Nhận thức về quốc phòng , an ninh của đảng cộng sản việt nam thời kỳ đổi mới (từ đại hội VI đến đại hội XIII)

lOMoARcPSD|17160101

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TPHCM
------oOo-----

TIỂU LUẬN
Đề Tài
Nhận thức về quốc phòng , an ninh cỉa Đảng Cộng sản Việt Nam
thời kỳ đổi mới (từ Đại hội VI đến Đại hội XIII)

GVHD: Ths Lê Quang
Chung


lOMoARcPSD|17160101

1

1.Hoàn cảnh lịch sử và những yêu cầu đặt ra trên lĩnh vực quốc phòng , an ninh
khi bước vào thời kì đổi mới
1.1.Hồn cảnh lịch sử
Năm 1986, nền kinh tế Việt Nam rơi vào khủng hoảng trầm
trọng do cơ chế quản lý quan liêu bao cấp, lại bị các nước bao
vây cấm vận. Đã vậy, nguồn viện trợ từ Liên Xô và các nước
XHCN cũng bị cắt giảm. Đời sống của nhân dân vơ cùng khó
khăn.
Trong bối cảnh cuộc cách mạng khoa học-kỹ thuật đang phát
triển mạnh, xu thế đối thoại trên thế giới đang dần thay thế xu

thế đối đầu. Đổi mới đã trở thành xu thế của thời đại. Liên Xô
và các nước xã hội chủ nghĩa đều tiến hành cải tổ sự nghiệp
xây dựng chủ nghĩa xã hội. Việt Nam đang bị các đế quốc và
thế lực thù địch bao vây, cấm vận và ở tình trạng khủng
hoảng kinh tế- xã hội. Lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng
đều khan hiếm; lạm phát tăng 300% năm 1985 lên 774% năm
1986. Các hiện tượng tiêu cực, vi phạm pháp luật, vượt biên
trái phép diễn ra khá phổ biến. Đổi mới đã trở thành đòi hỏi
bức thiết của tình hình đất nước.
Đại hội khẳng định, chính sách xã hội bao trùm mọi mặt của
cuộc sống con người, cần có chính sách cơ bản, lâu dài, xác
định được những nhiệm vụ, phù hợp với yêu cầu, khả năng
trong chặng đường đầu tiên. Bốn nhóm chính sách xã hội là:
Kế hoạch hóa dân số, giải quyết việc làm cho người lao động.
Thực hiện công bằng xã hội, bảo đảm an tồn xã hội, khơi
phục trật tự, kỷ cương trong mọi lĩnh vực xã hội. Chăm lo đáp
ứng các nhu cầu giáo dục, văn hóa, bảo vệ và tăng cường sức
khỏe của nhân dân. Xây dựng chính sách bảo trợ xã hội.
Đề cao cảnh giác, tăng cường khả năng quốc phòng và an
ninh của đất nước, quyết đánh thắng kiểu chiến tranh phá hoại
1


lOMoARcPSD|17160101

2

nhiều mặt của địch, bảo đảm chủ động trong mọi tình huống
để bảo vệ Tổ quốc.
Đối ngoại góp phần quan trọng vào cuộc đấu tranh của nhân

dân thế giới vì hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ
nghĩa xã hội, tăng cường tình hữu nghị và hợp tác tồn diện
với Liên Xơ và các nước xã hội chủ nghĩa; bình thường hố
quan hệ với Trung Quốc vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì
hịa bình ở Đơng Nam Á và trên thế giới. Kết hợp sức mạnh
của dân tộc với sức mạnh của thời đại, phấn đấu giữ vững hồ
bình ở Đơng Dương, Đơng Nam Á và trên thế giới, tăng
cường quan hệ đặc biệt giữa ba nước Đơng Dương, quan hệ
hữu nghị và hợp tác tồn diện với Liên Xô và các nước trong
cộng đồng xã hội chủ nghĩa.
Xây dựng và tổ chức thực hiện một cách thiết thực, có hiệu
quả các chính sách xã hội. Bảo đảm nhu cầu củng cố quốc
phòng và an ninh. Năm phương hướng lớn phát triển kinh tế
là: Bố trí lại cơ cấu sản xuất; điều chỉnh cơ cấu đầu tư xây
dựng và củng cố quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa; sử dụng
và cải tạo đúng đắn các thành phần kinh tế; đổi mới cơ chế
quản lý kinh tế, phát huy mạnh mẽ động lực khoa học kỹ
thuật; mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại. Đại
hội VI nhấn mạnh: “Tư tưởng chỉ đạo của kế hoạch và các
chính sách kinh tế là giải phóng mọi năng lực sản xuất hiện
có, khai thác mọi khả năng tiềm tàng của đất nước và sử dụng
có hiệu quả sự giúp đỡ quốc tế để phát triển mạnh mẽ lực
lượng sản xuất đi đôi với xây dựng và củng cố quan hệ sản
xuất xã hội chủ nghĩa”

