199 bài và đoạn văn hay lớp 9 (108,109,110)

Đề108:Phântíchkhổđầutiêntrongbàithơ‘’Sangthu’’củaHữuThỉnh.
Bàilàm:
“Sangthu”làmộtángthơxinhxắndângtặngNàngThucủamộtthinhânmộtthinhânyêuquý
mùathunhưbaothinhânkhácHữuThỉnh.Bàithơcókhổthơmởđầuthậthay:
“Bỗngnhậnrahươngổi
Phảvàotronggióse
Sươngchùngchìnhquangõ
Hìnhnhưthuđãvề”.
Nhữngcâuthơmởđầubàigiảndịđếnbấtngờ:
“Bỗngnhậnrahươngổi
Phảvàotronggióse”.
“Bỗng”làbỗngnhiên,làbấtngờ,bấtchợt.Đặtchữ‘’bỗng”ởđầukhổthơ,đầubàithơđểtấtcả
giácquancủatađượcđánhrộng,phảigiậtmìnhmàchúýđónnhậnmọibiếnđổicủađấttrời.
Biếnđổiđầutiênthuhútsựchúýcủanhàthơlàmùihươngnồngnàncủatráiổichínthơm
lừng.Ổiđãbắtđầuủmìnhđềchíntựbaogiờvàcũnglặnglẽtỏahươngtựbaogiờnhưngvào
khoảnhkhắcnàyhươngổimớiđủnồngnànđểtạoramộtsựlantỏanhưvậytrongkhônggian.
Thứhươngthơmấylạilantỏatronglàngiósenhènhẹrenrét.“Gióse”làgióheomay,chúng
đếnvớinhângianvàomỗidịpđầuthulàmtêtê,gaigainhữngcánhtaytrầnmềmmại.Trước
CáchMạng,XuânDiệuđãtừngmanggióseđếnchongườiđọcvớinhữngthoángrùngmìnhớn
lạnh:“Nhữngluồngrunrẩyrungrinhlá”.NhưngcâuthơcủaHữuThỉnhlạidắtmùathuđếnbên
taêmái,dịudàngbiếtbao.Viếtvềnhữnglànsươngmùathu,nhàthơcũngcócáchviếtthật
duyêndáng:“Sươngchùngchìnhquangõ”.“Chùngchình”làcốýlàmchậmlại.Thủphápnhân
hóađãbiếnsươngthànhnhữngcôbé,cậubénghịchngợmđungđưanáumìnhtrongngõxóm,
chùngchìnhchẳngmuốntanđi.
Làngquêyêumếndìubướcchânthinhânđitừhươngổiđếngióse…Rồikhilạcgiữalànmây
sớmchùngchìnhthìnhàthơkhôngnénnổiniềmxúcđộng,ôngkhekhẽthìthầm:“Hìnhnhưthu
đãvề”.Từ“hìnhnhư”diễntảtâmtrạngngỡngàngbănkhoănrấttinhtếcủanhàthơkhingỡ
ngàngnhậnra“thuđãvề”.
Khổthơđầutiêncủabàithơ“Sangthu”đặcbiếtdịudàngtinhtế,nódiễntảnhữngbiếnđổitinh
vicủađấttrờivàlòngngườitrongthờikhắcgiaomùađượcchờđợirấtnhiềutrongnăm:từhạ
chuyểnsangthu.Khổthơđãgópphầnquantrọngtạonênthơ“Sangthu”,mộtángthơthu

