Các mô hình công nghiệp hóa trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho việt nam

Tóm tắt Đề tài: Các mơ hình cơng nghiệp hóa trên thế giới và bài học kinh
nghiệm cho Việt Nam (QK.07.04)
Mã số: QK.07.04
Chủ trì: PGS.TS Mai Thị Thanh Xuân
Đơn vị: Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN
Thời gian thực hiện: 6/2007 - 6/2009
Mục tiêu nghiên cứu:
• Hệ

thống hố những vấn đề lý luận chung về cơng nghiệp hóa và mơ hình

cơng nghiệp hóa.
• Đánh

giá những ưu thế và hạn chế của mỗi mơ hình cơng nghiệp hóa trong

lịch sử.
• Nghiên

cứu kinh nghiệm lựa chọn mơ hình cơng nghiệp hóa của một số

nước trên thế giới.
• Vận

dụng kinh nghiệm các nước vào việc lựa chọn mơ hình cơng nghiệp hóa

ở Việt Nam trong điều kiện mới.
• Đưa

ra những điều kiện cần có để thực hiện thành cơng mơ hình cơng

nghiệp hóa kiểu mới ở Việt Nam trong những thập niên đầu của thế kỷ XXI.
Nội dung chính:
• Lịch

sử cơng nghiệp hóa thế giới được khởi phát từ nước Anh. Đến nay,

công nghiệp hóa đã lan rộng khắp các châu lục trên thế giới. Nghiên cứu các
mơ hình cơng nghiệp hóa trên thế giới cho thấy: các nước áp dụng nhiều mơ
hình cơng nghiệp hóa khác nhau, trong đó các mơ hình cơng nghiệp hóa
được thực hiện tại nước đi sau đều có ưu việt hơn các mơ hình được thực
hiện ở nước đi trước. Vì vậy, thời gian hồn thành cơng nghiệp hóa của các
nước đi sau cũng có xu hướng rút ngắn so với các nước đi trước, từ hàng
trăm năm rút xuống chỉ cịn vài chục năm.
• Việt

Nam là nước cơng nghiệp hóa muộn, vì vậy chúng ta có lợi thế của

nước đi sau. Nhưng để phát huy được « ưu thế hậu phát » của nước đi sau
đòi hỏi chúng ta phải xác định được một mơ hình cơng nghiệp hóa vừa phù
hợp với điều kiện cụ thể của đất nước, vừa phù hợp với xu hướng vận động
chung của thế giới; vừa cho phép rút ngắn được thời kỳ cơng nghiệp hóa, vừa
1


giữ được mục tiêu định hướng xã hội chủ nghĩa. Trên cơ sở phân tích các bài
học kinh nghiệm của các nước, căn cứ vào thực tiễn Việt Nam và thế giới, đề
tài phác họa mơ hình cơng nghiệp hóa của nước ta trong những thập niên đầu
thế kỷ XXI là: Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa rút ngắn theo định hướng xã hội
chủ nghĩa, gắn với phát triển kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế. Để hiện thực
hóa mơ hình cơng nghiệp hóa đó, đề tài đưa ra và phân tích các điều kiện bên

trong và bên ngồi, trong đó quan trọng nhất là: có tiền đề kinh tế - kỹ thuật do
nước CNH đi trước tạo ra; nền kinh tế phải hội nhập ngày càng sâu rộng vào
nền kinh tế thị trường thế giới; có nguồn nhân lực trình độ cao; và đặc biệt
phải có một chính phủ hiệu quả.
Kết quả đạt được:
- Đã làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về công nghiệp hóa và mơ hình cơng
nghiệp hóa.
- Phân tích những mặt tích cực và hạn chế của mỗi mơ hình cơng nghiệp hóa đã và
đang diễn ra trên thế giới.
- Đúc rút một số bài học kinh nghiệm (thành công và chưa thành cơng) trong việc
lựa chọn mơ hình cơng nghiệp hóa của các nước.
- Phác họa mơ hình cơng nghiệp hóa mới cho Việt Nam trong giai đoạn tới- Cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa rút ngắn theo định hướng xã hội chủ nghĩa, gắn với phát
triển kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế.
- Phân tích các điều kiện bên trong và bên ngoài đảm bảo thực hiện thành cơng mơ
hình cơng nghiệp hóa mới của Việt Nam trong những thập niên đầu của thế kỷ XXI.

2