Dàn ý soạn bài “Làng” – Kim Lân

Dàn ý soạn bài “Làng” – Kim Lân
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả, tác phẩm:
a.Tác giả:
-Tên khai sinh Nguyễn Văn Tài(1920-2007),quê Từ Sơn – Bắc Ninh.
-Ông là nhà văn có sở trường viết về truyện ngắn và sáng tác đăng báo từ trước Cách mạng tháng Tám
năm 1945.
-Là người am hiểu và gắn bó với nông thôn và người nông dân.
->Sáng tác của ông hầu như chỉ viết về cuộc sống sinh hoạt ở chốn thôn quê và hình ảnh người nông dân.
- Các tác phẩm chính: Nên vợ nên chồng, Vợ nhặt,Con chó xấu xí, Làng,…
b. Tác phẩm:
- “Làng” được viết và đăng báo trên tạp chí Văn nghệ năm 1948 – giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến
chống Pháp.
- Là truyện ngắn xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại.
2. Đọc và tóm tắt:
a. Đọc
b.Tóm tắt
Ông Hai là người rất yêu quý cái Làng chợ Dầu của mình. Thời cuộc thay đổi, ông vẫn luôn thiết tha gắn
bó với làng quê mình. Cuộc kháng chiến nổ ra, vì hoàn cảnh gia đình, ông buộc phải theo vợ con tản cư
lên phố chợ. Ông thường tỏ ra bực bội vì nhớ làng.
Nghe tin làng mình theo giặc Pháp, ông Hai vô cùng đau khổ, tủi nhục chỉ biết tâm sự với thằng con út.
Đến lúc được tin nhà mình bị giặc đốt, cũng tức là làng không theo giặc ông hết sức vui sướng .
Chính niềm vui kì lạ đó thể hiện tinh thần yêu nước, lòng trung thành với cách mạng thật cảm động của
ông Hai, một người nông dân Việt Nam thời kháng chiến chống Pháp.
II. Đọc hiểu văn bản:
* Tìm hiểu chung:
- Phương thức biểu đạt: Tự sự + Miêu tả + Biểu cảm.
- Ngôi kể: Ngôi thứ ba.
- Nội dung bao trùm: “Làng” diễn tả chân thực,sinh động tình yêu làng quê của ông Hai – một người
nông dân dời làng đi tản cư thời kì k/c chống Pháp.Qua đó, cho thấy tình yêu làng quê thống nhất với tình
yêu nước và tinh thần kháng chiến.

* Tìm hiểu chi tiết:
Câu hỏi 1,sgk/174:
- Trước hết, ta hiểu tình huống truyện để nhân vật xuất hiện,bộc lộ tình cảm, thể hiện dụng ý của nhà văn.
- Truyện ngắn “Làng” đã xây dựng được một tình huống truyện làm bộc lộ sâu sắc tình yêu làng quê và
lòng yêu nước ở nhân vật ông Hai. Đó là khi ông Hai nghe được tin làng Chợ Dầu của ông theo Tây từ
miệng những người tản cư ở dưới xuôi lên.
1. Tình yêu làng của ông Hai:
-Tình yêu làng của ông Hai được thể hiện rất đặc biệt.Làng Chợ Dầu là nơi ông sinh ra và lớn lên,nơi ông
gắn bó bằng tình cảm máu thịt. Ông yêu từng con đường đất nhỏ, từ những mái nhà tranh đơn sơ.Ông yêu
làng,tự hào về làng và kể chuyện về cái làng ấy một cách say mê, náo nức lạ thường: Ông khoe làng ông
có cái làng thông tin tuyên truyền sáng sủa,rộng rãi nhất vùng;chòi phát thanh thì cao bằng ngọn tre, chiều
chiều loa gọi thì cả làng nghe thấy.Ông khoe làng ông “nhà ngói san sát,sầm uất như tỉnh”. Đường làng
ông toàn lát đá xanh,trời mưa trời gió tha hồ đi khắp nơi, bùn không dính đến gót chân
- Trước Cách mạng tháng Tám,ông khoe làng là khoe cái sinh phần của viên Tổng đốc làng ông. Ông có
vẻ hãnh diện cho cái sinh phần ấy lắm,mặc dù cái sinh phần ấy chẳng mang lại lợi ích gì.
- Từ ngày khởi nghĩa, ông vẫn thích khoe về làng một cách say sưa nhưng trong ông đã có sự giác ngộ
cách mạng. Bây giờ, ông khoe về những ngày khởi nghĩa dồn dập mà ông gia nhập từ hồi còn bóng tối.
Ông kể rành rọt những hộ,những ụ, những giao thông hào.
- Kháng chiến bùng nổ,ông Hai muốn ở lại làng tham gia chiến đấu. Buộc phải rời xa làng,ông Hai luôn
nhớ về làng, kể về làng. Ông kể mà không cần biết người nghe có thích nghe hay không. Ông kể cho
sướng cái miệng, cho đỡ nhớ cái làng của ông.
=> Nhà văn đã thể hiện một cách tự nhiên, chân thực tình cảm và nỗi nhớ nhung cái làng của ông Hai.
Như vậy, tình yêu làng của ông Hai được tác giả miêu tả và thể hiện trong hoàn cảnh cụ thể có ý nghĩa
điển hình: xa làng đi tản cư.
- Tạo hoàn cảnh xa làng, Kim Lân đã để nhân vật của mình tự biểu hiện những cung bậc tình cảm khác
nhau, bùm trùm lên tất cả là nỗi nhớ,tình yêu,niềm tự hào,sự tin tưởng sâu sắc của ông Hai về làng Chợ
Dầu. Với ông, đó là tình cảm thiêng liên có gì sánh nổi, nó thường trực trong lòng như một nhu cầu tinh
thần. Nó chính là sự sống của ông lão.
2.Diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc:
- Ở nơi tản cư, ông Hai luôn dõi theo cái làng của mình,dõi theo tình hình chiến sự. Ông vui sướng trước