duyêndángvàtàitìnhtrongthiđềmùathuquenthuộccủavănhọcViệtNam.
Đề109:HaicâuthơcuốitrongthơSangthucủaHữuThỉnhđãđểlạitronglòngngười
đọcnhiềuliêntưởngkháthúvị.Emhãyviếtđoạnvănđểlàmrõnhậnđịnhđó.
Bàilàm:
HaicâuthơcuốicùngtrongbàithơSangthucủaHữuThỉnhgợichotanhiềusuynghĩ,liên
tưởngthúvị.“Sấmcũngbớtbấtngờ.Trênhàngcâyđứngtuổi”.Giọngthơtrầmhẳnxuống,câu
thơkhôngđơnthuầnchỉlàgiọngkể,làsựcảmnhậnmàcònlàsựsuynghĩchiêmnghiệmvề
đờingười.Mùathucủathiênnhiênhay“mùathu”củamỗiconngười?Nhìncảnhvậtbiến
chuyểnkhithumớibắtđầu,HữuThỉnhnghĩđếncuộcđờikhiđã“đứngtuổi”.Phảichăngmùa
thucủađờingườilàsựkhéplạinhữngthángngàysôinổivớinhữngbấtthừơngcủatuổitrẻvà
mởramộtmùamới,mộtkhônggianmới,yêntĩnh,trầmlắnghơn.Haihìnhảnh“sấm”và“hàng
câyđứngtuổi”vừacóýnghĩatảthựcvừacóýnghĩatượngtrưngchothấymộtHữuThỉnhrất
đỗitinhtế,nhạybéntrongcảmnhậnvàliêntưởng.Mùathuthườngkhôngrạorực,ấmấpnhư
mùaxuân.khôngsôiđộngrộnràngnhưmùahạ,haylạnhlẽo,thêlươngnhưmùađông.Thu
đếnrấtnhẹnhàngvàđirấtlặnglẽ.Thukhôngđánhthứctabằngnhữngâmthanhvangđộng,
màusắclộnglẫy,hươngvịngạtngàomàgieovàolòngtanhữngthoángxaođộng,mơmàng,
gợitrongtanhữngsuynghĩsâuxavềcuộcsống.Cólẽvìthếmàthơthu,trongđócóSangthu
củaHữuThỉnhrấtgiàuýnghĩa.
Đề110:Sựbiếnđổicủađấttrờisangthu(bàithơSangthuHữuThỉnh)đượctácgiả
cảmnhậnbắtđầutừđâuvàgợitảquanhữnghìnhảnh,hiệntượnggì?Tâmtrạngcủa
nhàthơđượcbộclộnhưthếnào?
Bàilàm:
Sựbiếnđổicủađấttrờisángthuđượccảmnhậnquanhữnghìnhảnhhiệntượngthậtquen
thuộc,giảndị.Nhữngcảmnhậntinhtếvềthiênnhiênđãthểhiệnrấtrõtâmtrạngcủanhàthơ.
Nhữngcảmnhậnđóbắtđầutừ“hươngổi”nồngnànquyếnrũ:
“Bỗngnhậnrahươngổi
Phảvàotronggióse”.
Câuthơđượcđảotrậttựtừđểtừ“bỗng”đựơcđưalênđầunhấnmạnhsựngạcnhiên,bấtngờ
đầythúvịcủatácgiảkhiôngnhậnrahươngổiđầuthu.Hươngthơmấyrấtđậm,rấtnồngnàn
cóvậymớitạorasúclantỏamạnhmẽđếnmứccóthể“phả”vàokhônggian.Lànhươngấyào

vàolàngiósebuổisớm.Đâylàloạigióđặctrưngcủamùathu:gióheomayseselànhlạnh.Cái
“se”củagiócànglàmnổibậtmùihươngnồngnànấmápcủaổichín.Cùngvới“hươngổi”,“gió
se”nhàthơcònkhẽnhậnrabaonhiêulàthayđổiquanhmình:
“Sươngchùngchìnhquangõ
Hìnhnhưthuđãvề”.
Sươngcũnglàmộthiệntượngquenthuộcmỗikhithuvề.Sương“chùngchình”quangõnhư
muốncốýchầmchậmlưutrongngõxómchẳngmuốnvềtrời.Vậylàsaonhỉ!“Hìnhnhưthuđã
về”rồithìphải.Từ“hìnhnhư”diễntảtâmtrạngngỡngàng,bănkhoănrấttinhtếcủanhàthơkhi
“bỗng”nhậnracáitinlànhmàthiênnhiênmangtới:“thuđãvề”