giai sgk khoa hoc tu nhien lop 6 bai 10 chan troi sang tao khong khi va bao ve moi truong khong khi

Giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 10: Khơng khí và
bảo vệ mơi trường khơng khí
Mở đầu
Mở đầu trang 48 SGK KHTN lớp 6: Khơng khí ở xung quanh chúng ta, em
có biết khơng khí chứa chất gì khơng? Khơng khí cũng rất dễ bị ơ nhiễm do
tác động của thiên nhiên và con người. Vậy tính chất và sự ơ nhiễm khơng khí
ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống? Biện pháp nào để bảo vệ mơi trường
khơng khí?
Lời giải:
- Khơng khí là hỗn hợp khí có thành phần xác định với tỉ lệ gần đúng về thể
tích: 21% oxyen, 78% nitrogen, cịn lại là carbon dioxide, hơi nước và một số
chất khí khác.
- Ơ nhiễm khơng khí là sự thay đổi các thành phần của khơng khí do khói, bụi,
hơi hoặc các khí lạ. Ơ nhiễm khơng khí làm ảnh hưởng đến an tồn giao thơng,
gây biến đổi khí hậu, gây bệnh cho con người, động vật và thực vật, làm hỏng
cảnh quan tự nhiên hoặc các cơng trình xây dựng.
- Biện pháp bảo vệ mơi trường khơng khí: xây dựng các hệ thống xử lí khí thải,
sử dụng nguồn nguyên liệu sạch thay thế than đá, dầu mỏ. Hạn chế các
phương tiện giao thông cá nhân , trồng nhiều cây xanh, tuyên truyền vận động
con người nâng cao ý thức bảo vệ môi trường khơng khí…
Hình thành kiến thức mới
Hình thành kiến thức mới 1 trang 48 SGK KHTN lớp 6:Trong bản tin dự
báo thời tiết thường có dự báo về độ ẩm của khơng khí (hình 10.1). Điều đó
chứng tỏ trong khơng khí chứa chất gì? Chất đó được tạo ra từ đâu?


Lời giải:
- Trong các bản tin dự báo thời tiết, thường có dự báo về độ ẩm của khơng
khí. Điều đó chứng tỏ trong khơng khí có chứa hơi nước.
- Hơi nước trong khơng khí do hiện tượng bốc hơi của nước trong các biển,
hồ, ao, sơng ngịi,... Một phần hơi nước do động thực vật thải ra, kể cả con

người. Tuy nhiên, nguồn cung cấp hơi nước cho khí quyển chủ yếu là nước
trong các biển và đại dương.
Hình thành kiến thức mới 2 trang 48 SGK KHTN lớp 6:Quan sát biểu đồ
hình 10.2, em hãy cho biết khơng khí là một chất hay hỗn hợp nhiều chất.

Lời giải:
Quan sát biểu đồ ta thấy khơng khí là hỗn hợp nhiều chất bao gồm: nitrogen,
oxygen, carbon dioxide, argon. hơi nước và một số chất khí khác.
Hình thành kiến thức mới 3 trang 48 SGK KHTN lớp 6:Khơng khí có duy trì
sự cháy và sự sống khơng? Vì sao?


Lời giải:
Khơng khí có duy trì sự cháy và sự sống vì từ biểu đồ ta thấy trong khơng khí
có chứa 21% oxygen, mà oxygen là chất duy trì sự cháy và sự sống.
Hình thành kiến thức mới 4 trang 48 SGK KHTN lớp 6:Tỉ lệ thể tích khí
oxygen và nitrogen trong khơng khí là bao nhiêu?
Lời giải:
Thể tích khí oxigen và nitrogen trong khơng khí lần lượt là 21% và 78%
nên tỉ lệ thể tích khí oxigen và nitrogen trong khơng khí là: 21:78= 7:26
Hình thành kiến thức mới 5 trang 49 SGK KHTN lớp 6:Quan sát thí nghiệm
(hình 10.3), nếu úp ống thuỷ tinh vào ngọn nến đang cháy thì ngọn nến có tiếp
tục cháy khơng? Giải thích.

Lời giải:
Nếu úp ống thủy tinh vào ngọn nến đang cháy ngọn lửa của cây nến sẽ yếu
dần đi rồi tắt vì khi nến cháy, lượng oxygen trong bình giảm dần rồi hết, khi đó
nến sẽ tắt.
Hình thành kiến thức mới 6 trang 49 SGK KHTN lớp 6:Sau khi ngọn nến
tắt, mực nước trong ống thủy tinh thay đổi như thế nào? Giải thích.

