GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

Ngày soạn:…/…/…
Ngày dạy:…/…/…
BÀI 1: MÔN ĐỊA LÍ VỚI ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP CHO HỌC SINH
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Khái quát được đặc điểm cơ bản của mơn Địa lí.
- Xác định được vai trị của mơn Địa lí đối với đời sống.
- Xác định được những ngành nghề có liên quan đến kiến thức địa lí.
2. Năng lực
Năng lực riêng
- Năng lực nhận thức khoa học địa lí thơng qua việc khái qt đặc điểm cơ
bản của mơn Địa lí; xác định vai trị của mơn Địa lóa với đời sống.
- Năng lực tìm hiểu địa lí thơng qua việc tìm kiếm, thu thập thông tin để xác
định những ngành nghề có ln quan đến kiến thức địa lí.
Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học thông qua việc chủ động tìm kiếm thơng tin, tư
liệu liên quan đến nội dung bài học.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác thơng qua hoạt động nhóm, trao đổi, thảo luận
trong quá trình thực hiện nhiệm vụ học tập.
3. Phẩm chất
- Chăm chỉ học tập, có tinh thần trách nhiệm với nhiệm được giao.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, SBT Địa lí, Giáo án.
- Video clip về một số ngành nghề liên quan đến kiến thức địa lí (nếu có).
1

TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

- Thông tin tuyển sinh vào các trường đại học và cao đẳng (mới nhất) liên
quan đến kiến thức địa lí.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Địa lí 10.
- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu
cần) theo u cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỢNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế học tập cho HS, giúp HS ý thức được nhiệm vụ học tập,
hứng thú học bài mới.
b. Nội dung:
GV đặt ra các câu hỏi giải quyết vấn đề cho toàn bộ bài học và khuyến khích
HS bày tỏ ý kiến cá nhân:
+ Em có thích mơn Địa lí khơng? Học địa lí giúp em biết được những gì?
+ Nêu một đặc điểm làm cho mơn Địa lí khác biệt so với các mơn học khác trong
nhà trường Trung học phổ thông.
+ Cho biết một vai trị của mơn Địa lí trong đời sống. Vì sao chúng ta phải học
mơn Địa lí?
+ Sau này em có dự định học các ngành nghề liên quan đến kiến thức địa lí
khơng?
+ Kể tên một nghề nghiệp cần đến kiến thức của mơn Địa lí trong xã hội hiện nay
mà em biết.
c. Sản phẩm học tập: Ý kiến phản hồi của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
2

TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

- GV cho HS chuẩn bị trả lời 5 câu hỏi và ghi vào một mẫu giấy nhỏ (trên mẩu
giấy có tên HS):
1. Em có thích mơn Địa lí khơng? Học địa lí giúp em biết được những gì?
2. Nêu một đặc điểm làm cho mơn Địa lí khác biệt so với các môn học khác trong
nhà trường Trung học phổ thơng.
3. Cho biết một vai trị của mơn Địa lí trong đời sống. Vì sao chúng ta phải học
mơn Địa lí?
4. Sau này em có dự định học các ngành nghề liên quan đến kiến thức địa lí
khơng?
5. Kể tên một nghề nghiệp cần đến kiến thức của mơn Địa lí trong xã hội hiện nay
mà em biết.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS suy nghĩ, ghi nhanh vào giấy câu trả lời theo suy nghĩ, quan điểm cá nhân.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV thu lại các mẩu giấy của HS, sau đó bốc thăm HS trình bày.
- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.
- GV dẫn dắt HS vào bài học: Ở cấp Trung học phổ thơng, Địa lí là mơn học được
lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghề nghiệp của học sinh. Do đó, các
em được học các kiến thức cốt lõi và các chun đề Địa lí để có được những hiểu
biết
cơ bản về khoa học địa lí, về các ngành nghề có liên quan đến Địa lí, có khả năng
ứng dụng kiến thức địa lí trong đời sống, tạo cơ sở vững chắc giúp các em tiếp tục
theo học các ngành nghề có liên quan,... Vậy, mơn Địa lí ở cấp Trung học phổ
3

TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

thơng có đặc điểm gì? Có vai trị như thế nào đối với đời sống và có liên quan đến
những ngành nghề nào trong xã hội ngày nay? Chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu
trong bài học ngày hơm nay – Bài 1: Mơn Địa lí với định hướng nghề nghiệp cho
HS.
B. HOẠT ĐỢNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái qt về mơn Địa lí ở trường phổ thơng
a. Mục tiêu: Khái qt được đặc điểm cơ bản của mơn Địa lí.
b. Nội dung:
- GV tổ chức cho HS làm việc cá nhân, sử dụng phương pháp đàm thoại kết nối HS
cả lớp.
- GV đặt các câu hỏi gợi mở để HS hiểu được một cách khái qt những đặc điểm
của mơn Địa lí.
c. Sản phẩm học tập: HS trả lời và ghi được vào vở đặc điểm cơ bản của mơn Địa
lí ở trường phổ thơng.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỢNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

DỰ KIẾN SẢN PHẨM
1. Khái quát về môn địa lí ở trường

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, yêu cầu HS phổ thông
đọc phần Khái quát về mơn địa lí ở trường phổ - Mơn Địa lí ở trường phổ thông bắt
thông (SGK tr.3), đặt các câu hỏi gợi mở cho HS:

nguồn từ khoa học Địa lí. Địa lí học

+ Ở những năm học trước, em đã được học gồm địa lí tự nhiên và địa lí kinh tế

những gì qua mơn Địa lí?

— xã hội. Hai bộ phận này gắn bó

+ Những kiến thức địa lí đã học mang lại cho em chặt chẽ, quan hệ mật thiết với nhau,
phản ánh sinh động thực tế cuộc
những hiểu biết gì?
+ Em đã được làm quen với các công cụ hỗ trợ

sống.
4


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

nào khi học Địa lí?

- Mơn Địa lí liên quan chặt chẽ với

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

bản đồ, lược đồ, sơ đồ, bảng số liệu....

- HS nhớ lại những kiến thức đã học, kết hợp đọc
thông tin SGK, suy nghĩ, trả lời câu hỏi của GV.

và với việc tìm hiểu thực tế địa
phương bên ngoài trường học.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo

luận
- GV mời đại diện một số HS trình bày câu trả
lời.
- HS ở các nhóm khác nhận xét, bổ sung ý kiến
(nếu có).
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ
học tập
GV đánh giá, nhận xét câu trả lời của HS và
chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung tiếp theo.
Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trị của mơn Địa lí với cuộc sống.
a. Mục tiêu: Xác định được vai trị của mơn Địa lí đối với đời sống.
b. Nội dung: GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm, đọc thơng tin SGK, trao
đổi, thể hiện vai trị của mơn Địa lí đối với từng khía cạnh trong cuộc sống hàng
ngày dưới dạng sơ đồ tư duy.
c. Sản phẩm học tập: Sơ đồ tư duy của HS về vai trị của mơn địa lí trong cuộc
sống.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

DỰ KIẾN SẢN PHẨM
2. Vai trị của mơn Địa lí với cuộc

- GV chia lớp thành các nhóm nhỏ (mỗi nhóm 4 – sống.
5


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

5 HS), yêu cầu HS đọc thông tin trong mục Vai - Mơn Địa lí cung cấp kiến thức cơ

trị của mơn địa lí với cuộc sống.

bản để các em hiểu được môi trường

- GV đưa ra những câu hỏi gợi mở cho HS:

sống xung quanh và xa hơn là đến các

+ Em hãy liệt kê những lĩnh vực vận dụng kiến vùng trên bề mặt Trái Đất; biết và giải
thức địa lí trong cuộc sống hàng ngày. (Nghiên thích được vì sao trên bề mặt Trái
cứu thiên văn, dự báo thời tiết, khảo cổ học, vận Đất, mỗi vùng miền đều có những
phong cảnh, đặc điểm tự nhiên riêng;
tải, du lịch, nông nghiệp, môi trường, …)
+ Hãy kể ra ít nhất 2 ví dụ về ứng dụng của các
kiến thức địa lí trong mỗi lĩnh vực.
- GV khuyến khích các nhóm thể hiện suy nghĩ
của mình thơng qua sơ đồ tư duy, khơng gị bó
kiến thức, tạo điều kiện để HS thoải mái thể hiện
ý kiến, suy nghĩ.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS đọc SGK, kết hợp với những kiến thức đã
biết, thảo luận và khái quát kết quả thảo luận của
nhóm dưới dạng sơ đồ tư duy.
- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần
thiết.