2


lOMoARcPSD|17160101

3

1.2.Những khó khăn và thuận lợi do thế giới và trong nước mang lại
a. Thuận lợi
Sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành sáng suốt, quyết liệt, hiệu quả
của Đảng, Nhà nước, nhất là trong phát triển kinh tế - xã hội,
giữ vững an ninh, quốc phòng, phòng, chống tham nhũng,
tiêu cực, lãng phí, chủ động ứng phó ,thời cơ trong giữ vững
hịa bình, ổn định, hợp tác, phát triển, đẩy lùi nguy cơ chiến
tranh. Đây chính là thời điểm tốt cho chúng ta phát huy lợi
thế, tính ưu việt của chế độ, sự thơng minh, tính năng động,
sáng tạo, khát vọng vươn lên của con người, dân tộc Việt
Nam để đi tắt, đón đầu, huy động cao độ nguồn lực, nâng cao
sức mạnh mềm, phát huy sức mạnh tổng hợp vào sự nghiệp
xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, Chúng ta có điều kiện để lựa chọn
những sách lược hợp lý, thực hiện “dĩ bất biến, ứng vạn
biến”, không bị chi phối trong quan hệ quốc tế, giảm sức ép
của các nước lớn; đẩy mạnh quan hệ hợp tác trong các vấn đề
địa chiến lược để kiềm chế, đẩy lùi âm mưu, hành động vi
phạm chủ quyền, lãnh thổ, sự chống phá của các thế lực thù
địch nhằm can thiệp công việc nội bộ, thực hiện “diễn biến
hịa bình” phá hoại chế độ xã hội chủ nghĩa. Chúng ta cũng có
những điều kiện thuận lợi hơn để tiếp cận nguồn vốn và công
nghệ đa dạng, tranh thủ thị trường, tham gia vào mạng lưới
sản xuất và chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, tạo sức đột
phá mới trong phát triển kinh tế - xã hội gắn với tăng cường
tiềm lực, sức mạnh quốc phòng, an ninh. Mặt khác, chúng ta
cũng có thêm nhiều điều kiện thuận lợi để tham gia ngày càng
tích cực, hiệu quả hơn vào việc giải quyết những vấn đề tồn
cầu, như: gìn giữ hịa bình, phịng, chống thiên tai, dịch bệnh,

những vấn đề an ninh phi truyền thống
b. Khó khăn
Bên cạnh những thuận lợi, sự nghiệp quốc phòng, an ninh,
bảo vệ Tổ quốc của chúng ta cũng đang phải đối mặt với
3


lOMoARcPSD|17160101

4

nhiều khó khăn, thách thức, nhất là trong giữ vững an ninh
chính trị, xử lý bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biển đảo, bảo đảm
mơi trường hịa bình, ổn định cho phát triển, bảo vệ chế độ xã
hội chủ nghĩa. Sự gia tăng chủ nghĩa đơn phương và quan hệ
“bất thường” của các nước lớn gây khó khăn trong xử lý mối
quan hệ với từng nước, với các đối tác. Việt Nam cũng như
các nước vừa và nhỏ sẽ khó khăn hơn trong việc thực hiện
phương châm “đa phương hóa, đa dạng hóa” quan hệ quốc
tế.Việt Nam được dự báo là một trong số các nước sẽ chịu
ảnh hưởng nhiều nhất những tác động tiêu cực của biến đổi
khí hậu toàn cầu, nước biển dâng và nhiều vấn đề an ninh phi
truyền thống khác. Các áp lực về chuyển đổi phương thức
phát triển trong bối cảnh khó khăn, thiếu hụt về tài nguyên,
năng lượng,… rất có thể sẽ đặt nền kinh tế Việt Nam trước
những thách thức, từ đó dẫn đến nguy cơ mất ổn định. Các
thế lực thù địch có thêm những phương thức, thủ đoạn mới từ
ứng dụng công nghệ thông tin, không gian mạng và thành tựu
của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để chống phá.
1.3. Những yêu cầu được dặt ra khi đứng trước hoàn cảnh lịch sử

Trước những diễn biến phức tạp hiện nay, hơn bao giờ hết,
chúng ta cần ln đánh giá đúng tình hình, thấy rõ thuận lợi,
thời cơ và khó khăn, nguy cơ, thách thức, quán triệt sâu sắc
đường lối, chính sách quốc phòng, an ninh, đối ngoại của
Đảng, Nhà nước; mở rộng đa phương hóa, đa dạng hóa, vừa
hợp tác, vừa đấu tranh, cố gắng gia tăng hợp tác, tránh xung
đột, đối đầu, tránh bị lệ thuộc, cô lập, tập trung xây dựng nền
quốc phịng tồn dân và nền an ninh nhân dân vững mạnh.
Bảo đảm cho đất nước thích nghi, ổn định và phát triển, tạo
mơi trường “trong ấm, ngồi êm”, coi trọng giữ vững bên
trong, đây là yếu tố quyết định để giữ vững môi trường ổn
định, là điều kiện để đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn hoạt
4


lOMoARcPSD|17160101

5

động của các thế lực thù địch và tác động từ bên ngoài; đồng
thời, xây dựng, củng cố và phát huy cao nhất sức mạnh của
khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy sức mạnh tổng hợp
cho sự nghiệp quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Thực hiện nhất quán: kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc
độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ
Đảng, Nhà nước, nhân dân, chế độ xã hội chủ nghĩa và lợi ích
chính đáng của Việt Nam theo luật pháp quốc tế. Kiên quyết,
kiên trì đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động
chống phá của các thế lực thù địch, nhất là “diễn biến hịa

bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “phi chính trị
hóa” lực lượng vũ trang; bảo vệ nền tảng tư tưởng và sự lãnh
đạo của Đảng đối với cách mạng Việt Nam. Kiên quyết, kiên
trì giữ vững hịa bình, ổn định, giải quyết tranh chấp bằng
biện pháp hịa bình. Giữ vững an ninh quốc gia, trật tự, kỷ
cương, bảo đảm an ninh kinh tế, xã hội, an ninh mạng, an
ninh con người. Chủ động ngăn ngừa các nguy cơ chiến
tranh, xung đột; phát hiện sớm và xử lý kịp thời những nhân
tố bất lợi, nhất là những nhân tố bên trong có thể gây đột
biến. Tiếp tục thực hiện hiệu quả đường lối đối ngoại độc lập,
tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa; chủ động và tích cực hội
nhập quốc tế tồn diện, sâu rộng; là thành viên và tham gia có
trách nhiệm, góp phần tích cực vào bảo vệ hịa bình, ổn định,
an ninh của khu vực và thế giới; giữ vững môi trường hịa
bình, ổn định để phát triển đất nước; khơng ngừng nâng cao
uy tín, vị thế quốc tế của Việt Nam.

5


lOMoARcPSD|17160101

6

2.Nội dung nhận thức của Đảng về quốc phòng- an ninh
Từ khi ra đời cho tới nay, Đảng ta luôn coi trọng lĩnh vực quốc phịng, an ninh và coi
đó là một nội dung lãnh đạo của Đảng, một nhiệm vụ quan trọng của cách mạng Việt
Nam. Trong tiến trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn căn cứ vào nhiệm vụ của cách
mạng trong từng thời kỳ để từ đó xác định đúng đắn nhiệm vụ quốc phịng, an ninh
cho phù hợp.

2.1. Quốc phòng, an ninh là vấn đề trọng yếu, thường xuyên của cách mạng Việt
Nam.
Trong điều kiện hiện nay, tình hình thế giới, khu vực cịn tiềm ẩn nhiều diễn biến phức
tạp, khó lường. Cách mạng nước ta đang đứng trước sự chống phá quyết liệt của các
thế lực thù địch với các âm mưu, thủ đoạn hết sức thâm độc, tinh vi như “diễn biến hịa
bình”, bạo loạn lật đổ, can thiệp từ bên ngoài kết hợp gây mất ổn định từ bên trong, lợi
dụng, kích động vấn đề dân tộc, nhân quyền, tôn giáo nhằm chống phá ta trên các lĩnh
vực, tạo dựng lực lượng chống đối nhằm thủ tiêu chế độ, hạ thấp vai trị lãnh đạo của
Đảng. Để ứng phó với tình hình trên, Đảng và Nhà nước ta đã có quan điểm đúng đắn
về xây dựng nền quốc phịng tồn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân; chiến lược
bảo vệ Tổ quốc có sự điều chỉnh, bổ sung kịp thời, kinh tế kết hợp chặt chẽ với quốc
phòng, an ninh; công tác đối ngoại ngày càng được mở rộng, tạo điều kiện cho củng cố
quốc phòng; chăm lo xây dựng Quân đội, Công an vững mạnh về mọi mặt.
- Về mục tiêu chung của quốc phòng, an ninh hiện nay khơng chỉ nhằm bảo vệ độc lập
chủ quyền, tồn vẹn lãnh thổ... mà còn phải gắn chặt với bảo vệ vững chắc chế độ
XHCN, bảo vệ Ðảng, Nhà nước và nhân dân. Quốc phịng, an ninh khơng chỉ nhằm
đối phó với chiến tranh, mà điều quan trọng là phải ngăn chặn và đẩy lùi nguy cơ
chiến tranh, không để đất nước xảy ra chiến tranh, xử lý có hiệu quả mọi tình huống
liên quan đến quốc phịng, an ninh của quốc gia, bảo đảm mơi trường ổn định, hịa
bình cho sự phát triển của đất nước.
- Về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, Ðại hội XI của Ðảng tiếp tục khẳng định là phải
giữ vững an ninh quốc gia kể cả an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh văn hóa - xã
hội; duy trì trật tự kỷ cương và an toàn xã hội. Ðây là trách nhiệm của tồn xã hội, của
mọi lực lượng. Ðảng ta ln có quan điểm đúng đắn về tính chất, đặc điểm của quốc
phịng, an ninh nước ta là tồn dân, tồn diện, coi đó là cơng việc giữ nước của quốc
gia, gồm tổng thể các hoạt động về mọi mặt chính trị, kinh tế, quân sự, gắn với an
ninh, đối ngoại, văn hóa, xã hội nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp, đáp ứng yêu cầu bảo
vệ Tổ quốc cả thời bình và thời chiến, cả đối nội và đối ngoại, cả đấu tranh quân sự và
đấu tranh phi quân sự.
2.2. Nền quốc phịng và an ninh mang tính chất của dân, do dân, vì dân phát

triển theo hướng tồn dân, toàn diện, độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường và ngày
càng hiện đại
Trong thời kỳ hiện nay, quan điểm về xây dựng nền quốc
phịng tồn dân đã được đổi mới cả về nội dung lẫn tổ chức
thực hiện. Trước diễn biến phức tạp, gay gắt và quyết liệt của
6


