lRUNG
TAM KHOA Hoe
TV NHIEN
V xwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
A eONG NGHe Quae GIA
VI~N MLKJIHGFEDCBA
H A l D l1 0 N G
cAc
CONG
"',
HOC
T R IN H N G H IE N C tJ U
"",..?
D I• A C H A T V A D I••A V A T L V B I E N
"
T~P
III
NHA XUAT BAN KHOA HOC vA KY THU~T
HA N()f - 1997
,
13. N guyin D tic Vinh, N guyin van Luong. xwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFE
m ii
Nghien cuu dl:lc diem song dia chan phan xa tiJ dut gay truoc gU
hinh toan.
136
14. N guyin N goc, Trim van H oang, D olin L¢ Thanh.
Mi)t s6 net ve m6i truong dia chat diJi ven bien Nam Trung Bi) (phan dilt lien).
144
15. Triin Van H oang.
Buoc dau tim hieu m6i quan h~ gifla cac thanh tao chua c6 ket v(}ibieu hien cua
hien tuong bien dang hin be mat dat do bom hut nuiJc duiJi dilt iJ Ha NQi.
162
16. N guyin N goc, N guyJn H iiu C it, N guyin H oiin, D ao Thi M ien.
dl dja Iy khu vue gieng khoan BH2 (bOn
Sinh dia tang va dl:lc diem hoan canh ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
trung CiJu Long them luc dia Nam Vi~t Nam).
169
17. Triin Van H oang, D olin Lf Thanh.
Phan vung dieu kien dia chat cling trinh vung ven bien Nam Trung Bi).
18. N guyin The
<"
186
tu».
Lien h~ cac bac dia hinh v(}icac thdi ky bien diJng tren them luc d!a Vi~t Nam.
192
19. Triin D tic Thanh, N guyJn C tln, D iing D tic N ga.
Dl:lcdiem phat trien cua khu vue ven bo DO S
20. N guyin tu «
tuu, N guyin
Holoxen.
199
van Bach, N guyin H uy PhU c, N guyin van N hiin.
Vai net ve van de phan loai cac thanh tao cat dai ven bien mien Trung.
213
21. N guyin T ien H tii, N guyin van Bach
Dl:lc tinh bien d(jng cua cac dai cat ven bien mien Trung (Quang
Thuan)
Binh - Binh
va hau qua cua cluing.
222
22. N guyin Van N hiin, N guyin van Bach, N guyin Tien H ili, N guyin H uy P huc.
Dl:lcdiem phan b6 cac tram tich tang mat bien mien Trung.
23. U X utin H O ng, P ham Van N inh,
ts van Thanh, N guyJn The tu», N guyin
234
H oan.
Hien trang xoi liJ biJ bien Vi~t Nam va xu the phat trien cua no.
243
24. D oan Van H ung.
Tiem nang khoang
san tinh Phu Yen.
251
25. Bui H O ng Long.
/'
MQt so ket qua khao sat dl:lc diem dQng luc tren bai trieu vung Phan Ri ciJa
(Binh Thuan)
va moi lien quan cua chung tili su bien diJi dia hinh biJ va day.
258
THONG BAa KHOA HOC
26. N guyin N goc, N guyin H isu C it, H a Van C hien.
Cac di tich Foraminifera
trong tram tich bai bien dao Nam Yet quan dao
Truong Sa (Vi~t Nam) va
y
nghia cua chung.
271
27. N guyin N g(Jc Thach.
Ap dung vien tham va h ~ thong thong tin dia Iy nghien cuu bien d(ing liJp phil
m~t dilt lay vi du iJ vung Sterting
6
va Kuala Pilah, Malaysia.
278
cuu xwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTS
CAC CONG TRINH NGHIEN
DJA CHAT VA DJA V~T LY BIEI
NHA
vA
XUAT BAN KHOA HOC
v
,,"
D~C
,
D IE M
,,"
KY THUAT,
HA NOI,
1997
.,
,
P H A T T R IE N C U A
00 S O N
- T~P MLKJIHGFEDCBA
III
K H U V t)C
- H J :\L O N G T R a N G
VEN BO
HOLOXEN
~
T rail jihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
D u:c Thanh, N K uyhl C all , D {iIlK D ire N K a
G E O L O G IC A L
COSON
D E V E L O P M E !N T
- HALONG
AREA
OF
D U R IN G
*edcbaZYXWVUTSRQPON
COASTAL
HOLOCENE
ABSTRACT
As
a result
"m ovem ent
studied
of co m b in at io n of e ust a tic sea
and sedim entary
area is divided
or all ingression
process,
the H olocene
i!110 three periods.
w ith
the shoreline
regression w ith the shoreline m oving
tile stages w ith the characteristic
- The first period
-+- Early H olocene
and restricted
+
M iddle
m oving
sedim entary
- beginning
change,
geological
t ect onic
developm ent
o]
They ure begun by a transgression
seaw ard.
(early - m iddle
level
landw ard
and
ended
The period can he divided
hy
1I
into
environm ents.
H oloccn ) consists o] three stages.
o] m iddle
H olocene:
C oastal plain,
lakes
hays.
M iddle
H olocene:
Lagoons
and hays w ith m ost expansive
sea
area.
+
Late m iddle
H olocene:
- 'The second period
+
+
+
(late H olocene)
Early late H olocene:
M iddle
expanded
late H olocene:
Late late H olocene:
- The third period
C oastal sw am ps,
hays and lagoons
expanded
lagoons and hays.
delta, estuaries and bays.
