
- Cán bộ công chức là những người dám phụ trách, dám quyết đoán, dám chịu trách
nhiệm, nhất là trong những tình huống khó khăn, “thắng không kiêu, bại không nản”.
- Phải thường xuyên tự phê bình và phê bình, luôn luôn có ý thức và hành động vì sự

lớn mạnh, trong sạch của nhà nước.

14


CHƯƠNG VII
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC VÀ
XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI

1. Theo HCM thì việc học có vai trò như thế nào đối với bản thân và đất nước?
Chúng ta phải học, phải cố gắng học nhiều. Không chịu khó học thì không tiến bộ
được. Không tiến bộ thì thoái bộ. Xã hội càng đi tới, công việc càng nhiều, máy móc
càng tinh xảo. Mình không chịu học thì lạc hậu, mà lạc hậu là bị đào thải, tự mình đào
thải mình.
Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và
nhân dân, tổ quốc và nhân loại.
2. Tư tưởng HCM về vai trò của đạo đức:
- Cũng như sông có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn, cây phải có
gốc, không có gốc thì cây héo, người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì
tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân.
- Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là một việc to tát mà tự
mình không có đạo đức, không có căn bản, tự mình hủ hóa, xấu xa thì còn làm nổi việc
gì.
2. Quan Điểm của Bác về sự rèn luyện đạo đức trong Đảng:
Mỗi Đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thực sự cần
kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là
người lãnh đạo, người đày tớ thật trung thành của nhân dân.
3. Tư tưởng của HCM về bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau?
Thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó
khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào

tạo họ thành những người thừa kế, xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa hồng, vừa chuyên.
Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết.
(Theo Di Chúc).
15


CÂU HỎI TỰ LUẬN
1. Phân tích những đặc trưng của CNXH được xác định tại ĐHĐBTQ lần XI (có
sự kế thừa CN Mác – Lê nin, tư tưởng HCM)
Trả lời: Những đặc trưng của CNXH được xác định tại ĐHĐBTQ lần XI
- Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đây là đặc trưng tổng quát
nhất chi phối các đặc trưng còn lại, chính là mục tiêu của quá trình xây dựng XHCN mà
nhân dân ta hướng tới, là khát vọng của toàn thể dân tộc Việt Nam sau khi giành được
độc lập dân tộc.
- Do nhân dân làm chủ. Dân chủ XHCN là bản chất của chế độ ta, do vậy việc xây
dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ XHCN, bảo đảm tất cả quyền lực Nhà nước
thuộc về nhân dân là nhiệm vụ rất quan trọng, đồng thời mọi chủ trương chính sách của
Đảng phải xuất phát từ quyền thực tế của nhân dân.
- Có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản
xuất tiến bộ phù hợp. Khẳng định, sự trung thành với quy luật quan hệ sản xuất phù hợp
với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất mà các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác -
Lênin đã nêu ra.
- Có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc: tiếp tục kết hợp hài hòa giữa
những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hóa của nhân loại, xây
dựng một nền văn hóa thống nhất trong đa dạng, hướng tới mục tiêu làm cho văn hóa trở
thành sức mạnh nội sinh quan trọng trong quá trình phát triển đất nước.
- Con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn
diện. Xã hội XHCN mà nhân dân ta xây dựng là một xã hội tất cả vì con người, bởi
CNXH đồng nghĩa với chủ nghĩa nhân văn, nhân đạo, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ:
muốn xây dựng CNXH thì trước hết phải có con người XHCN.

- Các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp
nhau cùng phát triển: thể hiện tính ưu việt trong thực hiện chính sách dân tộc, giải quyết
đúng các quan hệ dân tộc trong quốc gia đa dân tộc của Đảng và Nhà nước ta. Quan điềm
này đã phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc, chống lại âm mưu chia rẽ dân tộc
của các thế lực thù địch.
16


- Có Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân
dân Do Đảng Cộng sản lãnh đạo: nhà nước gắn bó chặt chẽ với nhân dân, thực hiện đầy
đủ quyền dân chủ của nhân dân, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của nhân dân và chịu sự
giám sát của nhân dân. Khẳng định sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản đối với nhà nước
pháp quyền XHCN, Đảng đại diện cho ý chí, nguyện vọng của toàn thể dân tộc.
- Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới. Tiếp tục khẳng định,
vận dụng sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí minh về thực
hiện đường lối đối ngoại. Đảng ta luôn khẳng định Việt Nam luôn là bạn là đối tác tin cậy
của các nước trong cộng đồng quốc tế…Trên nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi, tôn
trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau. Góp phần từng bước nâng cao vị
thế, uy tín của đất nước trong cộng đồng quốc tế.