những tin nghe được từ phòng thông tin, “ruột gan ông cứ múa cả lên” và với niềm tin “làm gì rồi thằng
Tây cũng bước sớm”.
-Tác giả đã đặt nhân vật ông Hai vào một tình huống gay gắt để bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng, yêu
nươc của ông Hai. Tình huống ấy là cái tin làng ông theo giặc mà chính ông nghe được từ miệng những
người mới tản cư qua vùng ông.
- Khi nghe tin quá đột ngột, ông Hai sững sờ,xấu hổ, uất ức: “cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại,da mặt tê rân
rân. Ông lão lặng đi tưởng như không thở được”. Từ đỉnh cao của niềm vui,niềm tin ông Hai rơi xuống
vực thẳm của sự đau đớn, tủi hổ vì cái tin ấy quá bất ngờ. Khi trấn tĩnh lại được phần nào,ông còn cố
chưa tin cái tin ấy. Nhưng rồi những người tản cư đã kể rảnh rọt quá, lại khẳng định họ “vừa ở dưới ấy
lên” làm ông không thể không tin. Niềm tự hào về làng thế là sụp đổ,tan tành trước cái tin sét đánh ấy.
Cái mà ông yêu quí nhất nay cũng đã quay lưng lại với ông. Không chỉ xấu hổ trước bà con mà ông cũng
tự thấy ông mất đi hạnh phúc của riêng ông,cuộc đời ông cũng như chết mất một lần nữa.
-Từ lúc ấy trong tâm trí ông Hai chỉ còn có cái tin dữ ấy xâm chiếm,nó thành một nỗi ám ảnh day dứt.
Nghe tiếng chửi bọn Việt gian, ông “cúi gằm mặt mà đi”. Về đến nhà ông nằm vật ra giường rồi tủi thân
nhìn lũ con “nước mắt ông lão cứ giàn ra”. Bao nhiêu điều tự hào về quê hương như sụp đổ trong tâm
hồn người nông dân rất mực yêu quê hương ấy. Ông cảm thấy nhưn chính ông mang nỗi nhục của một tên
bán nước theo giặc, cả các con ông cũng sẽ mang nỗi nhục ấy.
- Suốt mấy ngày ông không dám đi đâu. Ông quanh quẩn ở nhà,nghe ngón tình hình bên ngoài. “Một đám
đông túm lại, ông cũng để ý, dăm bảy tiếng cười xa xa,ông cũng chột dạ. Lúc nào ông cũng nơm nớp
tưởng như người ta đang để ý, người ta đang bàn tán đến “cái chuyện ấy”. Thoáng nghe những tiếng Tây,
Việt gian, cam – nhông… là ông lủi ra một nhà,nín thít. Thôi lại chuyện ấy rồi!”
- Ông Hai rơi vào tình trạng bế tắc, tuyệt vọng khi nghĩ tới tương lai. Ông không biết đi đâu, về làng thi
không được, vì về làng lcus này là đồng nghĩa với theo Tây,phản bội kháng chiến. Ở lại thì không xong,
vì mụ chủ nhà đã đánh tiếng xua đuổi. Còn đi thi biết đi đâu bởi ai người ta chưa chấp dân làng Chợ Dầu
phản bội. Nếu như trước đây , tình yêu làng và tình yêu nước hòa quyện trong nhau thì lúc này, ông Hai
buộc phải có sự lựa chọn.Quê hương và Tổ quốc,bên nào nặng hơn? Đó không phải là điều đơn giản vì
với ông, làng Chợ Dầu đã trở thành một phần của cuộc đời, không dễ gì vứt bỏ; còn cách mạng là cứu
cánh của gia đình ông, giúp cho gia đình ông thoát khỏi cuộc đời nô lệ. Cuối cùng, ông đã quyết định:
“Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù”. Như vậy, tình yêu làng dẫu có thiết tha,
mãnh liệt đến đâu cũng không thể mãnh liệt hơn tình yêu đất nước. Đó là biểu hiện vẻ đẹp trong tâm hồn