(latest H olocene,
of estuaries
hays
consist o] three stages.
been begun and consists o] one stageonly
environm ents
lakes and restricted
about
50{)-700 past years)
w .ilh the characteristic
has just
sedim entary
and bays.
* Tnf()ng Dai hoc Khoa hoc Tu nhicn - Ha Noi.
199
From the obtained
or coastal
data, a few predictions
developm ent
o]' this
area edcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
ill the [uture
w as given. ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
*
*
I.
MO
*MLKJIHGFEDCBA
xwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
DAU
Khu vue ven hi) D() Son - Ha Lonu
•
•
Iy co ban
I~Ivung
H<;I Long,
vinh
phat
Holmen
trong
the
sinh dia tang,
Sll dung
KHAI
TRUDC
Bach
Cua
d ua
Luc.
V~IO
Day la mot
Yen Lap),
tich
V~I
D~C
trt.~ng can duoc
sat nhie u
ve
t{)ng hop cac tu lieu
tich. dja rnao. tfln k ien t~1O va kien tao hien
nunc
IlWC
D IE M
chan
t inh
[7) del Cc1 dip duoc
c()
dai
chung
PHAT
T R IE N
D IA
CHAT
KHU
V l) 'C
HOLOXEN
khu
V~IC
nghie n CCIU
Trorig
Bang.
Oligoxen
true ne n e p cue da i phuorig
hoar dOng truot
hao Nengen
huck
cJ vi tuyen
muon.
trunng
va h~ thling
btlllg trai. Chuye n dong
da h inh tha nh
-:{IC
tao tich
de)i nung
ung suat
TienYen
kien
{I
o ven
VI tuyen.
tuy nam
hac,
va dong
pharn vi sut ha tuong
Chuyen
dOng
Plioxen
sorn - Plioxen
gilla.
bi nang
cao,
thanh
Plioxen
muon
true ep nen
chia
cat
k ien tao yeu dan,
Mot
be
C~IC
dai phuong
cJ kinh tuyen
0 phun
dong bac khu vue. C~IC dut g
H~ dut gay Nui Deo
- Do Son
ClJ
vai tro quan
moi hinh
cao
- D~ Tu, hoar de)ng k ien tao manh
diu
YCS
nam
huong
tay
tro le n yen tl~h vao cuui
Ill~lt san hang
cac d()i nui thap
co
deli, phat
trie n m(11 v(mg dia hao doc true dut gay Kinh M C )n - Hai Phong
hac dC)ng narn.
tao
kh{)i tang d,I hinh thanh trung
phia
cue
dut gciy chu dao TB-DN
L~lC oi khCing che boi cac dut gay
Cua
Dtlng,
- Mioxen
hout dong kien
V~I()
dut g,ly sflu Song Hong,
ba o qua nh vung sur ha tuo ng drii. Trong
200
diem
trien dia chat
phelt
ngh ie n cuu khao
U~I
vinh
khu vue trong
het sue quan
IH)C
ket q
•
(ke' dl vung
ma d~IC diem
cung vo i hout u(1ng trt) la i cua he th()ng
Bach
<'
i k h u v u C [I I).
VE
Tu Oligoxen,
- Cao
•
Dang
co Sl) khou
tu lie u dew dOng
QUAT
•••..•
tre n Cl1 Sl~ phan
k hao cll, tram
V l)
bao uom mot s6 don vi diu true dia
ve moi trunng
nhung
t{IC gi~1
in h I ~I ph II h l) P
II.
H~I va vjnh
Ba i vie: nay duoc
narn cua t0p
III
(VCS)
te va bao
la mot
qua n tarn.
V~I
Lan
kinh
trien
cua song
••••.
Jon -
thanh,
250m
len voi truong
ray narn va
TB-DN
trong
a
[J,ll].
Vao
ung slJat_ co
VI tuyen
deu truot
trong
sau nay
binh
bang
phan
phai.
do chuyen
Oai kiEin true nang trong
va kiEin tao hien dai
tan kiEin tao
.A-"
..- -* Out gay heat dong trong giai dean tan
kiEin tao va kiEin tao hien dai co billu
hien dOng d§t trung binh cao
kiEin xwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Out gay heat dong trong giai doan tan
~
kiEin tao va kiEin tao hien d~i co billu
OC)i billu hi~n 'n-arig ha kiEin tao tudng
hien dong d§t trung binh th§p
doi trong giai doan hien dai
.....- Out gay tan kiEin tao va kiEin tao hien
Ranh giai dai nang ha tudng deli mann
...........d1;l.ic6 bi@u hi en dong d§t yEiu
trong Holoxen
Oai billu hien nang di'eu hoa trong
tao hi en dai
~.
OuClng dAng tr] bien do nang ha kiEin tao
O~lt gay thuan
earn cua mM
vach
ngi\.n chi' huang
truot
out g~y sau, heat dong trong giai doan
tar) kien tao va kiEin tao hien dal c6
bieu hien dong dift rnanh
" trong
Phudng truot cua dUt gay
Oligoxen-Mioxen
(P 3-Nl)
Phudng truct cua dUt gay
Oliqo xen-De tu (N2-Q)
Hinh 1. So
do
trong
pha
pha
o
o
o
o
kien true tan kien
Chan tam
dong
d§t
dat 2,5-3 dO Richter
Ch§n tam
Richter
dong
d§t
dat 4,1-4,5 dO
Ch§n tam dong edcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGF
d§t dat 4,6-5,0 dO
Richter
Ch§n tam dong
Richter
1(;10.
d§t
kien tao hien
dat 5,1-5,0 dO
.
lli;li
va bieu hien dia chan vung dCa song Bach Dang,
Sl-Ccr.T3
201
0
dong khoi tang hien dai.
phan tay nam dut gay thuan
truot hudng nam lien ket voi cac dirt gay phuong
DB-TN chuyen
nguoc chieu cua he dut gay cung phuong
Su dich chuyen
. true dut g~y Nui Deo
ne n dia hao hien
Pleixtoxen,
a vi tuyen c6 mat
dich phai.
DB-TN
hai ben
- Do Son da t<;10ra co che tach gian va hinh thanh
dai 6 trung
tam
yes
Bach
Dang
(h inh 1)[1]: Trong
tai cac bon trung ton tai moi truong luc dia, lang dong cac tram
tich cuoi, cat aluvi day den 30m. Vao cudi Pleixtoxen
bien tien t<;10nen phuc he tram
c6 mot dot
muon
tich chau tho day den 27m 6
yes
Bach
Dang. Van dong kien tao nang ket hQP voi ha chan tinh da triet thoai che
dO ven bien va day lui duong bo den do sau IOO-120m ngoai Vinh Bac Bo.
.11I. D~C MLKJIHGFEDCBA
D IE M
P H A T T R IE N
TRONG
HOLOXEN
VUNG
BO, D O
VEN
SON
- HA
LONG
edcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
B anI: jihgfedcbaZYXW
J
C dc giai doan phdt trien cua khu
V lfC
yen bir
Do
Sun - H a Long trong H oloxen ,"
I
Thbi
ky
B<;tch
VCS
Giai
dO<:ln
Vinh
Dang
L\IC
Luc dia, phan
Holoxcn
I
Cua xwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPO
Vinh H<:I
DN Oit B1I
I Ho
luc dia
I'
I
ngoai
thanh
I
I
I (Lan H<;t)
luc I Vinh bien van
Long
I
Dong hang
dia
cuoi giai doan
!
vinh hep van
cuoi giai doan
i
I
som
2
Vjnh
Vinh hien
bien-
(Tong nhat)
v\lng bien
gilla
I
!
I
Vinh
bidn-
i Vinh bien (thul
Holoxen
muon
202
Cua
song
chau
Vinh
kieu
estuary
Cua song hinh
Vinh kieu
Tong)
hien
hep)
est
uaTY
Jong)
(mo
I
Vinh
Vinh
hicn
hicn
Tong)
I
:
-----I-----
tho
pheu (mo
Vinh
I
hep)
I
-----7"----:f-----------J.. ,
Cu6i
(TOng nhat)
V\lng bidn
2
3
(Tong nhat)
bien
dia ven bien
,
muon
Vinh
hi en
Dam lay 1\1<.:
3
Holoxen
Vinh
(mo
:
Vinh
bien
Vinh
hien
Qua
tr inh phat
Holoxen
tr ien dia chat vung yen bo D'O Son - Ha Long trong
ehia lam 3 tho: ky.ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Moi thoi ky thu nhat va thu hai duoc
duoc
ky
ph an lam 3 giai doan. Thoi
thu 3 moi bat dau va dang tiep tuc.
1. Thili ky thd' nh~t
Thoi ky nay van Holoxen
sorn - giua, khoang
11-3 nghin
Bien tien chan tinh c6 vai tro chu dao doi voi qua trinh
yen bo, lam bien doi nhanh chong tu moi truong
narn truce.
ngapchim vung
luc dia sang yen bien, day
lui duong bo xa nhat ve phia luc dia. Vao cudi thoi ky muc nude chan tinh
tao va tich tu tram tich duoc tang
dang cham h~n, vai tro chuyen dongkien
cuong, duong bo dich chuyen ve phia bien, bien lui va vung trieu mo rong.jihgfedcbaZYXWV
1. G iai edcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
40f!.R I
M6i truong luc dia chuyen tiep thanh yen bien, khoang
truoc
(Holoxen
sorn - dau HoJoxen
tren
l Gmrn/n am va ha xudng
nhanh,
] 1-7 nghin narn
giua ). Muc bien cha n tinh dang rat
9mm/n[uTI
van ranh
g io i Pleix -
[7] ling voi duong bo c6 d¢ sau 60111duoi day vinh Bac B¢ van 11 -
Holoxen
nghin narn truce. Den 8 nghin narn truce duong bo tien den sat ria ngoai
vinh Lan Ha va phan ngoai VCS Bach Dang. Khoang
bien tran
vao vinh
Long. Phan
phat trien
8-7 nghin narn truce
Lan H~ va vung
nude giua D() Son - Cat Ba - vinh H~
tich VCS Bach
Dang van 18. d(1I1gbang luc dia yen bo,
Ion dien
cac bai boi song, hc} dam. Vinh Cua Luc co ban van la mot ho
.
nuoc nhat, bi anh huong Jon
V~lO
mua kho do truyen
man thee trieu nguoc
song ..