hiểu được cách thức sản xuất, thích
nghi của con người với những thay
đổi của tự nhiên; lí giải được các hiện
tượng tự nhiên trên Trái Đất;…

- Đối với xã hội hiện nay, mơn Địa lí
giúp chúng ta biết cách ứng xử và
thích nghi được với những thay đổi
đang diễn ra trong tự nhiên và xã hội.
- Trên thực tế, mơn Địa lí góp phần
hình thành phẩm chất và năng lực
giúp các em vận dụng được những
kiến thức địa lí đã học vào cuộc sống
sinh động hằng ngày, mở ra những

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo định hướng về nghề nghiệp trong
luận
tương lai.
- Các nhóm cử đại diện trình bày sơ đồ tư duy của
nhóm trước lớp.
- GV mời HS các nhóm khác nhận xét, đóng góp
ý kiến.
6


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ
học tập
- GV đánh giá, nhận xét sản phẩm thảo luận của
các nhóm HS, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội
dung tiếp theo.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về định hướng nghề nghiệp
a. Mục tiêu: Xác định được những ngành nghề có liên quan đến kiến thức địa lí.
b. Nội dung:

GV tổ chức cho HS làm việc cá nhân, đọc thông tin trong SGK để nêu được
ý kiến của mình cho câu hỏi: Hãy lựa chọn một nghề nghiệp theo định hướng của
mơn Địa lí mà em u thích và giải thích tại sao.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS về những nghề nghiệp cần đến kiến thức
của mơn Địa lí.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỢNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

DỰ KIẾN SẢN PHẨM
II. Định hướng nghề nghiệp

- GV yêu cầu HS đọc thông tin và quan sát sơ đồ Mơn Địa lí giúp:
trong mục Định hướng nghề nghiệp (SGK tr.4), suy - Cung cấp kiến thức nền tảng cho
nghĩ và thực hiện yêu cầu của GV: Hãy lựa chọn người học về tình hình phát triển
một nghề nghiệp theo định hướng của mơn Địa lí của các ngành kinh tế, từ đó giúp
mà em u thích và giải thích tại sao.

người học có những hiểu biết cơ bản
về ngành nghề, một số điều kiện cần
có để phát triển các ngành ở phạm
vi từ lớn đến nhỏ (thế giới, quốc gia,
phương).
7


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

- Từ các đơn vị kiến thức, người học
hình thành tư duy tổng hợp địa lí, có

thể nhận xét, giải thích tình hình và
dự báo xu hướng phát triển của các
ngành kinh tế trong tương lai.

- GV mở rộng cho HS: Người học ngành Địa lí có
khả năng nghiên cứu khoa học; có thể giảng dạy
mơn Địa lí ở bậc đại học, cao đẳng và trung học;
hoặc đảm nhận công việc trong các lĩnh vực tỏ
chức và quy hoạch lãnh thỏ, quản lí tài nguyên, xây
dựng và quản lí các dự án phát triển nơng nghiệp,
nơng thơn, đỏ thị,...
- GV cho HS xem một video ngắn về ứng dụng các
kiến thức địa lí trong cuộc sống và các ngành nghề
liên quan đến địa lí:
/>Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS thảo luận theo nhóm những câu hỏi GV đặt ra
và phác họa ý tưởng giải quyết vấn đề của nhóm
lên một tờ giấy.
- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.
8


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- Các nhóm dán sản phẩm thảo luận của nhóm
mình lên tường xung quanh lớp như triển lãm
tranh.
- HS cả lớp đi xem “triển lãm” và ghi lại những ý
kiến nhận xét về sản phẩm của các nhóm.