2. Phân tích TTHCM về những nguyên tắc XD ĐCS VN?
Trả lời: TTHCM về những nguyên tắc XD ĐCS VN
+ Tập trung dân chủ
Đây là nguyên tắc cơ bản trong xây dựng Đảng. Tập trung trên nền tảng dân chủ,
dân chủ dưới sự chỉ đạo của tập trung.
Tập trung là thống nhất về tư tưởng, tổ chức, hành động. Thiểu số phục tùng đa số,
cấp dưới phục tùng cấp trên, đảng viên chấp hành nghị quyết của tổ chức Đảng.
Dân chủ là tất cả mọi người được tự do bày tỏ ý kiến của mình, góp phần tìm ra
chân lý. Phải phát huy dân chủ nội bộ nếu không sẽ suy yếu từ bên trong.
+ Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách

Tập thể lãnh đạo vì, nhiều người thì thấy hết mọi việc, hiểu hết mọi mặt của vấn đề,
có nhiều kiến thức, tránh tệ bao biện, quan liêu, độc đoán, chủ quan.
Cá nhân phụ trách vì, “Việc gì đã bàn kỹ lưỡng rồi, kế hoạch định rõ ràng rồi, thì
cần phải giao cho một người hoặc một nhóm ít người phụ trách kế hoạch đó mà thi hành.
Như thế mới có chuyên trách, công việc mới chạy”, tránh bừa bãi, lộn xộn, vô chính phủ
dễ hỏng việc.
Phải khắc phục tệ độc đoán, chuyên quyền, đồng thời chống cả tình trạng dựa dẫm
17


tập thể, không dán quyết đoán, không dám chịu trách nhiệm.
+ Tự phê bình và phê bình:
Đây là nguyên tắc sinh hoạt đảng, là quy luật phát triển đảng
Mục đích của tự phê bình và phê bình là để làm cho phần tốt trong mỗi con người,
mỗi tổ chức nảy nở như hoa mùa xuân, phần xấu mất dần đi.
Thái độ, phương pháp tự phê bình và phê bình được Hồ Chí Minh nêu rõ: Phải tiến
hành thường xuyên như người ta rửa mặt hàng ngày; phải thẳng thắn, chân thành, trung
thực, không nể nang, không giấu diếm và cũng không thêm bớt khuyết điểm; “phải có
tình đồng chí yêu thương lẫn nhau”, tránh lợi dụng phê bình để nói xấu nhau, bôi nhọ
nhau, đả kích nhau
+ Kỷ luật nghiêm minh và tự giác
Sức mạnh của một tổ chức cộng sản và mỗi đảng viên bắt nguồn từ ý thức tổ chức
kỷ luật nghiêm minh và tự giác.
Nghiêm minh là thuộc về tổ chức đảng, kỷ luật đối với mọi đảng viên không phân
biệt. Mọi đảng viên đều bình đẳng trước Điều lệ Đảng.
Tự giác là thuộc về mỗi cá nhân cán bộ đảng viên đối với Đảng. Kỷ luật này do lòng
tự giác của họ về nhiệm vụ đối với Đảng.
+ Đoàn kết thống nhất trong Đảng
Theo Hồ Chí Minh: “Đoàn kết là truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng ta, của
nhân dân ta phải giữ gìn sự đoàn kết trong Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”.

Cơ sở để đoàn kết nhất trí trong Đảng chính là đường lối, quan điểm của Đảng, điều lệ
Đảng.







18


3. Phân tích hai tư tưởng của CT HCM trong câu nói sau:
Đoàn kết đoàn kết, đại đoàn kết
Thành công, thành công, đại thành công
Trả lời:
- Đại đoàn kết dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề có ý nghĩa chiến lược,
cơ bản, nhất quán và lâu dài, xuyên suốt tiến trình cách mạng.
- Trong từng thời kỳ, từng giai đoạn cách mạng, đại đoàn kết luôn là vấn đề sống
còn, quyết định thành bại của cách mạng
+ Đoàn kết làm ra sức mạnh: “Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta. Đoàn kết chặt
chẽ thì chúng ta nhất định có thể khắc phục mọi khó khăn, phát triển mọi thuận lợi và làm
tròn nhiệm vụ mà nhân dân giao phó”.
+ Đoàn kết là điểm mẹ: “Điểm này mà thực hiện tốt thì đẻ ra con cháu đều tốt”.
+ Đoàn kết là then chốt của thành công.
- Theo Hồ Chí Minh, đại đoàn kết là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, của
cách mạng. Do đó cần được quán triệt trong mọi đường lối, chủ trương, trong hoạt động
thực tiễn của Đảng.
- Đại đoàn kết dân tộc còn là nhiệm vụ hàng đầu của mọi giai đoạn cách mạng và
của toàn dân tộc. Bởi vì cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, do quần

chúng và vì quần chúng. Đảng có nhiệm vụ thức tỉnh, tập hợp, hướng dẫn quần chúng
đấu tranh một cách tự giác, có tổ chức tạo thành sức mạnh to lớn trong cuộc dấu tranh vì
ĐLDT, tự do cho nhân dân và hạnh phúc cho con người.
- Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân.
- Đảng Cộng sản Việt Nam vừa là thành viên của Mặt trận, vừa là lực lượng lãnh
đạo, xây dựng khối đoàn kết.
- Đoàn kết dân tộc gắn liền với đoàn kết quốc tế.
Câu nói đã thể hiện rất rõ tư tưởng đại đoàn kết toàn dân, đại đoàn kết quốc tế
cũng như niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Đoàn kết ở đây được hiểu là đoàn kết trong nội bộ ĐCSVN, đoàn kết trong nhân dân và
rộng hơn nữa là đại đoàn kết quốc tế
19


"Thành công, thành công, đại thành công" đây là kết quả tất yếu của khối đoàn kết,
khi sức mạnh đoàn kết được hợp nhất thì kết quả thành công sẽ nối tiếp nhau, chính nhờ
khối đoàn kết dân tộc đã giúp dân tộc ta giành được thắng lợi trong hai cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.
Ngày nay Đảng ta tiếp tục thực hiện chính sách đại đoàn kết để xây dựng chủ
nghĩa xã hội, góp phần xây dựng nước ta trở thành nước dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng, văn minh.
 Liên hệ bản thân: tự liên hệ

4. Thế nào là Nhà nước CD, DD và vì dân theo quan điểm HCM? Là SV anh chị
làm gì để thực hiện quyền là chủ và làm chủ của mình?
Trả lời: Nhà nước CD, DD và vì dân theo quan điểm HCM
 Nhà nước của dân
- Quan điểm nhất quán của Hồ Chí Minh là tất cả mọi quyền lực trong Nhà nước
và trong xã hội đều thuộc về nhân dân.
Điều 1 Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (Năm 1946) nói: “Tất cả

quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam, không phân biệt nòi giống, gái
trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn giáo”.
- Nhân dân có quyền quyết định những vấn đề liên quan đến vận mệnh quốc gia,
dân tộc. Nhân dân có quyền bãi miễn những đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân
dân nếu họ không xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân.
- Nhà nước của dân thì dân là chủ, người dân được hưởng mọi quyền dân chủ, có
quyền làm những việc pháp luật không cấm và có nghĩa vụ chấp hành nghiêm chỉnh Hiến
pháp và pháp luật. Đồng thời, là người chủ cũng phải thể hiện năng lực, trách nhiệm làm
chủ của mình.
b. Nhà nước do dân
- Nhà nước do dân lập nên, do dân ủng hộ, dân làm chủ.
20


Nhiệm vụ của những người cách mạng là phải làm cho dân hiểu, làm cho dân giác
ngộ để nâng cao được trách nhiệm làm chủ, nâng cao được ý thức trách nhiệm chăm lo
xây dựng nhà nước của mình.
- Hồ Chí Minh yêu cầu tất cả các cơ quan nhà nước là phải dựa vào dân, liên hệ
chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự kiểm soát của nhân dân.
c. Nhà nước vì dân
- Nhà nước lấy lợi ích chính đáng của nhân dân làm mục tiêu, tất cả đều vì lợi ích
của nhân dân, ngoài ra không có bất cứ một lợi ích nào khác.
- Mọi đường lối, chính sách đều chỉ nhằm đưa lại quyền lợi cho dân.
“Việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm,
Việc gì có hại đến dân ta phải hết sức tránh”
- Theo Người, từ Chủ tịch nước đến công chức bình thường đều phải làm công bộc,
làm đầy tớ cho nhân dân chứ không phải “làm quan cách mạng” để “đè đầu cưỡi cổ nhân
dân”.
 Liên hệ bản thân: tự liên hệ

5. Phân tích những chuẩn mực đạo đức cơ bản mà chủ tịch HCM đã đưa ra và vận
dụng bản thân?
Trả lời: Những chuẩn mực đạo đức cơ bản mà chủ tịch HCM đã đưa ra:
* Trung với nước, hiếu với dân
“Trung” và “Hiếu” là những khái niệm cũ trong tư tưởng đạo đức truyền thống Việt
Nam và phương Đông, là phẩm chất đạo đức bao trùm nhất: “Trung với vua, hiếu với cha
mẹ”.
Trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, trung
thành với con đường đi lên của đất nước; là suốt đời phấn đấu cho Đảng, cho cách mạng.
Hiếu với dân thể hiện ở chỗ thương dân, tin dân, phục vụ nhân dân hết lòng. Do vậy,
phải gần dân, kính trọng và học tập nhân dân, phải dựa vào dân và lấy dân làm gốc.
*Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
21


Đây là phẩm chất đạo đức gắn liền với hoạt động hàng ngày của mỗi người, là đại
cương đạo đức Hồ Chí Minh.
Cần là siêng năng, chăm chỉ; lao động có kế hoạch, có hiệu quả, có năng suất cao
với tinh thần tự lực cánh sinh.
Kiệm là tiết kiệm (tiết kiệm thời gian, tiết kiệm công sức, tiết kiệm của cải…) của
nước của dân; “không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi”, không phô trương hình
thức, không liên hoan, chè chén lu bù.
Liêm là luôn tôn trọng của công và của dân. Phải “trong sạch, không tham lam” tiền
của, địa vị, danh tiếng, sung sướng.
Chính: Không tà, thẳng thắn, đứng đắn. Thể hiện qua 3 mối quan hệ: với mình, với
người, với việc.
Cần, kiệm, liêm, chính là tứ đức không thể thiếu được ở mỗi con người.
Chí công vô tư, là không nghĩ đến mình trước, chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì đồng
bào. Thực hành chí công vô tư là nêu cao chủ nghĩa tập thể, nâng cao đạo đức cách mạng,
quét sạch chủ nghĩa cá nhân.

* Thương yêu con người, sống có tình nghĩa
Có phạm vị rất rộng lớn, đó là tình thương bao la dành cho những người cùng khổ,
những người lao động bị áp bức, bóc lột không phân biệt màu da, dân tộc.
Nghiêm khắc với mình, độ lượng với người khác; phải có tình nhân ái với cả những
ai có sai lầm, đã nhận rõ và cố gắng sửa chữa, đánh thức những gì tốt đẹp trong mỗi con
người.
* Có tinh thần quốc tế trong sáng
- Tôn trọng, hiểu biết, thương yêu và đoàn kết với giai cấp vô sản toàn thế giới, với
tất cả các dân tộc và nhân dân các nước, với những người tiến bộ trên toàn cầu, chống lại
mọi sự chia rẽ, hằn thù, bất bình đẳng và phân biệt chủng tộc; chống chủ nghĩa dân tộc
hẹp hòi, sô vanh, chủ nghĩa bành trướng, bá quyền.
- Người khẳng định: “Bốn phương vô sản đều là anh em”; giúp bạn là tự giúp mình;
thắng lợi của mình cũng là thắng lợi của nhân dân thế giới.
 Liên hệ bản thân: tự liên hệ
22



