199 bài và đoạn văn hay lớp 9 (107) -Nét đẹp chuyển thu trong bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh.

Đề107:NétđẹpchuyểnthutrongbàithơSangthucủaHữuThỉnh.
Bàilàm:
Khoảnhkhắcgiaomùagiữa“NàngHạ”và“NàngThu”cólẽlàkhoảnhkhắclạlùng,xốnxang
nhấtcủatựnhiên.Vàbởithế,nógieovàolòngngườinhữngxônxao,rungđộngkhiếntacũng
nhưgiaohòa,đồngđiệu.Nhữngnétđẹptinhtế,êmáiấythơcanàomàcưỡnglạiđược!Xuân
Diệu,LưuTrọngLư,HànMặcTử, từngcóbaoángthơrungrinhvềthờikhắcđặcbiệtấy.Và
HữuThỉnhcũngnhènhẹgóp‘’mộtchútnày”chothếđềgiaomua:bàithơ“Sangthu”.
Nétđẹpchuyểnthucủabàithơlàvẻđẹptinhtế,dịudàng.Mởđầubàithơlàsựchuyểnđộngrất
tinhvicủasựsốngkhihạdầnquavàthuđangđến.Khôngnhưnhữngnhàthơkháccảmnhận
màuthuquasắcvàngcủahoacúc,củalángôđồnghayquatiếnglákhôxàoxạc:
“Ôhay!Buồnvươngcâyngôđồng
Vàngrơi…vàngrơi…Thumênhmông”(BíchKhê)
“Connaivàngngơngác
Đạptrênlávàngkhô”(LưuTrọngLư)
Cũngkhôngdaydứt,runrẩynhưnhữngcâuthơXuânDiệu:
“Nhữngluồngrunrẩyrungrinhlá
Đôinhánhkhôgầyxươngmỏngmanh”,
HữuThỉnhđónnhậnmùathutừnhữngdấuhiệuđờithường,gầngũi:
“Bỗngnhậnrahươngổi
Phảvàotronggióse”
Giữanhữngâmthanh,màusắcvàhươngvịđặctrưngcủamùathuđanglantỏa,chỉcó“hương
ổi”làmnhàthơbấtchợtxaolòng.Đólàthứhươngvịthậtdễdàngđểnhậnraởchốnlàngquê
thôndã.Nhưngcóphảibởiquenthuộcquánênđôikhichúngtabỏquên?Đểđếnkhinhậnra
hếtthảychúngtađềukhôngkhỏibấtngờ:”Bỗngnhậnrahươngổi”.“Hươngổi”khôngchỉlan
tỏamàcònvậnđộngrấtmạnhtrongkhônggian:“phảvàotronggióse”nhưmuốnquyệnvàođể
giaohòavớigió.CólẽđólàsứcsốngdạtdàomàHạmuốntặngchoThuchăng?Cơngióse
cũnglàhìnhảnhrấtgiảndị,quenthuộc.Đólàchútgióheomayseselànhlạnhmỗiđộđầuthu
rấtđặctrưngcủamiềnBắcViệtNam.Trướccáchmạng,XuânDiệutừngbịámảnhkhônnguôi
bởinhữnglàngióấy:
“Đãngherétmướtluồntronggió”
“Nhữngluồngrunrẩyrungrinhlá”,

Cóđiềuđócólẽbởinhàthơcủanhữngcảmxúccảmgiấcđangđộtuổithanhxuânrạorực
đangkhátkhaouốngtrọnnhữngrungđộngthiênnhiên.HữuThỉnhthìkhác,khôngchỉbởiđâylà
khoảnhkhắcđầuthudìudịumàcònbởituổitácđãvữngvàng,ôngcóđủcái“tĩnh”đểlặnglẽ
quansátnhữngchuyểnđộngcủatựnhiên.Vànhưthế,“Sangthu”sẽcònmangvẻđẹpcủamột
tâmhồnnhạycảmmàđiềmđạm,sâusắc.
Mànsươngthuhìnhnhưcũngmuốntậnhưởngtrọngvẹnhươngthơmngọtngàovàcáilạnh
tinhviđómà“chùngchình”chưamuốntanđi.
“Sươngchùngchìnhquangõ
Hìnhnhưthuđãvề”
Khônggiancósựhàihòagiữahươngổidịudàng,gióthunhènhẹvàsươngthumơmàngtạo
nênmộtấntượngđặcbiệtmàtakhólòngquênđược.“Chùngchình”làsựcốýmuốnlàm
chậmlại,rungrinh,layđộng(sựrungrinhlayđộngcủalànsươnghaylàsựrungđộngtrong
tâmhồnnhàthơHữuThỉnh?).Vạnvậttrongthờikhắcchuyểnmùavìthếcàngtrởnênđẹprất
riêng,rấtduyêndángđểrồixaoxuyến:“Hìnhnhưthuđãvề”.Lờireovuicũngthìthầmnhỏnhẹ,
bângkhuângvanglêntronglòngHữuThỉnhnhưbướcđimùathu.
Saugiâyphútngỡngàngvàkhekhẽmừngvui,tácgiảlấylạiđượccáiđiềmđạmvốncóđểtiếp
tụcngắmnhìnthiênnhiênđấttrời:
“Sôngđượclúcdềnhdàng
Chimbắtđầuvộivà
Cóđámmâymùahạ
Vắtnửamìnhsangthu”.
“Thuđãvề”đểsôngkhôngphảilocuồncuộncuốnđiconlũmùahạmà“đượclúc”nghỉngơi
“dềnhdàng”.Nhưngđànchimcũngvìthếmà“bắtđầu”lochocáirétđangđếngầnmà“vộivã”
bayđi.Haicâuthơđốinhaurấtnhịpnhàngcânđốiđồngthờidựnglênhìnhảnhđốilậpnhau:
sôngdướimặtđất,chimởtrêntrời;sông“dềnhdàng”chậmrãi,chim“vộivã”lolắng…Haihình
ảnhxinhxắnđóđượcđặtcạnhnhauđểkháiquátkhônggianmặtđấtvàbầutrời.Đọcđếnđây,
tanhớđếnhaicâuthơcủaHuyCậncũngcósứcbaoquátnhưthế:
“Lớplớpmâycaođùnnúibạc
Chimnghiêngcànhnhỏbóngchiềusa”.
Nhưnghaicâuthơcủanhàthơ“Trànggiang”gợinỗirợnngợp,bơvơthoángchútthảngthốt,