Lời giải:
Khi ngọn nến tắt, ta thấy mực nước trong ống thủy tinh dâng lên chiếm khoảng
1/5 (khoảng 20%) thể tích ống vì:
- Khi úp ống thủy tinh lên ngọn nến đang cháy, ngọn lửa sẽ làm nóng khơng
khí trong ống thủy tinh lên, khơng khí nở ra, áp suất trong cốc tăng đẩy khơng
khí tràn ra khỏi miệng cốc. Khi nến bắt đầu tắt dần, nhiệt độ khơng khí trong
ống thủy tinh giảm xuống về bình thường, khơng khí co lại và chiếm ít khơng


gian trong ống thủy tinh hơn. Cộng thêm sự thất thốt một lượng khơng khí
lúc đầu nên áp suất trong ống thủy tinh giảm. Áp suất ngoài cốc cao hơn đẩy
nước vào trong cốc chiếm chỗ làm nước dâng lên.
- Nước dâng lên chiếm khoảng 1/5 ống là do thể tích oxygen trong khơng khí
đã bị mất đi khi cháy
Hình thành kiến thức mới 7 trang 49 SGK KHTN lớp 6:Từ kết quả thí
nghiệm, xác định thành phần phần trăm thể tích của oxygen trong khơng khí.
So sánh với kết quả trong biểu đồ hình 10.2.

Lời giải:
Nước dâng lên chiếm khoảng 1/5 ống vì đó chính là thể tích oxygen trong
khơng khí đã bị mất đi khi cháy (gần tương đương với thể tích oxygen là 21%
trong biểu đồ 10.2)
Hình thành kiến thức mới 8 trang 49 SGK KHTN lớp 6: Từ hiểu biết của
mình, em hãy cho biết khơng khí có vai trị gì trong cuộc sống
Lời giải:
- Khơng khí cung cấp oxygen duy trì sự sống trên Trái Đất, duy trì sự cháy của
nhiên liệu để tạo ra năng lượng phục vụ các nhu cầu của đời sống.
- Khơng khí cung cấp khí carbon dioxide cho thực vật quang hợp đảm bảo sự
sinh trưởng cho các loại cây trong tự nhiên, từ đó duy trì cân bằng tỉ lệ tự nhiên
của khơng khí, hạn chế ơ nhiễm.

- Khơng khí ảnh hưởng đến các hiện tượng thời tiết, khí hậu trên Trái Đất.
- Khơng khí cịn là nguồn ngun liệu để sản xuất khí nitrogen có nhiều ứng
dụng trong thực tiễn.


- Nitrogen trong khơng khí có thể chuyển hố thành dạng có ích giúp cho cây
sinh trưởng và phát triển.
Hình thành kiến thức mới 9 trang 50 SGK KHTN lớp 6:Em đã bao giờ ở
trong khu vực khơng khí bị ơ nhiễm chưa? Khơng khí lúc đó có đặc điểm gì?

Lời giải:
- Em đã ở trong khu vực ơ nhiễm khơng khí rồi.
- Đặc điểm ơ nhiễm khơng khí :
+ Khơng khí có mùi khó chịu
+ Giảm tầm nhìn
+ Da và mắt bị kích ứng, nhiễm các bệnh đường hơ hấp


+ Có một số hiện tượng thời tiết cực đoan: sương mù giữa ban ngày, mưa
acid,…
Hình thành kiến thức mới 10 trang 50 SGK KHTN lớp 6:Em hãy tìm hiểu
và cho biết những tác hại do khơng khí bị ơ nhiễm gây ra
Lời giải:
Tác hại do khơng khí ơ nhiễm gây ra
- Hạn chế tầm nhìn khi tham gia giao thơng
- Gây bệnh nguy hiểm cho con người, có nguy cơ gây tử vong
- Có một số hiện tượng thời tiết cực đoan: Hiệu ứng nhà kính, biến đổi khí
hậu sương mù giữa ban ngày, mưa acid,…
- Thực vật không phát triển được, phá hủy quá trình trồng trọt và chăn ni
- Động vật phải di cư, bị tuyệt chủng

Hình thành kiến thức mới 11 trang 51 SGK KHTN lớp 6:Em hãy liệt kê các
nguồn gây ơ nhiễm khơng khí
Lời giải:
Một số nguồn gây ơ nhiễm khơng khí: cháy rừng, núi lửa, khí thải nhà máy ,
khí thải từ các phương tiện tham gia giao thông, rác thải, đốt rơm rạ sau vụ
gặt, vận chuyển vật liệu xây dựng không che bạt,...
Hình thành kiến thức mới 12 trang 51 SGK KHTN lớp 6:Em hãy tìm hiểu
và cho biết những chất nào gây ơ nhiễm khơng khí
Lời giải:
Một số chất gây ơ nhiễm khơng khí: tro bay; khói; bụi; khí thải ra môi trường
như carbon monoxide , carbon dioxide. sulfur dioxide và các nitrogen oxide,
…
Hình thành kiến thức mới 13 trang 51 SGK KHTN lớp 6:Quan sát các hình
từ 10.6 đến 10.11, em hãy điền thông tin theo mẫu bảng 10.1


Lời giải:
Nguồn gây ơ nhiễm khơng khí

Con người hay tự nhiên
gây ra ơ nhiễm

Chất chủ yếu gây ơ
nhiễm khơng khí

Con người/tự nhiên

Tro, khói, bụi

Tự nhiên

Sulphur dioxide

Nhà máy nhiệt điện

Con người

Tro, bụi

Phương tiện giao thơng chạy
xăng, dầu

Con người

Bụi, khói

Đốt rơm rạ

Con người

Bụi, khói

Vận chuyển vật liệu xây
dựng

Con người

Bụi

Cháy rừng

Núi lửa


Hình thành kiến thức mới 14 trang 52 SGK KHTN lớp 6: Có thể giảm thiểu
tình trạng ơ nhiễm khơng khí được khơng? Để làm được điều đó chúng ta cần
phải làm gì?
Lời giải:
Có thể giảm tình trạng ơ nhiễm khơng khí. Để làm được điều đó chúng ta cần
phải thực hiện các biện pháp nhằm giảm thiều chất gây ô nhiễm:
- Di chuyển các cơ sở sản xuất công nghiệp, thủ cơng nghiệp ra ngồi thành
phố và khu dân cư, thay thế máy móc, dây chuyền cơng nghệ hiện đại, ít gây
ơ nhiễm hơn.
- Xây dựng các hệ thống xử lí khí thải gây ơ nhiễm mơi trường.
- Hạn chế các nguồn gây ơ nhiễm khơng khí như bụi, rác thải,… do xây dựng.
- Sử dụng các nguồn nhiên liệu sạch thay thế than đá, dầu mỏ,…đẻ giảm thiểu
khí carbon monoxide và carbon dioxide khi đốt cháy.
- giảm phương tiện giao thông cá nhân, tăng cường đi bộ, đi xe đạp và sử
dụng các phương tiện giao thông công cộng.
- Trồng nhiều cây xanh
- Lắp đặt các trạm theo dõi tự động mơi trường khơng khí, kiểm sốt khí thải
ô nhiễm
- Tuyên truyền, vận động , nâng cao ý thức cộng đồng về vấn đề bảo vệ môi
trường không khí .
Luyện tập
Luyện tập trang 52 SGK KHTN lớp 6: Em hãy nêu một số nguồn gây ơ nhiễm
khơng khí và đề xuất biện pháp khắc phục
Lời giải:
Một số nguồn gây ơ nhiễm và biện pháp khắc phục đó là:
- Khói bụi từ các nhà máy, xí nghiệp. Biện pháp: Di chuyển các cơ sở sản
xuất công nghiệp, thủ công nghiệp ra ngoài thành phố và khu dân cư; thay thế

máy móc, dây chuyển cơng nghệ sản xuất bằng cơng nghệ hiện đại, ít gây ơ
nhiễm hơn.


