Soạn bài Cách thành phần biệt lập

Soạn bài Cách thành phần biệt lập
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Thành phần tình thái
a) Những từ ngữ in đậm trong các câu sau (trích từ truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng)
thể hiện điều gì?
(1) Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ
anh.
(2) Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên
anh phải cười vậy thôi.
Gợi ý: Các từ ngữ in đậm trong những câu trên thể hiện nhận định của người nói đối với sự việc nêu ở
trong câu.
- (1) – chắc: thể hiện độ tin cậy cao của người nói (người kể chuyện) đối với nội dung được nói đến trong
câu (ý nghĩ của nhân vật).
- (2) – Có lẽ: cũng thể hiện độ tin cậy cao của người nói (người kể chuyện) đối với nội dung được nói đến
trong câu (tâm trạng, cử chỉ của nhân vật), nhưng ở một mức độ không cao như từchắc.
b) Thử lược bỏ các từ ngữ in đậm (thành phần tình thái) trong những câu trên và cho biết nội dung cơ bản
của câu có thay đổi không. Vì sao?
Gợi ý: Thànhphần tình thái không quyết định đến nghĩa sự việc của câu. Cho nên khi bỏ đi các từ
ngữ chắc, có lẽ thì nội dung cơ bản của những câu trên không thay đổi.
2. Thành phần cảm thán
a) Các từ ngữ in đậm trong những câu dưới đây có chỉ sự vật hay sự việc gì không?
(1) Ồ, sao mà độ ấy vui thế.
(Kim Lân, Làng)
(2) Trời ơi, chỉ còn có năm phút!
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Gợi ý: Các từ ngữ Ồ, Trời ơi trong hai câu này không chỉ sự vật hay sự việc cụ thể nào. Đây là thành phần
cảm thán, có tác dụng bộc lộ tâm lí của người nói.
b) Căn cứ vào những từ ngữ nào trong câu để chúng ta hiểu được tại sao người nói kêu ồ hoặctrời ơi?
Gợi ý: Nhờ những phần tiếp theo của câu mà chúng ta có thể hiểu được ý nghĩa cảm thán của từng câu,
rằng tại sao người nói lại kêu lên ồ và trời ơi.
3. Các thành phần tình thái và cảm thán không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu cho nên

chúng được gọi là thành phần biệt lập.
II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG
1. Đọc các câu sau đây và chỉ ra những thành phần tình thái, cảm thán:
a) Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều.
(Kim Lân, Làng)
b) Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành
sáng tác còn là một chặng đường dài.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
c) Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là
không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
d) Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn
đến thế được.
(Kim Lân, Làng)
Gợi ý:
- Các thành phần tình thái: có lẽ, hình như, chả nhẽ
- Các thành phần cảm thán: chao ôi
2. Hãy sắp xếp các từ ngữ sau đây theo trình tự tăng dần độ tin cậy (hay độ chắc chắn):
chắc là, dường như, chắc chắn, có lẽ, chắc hẳn, hình như, có vẻ như.
Gợi ý: Có thể có những từ ngữ có mức độ tin cậy (hay chắc chắn) ngang hàng nhau, chỉ khác nhau về thói
quen hay hoàn cảnh sử dụng.
- dường như / hình như / có vẻ như à có lẽ à chắc là à chắc hẳn à chắc chắn
3. Lần lượt thay các từ chắc / hình như / chắc chắn vào chỗ trống trong câu sau đây và cho biết với từ
nào thì người nói phải chịu trách nhiệm cao nhất (và với từ nào thì trách nhiệm đó thấp nhất) về độ tin cậy
của sự việc do mình nói ra. Tại sao nhà văn Nguyễn Quang Sáng lại chọn từchắc?
Với lòng mong nhớ của anh, …… anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
Gợi ý: Trong số 3 từ, với từ chắc chắn, người nói sẽ phải chịu trách nhiệm cao nhất về độ tin cậy của sự
việc do mình nói ra; với từ hình như, trách nhiệm về độ tin cậy mà người nói phải chịu thấp nhất. Nhà
văn chọn từ chắc là chính xác nhất. Đây là lời của người kể chuyện nói về suy nghĩ của nhân vật (anh).
Cho nên, nếu dùng từ với mức độ tin cậy cao (như chắc chắn) thì sẽ giảm tính khách quan cho lời kể, bởi

vì dù sao thì người kể và nhân vật cũng là những chủ thể khác nhau, chỉ có thể khẳng định chắc chắn khi
suy nghĩ ấy là của chính mình. Nếu dùng từ hình nhưthì độ tin cậy không đủ để tạo ra sức thuyết phục
cho lời kể, khi đó người kể hoàn toàn tách rời với nhân vật.
4. Viết một đoạn văn ngắn, có sử dụng câu chứa thành phần cảm thán hoặc tình thái, nói về cảm xúc của
em khi được thưởng thức một tác phẩm văn nghệ (truyện, thơ, phim, ảnh, tượng,…).
Gợi ý:
- Những yếu tố tình thái thường được sử dụng: chắc chắn, chắc hẳn, chắc là, hình như, dường như, hầu
như, có vẻ như…
- Những yếu tố cảm thán thường được sử dụng: ôi, chao ôi, than ôi, chà, trời ơi…
Các từ khóa trọng tâm " cần nhớ " của bài viết trên hoặc " cách đặt đề bài " khác của bài viết trên:
• cac thanh phan biet lap
• soan bai cac thanh phan biet lap
• viet doan van noi ve thanh phan biet lap
• viet mot doan van mgan noi ve cam xuc cua em khi thuong thuc mot tac pham van nghe trong
doan van do xo chua cau thanh phan tinh thai hoac cam than
• Viet mot doan van ngan noi ve cam xuc cua em khi duoc thuong thuc 1 tac pham van nghe(truyen
tho phim anh )trong do co chua cau thanh phan cam than hoăc tinh thai tu
• viet mot doan van ngan noi ve cam xuc cua em khi duoc thuong thuc mot tac pham van nghe
( truyen tho phim anh tuong ) trong doan van co cau chua thanh phan tinh thai hoac cam than va
khoi ngu
• viet mot doan van ngan noi ve cam xuc cua em khi duoc thuong thuc mot tac pham van nghe trong
doan van do co chua thanh phan tinh thai hoac cam than
• Viet mot doan van ngan noi ve cam xuc cua em khi duoc thuong thuc mot tac pham van nghe
truyen tho phim anh tuong trong doan van do co cau chua thanh phan tinh thai hoac cam than
• viet mot doan van ngan noi ve cam xuc cua em khi duoc thuong thuc moy tac pham van nghe
trong doan van co chua thanh phan tinh thai hoac cam than
• viết đoạn văn ngắn có sử dụng thành phần cảm thán
• viết 1 đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của em khi đựơc thưởng thức 1 tác phẩm văn nghệ truyện
trong đoạn văn đó có chứa thành phần tình thái hoặc cảm thán
• Viết đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của em khi được thưởg thức tác phẩm văn nghệ trong đoạn

văn có sử dụng thành phần tình thái hay cảm thán
• Vjet mot doan van ngan no ve cam xuc cua em khj duoc thuong thuc mot tac pham van
nghe(truyen tho phjm anh tuong )trong doan van do co cau chua thanh phan tjnh thaj hoac cam
than va cau chu de dung dau
• viet doan van ngan noi ve cam xuc cua em khi duoc thuong thuc 1tac pham van nghe trong do co
chua cau thanh phan cam than hoac tinh thai
• Viet doan van co su dung thanh phan tinh thai cam than,