hãihùng:mâyliêntiếpnởbungra“đùnnúibạc”nhưmuốnphủlấptấtthảy,cánhchimcôđơn
mỏngmanhnhưđangsaxuốngmặtđấtcùngrángchiều.Cònởđây,trongcâuthơHữuThỉnh,
mặtđấtêmđềmnhưdòngsôngđanglắngmìnhsuytư;bầutrờicũngnhưnhỏlại,ấmáphơn
theonhịpvậnđộng“vộivàng”củacánhchimchămchỉ.Huốngchi,trênnềntrờiấycòncóhình
ảnhmột“dámmâymùahả/vắtnữamìnhsangthu”diệukìnhưchiếccầuvồngrựcrỡsắcmàu.
Hìnhảnhấykhiếnlòngtarungđộng,khôngphảilà“lớplớpmâycaođùnnúibạc”hay“mâybiếc
vềđâubaygấpgấp”màlạilà“đámmâymùahạ,vắtnửamìnhsangthu”.Cóthểlàmộtđám,
haiđámhaynhiềuhơnnữanhưngcólẽtrongSangthumâykhôngthểnào“lớplớpmâycao”
được.Vìmùathumớibắtđầuchưathểnhuốmđượmlên“lớplớp”sựvậtđược.Hìnhảnhđám
mâylàmộtpháthiệnrấtmớilạvàđộcđáocủaHữuThỉnh.Bứctranhchuyểnmùavìthécàng
trởnênsinhđộng,giàusắcgợicảm.
Khôngchỉcảnhvậtmàcảnhữngdấuhiệucủathiênnhiênthờitiếtcũngđangngảdầnsang
mùathudịumát:
“Vẫncònbaonhiêunắng
Đãvơidầncơnmưa
Sấmcũngbớtbấtngờ
Trênhàngcâyđứngtuổi”.
Nắng,mưa,sấmđãlàcủacuốimùanắnglửa.Ánhnắngchóichangngàynàonayđã“vơidần
cơnmưa”trởnênmátmẻ,dễchịuhơnnhiều.Haicâuthơcuốicùnggợichotanhiềusuynghĩ,
liêntưởngthúvị.
“Sấmcũngbớtbấtngờ
Trênhàngcâyđứngtuổi”.
Câuthơkhôngđơnthuầnchỉlàgiọngkể,làsựcảmnhậnmàcònlàsựsuynghĩchiêmnghiệm
vềđờingười.Nhìncảnhvậtbiếnchuyểnkhithumớibắtđầu,HữuThỉnhnghĩđếncuộcđờikhi
đã“đứngtuổi”.Phảichăngmùathucủađờingườilàsựkhéplạinhữngthángngàysôinổivới
nhữngbấtthườngcủatuổitrẻvàmởramộtmùamới,mộtkhônggianmới,yêntĩnh,trầmlắng
hơn.Haihìnhảnh“sấm”và“hàngcâyđứngtuổi”vừacóýnghĩatảthựcvừacóýnghĩatượng
trưngchothấymộtHữuThỉnhrấtđỗitinhté,nhạybéntrongcảmnhậnvàliêntưởng.Thukhông
đánhthứctabằngnhữngâmthanhvangđộng,màusắclộnglẫy,hươngvịngạtngàomàgieo
vàolòngtanhữngthoángxaođộng,mơmàng,gợitrongtanhữngsuynghĩsâuxavềcuộc

sống.Cólẽvìthếmàthơthu,trongđócóSangthucủaHữuThỉnhrấtgiàuýnghĩa.
Thờikhắc“Sangthu”trongbàithơcủaHữuThỉnhmangmộtvẻđẹptinhtế,trongsángvàdịu
nhẹ.Đólàmùathucủanhữngrungđộnghồnnhiên,giảndịtrongtâmhồncủamộtnhàthơ
“đứngtuổi”.Vàcũngbởivậy,bàithơkhôngchỉđẹpbởinhữnghìnhảnhthơxinhxắn,đángyêu
màcònbởimộttâmhồnnhạycảm,giàuchấtsuytưvàrấtđỗinhânhậuvớicuộcđời.