của con người Việt Nam, khi cần họ sẵn sàng gạt bỏ tình cảm riêng tư để hướng tới tình cảm chung của
cả cộng đồng.
- Để ông Hai vợi bớt nỗi đau đớn,dằn vạt trong lòng và yên tâm về quyết định của mình, tác giả đã cho
nhân vật trò chuyện với đứa con út(thằng cu Húc), giúp ông bày tỏ tình yêu sâu nặng với làng Chợ
Dầu(nhà ta ở làng Chợ Dầu),bày tỏ tấm lòng thủy chung son sắt với kháng chiến, với Cụ Hồ (chết thì chết
có bao giờ dám đơn sai).
- Đúng lúc ông Hai có được quyết định khó khăn ấy thì cái tin làng Chợ Dầu phản bội đã được cải chính.
Sự đau khổ của ông Hai trong những ngày qua nhiều bao nhiêu thì niềm phấn khởi và hạnh phúc của ông
lúc này càng lớn bấy nhiêu. Ông “bô bô” khoe với mọi người về cái tin làng ông bị “đốt nhẵn”, nhà ông
bị “đốt nhẵn”. Nội dung lời “khoe” của ông có vẻ vô lí bởi không ai có thể vui mừng trước cảnh của làng,
nhà của mình bị giặc tàn phá. Nhưng trong tình huống này thì điều vô lí ấy lại rất dễ hiểu: Sự mất mát về
vật chất ấy chẳng thấm vào đâu so với niềm vui tinh thần mà ông đang được đón nhận. Nhà văn Kim Lân
đã tỏ ra rất sắc sảo trong việc năm bắt và miêu tả diễn biến tâm lí của nhân vật.
=> Từ một người nông dân yêu làng, ông Hai trở thành người công dân nặng lòng với kháng chiến. Tình
yêu làng, yêu nước đã hòa làm một trong ý nghĩ, tình cảm, việc làm của ông Hai. Tình cảm ấy thống
nhất,hòa quyện như tình yêu nước được đặt cao hơn, lớn rộng lên tình làng. Đây là nét đẹp truyền thống
mang tinh thần thời đại. Ông Hai là hình ảnh tiêu biểu của người nông dân trong thời kì k/c chống Pháp
III. Tổng kết
1.Nghệ thuật
-Tác giả sáng tạo tình huống truyện có tính căng thẳng, thử thách.
-Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.
-Ngôn ngữ sinh động, giàu tính khẩu ngữ.
-Cách trần thuật linh hoạt. Chi tiết hằng ngày được xen vào mạch tâm trạng.
-Nhan đề Làng có sức khái quát, chứ không chỉ một làng quê cụ thể.
-Tình yêu làng yêu nước của người nông dân Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp mà nhân vật ông
Hai là một điển hình.
2. Nội dung: ghi nhớ,sgk.
IV. Bài tập vận dụng:
Bài tập 1: Có ý kiến cho rằng: “Từ tình yêu làng đến tình yêu nước là một quá trình phát triển hết sức
chân thực,tự nhiên và sâu sắc trong con người ông Hai”. Em hãy phân tích truyện ngắn “Làng” của Kim

Lân để làm sáng tỏ nhận định trên.
Bài tập 2:Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai trong tác phẩm “Làng” của Kim Lân khi
nghe tin làng mình theo giặc.
Bài tập 3: Vai trò của tình huống truyện trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân.