Những kiến thức chung về nghệ thuật gỗ Lũa docx

Những kiến thức chung
về nghệ thuật gỗ Lũa

Gỗ lũa nghệ thuật có một vị thế vững chắc trong lịch sử các
loại hình nghệ thuật tạo hình của Trung Quốc. Nó là loại
hình nghệ thuật vừa “Cũ” mà lại vừa “Mới”. Nói “Mới”
bởi vì sự phát triển mạnh mẽ của nó trong những năm gần
đây, (được nhiều người biết đến), ”Cũ” bởi nó đã trải qua
nhiều biến động và có một lịch sử phát triển lâu dài.

Năm 1982, người ta đã tìm thấy một tác phẩm gỗ lũa có tên
gọi là “Ác Quỷ” trong một ngôi mộ cổ đời nhà Chu. Người
dân lao động xưa thường sử dụng rễ cây và gốc tre (trúc) để
tạo nên nhưng hình tượng nghệ thuật như rồng, phượng, mặt
người… và tạo nên cả những vật dụng phục vụ cuộc sống
hàng ngày như bàn ghế, khay, bình đựng nước….Những năm
gần đây, gỗ Lũa phát triển rất mạnh ở Trung Quốc. Họ có
những nghệ nhân nổi tiếng, những hiệp hội bao gồm các
công ty chế tác gỗ lũa xuất khẩu và những giải thưởng
thường niên dành riêng cho các tác phẩm gỗ Lũa xuất
sắc.Gỗ Lũa Trung Quốc rất mạnh trong việc tạo hình, dạng
điêu khắc gỗ lũa, đặc biệt là trong các hình tượng về người
(La Hán, Đạt Ma, Quan Âm…) và con vật (đại bàng). Cách
họ chọn dáng lũa để tạo hình và tay nghể điêu khắc thật tuyệt
vời.

Gỗ Lũa ở Việt Nam
mới phát triển từ khoảng mươi, mười lăm năm nay và sôi
động trong vài năm gần đây. Mặc dù không mạnh và phổ

biến bằng các loại hình khác như chơi Đá Cảnh, Cây Thế,
Phong lan, Cá cảnh nhưng gỗ Lũa vẫn có một dòng chảy
riêng của nó và ngày càng được nhiều người biết đến. Có thể
nói ,với nhiều người, gỗ Lũa vừa gần gũi lại vừa xa lạ.Gần
gũi vì xuât thân giản dị của nó, xa lạ vì giá trị nghệ thuật và
thương mại của nó Một trong những yếu tố sống còn đối với
gỗ Lũa đó là nguyên liệu. Để hình thành được Lũa phải trải
qua một quá trình kéo dài hàng trăm, thậm chí hàng nghìn
năm. Tuổi của Lũa có thể sánh với đồ cổ. Lũa không chỉ có ở
những cây có Lõi Cứng mà nó còn có ở cả những loại cây có
Vỏ Cứng nữa. Có nhiều loại cây Hóa Ruột, tức lõi bị hủy
hoại hoàn toàn nhưng phần bìa còn lại lại tạo nên Lũa khá
đẹp. Như vậy có thể nói Lũa là phần (không hẳn chỉ là gốc,
rễ mà cả thân, cành cây ) không thể bị phá hủy (trong các
điều kiện tự nhiên) của cây đã chết. Tuy vậy người chơi lũa
thường chơi cả lũa Nu (hay Lu,Lú?) Đó là những u, bướu
của các loại cây gỗ rất cứng, điển hình như cây gỗ Nghiến.
Không biết người ta lấy những u, bướu này khi cây còn sống
hay đã chết và có nên xếp nó là Lũa không nữa? Các loại cây
khác nhau thì có Lũa khác nhau và trong các điều kiện tự
nhiên khác nhau lại hình thành nên những dạng Lũa khác
nhau. Mỗi một địa phương có thế mạnh về 1 loại gỗ Lũa tiêu
biểu cho địa phương đó. Ví dụ như Gù Hương ở Hòa Bình;
Nhội ở rừng Cúc Phương (Ninh Bình); Hoàng Đàn ở Hà
Giang,Tuyên Quang; gỗ Trai ở Quảng Nam,g ỗ Hương ở các
tỉnh phía Nam…