- Khí thải. Biện pháp: Xây dựng các hệ thống xử lí khí thải gây ơ nhiễm mơi
trường, Sử dụng các nguồn nguyên liệu sạch thay thế than đá, dầu mỏ, ... để
giảm thiểu khí carbon monoxide và carbon dioxide khi đốt cháy.
- Vật liệu xây dựng. Biện pháp: che đậy cẩn thẩn khi vận chuyển.
- Phương tiện giao thông dùng xăng dầu. biện pháp: Giảm phương tiện giao
thông cá nhân, tăng cường đi bộ, đi xe đạp và sử dụng các phương tiện giao
thông công cộng.
- Cháy rừng. Biện pháp: Trồng thêm nhiều cây xanh.
Vận dụng
Vận dụng trang 53 SGK KHTN lớp 6:
Khi đang ở trong khu vực không khí bị ơ nhiễm, em cần làm gì để bảo vệ sức
khỏe bản thân và gia đình?
Lời giải:
Khi đang ở khu vực ô nhiễm, để bảo vệ sức khỏe cần: cần dọn dẹp ngay để
đảm bảo vệ sinh; đeo khẩu trang; di chuyển đến các khu vực thống khí trong
lành;...
Bài tập
Bài 1 trang 53 SGK KHTN lớp 6: Các nguồn gây ơ nhiễm khơng khí chủ yếu
là gì? Nêu các biện pháp nhằm giảm thiểu ơ nhiễm khơng khí.
Lời giải:
Một số nguồn gây ơ nhiễm khơng khí: cháy rừng, núi lửa, khí thải nhà máy,
khí thải động cơ xe cộ tham gia giao thơng, rác thải,...
- Khói bụi từ các nhà máy, xí nghiệp. Biện pháp: Di chuyển các cơ sở sản
xuất cơng nghiệp, thủ cơng nghiệp ra ngồi thành phố và khu dân cư; thay thế
máy móc, dây chuyển cơng nghệ sản xuất bằng cơng nghệ hiện đại, ít gây ơ
nhiễm hơn.

- Khí thải. Biện pháp: Xây dựng các hệ thống xử lí khí thải gây ơ nhiễm mơi
trường, Sử dụng các nguồn nguyên liệu sạch thay thế than đá, dầu mỏ, ... để
giảm thiểu khí carbon monoxide và carbon dioxide khi đốt cháy.
- Vật liệu xây dựng. Biện pháp: che đậy cẩn thẩn khi vận chuyển.


- Phương tiện giao thông dùng xăng dầu. biện pháp: Giảm phương tiện giao
thông cá nhân, tăng cường đi bộ, đi xe đạp và sử dụng các phương tiện giao
thông công cộng.
- Cháy rừng. Biện pháp: Trồng thêm nhiều cây xanh.
Bài 2 trang 53 SGK KHTN lớp 6:Ơ nhiễm khơng khí ảnh hưởng như thể nào
đến sức khoẻ con người? Em hãy đề xuất một số biện pháp nhằm bảo vệ bầu
khơng khí ở trường học hoặc nơi ở của em.
Lời giải:
Ảnh hưởng của ơ nhiễm khơng khí đến sức khỏe con người là:
- Bụi mịn xâm nhập vào phổi và tim gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, suy
tim và đột quỵ.
- Sulfur Dioxide tác động đến sức khoẻ con người làm gia tăng hơ hấp, khó
thở, ở một lượng lớn sẽ dẫn đến tử vong.
- Nitơ dioxit gây ra bệnh phổi, hen suyễn, phổi tắc nghẽn mãn tính và ung thư
phổi.
- Carbon Monoxit làm giảm oxy trong máu, tổn thương thần kinh. Ngộ độc do
hít phải nhiều khí CO có thể dẫn đến nhức đầu, buồn nơn, thậm chí hơn mê
gây tử vong.
Một số biện pháp bảo vệ khơng khí ở trường học hoặc nơi ở:
- Đảm bảo vệ sinh thường xun, thơng thống khí trong phịng:
- Mở cửa thơng gió trong vịng 5 — 10 phút vài lần trong ngày, đặc biệt là trong
và sau khi nấu ăn; nên sử dụng các thiết bị hút mùi, thu khói hỗ trợ.
- Khơng hút thuốc trong nhà.
- Hạn chế khi sử dụng hoá chất như: chất tẩy rửa, chất làm mát khơng khí

- Khơng sưởi đốt bằng than củi, than đá, ... cũng như chạy máy phát điện trong
phịng kín.
Bài 3 trang 53 SGK KHTN lớp 6:Em hãy giải thích vì sao lượng oxygen trong
khơng khí hầu như không đổi mặc dù hàng ngày con người dùng rất nhiều
oxygen cho nhu cầu hô hấp và sản xuất trong công nghiệp.


Lời giải:
Lượng oxygen trong khơng khí hầu như khơng đổi mặc dù hàng ngày con
người dùng rất nhiều oxygen cho nhu cầu hơ hấp và sản xuất trong cơng
nghiệp vì các loài thực vật thực hiện quang hợp đã tạo oxygen nhờ đó mà
oxygen ln được cung cấp.
Bài 4 trang 53 SGK KHTN lớp 6:Thiết kế một áp phích ở dạng tranh cổ động
để tuyên truyền mọi người bảo vệ mơi trường khơng khí nơi ở của mình.
Lời giải:
Học sinh nghĩ ý tưởng và hoàn thành yêu cầu