lOMoARcPSD|17160101

7

cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc hiện nay trên thế
giới, để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam, chúng ta cần
tỉnh táo nhận biết rõ bạn – thù, đồng thời tăng cường sức
mạnh quốc phòng, an ninh đủ sức bảo vệ vững chắc độc lập,
chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; ngăn
chặn, đầy lùi, làm thất bại mọi âm mưu, hành động can thiệp,
phá hoại của các thế lực thù địch
Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã
khẳng định: “Tăng cường sức mạnh quốc phòng, an ninh cả
về tiềm lực và thế trận; xây dựng khu vực phòng tỉnh, thành
phố vững mạnh; xây dựng thế trận lòng dân vững chắc trong
thực hiện nhiệm vụ chiến lược bảo vệ Tổ quốc”
Trong quá trình tăng cường sức mạnh quốc phịng, an ninh,
phải qn triệt sâu sắc tính chất, nội dung, yêu cầu về toàn
dân, toàn diện, tự lực, tự chủ, tự cường và hiện đại. Đây chính
là tư tưởng xuyên suốt quá trình chỉ đạo và tổ chức thực hiện
việc tăng cường sức mạnh quốc phòng, an ninh trong giai
đoạn hiện nay ở nước ta.

7


lOMoARcPSD|17160101

8

2.3. Sức mạnh quốc phòng, an ninh là sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính
trị kết hợp với sức mạnh dân tộc, sức mạnh thời đại, sức mạnh của thế trận quốc
phịng tồn dân và gắn với thế trận an ninh nhân dân.
Sức mạnh tổng hợp của nền quốc phịng tồn dân và an ninh nhân dân ở nước ta trong
giai đoạn hiện nay. Sức mạnh ấy là sự kết tinh, phản ánh sức mạnh của chế độ chính
trị, sức mạnh của khối đại đồn kết tồn dân tộc, của trí tuệ và sức lực con người Việt
Nam, của truyền thống dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều
hành của Nhà nước ta. Lịch sử dân tộc Việt Nam đã chứng minh, sức mạnh đại đoàn
kết dân tộc là nền tảng vững chắc để xây dựng nền quốc phịng tồn dân và an ninh
nhân dân, là sức mạnh nguồn cội để từ đó phát huy cao độ ý chí tự chủ, tự cường của
cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân thành một khối vững chắc, với niềm tin,
sự quyết tâm khơng gì lay chuyển nổi trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Đảng và nhân
dân ta đã ý thức sâu sắc rằng, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện
nay đòi hỏi phải kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Đây là một chủ
trương, chiến lược, sách lược đúng đắn nhằm củng cố nền quốc phịng tồn dân, an
ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc. Trên cơ sở chủ trương, chiến lược đó, chúng ta đã huy
động và kết hợp được sức mạnh bên trong với sức mạnh bên ngoài tạo ra tiền đề thuận
lợi cho việc giữ gìn mơi trường hồ bình, ổn định để phát triển đất nước. Sự kết hợp
đúng đắn những nỗ lực của dân tộc, những khả năng và sức mạnh trong nước với sự
giúp đỡ của quốc tế đã và đang làm cho sức mạnh của chúng ta được nhân lên gấp bội.
Sức mạnh bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay còn là sức
mạnh của sự kết hợp giữa thế trận quốc phịng tồn dân với

thế trận an ninh nhân dân trong một thể thống nhất, hoàn
chỉnh. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI xác
định: “Xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân kết hợp chặt
chẽ với thế trận an ninh vững chắc”
2.4. Tăng cường quốc phòng, giữ vững an ninh là trách nhiệm của Đảng, Nhà
nước, của tồn dân; trong đó, Qn đội nhân dân và Cơng an nhân dân là lực
lượng nịng cốt
Trong cơng cuộc đổi mới, đi đơi với mài sắc ý chí chiến đấu
bảo vệ vững chắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, Quân đội
Việt Nam còn là lực lượng nòng cốt trong tham gia phát triển
kinh tế - xã hội, ln ln có mặt ở những nơi trọng điểm,
những nơi gian khổ, khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới,
hải đảo để giúp đỡ nhân dân, cùng với nhân dân chống giặc
dốt, giặc lũ, giặc đói... làm trịn chức năng của đội qn chiến
đấu, đội quân công tác, đội quân sản xuất. “Quân đội ta trung
với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập,
8


lOMoARcPSD|17160101

9

tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng
hồn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng
đánh thắng”, đó là truyền thống rực rỡ nhất và cũng là sự đúc
kết quý giá, cốt tử nhất trong xây dựng Quân đội nhân dân,
xây dựng nền quốc phịng tồn dân. Đồng thời đó cũng là hệ
quả của tình qn dân đồn kết, gắn bó, của đội qn hết lịng
vì nhân dân, được nhân dân ni dưỡng, đùm bọc. Và đó