- GV mời đại diện một số HS nhận xét, bổ sung ý
kiến (nếu có) để tìm ra phương án tối ưu.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ
học tập
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và
chuyển sang hoạt động tiếp theo.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học về vai trị của mơn Địa lí đối với đời
sống; những ngành nghề có liên quan đến kiến thức địa lí.
b. Nội dung:
GV yêu cầu HS làm việc theo bàn, hoàn thành bài tập sau:
Em hãy vẽ sơ đồ thể hiện vai trị của mơn Địa lí đối với đời sống hoặc việc định
hướng nghề nghiệp của HS.
c. Sản phẩm học tập: Sơ đồ hệ thống thông tin của HS.
d. Tổ chức hoạt động:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV cho HS làm việc theo cặp, yêu cầu HS: “Em hãy vẽ sơ đồ trình bày khái quát
đặc điểm cơ bản của mơn Địa lí ở trường phổ thơng và vai trị của mơn Địa lí đối
với đời sống.”
9


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- Các cặp đôi thảo luận, sử dụng kiến thức vừa học vẽ sơ đồ thể hiện những đặc
điểm khái qt của mơn Địa lí ở trường phổ thơng và vai trị của mơn Địa lí đối với
đời sống.
- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.
Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm gắn sơ đồ lên bảng, cử đại diện trình bày kết quả thảo luận của nhóm
mình.
- Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV đánh giá, nhận xét sản phẩm của HS, chuẩn kiến thức.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Giúp HS rèn luyện năng lực tự học, năng lực thu thập, xử lí và trình
bày thơng tin.
b. Nội dung:
GV giao nhiệm vụ để HS thực hiện ngoài giờ học: Hãy kể tên một số nghề nghiệp
mà em biết có liên quan đến kiến thức địa lí.
c. Sản phẩm học tập: Kết quả tìm hiểu của HS.
d. Tổ chức hoạt động:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS
- GV giao nhiệm vụ (bài tập về nhà cho HS): Hãy kể tên một số nghề nghiệp mà
em biết có liên quan đến kiến thức địa lí.
- GV lưu ý HS trình bày câu trả lời ngắn ngọn, khoa học.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
10


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

- HS nhận nhiệm vụ (ghi chép nhiệm vụ và hoàn thành nhiệm vụ ở nhà).
- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
HS báo cáo kết quả tìm hiểu vào tiết học sau.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, kết thúc tiết học.
* Hướng dẫn về nhà:

- Ôn lại kiến thức đã học.
- Làm bài tập trong Sách bài tập địa lí 10.
- Đọc và tìm hiểu trước Bài 2: Sử dụng bản đồ.

11


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

Ngày soạn:…/…/…
Ngày dạy:…/…/…

BÀI 2: SỬ DỤNG BẢN ĐỒ

I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
-

Phân biệt được một số phương pháp biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản

đồ: kí hiệu, đường chuyển động, chấm điểm, khoanh vùng, bản đồ - biểu đồ.
- Sử dụng được bản đồ trong học tập địa lí và đời sống.
- Xác định và sử dụng được một số ứng dụng của GPS và bản đồ số trong đời
sống.
2. Năng lực
Năng lực riêng
- Năng lực nhận thức khoa học địa lí thơng qua việc phân biệt một số phương
pháp biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ như: phương pháp kí hiệu,
đường chuyển động, chấm điểm, khoanh vùng, bản đồ - biểu đồ.

- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng thông qua việc sử dụng bản đồ, sử
dụng được một số ứng dụng của GPS và bản đồ số trong học tập địa lí và đời
sống.
- Năng tự tìm hiểu địa lí thơng qua việc xác định vị trí địa lí của đối tượng qua
GPS và bản đồ số.
Năng lực chung

12


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

- Năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua trao đổi, thảo luận, hợp tác để phân
biệt một số phương pháp biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ; ứng
dụng của GPS, bản đồ trong học tập và đời sống.
3. Phẩm chất
- Chăm chỉ học tập, trung thực và có trách nhiệm với nhiệm vụ được giao.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, SBT Địa lí, Giáo án.
- Một hoặc một số tập bản đồ: Atlat Địa lí Việt Nam, Atlat Địa lí thế giới,
Atlat Địa lí tự nhiên đại cương.
- Chọn một số bản đồ treo tường thể hiện đầy đủ các phương pháp biểu hiện
các đối tượng địa lí trong bài (nếu có).
- Các bản đồ trong SGK phóng to.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Địa lí 10.
- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu
cần) theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú; kết nối kiến thức, kĩ năng đã có với bài học mới.
b. Nội dung:
GV nêu vấn đề, dẫn dắt HS vào bài học mới: Các đối tượng địa lí được biểu
hiện thơng qua hệ thống phương pháp biểu hiện bản đồ. Tuỳ theo nội dung, đối
tượng địa lí và tỉ lệ bản đồ, có thể sử dụng các phương pháp biểu hiện khác nhau.
Vậy có những phương pháp nào để biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ?
Cách sử dụng bản đồ trong học tập và đời sống như thế nào?
13