G iai doan 2
Mo i tr uong
(Holoxen
nhat
tr onzI:> pham
•
cac
- vurig
giua). Day la giai dean
7000-5600
vao
v i n h bien
nam
chan
vi vung
truoc,
nui.
kh o a ng 7-4 ngh in narn truce
bien tien Holoxen
tran ng?p va mo rong
nghie n cuu. Vao nua da u I:>uia i doan.,
duong
Vinh
bien,
bo lien tuc di chuyen
bien dune
ve phia luc dia va ap sat
mo rorig nhung
nong. Tram
trieu phan bo 0 cac bon sut ha tuong doi manh trong Holoxen.
con lai, chu yeu
la tram tich vung trieu,
vet. Bai Jay su vet thuong
Thuy Nguyen,
vinh
vung
bien thong
dong Karsto
tao thanh
g()m bai trieu thap,
tich
6
duoi
cac doi
bai trieu Jay su
dai rong phia lay, lay bac Cat Ba, bac
Yen Lap va quanh
voi vinh
khoang
ria Cua Luc. Cua Luc da rro thanh
Ht;t Long. Vinh
H~ Long
ban chat la mot canh
co, narn tren vung nang yeu kien tao, bi ngap chim vi toe d¢
203
nang chan tinh VUQt qua nang kien tao va toe dO tram tich rat nho.
Do quan h~ toc do giua nang chan tinh va nang kien tao, VaG khoang
5600 narn truce,
duong
bo bien tuong doi tinh tai, mot he thong them tich
tu bien va ngan bien tren bo vach da voi cao 5-6m duoc hinh thanh.
them cung dO cao kha pho bien 0 ven ria Quang
Cac
Yen, Yen Lap, ven vinh
Ha Long va vinh Cua Luc, Cac ran san ho rat phat trien 0 dong nam Cat
Ba, tharn chi 0 ven ria dao Hon Dau, Do Son. Tac dong cua s6ng eOng tao
ne n cac cung
Hoang
bo boi tu va cac doi cat ndi dao 0 Do Son, Quang
Yen,
Tan,ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Tuan Chau.
Vao nua sau giai doan,
khoang
tuong doi cua muc bien va boi
t1..1
5600-4000
narn truoc,
e6 su ha thjip
noi cao, rno rong. Che dO vinh bien ton
tai 0 Ha Nam, bai Nha Mac, Vu Yen, Dinh VO, nam Thuy Nguyen.
Mao Khe - Uong Bi, Yen Lap, r~a nam Quang
Can 0
Yen, ria tay Cat Ba va phan
Ion vinh Hl;! Long la che dO dam my su vet. Vinh Cua Luc la mot ho nude
man Ion va 'veri ria cung phat trien
cac bai my su vet, Vao cudi thoi gian
nay c6 su thoai lui cua duong bo ra phia bien va thu hep dien tich cac vinh
bien ven bo do toe dO dang nude chart tinh da giarn han chi can khoang
Zmrn/narn.
rnrn/narn
Trang
khi d6, tee dO nang kien tao 0 cac khoi nang dat 2,2-2,4
[11]. Qua trinh
lang dong tram tich cOng g6p phan
lam ndi cao
dia hinh be mat tich tu tren rnuc bien trung binh. Trang qua trinh bien lui,
he de cat co thu nhat duoc hinh thanh
Quang
Yen - Thuy Nguyen,
cao 4,5-7m, chay qua Hoang
cau tao tu cat nho, trung
bien [5]. Be mat he de nay bi phong
h6a laterit
chua vo than
Tan mern
va bi he de cat Holoxen
muon phu tren [9].
Do dac diem
dia hinh, truong
gio va song tay nam tao dong boi tich
doc bo uu the tu phia tay nam (nguon
anh huong
goc song Hong)
cung cap vat lieu,
den Cat Ba, Yen Lap. Vai tro cua s6ng kha Ion tao nen nhieu
tich tu bai bien, doi cat noi dao. Thuy trieu co do Ion 2,5 - 3m c6
y
nghia
phat trien rno rong cac bai trieu thap tuong bien chua nhieu vo than mern
va cac bai trieu lay chua nhieu di tich thuc vat ngap man.jihgfedcbaZYXWVUTSRQPONM
3. G iai doan 3
Moi truong
dam lay luc dia ven bien uu the VaG khoang
truce (cuoi Holoxen
giua). Vao giai dean nay, c6 su ha thap tuong doi muc
bien 0 ven bo dong bac Viet Nam
0,3mm/nam,
204
trong
4-3 nghin narn
[6,9]. Tee dO nang chan tinh chi can
khi d6, to c do nang
k ien
t<;10
0 cac khrii na ng dat
2,4mm/nam. Su nang cao be mat dia hinh dan den hien tuong phong h6a
latcrit be mat cac tich tu c6 truck. Cau true tang van h6a va P.,l co mat cua
lua nude !rong lop van hoa 6 di chi khao co Trang Kenh v~ su phat-:-· · ·
di tlc'h ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
trien phong phu cila' cac di chi van h6a H~ Long
6
cac dao, ven bien cfmg· '
chung minh cho qua trinh luc dia h6a ven bo Dong Bac VaG khoang 4-3
nghin nam truoc [3,4].
Trang hoan canh d6, xuat hien rong khap moi truong darn lay ven bien
tren khu vue trung tarn cua VCS Bach Dang va ria vinh H~ Long.
o VCS
Bach Dang, darn lay phat trien e phia dong cua dong bang Chau tho song
Hong tudi Holoxen giua, chu yeu tren dia phan doi sut ha kha manh trong
Holoxen. Tram tich'·tuong darn lay moi truong nuoc nhat-lo kha phd bien e
cac 10 khoan Hon Xoai, ria Cai Vieng, Cat Hai, Dinh Vu, Dong Hai.
Chung chua nhieu mun ba thuc vat, nhung lai khong gap ph an hoa thuc vat
ngap man, di tich trung 10 va than mem bien. Di tich tao silk cung chu y€u
la dang luc dia, hiem cac dang bien [10]. Dieu nay chirng to moi truong it
b ria phia tay VCS Bach Dang phat trien moi
chiu anh huong cua bien.edcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
truong chau tho.
2. Thai
kY
thu hai
Thuoc Holoxen muon, khoang 3 nghin nam den 5-7 tram narn truce.
Su dang cao muc nuoc duoi chan tinh van rat quan trong nhung tdc do
giam. Vai tro kien tao, nhat la chuyen dong nang e cac doi kien true nang
tham gia c6 tinh quyet dinh trong tuong quan ngap chim - ndi cao. Qua
trinh lang dong tram tich voi tdc do dang ke, den bu lai ngap chim. Do uu
the boi tu, ngay ca khu trung tarn VCS Bach Dang noi ha lun kha manh,
cung duoc boi tu ndi cao tren muc bien trung binh.jihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCB
1. G iai doan 1
Moi truong vinh bien, vung bien uu the VaG khoang 2-3 nghin nam
truce (dau Holoxen muon). Day Ia giai doan bien Ian tro lai, duong bo di
chuyen ve phia luc dia, vinh bien Vti Yen e trung tarn VCS B~~h Dang
xuat hien tro lai. Vinh H~ Long va vinh Cua Luc me rong, Duong bo co
ban cua dot bien Ian cung chi ap sat dai doi nui va he de cat co 1 e Hoang
Tan, Quang Yen, 'Nui Deo. Vinh Vu Yen phat trien tren nen cac ddi kien
true ha lun va nang yeu. Vinh c6 day nong, thoai, lang dong cat bot chua
nhieu vo than mem bien tuong trieu thap va duoi trieu. Moi truong nuoc
bien man to va chiu anh huang cua khoi nuoc song, dO Ion trieu co 3-3,5m.
, 52-Ccr ..TI
205
Vinh bien ban dau chu yeu chiu
S\1
tac dong cua truong s6ng huong tay
nam va VaG cu6i giai dean cua s6ng huong nam. Vinh H~ Long phat trien
tren nen nang yeu ve kien tao, nhung ngap chirn do dang chan tinh.
.
Day la thoi gian trung tam VCS Bach Dang ha lun kha manh ve kien
tao, toc do O,2-1,2mm/nam, can ngap chim do chan tinh chi O,3mm/natn.
Cac khu vue Yen Lap, Trang Kenh ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
va tay bac Cat Ba nam tren cac doi kien
true nang kien tao, toe dO nang trung binh O,6-0,8mm/nam, Ion hon toe dO
dang chan tinh [11]. Vi vay, be mat dia hinh tich tu van nam cao tren muc
nuoc bien trung binh.
trinh cling tuong tu.
0
ria vinh Cua Luc va ria bo vinh H~ Long, qua
0 nhung
noi nay, sudt giai dean phat trien cac bai Iay
.ngap trieu cao phu dac su vet. Cu dan co Viet Khe 0 phia bac Thuy
Nguyen va cu dart co Phuong Nam 0 nam Uong Bi song VaG cudi giai doan .
. Moi truong song del g6p phan hinh thanh ~~p quan dung mo thuyen chon
cat nguoi chet trong vung dam tay bien.
Cling trong giai doan nay, tich tu cat do s6ng del hoan thanh lien ket
Do SOn thanh mot dao duy nhat va noi lien nui Doi va nui Thuy Huong 0
Kien Thuy theo kieu "noi dao''. S6ng bien del tao nen cac bai cat bien, nay
la them bien bac I cao 3~3,5m 0 Do Son, Cat Ba v.v. Nguon boi tich cat
nguon goc song HOng dua tir phi a tay nam len del tao nen he can cat thu
hai cao 3-3,5m phat trien lien tuc tit Hoang Tan (Quang Ninh) den Minh
Due (Hai Phong) [5]. Vao cuoi giai doan, xuat hien moi truong bai bbi
chau tho ngap trieu 0 ria phia tay, tay bac vinh bien Vu Yen.
0 dong
nam
Cat Ba, cac ran san ho phat trien tro lai.jihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
2. G iai edcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
doan 2
Moi truong vung bien uu the. Vao khoang 1-2 nghin nam truce (giua
Holoxen muon). Cac khu vue dong nam Cat Ba, H~ Long, Cua Luc it bien
dong va chu yeu ton tai .duoi che dO vinh bien duoc thiet lap tu truce.
Nhung bien doi sau sac xay ra 0 VCS Bach Dang voi su phat trien rong rai
moi truong vung bien (lagoon). Vung bien duoc ehe chan boi quan daoda
voi Cat Ba 0 phia dong, h~'thong de cat thu 3 keo dai tit Phu Long - Cat
Hai sang Dinh vo, Trang Cat, Ngu Dean, Tien Thang 0 phia bien.
0
phia
tay nam vung bien giap dong bang chau tho song Hong dang boi tu mo Ian
ra bien.
Truoc d6, cac bai trieu lay su vet chi han Fhe 6l;>ac Thuy Nguyen (vung
Trang Kenh) va vung Yen Lap, nay phat trien rong khap sau he de cat
206xwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
chan thu 3. Su hinh thanh
dai de cat cao 2-2,5m
nay danh
d~u mot giai
doan dong bbi tich doc bo nguon gdc song Hong tir tay nam len kha phong
phu. Dayla
Ian thu hai trang
Holoxen,
duong bo mo rong ra phia bien va
bien lui b VCS Bach Dang. Day la kieu bien thoai do boi
11:1.
Thoi giannay,
6 c~c doi kien true nang,
toc do dang chan tinh da dat den O,6mm/nam.ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFED
toc do dang kien tao trung binh O,6-0,8mm/nam.
Vi v ay va n.x ay ra n a ng cao
O-O,6mm/nam),
d ia h in h ,
6
tharn chi dat 3,lmm/nam.
do i n an g d ie u hoa
(nang
0 doi
xay ra qua trinh boi tu phat trien ndi cao, mo rong.
.S\,1th a VCS Bach Dang, mac du toc do ngap chirn tong hop O,6-0,8mm/nam
nhung toe dO lang dong O,6-1,Omm/nam
va ket qua la xay ra qua trinh S\,1t
ha c6 den bu, boi tu Hin ra bien [11]. Vinh H~ Long tiep t\,1Cton tai la vinh
,
bien do narn tren doi nang dieu hoa nhung
c6 tdc do dang chan tinh vuot
qua tdc do n,ilng kien tao, trong dieu kien nguon cung dip boi tich it va toc
do lang dong tram tich thap.
Trang Holoxen,
moi truong
dung
truong
khong
man
day la Ian thu hai ph at trien rong khap dam tay su vet,
I". Co
che boi tu trang vung bien la lap day, toc dQ thang
Ion. Vi vay, tram
khu, yem khi,
tich chua
dieu kien thuan
t<;10
luong
mun ba huu co cao, moi
l"i tich tu luu huynh dang khu c6
ham luong cao trang tram tich [2]. Tram tich dam lay bien bun bot c6 mau
xarn xanh rat d~c trung
tuong
doi rnuc bien
phd bien rong khap. Day cung la giai doan vi tri
- duong
bo ha thap
tuong
doi nhat
trong
Holoxen
muon. Vao cuoi giai dean xay ra tran chien Bach Dang Ian thu nhat (938),
sat ngoai cua Nam Trieu bay gio [11].jihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
3. G iai doan 3
Khoang
1 nghin
den 5-7 tram
narn truce.
Trang
giai doan
nay, muc
0
nuoc dang chan tinh c6 toe do tang dan, trung binh gan Irnm/nam.
vinh
H~ Long. Cua Luc tiep t\,1Cton tai va mo rong vinh bien do luong bbi tich
lang dong
khong
Ion.
0
VCS Bach
Dang,
anh huong
cua bbi tich song
Hong rat Ion, cung cap doc bb tir phia tay nam len, tit cac nhanh
song ndi
ngang giua hai h~ thong song. Vi vay, chi trang thoi gian ngan, moi truong
vung bien chuyen
h6a thanh
cua song chau tho voi cac bai ngap trieu cao
tich tu bun bot set mau hong,
nau xam day O,2-0,5m phu tren
tram
xanh dam lay bien. Tai day, ngap chim tong hop dat 1-1,2mm/nam
tich
nhung
duong bo van tiep t\,1Cboi Ian ra phia bien do qua trinh lang dong tram tich
vuot den bu va bien thoai do boi tu. Vao cuoi giai doan nay, he de cat thu
207
4 cao 2,5-3m
a phi a tay nam VCS Bach Dang keo dai tu Bang La - Dai
HOp sang Hung
Thang
(Tien
noi dao ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLK
DoSon voi dong bang chau
Lang)
tho vira ~(} rong va tir day xuat hien ban dao Do Son. Day la giai doan duy
nhat cua VCS Bach Dang ph at trien cau true chau tho, hoa nhap voi dong
bang chau tho phia tay nam. Cung do anh huang
ves
due, nhat kha manh
tu
Bach Dang cac ran san ho dong nam Cat Ba (ria vinh Lan H~) phat
trien han che va phu sa nguon gdc song da boi dap len lop mat cua cac bai
trieu su vet rong Ion (} ria tay, tay bac dao Cat Ba, khu vue Hoang
Tan, Ha
An.
Co nhieu tai lieu lich su da noi ve hoat dong cua con nguoi (} khu vue
trong giai doan
nay: Cong trinh
Bang a Kien Thuy
nha Mac (Kien
de dao Ha Nam (thoi kY - Le), cua Dai
(thoi Tran), bai Nha Mac (Yen Hung),
Thuy),
khu vue Pha Rung,
Dac biet tran thuy chien Bach Dang nam
Song Chanh
song Bach Dang nong,
De Chari Kim
xay ra trong
moi truong
chau tho, long
hep hon hien nay, phu hop voi nhung
Nguyen Trai trong "Du dia chi" viet tir the ky
3. Thoi kY thu ba, khoang
xv
1288 a
mo ta cua
[11].
5-7 tram nam qua (tan cu6i Holoxen
muon)
Day la thoi ky ngan, chi ,gom mot giai doan dang tiep tuc voi m9t dot
bien Ian moi va duong bo bi ddy lui ve phia due dia kha nhanh
Dang. Nguyen
- M\1c
nhan co ban cua qua trinh nay la:
nude
O,5-1,Omm/nam
bien
dang
ch a n t in h n a n g k h a nhanh,
khoang
trong nua thien nien kY qua. Muc nude bienthe
the gioi qua dang 1,5mm/nam
thay trong
a VCS Bach
1957-1991
gidi trong
[11]. So lieu thuc do tai tram Hon Dau cho
muc nuoc bien
trung
binh
dang cao ,2,24mm/nam
[1~].
- Tuong
ung voi su dang eao cua muc nuoc bien, bien lan, thuy trieu
kieu nhat trieu deu, do Ion jihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
eve dai dat 4-4,5m tro thanh dong luc uu the c'
yen bo dan den tang cuong phan tan boi tich va ddy manh xarn thuc xoi lc.
- Tinh trang
thieu
hut bbi tich dan den ngap ehim khong
tich phd bien tren vung nghien
cuu. Co nhieu
19
den bu bbi
do dan den thieu hut boi
tich. Khi ban dao Do Son ndi lien dong bang vita boi Ian da ngan khong
eho boi tieh doc bo tu tay nam di len. Trong
nhanh ngang ndi song Hongvoi
giam nguon
he 'thong
boi tich bo sung. Thuy trieu
Dong chay tong hop yen bo huong
thong
qua trinh
phat trien,
song Cau - Bach Dangbi
nhieu
tan lam
Ion da phan tan boi tich xa boo
tri DB-TN
208xwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
co xu huong
dua bbi
tich xuong phia tay nam va tao din bang am cho khu V\lC.
Trang khi do, ngoai nang cha{ninh
manh len, sut ha kien tao 0 cac doi
ha lun tang len va cac qua trinh nang yeu di 0 cac dci kien true nang. VI
vay, qua trinh ngap chim tuong ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
doi khong chi xay ra 0 cac doi sut ha ma ca
tren cac ddi nang dieu hoa va cacdoi
nang kha manh. Trong boi canh do,
cau true hinh pheu voi bai trieu Jay su vet phat
VCS Bach Dang bien thanh
mang day dac voi hai nh6m,
trien mo rong, cac lach trieu phat trien thanh
7 cap [8]. Tai day, qua trinh x6i 10 uu the so voi boi tich mo rong. Vinh Hi,1
Long va Cua Luc hoan toan khong chiu anh huong cua phu sa song Hong,
nuoc tro len trang xanh. X6i 10, xarn .thl,lc mo rong dien tich cling rat phd
.
Qrr--------------------------------------------,QjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHG
D _ 5000- $000
B in 6i~l7g
1
2
Yel7 L~ p
l7.i"m
C ./f Ii.;'
~
-1
edcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGF
1
~
z~Q·~~--------~~~----~----------------on,~1~,
~~-~-L~-----+Z
;= _ •..
~
:~:~
fi
M AX
1:i
4 MSL
:MN
;~
u
_
•
H
Qr---~--------------------------------------~O
f
1
J)
•
U f_ "Q O O - 3$00
oen G i.m g
l
C. "
173m
tL.!....!
1
d t 1 i.1
K rn
+
q~~--------~~--~~------------------------+'MAX
14
Hinh 2. Cac mat cat tien h6a dja chat Holoxen Yen Lap - Cat HM.
S"HTT.:15
). 9
bien 6 hai vinh nay. Q;.ria phia bac Cat Sa, phia nam Hoang
quanh
dao Tuan ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
C,\1;g~:,c6 the nhan thay cac ba i trieu thap rong
mongo Ve nguon
su vet.
Tan, xung
0
g6~\;h(mg
meng
duoc tao len do xarn thuc, x6i 1('1 bai trieu Jay
khu vue dong nam Cat Sa, thuoc vinh Lan H~ tai phat trien kha
dfiu hieu thoai hoa ran gan day chu
manh cac ran san ho vien bo. Nhung
edcbaZYXWV
xwvutsrqponml
q
f
2
-
-------_-_-_-_-_-_-_-
2
-
f
- -=:....-=::..-::.=-~~-::.=.:-=-=::.=-== ,
8
•.• : • : • : .: ~••• :~~ 10MLKJIHGFEDCBA
•••••
~ ••
:.
12
14
Q
-I
2
0
2
4
0
8
fO
11
14
14
2
I. PLEIXTOXEN:
3
4
5
1
G
8
9
10
1. T1I6ng song bicu (chau tho) (amOn?);
11
12
II. HOLOXEN
2. Tuong aluvi song thoi gian som (aOlyl-2); J. Tlf6ng dam ho, thoi gian
5.
som (lbO(V I- 2 ); 4. T1I6ng dam lay bien va bien xeu ke, thai gian giua (mbO(yl-2);
sorn-giira:
T1I6ng bai bien. thai gian giua (mOlyl-2);
(mQly'-2);
6. Tudng de eat bien thai gian gi\ta
6_ Tuong ho dam lay vcn bien thoi gian muon (IbQlyl-2);
HOLOXEN
muon: 8. Tuong bien trieu tMp va can duoi trieu thc)j gian som (mOly3);
de cat bien thoi gian som giua (mOly3a-b);
som-giua
(bOly3a-b);
9. Tuong
10. Tuong dam lay bien thoi gian
11. Thuc v~t ngap man; 12. Thuc vat dam lay; Om. Ml!C bien
trung binh hien nay; MAX. Muc bien eo cao nhat; MSL. Ml!C bien co trung binh;
MIN. Muc bien co thap nhat.
M in h 3
• 10
yeu lien quan den cac tac dong nhan sinh. Cung voi qua trinh
qua trinh Jay h6a cac bai trieu cao va hinh thanh
bien Hin la
nen tharn rung ngap rruin
day d~c.MLKJIHGFEDCBA
vA. nu
IV . M O T
BAo
Dua van d~c diem
phat trien dia chat Holoxen
ket hQP voi phan tich
cac qua trinh dong edcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
I\1C hien tai, co the dua ra mot vai du bao ve xu the ponmlkjihgfedcbaZYXW
phat
trien khu vue nghien cuu trong tuong lai[11].
- Trong dieu kien thieu
hut boi tich, toc do dang cao muc nuoc bien
chan tinh tang len, qua trinh bien Ian xay ra tren roan khu vue, Ph an tich
tuong quan dang cha~ tinh va chuyen dong kien tao hien dai cho thay qua
trinh ngap chim - bien 1:1n khong chi xay ra 0 cac ddi sut ha va nang dieu
hoa ma can 0 ria cac ddi nang kha manh. Cac vinh Lan H<;1,H <;1Long tiep
tuc ton tai, Cua Luc va VCS Bach Dang chuyen
hinh pheu (estuary)
VCS Bach
dun tir diu true cua song
sang cau true vinh (bay). Khoang
Dang bien thanh
1400-2000
narn nua
vinh bien va qua tr inh nay co the rut ngan
nhieu Ian neu du bao ve hieu ung nha kinh tro thanh
su that,
- Xoi 10 be tiep tuc uu the so voi boi tu trong dihl kien muc nuoc dang
nhanh.
Vi du, be dao Cat Hai hien tai x6i 10 4-8m/nam,
se la 8-13m /nam
co the toi da la 52-80m/nam.
xoi 10 nr 1,3m/nam
den 12,5m/nam
trong
50 narn toi
Cac doan be khac c6 the bi
[1]].
- Do xoi 10 ngang va bao man be mat, ngap chirn, cac bai dam lay su
vet b] suy giam dien tich kha nhanh.
Cac bai trieu thap duoc mo rong the
cho va sau do dan bien thanh vung ngap nuoc bien thuong xuyen.
- Cac qua trinh ngap lut ven be va nhiern man sau van luc dia se tang
len do anh huong cua dang cao muc nuoc va bien Ian, trieu truyen sau van
luc dia.
Ngoai
xu the tu nhien,
hoat dong con nguoi co the tac dong gay r a
nhung thay doi nhat dinh va trong mot vai truong
trinhtu
TAl
hop lam tang nhanh qua
nhien.
L ie u
THAM
KHAo
1. N guyen C an jihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
va nnk, 1994. Hoar dong dirt gay hien dai vung Hai PhongQuang
Yen. Tai nguyen
va Moi truong
bien T.II - Nxb. KH & KT Ha
Noi.
2. N guyel/ D tlc C Lf. 1991. Mot s() dac diem dia hoa tram tich rung ngap man
211
ven bien Mien'B~c
Viet Nam. Tai nguyen va Moi truong bien T.I, Nxb
& KT Ha N oi.jihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
-, KH ponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
3. edcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
N guyen K im D ung, 1990. Di chi
xuong Trang Kenh (Hai Phong)
qua hai
Ian khai quat - Khao co h9C N°3.
4. t:lglJ;y~n:':V anH ao, 1986. Thoi ky tien su tren dao Cat Bu. Khao co -hQc so
2.
5. D inh. V an H uy,
tm «
Hai Phong - Quang
D ue Thanh, 1994. S\1 phat trien duong bo 0 khu V\1C
Yen trong Holoxen
qua nghien cuu cac he de eat co.
Tai nguyen va Moi truong bien t~p II. Nxb KH & KT Ha Noi.
6. N guyen N goc, 1984. V e mot so su hien dia chat ky Thu tu d y~g
hai va hai dao Quang
Ninh - Hai Phong, Nhung
duyen
phat hien mdi Khao co
hoc narn 1984.
7. Shepard F.P., 1964. Submarine
York, Evanston
geology.
Harper
and
Row Pub.
New
and London.
8. Tttm D ue Thunb va nnk. 1991. Hinh
thai, cau true va tien h6a cac bai
trieu lay ven bo phia bac Viet Nam. Tuyen tap bao cao HQi nghj khoa
hoc bien toan quoc Ifill thu III - Ha
9. tn« Due Thanh, 1991. Dau
Holoxen
giua - dau Holoxen
nguyen va Moi truong
j
oi.
muc nUDC van cudi
hieu ve dQt ha thap
muon d ven bo Dong Bac Vi~t Narn. Tai .
bien. Nxb. KH & KT Ha N¢i.
10. Iran D ue Thanh, 1993. Cac phuc h.~ sinh thai tao silic (Diatomeae)
trong tram tich D~ tu vung trieu Hai Phong - Quang
hoc. DHTH
Yen. Tap chi khoa
Ha Noi, so 1.
11. tm « D ue Thanh, 1993. Tien h6a dia chat vung cua song Bach Dang
trong Holoxen,
torn Hit luan an Ph6 tien sy, Ha Noi.
12. N guyen N goc Thuy, Bid D inh K huoc, 1993. El-Nino
warming
and the. sea level in, the sea of Vietnam
Nat. Seminar
Proceedings
212
on Reseach
of Vietnam
and management
IQC Hanoi.
Phenomemen
and Bien Dong
of Vietnam
coastal
gobal
sea.
zone.