cũng chính là sức mạnh thần kỳ Việt Nam, sức mạnh của một
dân tộc mà quân đội và nhân dân là một. Quân đội nhân dân
Việt Nam là lực lượng chính trị tin cậy, lực lượng vũ trang sắc
bén, lực lượng chiến đấu trung thành của Đảng, Nhà nước và
nhân dân. Để quân đội vững mạnh về mọi mặt, đủ sức làm
nịng cốt cho tồn dân thực hiện thắng lợi những yêu cầu,
nhiệm vụ của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới,
nhất thiết phải quan tâm xây dựng quân đội vững mạnh về
mọi mặt, mà trước hết vững mạnh về chính trị tư tưởng. Cần
cảnh giác với những luận điểm về “quân đội phi giai cấp”,
“phi chính trị hóa qn đội”, chia rẽ Đảng với quân đội, quân
đội với nhân dân. Quân đội phải nắm vững mục tiêu chiến
đấu, kiên quyết bảo vệ đường lối quan điểm của Đảng, không
dao động, ngả nghiêng trước những diễn biến phức tạp của
tình hình, nhạy bén, sắc sảo và kiên quyết đấu tranh làm thất
bại chiến lược “diễn biến hịa bình” của các thế lực thù địch.
Với một quân đội “tinh nhuệ” về chính trị, mọi âm mưu phá
hoại của các thế lực thù địch đều sẽ bị đập tan. Non sơng gấm
vóc Việt Nam sẽ mãi mãi trường tồn trong độc lập tự do.
Những thách thức mới, nhiệm vụ mới đang đặt ra yêu cầu vừa
cấp thiết, vừa cơ bản, nhưng cũng rất khẩn trương, địi hỏi
Qn đội phải có bước tiến mạnh mẽ về chất lượng tổng hợp,
sức mạnh chiến đấu và khả năng sẵn sàng chiến đấu nhằm
bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, lãnh thổ; bảo vệ Đảng,
9


lOMoARcPSD|17160101

10

Nhà nước và nhân dân; bảo vệ sự nghiệp đổi mới, cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Cơng an nhân dân Việt Nam là một lực lượng vũ trang trọng
yếu của Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam, làm nòng cốt, xung kích trong sự
nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an tồn xã
hội của Nhà nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cơng
an nhân dân có chức năng tham mưu cho Đảng Cộng sản Việt
Nam, Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam về bảo
vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội; thực
hiện thống nhất quản lý về bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn
trật tự, an tồn xã hội; đấu tranh phịng, chống âm mưu, hoạt
động của các thế lực thù địch, các loại tội phạm và các vi
phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an tồn xã hội.
Cơng an nhân dân Việt Nam đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối,
trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự thống
lĩnh của Chủ tịch nước, sự thống nhất quản lý của Chính phủ
và sự chỉ huy, quản lý trực tiếp của Bộ trưởng Bộ Công an.
Khẩu hiệu của lực lượng từ những ngày đầu thành lập là "còn
Đảng, cịn mình".
Quản lý quốc phịng, an ninh là một chức năng của Nhà nước.
Vai trò quản lý nhà nước trong lĩnh vực quốc phịng, an ninh
biểu hiện thơng qua việc Nhà nước là chủ thể thay mặt nhân
dân, được nhân dân uỷ quyền và trao cho quyền lực quản lý
lĩnh vực quốc phòng, an ninh theo cơ chế: Đảng lãnh đạo,
Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. - Cơ quan nhà nước, tổ
chức kinh tế, tổ chức xã hội và công dân nhận thức và thực
hiện đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong lĩnh vực
quốc phịng, an ninh. - Trong sự nghiệp quốc phòng và an

ninh, vai trò đặc biệt quan trọng, nòng cốt là các lực lượng vũ
10


lOMoARcPSD|17160101

11

trang nhân dân. Lực lượng vũ trang nhân dân phải tuyệt đối
trung thành với Tổ quốc và nhân dân, có nhiệm vụ sẵn sàng
chiến đấu bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn
lãnh thổ của Tổ quốc, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.
Tăng cường quốc phịng, giữ vững an ninh quốc gia và tồn
vẹn lãnh thổ gắn với việc xây dựng Quân đội nhân dân và
Cơng an nhân dân cách mạng, chính quy tinh nhuệ, từng bước
hiện đại, có bản lĩnh chính trị vững vàng; trung thành tuyệt
đối với Tổ quốc, với Đảng và nhân dân.
2.5. Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quốc phòng và an ninh.
Đảng là người lãnh đạo, tổ chức quá trình xây dựng nền quốc
phịng tồn dân, nền an ninh nhân dân, bảo vệ Tổ quốc Việt
Nam xã hội chủ nghĩa. Chỉ có Đảng mới có đủ năng lực tổ
chức, động viên, huy động đầy đủ mọi khả năng của đất nước
và lực lượng của nhân dân vào quá trình xây dựng, củng cố
nền quốc phịng tồn dân và thế trận an ninh nhân dân vững
chắc nhằm ngăn chặn, đẩy lùi, làm thất bại mọi âm mưu, hành
động của các thế lực và bọn xâm lược. Đảng đề ra đường lối,
chiến lược quốc phòng, an ninh để lãnh đạo Nhà nước và toàn
xã hội triển khai các hoạt động xây dựng, củng cố nền quốc
phịng tồn dân, thế trận an ninh nhân dân.
Sự lãnh đạo của Đảng đối với quốc phịng, an ninh có nội

dung toàn diện:
- Đảng hoạch định đường lối, chiến lược quân sự, xác định
mục tiêu, nhiệm vụ, các chủ trương, chính sách lớn về quốc
phịng, an ninh phù hợp với tình hình thực tiễn.
- Đảng đề ra đường lối, học thuyết quân sự, xác định những
phương hướng cơ bản phát triển tiềm lực quân sự, quốc
phòng của đất nước, nâng cao sức chiến đấu của quân đội;
đồng thời Đảng lãnh đạo việc tổ chức hiện thực hoá quan
điểm, đường lối ấy vào cuộc sống.
11

Downloaded by Free Games Android ()


lOMoARcPSD|17160101

12

- Đảng lãnh đạo tiến hành công tác tư tưởng, cơng tác giáo
dục quốc phịng, an ninh cho tồn dân nhằm nâng cao nhận
thức, trình độ hiểu biết và trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc của
mỗi cá nhân người Việt Nam, của các chủ thể khác trong xã
hội.
- Đảng đưa ra những quyết sách đúng đắn để động viên, cổ
vũ, tập hợp, đoàn kết và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn
kết toàn dân tộc, tạo nên sự đồng thuận xã hội, thực hiện
thành cơng nhiệm vụ quốc phịng, an ninh.

3. Đánh giá về việc xây dựng nền quốc phịng, an ninh thời kì đổi mới
3.1.Thành tựu

a. Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn
vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo vệ
Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa;
giữ vững an ninh quốc gia, ổn định chính trị - xã hội, trật
tự an tồn xã hội và mơi trường hịa bình để tập trung xây
dựng và phát triển đất nước
Đây là thành tựu lớn nhất trên lĩnh vực quốc phòng an ninh. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, chúng ta đã giữ vững
độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và định
hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm mơi trường hịa bình, ổn
định và an ninh cho sự phát triển đất nước; làm thất bại âm
mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, góp phần
quan trọng vào q trình đổi mới đất nước , nâng cao vị thế
của Việt Nam trên thế giới .
b. Xây dựng tồn diện nền quốc phịng toàn dân và an
ninh nhân dân
Trong những năm qua, toàn Đảng, tồn dân và tồn
qn ta đã tích cực triển khai thực hiện xây dựng thế trận
quốc phịng tồn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ở từng
12

Downloaded by Free Games Android ()


lOMoARcPSD|17160101

13

khu vực và trên địa bàn cả nước; thực hiện tốt chủ trương kết
hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh
trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế

- xã hội. Đảng, Nhà nước, Quân đội tích cực đầu tư xây dựng
hệ thống hạ tầng cơ sở mang tính lưỡng dụng đáp ứng kịp
thời cho thực hiện nhiệm vụ quốc phòng - an ninh, đáp ứng
yêu cầu nhiệm vụ tác chiến trong tình hình mới.
Cơng tác phối hợp giữa Qn đội nhân dân với Công
an nhân dân được tiến hành nghiêm túc, chặt chẽ, thống nhất
từ Trung ương đến đơn vị cơ sở. Các đơn vị quân đội, công an
đã chủ động phối hợp để tham mưu với Đảng, Nhà nước giải
quyết nhiều vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự, góp phần bảo
vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh
thổ, an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội.
Cùng với việc xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân
và thế trận an ninh nhân dân, chúng ta đã ra sức xây dựng và
củng cố “thế trận lịng dân” thơng qua việc củng cố vững chắc
hệ thống chính trị để làm hạt nhân lãnh đạo, quản lý, tập hợp
và huy động sức mạnh tổng hợp cho sự nghiệp quốc phòng;
xây dựng, củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ
chức quần chúng góp phần xây dựng cơ sở chính trị địa
phương vững mạnh, củng cố quốc phịng, giữ vững ổn định
chính trị, trật tự, an toàn xã hội.
c. Hệ thống pháp luật về bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh
quốc gia, giữ gìn trật tự an tồn xã hội ngày càng được
hoàn thiện
Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của nhiệm vụ củng
cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, những năm qua, Đảng đã ban
hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện hệ
thống pháp luật, cơ chế, chính sách về quốc phịng, nhằm kịp
13

Downloaded by Free Games Android ()

lOMoARcPSD|17160101

14

thời thể chế hóa quan điểm, đường lối quốc phịng, bảo vệ Tổ
quốc trong tình hình mới, như “Chiến lược Bảo vệ Tổ quốc
trong tình hình mới”; “Chiến lược Quốc phòng Việt Nam”;
“Chiến lược Quân sự Việt Nam”; “Chiến lược Bảo vệ Tổ
quốc trên không gian mạng”; “Chiến lược Bảo vệ an ninh
quốc gia”; “Chiến lược Bảo vệ biên giới quốc gia”. Nhà nước
đã xây dựng, ban hành mới và bổ sung, hoàn thiện hệ thống
văn bản pháp luật về quốc phòng, an ninh: Luật An ninh quốc
gia, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Nghĩa
vụ quân sự, Luật Dân quân tự vệ, Luật Giáo dục quốc phòng
và an ninh, Luật Phòng, chống khủng bố, Luật Quân nhân
chun nghiệp, cơng nhân và viên chức quốc phịng, Luật
Cảnh sát biển Việt Nam, Luật Nhập cảnh, xuất cảnh và cư trú
của người nước ngoài tại Việt Nam, Luật Tổ chức cơ quan
điều tra hình sự. Luật Quốc phịng, Luật Công an nhân dân…
Đây là những bước tiến quan trọng, nhằm thể chế hóa đồng
bộ các quan điểm của Đảng, nhất là những tư duy, quan điểm
mới về quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc bằng các văn
bản quy phạm pháp luật - cơ sở pháp lý quan trọng để tăng
cường sức mạnh quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình
mới, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước
trong lĩnh vực quốc phòng.
d. Tiềm lực quốc phòng và an ninh được tăng cường; xây
dựng Qn đội nhân dân, Cơng an nhân dân cách mạng,

chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại
Tiền thân từ các đội vũ trang của quân khởi nghĩa Nam
Kỳ, các đội Cứu quốc quân ở Việt Bắc … xuất hiện trong thời
kỳ đấu tranh giành chính quyền, lực lượng Quân đội và Công
an đã ra đời.

14

Downloaded by Free Games Android ()


lOMoARcPSD|17160101

15

Quân đội nhân dân và Công an nhân dân được xây
dựng theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước
hiện đại; có bản lĩnh chính trị vững vàng, đấu tranh chống các
quan điểm sai trái, thù địch, kiên quyết bảo vệ nền tảng tư
tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, là lực lượng trung kiên bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ
nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa, giữ vững môi trường
hịa bình, ổn định đẻ phát triển đất nước.
Qn đội nhân dân và Công an nhân dân cũng là lực
lượng tham gia tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước, góp sức xây dựng cơ sở chính trị, tăng cường “trận
địa lòng dân”, chủ động giúp nhân dân phát triển kinh tế - xã
hội, giữ gìn bản sắc văn hóa - dân tộc, củng cố khối đại đồn
kết tồn dân; tích cực tham gia các phong trào “Đền ơn đáp

nghĩa”, xóa đói giảm nghèo, xóa mù chữ, gắn bó với đồng
bào dân tộc thiểu số vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng
căn cứ cách mạng, làm tốt vai trị tham mưu, góp phần chủ
động phịng ngừa, tấn cơng làm thất bại âm mưu “diễn biến
hịa bình”, hoạt động gây rối, bạo loạn lật đổ của các thế lực
thù địch; đấu tranh, ngăn chặn và xử lý có hiệu quả các hoạt
động cơ hội chính trị, các loại tội phạm hình sự; tham gia tích
cực, có hiệu quả vào các chương trình phát triển kinh tế - xã
hội, hoạt động cứu hộ, cứu nạn, phòng, chống và khắc phục
thiên tai.
Cùng với xây dựng bộ đội chủ lực vững mạnh, Đảng,
Nhà nước quan tâm đầu tư xây dựng lực lượng dự bị động
viên, dân quân tự vệ hùng hậu, rộng khắp. Toàn quốc đã đào
tạo được gần 24.400 cán bộ quân sự cấp xã chuyên ngành
quân sự cơ sở, qua đó đã nâng cao trình độ, năng lực tham
mưu cho cấp ủy, chính quyền cấp xã trong thực hiện nhiệm
15

Downloaded by Free Games Android ()


lOMoARcPSD|17160101

16

vụ quân sự, quốc phòng địa phương. Đã tập trung xây dựng
dân quân tự vệ biển thực sự trở thành lực lượng quan trọng
phối hợp cùng các lực lượng đấu tranh bảo vệ chủ quyền
biển, đảo, bảo vệ ngư dân, sẵn sàng chiến đấu, phục vụ chiến
đấu. Dân quân tự vệ, cơng an viên thực sự là lực lượng chính

trị tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân ở cơ sở.
e. Hợp tác quốc tế về quốc phòng, an ninh đạt nhiều kết
quả
Đối ngoại quốc phòng, an ninh tiếp tục khẳng định là
kênh quan trọng, cùng với đối ngoại Đảng, ngoại giao nhà
nước, đối ngoại nhân dân, đấu tranh bảo vệ chủ quyền lãnh
thổ bằng các biện pháp hịa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế,
góp phần trực tiếp xây dựng lòng tin chiến lược, nâng cao vị
thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Việt Nam đã có quan
hệ, hợp tác về quốc phịng, an ninh với các đối tác chủ chốt,
phù hợp với các quan hệ song phương theo các khuôn khổ
của đối tác chiến lược toàn diện, đối tác chiến lược và đối tác
hợp tác toàn diện tập trung vào những lĩnh vực phù hợp, có
trọng tâm, trọng điểm.
Hoạt động đối ngoại quốc phịng, an ninh không ngừng
được mở rộng trên nhiều lĩnh vực quốc phịng, qn sự, kinh
tế, khoa học và cơng nghệ, phát triển cả bề rộng và chiều sâu.
Đến năm 2019, chúng ta đã thiết lập quan hệ quốc phòng với
hơn 80 quốc gia và tổ chức quốc tế; có 50 nước đặt tùy viên
quân sự tại Việt Nam, trong đó 28 nước thường trú và 22
nước kiêm nhiệm. Quân đội đã cử 37 lượt sĩ quan và tổ chức
2 bệnh viện dã chiến cấp 2 (mỗi bệnh viện gồm 64 qn
nhân) sang tham gia Phái bộ Gìn giữ hịa bình của Liên Hợp
quốc tại Cộng hòa Trung Phi và Nam Xuđăng.

16

Downloaded by Free Games Android ()

lOMoARcPSD|17160101

17

3.2.Hạn chế
Trong thực tiễn thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an
ninh còn một số hạn chế: việc chỉ đạo và tổ chức thực hiện
nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc có lúc, có nơi
chưa thật đầy đủ, sâu sắc; cơ chế, chính sách, pháp luật về
quốc phịng, an ninh chưa thật hồn thiện. Nhân tố chính trị,
tinh thần, thế trận lòng dân chưa được chú trọng đúng mức.
Xây dựng khu kinh tế - quốc phòng - an ninh có nơi chưa đạt
hiệu quả cao; kết hợp nhiệm vụ quốc phòng với an ninh, quốc
phòng - an ninh với kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh với
đối ngoại chưa thật hài hòa, thiếu đồng bộ, cơ chế kiểm tra,
giám sát, nội dung kết hợp chưa thật cụ thể, kết hợp chưa rõ
ràng, xử lý sai phạm thiếu kiên quyết.
Tiềm lực quốc phòng, an ninh đã được tăng cường một
bước nhưng vẫn cịn có mặt hạn chế, việc xây dựng cơ sở vật
chất - kỹ thuật, trang bị phương tiện, nâng cao chất lượng vũ
khí cho lực lượng vũ trang mặc dù đã được quan tâm đặc biệt
nhưng thực sự cịn có mặt hạn chế so với đòi hỏi của yêu cầu,
nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong tình hình mới.
Chưa phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của hệ thống
chính trị và của nhân dân để thực thi nhiệm vụ. Sự phối hợp
giữa các ban, ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương trong công
tác bảo đảm an ninh trật tự chưa thường xuyên. Sự phối hợp
giữa xây dựng nền quốc phịng tồn dân với nền an ninh nhân
dân, thế trận quốc phịng tồn dân với thế trận an ninh nhân
dân chưa thật chặt chẽ, vẫn cịn thiếu cơ chế và giải pháp cụ

thể. Cơng tác nghiên cứu, dự báo và tham mưu chiến lược cịn
hạn chế, đánh giá, dự báo tình hình có mặt chưa cụ thể, kịp
thời. Chỉ đạo, điều hành có lúc, có nơi chưa thật tập trung,
kiên quyết. Xác định và xử lý đối tượng, đối tác trong một số
trường hợp chưa thật linh hoạt.
17

Downloaded by Free Games Android ()


lOMoARcPSD|17160101

18

MỤC LỤC
1.Hoàn cảnh lịch sử và những yêu cầu đặt ra trên lĩnh vực quốc phòng , an ninh
khi bước vào thời kì đổi mới.......................................................................................2
1.1.Hồn cảnh lịch sử...............................................................................................2
1.2.Những khó khăn và thuận lợi do thế giới và trong nước mang lại.................4
a. Thuận lợi............................................................................................................4
b. Khó khăn...........................................................................................................5
1.3. Những yêu cầu được dặt ra khi đứng trước hoàn cảnh lịch sử......................5
2.Nội dung nhận thức của Đảng về quốc phòng- an ninh.........................................7
2.1. Quốc phòng, an ninh là vấn đề trọng yếu, thường xuyên của cách mạng
Việt Nam.................................................................................................................... 7
2.2. Nền quốc phòng và an ninh mang tính chất của dân, do dân, vì dân phát
triển theo hướng toàn dân, toàn diện, độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường và ngày
càng hiện đại.............................................................................................................7
2.3. Sức mạnh quốc phòng, an ninh là sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính
trị kết hợp với sức mạnh dân tộc, sức mạnh thời đại, sức mạnh của thế trận

quốc phịng tồn dân và gắn với thế trận an ninh nhân dân.................................9
2.4. Tăng cường quốc phòng, giữ vững an ninh là trách nhiệm của Đảng, Nhà
nước, của toàn dân; trong đó, Qn đội nhân dân và Cơng an nhân dân là lực
lượng nòng cốt..........................................................................................................9
2.5. Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quốc phòng và an
ninh.......................................................................................................................... 12
3. Đánh giá về việc xây dựng nền quốc phòng, an ninh thời kì đổi mới.................13
3.1.Thành tựu..........................................................................................................13
a. Bảo vệ vững chắắc độc lập, chủ quyềền, thốắng nhấắt, toàn v ẹn lãnh th ổ c ủa T ổ
quốắc, lợi ích quốắc gia, dấn tộc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhấn dấn và chềắ đ ộ xã
hội chủ nghĩa; giữ vững an ninh quốắc gia, ổn định chính tr ị - xã h ội, tr ật t ự an
toàn xã hội và mối trường hịa bình để tập trung xấy dựng và phát tri ển đấắt
nước.....................................................................................................................13
b. Xấy dựng toàn diện nềền quốắc phịng tồn dấn và an ninh nhấn dấn .............13
c. Hệ thốắng pháp luật vềề bảo vệ Tổ quốắc, bảo vệ an ninh quốắc gia, gi ữ gìn tr ật
tự an toàn xã hội ngày càng được hoàn thiện.....................................................14
18

Downloaded by Free Games Android ()


lOMoARcPSD|17160101

19

d. Tiềềm lực quốắc phòng và an ninh được tắng cường; xấy d ựng Quấn đ ội nhấn
dấn, Cống an nhấn dấn cách mạng, chính quy, tnh nhu ệ, t ừng b ước hi ện đ ại ..15
e. Hợp tác quốắc tềắ vềề quốắc phòng, an ninh đạt nhiềều kềắt qu ả...........................17
3.2.Hạn chế..............................................................................................................18

19

Downloaded by Free Games Android ()