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV đặt câu hỏi gợi mở cho HS:
+ Kể tên những phương pháp biểu hiện đối tượng địa lí trên bản đồ mà em biết.
+ Tai sao ngày nay, việc quản lí phương tiện giao thơng di chuyển, dừng, đỗ; tìm
đường lại dễ dàng.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
HS suy nghĩ, dựa vào hiểu biết cá nhân, trả lời câu hỏi của GV.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời đại diện một số HS trình bày ý kiến cá nhân.
- Các HS khác nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.
- GV dẫn dắt HS vào bài học: Các đối tượng địa lí được biểu hiện thơng qua
hệ thống phương pháp biểu hiện bản đồ. Tuỳ theo nội dung, đối tượng địa lí và tỉ
lệ bản đồ, có thể sử dụng các phương pháp biểu hiện khác nhau. Vậy có những

phương pháp nào để biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ? Cách sử dụng bản
đồ trong học tập và đời sống như thế nào? Chúng ta hãy cùng đi tìm câu trả lời
trong bài hoc hôm nay – Bài 2: Sử dụng bản đồ.
B. HOẠT ĐỢNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu về một số phương pháp biểu hiện các đối tượng địa lí
trên bản đồ

14


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

a. Mục tiêu: Phân biệt được một số phương pháp biểu hiện các đối tượng địa lí
trên bản đồ: kí hiệu, đường chuyển động, chấm điểm, khoanh vùng, bản đồ - biểu
đồ.
b. Nội dung:
- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm và sử dụng kĩ thuật dạy học các mảnh ghép để
HS tìm hiểu, hồn thành các nhiệm vụ học tập.
c. Sản phẩm học tập: HS trình bày và ghi được vào vở đặc điểm của mỗi phương
pháp biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

DỰ KIẾN SẢN PHẨM
1. Một số phương pháp biểu hiện

- GV chia lớp thành 5 nhóm nhỏ, yêu cầu các các đối tượng địa lí trên bản đồ
nhóm đọc thơng tin và quan sát các hình ảnh

 Phương pháp kí hiệu

trong phần Một số phương pháp biểu hiện các đối - Biểu hiện các đối tượng địa lí phân
tượng địa lí trên bản đồ (SGK tr.5 – 8).
bố theo những điểm cụ thể như: các
+ Nhóm 1: Tìm hiểu phương pháp kí hiệu

sân bay, các nhà máy điện, các trung
tâm cơng nghiệp, các mỏ khoáng sản,
các loại cây trồng,...
- Phương thức biểu hiện: đặt các kí
hiệu chính xác vào vị trí phân bố của
đối tượng trên bản đồ.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu phương pháp đường chuyển - Biểu hiện được các vị trí phân bố,
động.

số lượng, cấu trúc, chất lượng,… của
đối tượng địa lí.
 Phương pháp đường chuyển
động
15


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

- Biểu hiện các chuyển động biểu
hiện các đối tượng địa lí di chuyển
trong khơng gian như các loại gió,
dịng biển, các luồng di dân, sự trao

đổi hàng hoá,...
- Phương pháp này thể hiện được
hướng di chuyển, khối lượng, tốc
+ Nhóm 3: Tìm hiểu phương pháp chấm điểm

độ,... của các đối tượng địa lí trên bản
đồ bằng các mũi tên có màu sắc và độ
dài, ngắn, dày, mảnh khác nhau.
 Phương pháp chấm điểm
- Biểu hiện các đối tượng phân bố
không đều trong không gian như: các
điểm dân cư, cơ sở chăn ni,… bằng
các điểm chấm có giá trị nhất định.
- Thể hiện được giá trị, số lượng, mức