6. Quan điểm của HCM về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới? (VDBT)
Trả lời: Những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới:
- Nói đi đôi với làm, nêu gương về đạo đức
+ Nói đi đôi với làm được Hồ Chí Minh coi là nguyên tắc quan trọng bậc nhất trong
xây dựng một nền đạo đức mới.
Đối với mỗi người, lời nói phải đi đôi với việc làm thì mới đem lại hiệu quả thiết
thực cho chính bản thân và có tác dụng đối với người khác. Nếu nói nhiều, làm ít, nói mà
không làm, hơn nữa, nói một đằng, làm một nẻo thì chỉ đem lại hiệu quả phản tác dụng
mà thôi. Nói mà không làm gọi là đạo đức giả.
+ Nêu gương về đạo đức: Hồ Chí Minh khẳng định “Nói chung thì các dân tộc
phương Đông đều giàu tình cảm, và đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn
một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Nói đi đôi với làm phải gắn với nêu gương về đạo

đức.
Hồ Chí Minh cho rằng, trong việc xây dựng một nền đạo đức mới, đạo đức cách
mạng phải đặc biệt chú trọng đạo làm gương. “Lấy gương người tốt, việc tốt để hàng
ngày giáo dục lẫn nhau là một cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức
cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”
Nêu gương về đạo đức phải diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi: Trong gia đình; trong nhà
trường; trong tổ chức; trong xã hội …
- Xây đi đôi với chống
+ Xây dựng đạo đức mới là phải giáo dục những phẩm chất, những chuẩn mực đạo
đức mới cho con người Việt Nam trong thời đại mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Bên
cạnh đó, phải không ngừng chống lại những cái xấu, cái sai, cái vô đạo đức. Xây đi đôi
với chống, muốn chống phải xây, chống nhằm mục đích xây.
+ Để xây và chống có kết quả phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi đấu
tranh cho sự trong sạch, lành mạnh về đạo đức, phải kiên quyết loại trừ chủ nghĩa cá
nhân.
- Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
23


+ Một nền đạo đức mới chỉ có thể được xây dựng trên cơ sở sự tự giác tu dưỡng đạo
đức của mỗi người.
+ Theo Hồ Chí Minh, đã là người thì ai cũng có chỗ hay, chỗ dở, chỗ tốt, chỗ xấu, ai
cũng có thiện, có ác ở trong mình. Vấn đề là dám nhìn thẳng vào mình, thấy rõ cái hay,
cái tốt, cái thiện để phát huy, thấy cái xấu, cái dở để mà quyết tâm khắc phục, không tự
lừa dối, huyễn hoặc.
+ Đối với mỗi người, việc tu dưỡng đạo đức phải thực hiện trong mọi hoạt động
thực tiễn, trong mọi quan hệ xã hội, phải chăm lo tu dưỡng đạo đức như việc rửa mặt
hàng ngày. Phải làm kiên trì, bền bỉ, suốt đời. Bởi vì: “Đạo đức cách mạng không phải
trên trời sa xuống, nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố.
Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.

 Liên hệ bản thân: tự liên hệ
 Ghi chú:
- Phần câu trắc nghiệm có trong ngân hàng 50 - 60%, còn lại trong giáo trình. Trong
ngân hàng trắc nghiệm đã gởi (514 câu), câu có hai đáp án trở lên và không có đáp án
không phải học.
- Phần câu trả lời ngắn gọn và tự luận làm trên giấy thi, các bạn viết ngắn gọn, trình bày
dễ hiểu trên 2 tờ giấy (có sẵn). Bạn nào xin thêm giấy làm bài sẽ không chấm điểm phần
giấy thêm đó.