+ Nhóm 4: Tìm hiểu phương pháp khoanh vùng

độ phân bố,… của đối tượng địa lí.
 Phương pháp khoanh vùng
- Thể hiện không gian phân bố của
các đối tượng địa lí.
Ví dụ: vùng phân bố các dân tộc,
vùng trồng lúa, vùng chăn ni bị,...
- Có nhiều cách khác nhau để thể hiện
vùng phân bố của đối tượng địa lí như

+ Nhóm 5: Tìm hiểu phương pháp bản đồ - biểu
đồ

giới hạn vùng phân bố bằng các

đường viền, tô màu, chải nét (kẻ
16


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

vạch), hay bố trí một cách đều đặn
các kí hiệu trong phạm vi vùng phân
bố,...
 Phương pháp bản đồ - biểu
đồ
Thể hiện giá trị tống cộng của các đối
tượng địa lí trên một đơn vị lãnh thổ;
- GV sử dụng kĩ thuật mảnh ghép để tổ chức cho sự phân bố của các đối tượng đó
HS thảo luận nhóm:

 Vịng 1: Nhóm chun gia
+ HS các nhóm thảo luận về chủ đề được phân

trong không gian bằng cách dùng các
dạng biểu đồ khác nhau đặt vào phạm
vi của đơn vị lãnh thổ đó.

cơng.
+ Kết thúc phần thảo luận, mỗi thành viên trong
nhóm cần trình bày lại được nội dung nhóm đã
phân tích.

 Vịng 2: Nhóm các mảnh ghép
+ Mỗi thành viên ở các nhóm chuyên gia ban đầu

sẽ tách ra tạo thành các nhóm mới (mỗi nhóm có
1 thành viên ở các nhóm chuyên gia ban đầu).
+ Thành viên các nhóm mảnh ghép thảo luận và
hồn thành phiếu học tập. (Phiếu học tập ở phần
hồ sơ học tập).
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS các nhóm nhận nhiệm vụ, nghiên cứu thơng
tin SGK và tóm tắt được những thông tin cần
17


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

thiết.
- HS các nhóm mảnh ghép trao đổi để hoàn thành
phiếu học tập.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo
luận
- Các nhóm mảnh ghép dán kết quả thảo luận của
nhóm mình lên bảng.
- GV cùng cả lớp nhận xét thông tin trong phiếu
bài tập của từng nhóm.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ
học tập
GV đánh giá mức độ thực hiện nhiệm vụ học tập
của HS, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung
tiếp theo.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về sử dụng bản đồ trong học tập và đời sống.
a. Mục tiêu: Sử dụng được bản đồ trong học tập địa lí và đời sống.
b. Nội dung:

- GV tổ chức cho HS làm việc theo cặp, đọc thơng tin SGK để tìm hiểu về các
bước sử dụng bản đồ trong học tập.
- GV yêu cầu các nhóm đơi thực hành đọc bản đồ.
c. Sản phẩm học tập: HS nắm được trình tự các bước cần thực hiện khi đọc bản
đồ.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

DỰ KIẾN SẢN PHẨM
2. Sử dụng bản đồ trong học tập và
18


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp, đọc thông tin đời sống
phần Sử dụng bản đồ trong học tập và đời sống - Bản đồ là phương tiện không thể
(SGK tr.8 – 9) và thực hiện các yêu cầu:

thiếu trong học tập Địa lí. Các bước

+ Trình bày các bước đọc bản đồ trong học tập.

sử dụng bản đồ trong học tập bao

+ Em hãy tiến hành đọc các yếu tố trong bản đồ gồm:
sau. Nêu lần lượt từng bước em thực hiện.

+ Bước 1: Lựa chọn nội dung bản đồ

+ Bước 2: Đọc chú giải, tỉ lệ bản đồ
và xác định phương hướng trên bản
đồ.
+ Bước 3: Đọc nội dung bản đồ.
- Sự phát triển của các thiết bị thơng
minh có trang bị bản đồ số, hệ thống
định vị GPS đã giúp cho việc sử dụng
bản đồ trong đời sống được thuận tiện

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

hơn.

- HS đọc thôn tin SGK, áp dụng đọc các yếu tố
trong bản đồ GV cung cấp.
- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần
thiết.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo
luận
- HS xung phong thực hiện yêu cầu của GV.
- GV mời HS các nhóm khác nhận xét, đóng góp
ý kiến (nếu có).
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ
19


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

học tập
- GV đánh giá, nhận xét phần trình bày của HS,

chuẩn kiến thức, dẫn dắt sang nội dung tiếp theo.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về một số ứng dụng của GPS và bản đồ trong đời sống
a. Mục tiêu: Xác định và sử dụng được một số ứng dụng của GPS và bản đồ số
trong đời sống.
b. Nội dung:
- GV tổ chức cho HS làm việc cá nhân, đọc thơng tin trong SGK để trình bày về
một số ứng dụng của GPS và bản đồ trong đời sống.
- GV yêu cầu HS sử dụng điện thoại thông minh (nếu có) hoặc GV sử dụng điện
thoại, máy tính cá nhân để làm mẫu cách sử dụng một số ứng dụng của GPS và bản
đồ số cho HS.
c. Sản phẩm học tập: HS kể được tên và biết cách sử dụng một số ứng dụng của
GPS và bản đồ số trong đời sống.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

SINH
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

3. Một số ứng dụng của GPS và bản

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm, đọc đồ số trong đời sống
thơng tin và quan sát hình ảnh phần Một số ứng - GPS là một hệ thống các vệ tinh bay
dụng của GPS và bản đồ số trong đời sống xung quanh Trái Đất theo một quỹ đạo
(SGK tr.9), thảo luận và trả lời các câu hỏi của chính xác và phát tín hiệu có thơng tin
GV.

xuống Trái Đất.
- Các máy thu GPS nhận thơng tin này

để xác định vị trí của đối tượng trên
20


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

mặt đất, được hiển thị thông qua hệ toạ
độ địa lí và độ cao tuyệt đối.
- Hệ thống GPS thường được kết nối
với bản đồ số và phát triển trên môi
trường internet, tạo thành hệ thống bản
đồ trực tuyến, được tích hợp sẵn trên
máy tính hoặc các thiết bị điện tử thông
minh.
- GPS và bản đồ số được ứng dụng rất
phô biến trong đời sống. Vị dụ: xác
định vị trí người dùng hoặc các đối
tượng địa lí trên bề mặt Trái Đất, tìm
kiếm đường đi, giám sát lộ trình, tốc độ
di chuyển các phương tiện giao thơng
trên bản đồ trực tuyến...
+ GPS là gì? Thiết bị này hoạt động như thế
nào?
+ Hãy kể tên một số ứng dụng của GPS và bản
đồ số trong đời sống.
- GV cho HS xem một video ngắn về ứng dụng
tìm kiếm vị trí sử dụng GPS:
/>- Sau khi cho HS tìm hiểu về GPS và bản đồ số,
GV hướng dẫn HS thực hành các nội dung sau:
+ Sử dụng bản đồ số trên thiết bị điện tử có kết

nối internet để xác định vị trí hiện tại của bản
21


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

thân và chia sẻ vị trí đó với một bạn trong lớp.
+ Tìm đường đi đến một địa điểm bất kì trên
bản đồ số và nêu cách thực hiện.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS thảo luận theo nhóm những câu hỏi GV đặt
ra và phác họa ý tưởng giải quyết vấn đề của
nhóm lên một tờ giấy.
- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần
thiết.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo
luận
- Các nhóm dán sản phẩm thảo luận của nhóm
mình lên tường xung quanh lớp như triển lãm
tranh.
- HS cả lớp đi xem “triển lãm” và ghi lại những
ý kiến nhận xét về sản phẩm của các nhóm.
- GV mời đại diện một số HS nhận xét, bổ sung
ý kiến (nếu có) để tìm ra phương án tối ưu.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm
vụ học tập
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và
chuyển sang hoạt động tiếp theo.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học trong bài.

b. Nội dung:
22


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

GV yêu cầu HS làm việc theo bàn, hoàn thành bài tập trắc nghiệm về các phương
pháp thể hiện đối tượng địa lí trên bản đồ.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời trắc nghiệm của HS.
d. Tổ chức hoạt động:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS làm việc theo bàn, tổ chức trị chơi “Rung chng vàng”.
- GV lần lượt chiếu các câu hỏi lên màn hình. Các nhóm chuẩn bị giấy A4 để ghi
đáp án cho từng câu hỏi.
Khoanh tròn vào đáp án đặt trước câu trả lời đúng:
Câu 1. Phương pháp kí hiệu thể hiện đối tượng địa lí
A. phân bố rải rác ở khắp nơi trong không gian.
B. phân bố độc lập.
C. phân bố theo những điểm cụ thể hay tập trung trên một diện tích nhỏ mà khơng
thể hiện được trên bản đồ theo tỉ lệ.
D. có sự di chuyển.
Câu 2. Trong phương pháp bản đồ — biểu đồ, để thể hiện giá trị tổng cộng của
một đối tượng địa lí trên các đơn vị lãnh thổ, người ta dùng cách
A. đặt các kí hiệu vào phạm vi của các đơn vị lãnh thổ đó.
B. đặt các biểu đồ vào phạm vi của các đơn vị lãnh thổ đó.
C. đặt các điểm chấm vào phạm vi của các đơn vị lãnh thổ đó.
D. khoanh vùng các đơn vị lãnh thổ đó.
Câu 3. Phương pháp kí hiệu đường chuyển động thể hiện đối tượng, hiện tượng
A. có sự di chuyền.
B. phân bố theo những điểm cụ thể.

23


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

C. có ranh giới rõ rệt.
D. phân tán theo không gian.
Câu 4. Phương pháp chấm điểm được dùng để thể hiện các đối tượng địa lí có đặc
điêm phân bố
A. thành từng vùng.
B. theo luồng di chuyền.
C. theo những điểm cụ thể.
D. phân tán lẻ tẻ.
Câu 5. Phương pháp khoanh vùng thể hiện đối tượng
A. phân bố theo vị trí cụ thể.
B. có sự di chuyển trong khơng gian.
C. phân bố theo vùng đồng đều trên khắp lãnh thổ.
D. phân bố theo vùng nhưng không đều khắp trên lãnh thổ.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- Các nhóm thảo luận, thống nhất đáp án.
- GV theo dõi quá trình thảo luận của HS, phê bình các nhóm có hành vi gian lận.
Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Hết thời gian suy nghĩ, các nhóm đồng loạt giơ đáp án.
- Nhóm có đáp án đúng sẽ tiếp tục trả lời các câu hỏi tiếp theo. Nhóm có đáp án sai
sẽ bị loại.
* Gợi ý:
1. C

2. B

3. A

4. D

5. D

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

24


TRỌN BỘ GIÁO ÁN ĐỊA LÍ 10 – CÁNH DIỀU CẢ NĂM 2022-2023

- GV tuyên dương các nhóm trả lời đúng cả 5 câu hỏi, nhận xét quá trình tham gia
hoạt động của HS và chuyển sang phần vận dụng.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Giúp HS rèn luyện năng lực tự học, năng lực thu thập, xử lí và trình
bày thơng tin.
b. Nội dung:
GV giao nhiệm vụ để HS thực hiện ngoài giờ học:
Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:
1. Hãy điền những phương pháp phù hợp vào bảng theo mẫu sau để biểu hiện các
đối tượng địa lí trên bản đồ.
STT

Nội dung cần biểu hiện

Phương pháp biểu hiện

1

Dịng biển nóng và dịng biển

?

lạnh
2

Các đới khí hậu

?

3

Sự phân bố dân cư

?

4

Cơ cấu dân số

?

5

Sự phân bố các nhà máy điện

?

2. Hãy sử dụng máy tính xách tay, điện thoại thơng minh hoặc mát tính bảng có
dịch vụ định vị GPS để tìm đường đi, khoảng cách và thời gian di chuyển từ
trường về nhà.
c. Sản phẩm học tập: Kết quả tìm hiểu của HS.
d. Tổ chức hoạt động:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS
- GV giao nhiệm vụ (bài tập về nhà cho HS):
Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:
25