Địa Lí 9 Bài 18 – Vùng Trung du và miền núi Bắc bộ (tiếp theo)

Địa Lí 9 Bài 18 – Vùng Trung du và miền núi Bắc
bộ (tiếp theo)
4 Tình hình phát triển kinh tế:
a Ngành công nghiệp: Có hai ngành công nghiệp phát triển khá mạnh là thuỷ điện và khai khoáng
- Thuỷ điện: Gồm thuỷ điện Hoà Bình trên sông Đà công suất 1920 MW, thuỷ điện Thác Bà 110 MW và
các dự án thuỷ điện Sơn La cùng với nhiều thuỷ điện địa phương giữ vai trò quan trọng trong việc điều
tiết nguồn nước, cung cấp điện năng và phát triển kinh tế .
- Công nghiệp khai khoáng đặc biệt là khai thác than, sắt, kim loại màu, phi kim, … là cơ sở nguyên liệu
cho công nghiệp năng lượng (nhiệt điện Uông Bí, Phả Lại và một số dự án nhiệt điện đang được triển
khai ), công nghiệp luyện kim đen, luyện kim màu (Thái Nguyên) , hoá chất (Việt Trì , Bắc Giang )
Ngoài ra công nghiệp nhẹ và công nghiệp cbế biến thực phầm dựa vào nguồn nguyên liệu của địa phương
cũng đang phát triển.
à Tóm lại : công nghiệp là thế mạnh trong kinh tế của vùng, chiếm 17,2% GDP công nghiệp của toàn
quốc (năm 2002).
*Ý nghĩa của thuỷ điện Hoà Bình :
Khởi công ngày 6/11/1978 sau 15 năm đi vào khai thác 12/1994, công suất là 1920 MW hàng năm sản
suất 8,16 tỉ kWh; Trữ lượng của hồ là 9,5 tỉ m
2
; Sản xuất điện năng; Điều tiết lũ cung cấp nước tưới cho
mùa ít mưa ở đồng bằng sông Hồng; Khai thác du lịch; Điều hoà khí hậu địa phương.
b Nông nghiệp
- Cây lương thực sản xuất tập trung ở các cánh đồng ở núi , lúa và ngô là hai loại chính
- Cây công nghiệp nhờ khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt cộng với đất đai là điều kiện quan trọng để phát
triển cây công nghiệp lâu năm, đặc biệt là chè, hồi, một số cây ăn quả. Diện tích sản lượng của cây chè ở
trung du miền núi Bắc giữ vị trí hàng đầu của cả nước (68,8% diện tích và 61,1% sản lượng ) nổi tiếng
như chè Mộc Châu, Tân Cương …
- Chăn nuôi: Đàn trâu nuôi ở TD và MNBB chiếm tỉ trọng lớn nhất cả nước (57,3%), lợn nuôi ở trung du
chiếm 22% dàn lợn cả nước (2002)
- Nghề rừng phát triển mạnh theo hướng nông – lâm kết hợp góp phần nâng cao đời sống các dân tộc và
bảo vệ môi trường sinh thái.
- Ngoài ra nuôi trồng thuỷ sản cũng đem lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.

Tuy nhiên nông nghiệp của vùng cũng gặp một số Khó khăn: Thiếu qui hoạch, thời tiết diễn biến thất
thường, chưa chủ động được thị trường…
c) Dịch vụ:
- Giao thông vận tải khá phát triển bằng các hệ thống đường sắt, ô tô, cảng ven biển nối các thành phố thị
xã của vùng với thủ đô Hà Nội và các tỉnh đồng bằng sông Hồng.
- Thương mại: vùng có quan hệ trao đổi mua bán lâu đời với các vùng trong nước đặc biệt là đồng bằng
sông Hồng ,với các nước láng giềng ( Lào , Trung Quốc) qua các cửa khẩu biên giới.
- Du lịch cũng là một thế mạnh của vùng, đặc biệt là du lịch hướng về cội nguồn ( Pác Pó, Đền Hùng, Tân
Trào…), du lịch sinh thái và văn hoá ( vịnh Hạ Long, SaPa, BaBể, Tam Đảo …)
5- Các trung tâm kinh tế:
- Thái Nguyên: trung tâm công nghiệp cơ khí, luyện kim.
- Việt Trì: trung tâm công nghiệp hoá chất.
- Hạ Long: là thành phố du lịch và là trung tâm công nghiệp khai thác than
Các cửa khẩu quốc tế quan trọng nhất là Móng Cái, Hữu Nghị và Lào Cai.
II- Câu hỏi và bài tập:
1-Tại sao trung du Bắc Bộ là địa bàn đông dân và phát triển kinh tế-xã hội cao hơn miền núi Bắc Bộ?
Hướng dẫn trả lời:
-Trung du Bắc Bộ nằm liền kề đồng bằng sông Hồng, một vùng có trình độ phát triền kinh tế-xã hội cao.
- Trung du có nguồn nước tương đối dồi dào, mặt bằng xây dựng tốt có nhiều cơ sở công nghiệp và đô thị
đã hình thành và đang phát triển như : Việt Trì, Hạ Long, Thái Nguyên …
- Đây là địa bàn trồng cây công nghiệp và chăn nuôi gia súc lớn.
- Địa hình đồi núi thấp, giao thông dễ dàng , khí hậu ít khắc nghiệt, nguốn đất tương đối lớn.
Þ thuận lợi cho dân cư sinh sống
Ngược lại vùng núi Bắc Bộ là vùng giao thông đi lại khó khăn do địahình chia cắt, thời tiết diễn biến thất
thường , đất nông nghiệp hạn hẹp, đất lâm nghiệp và đất chưa sử dụng chiếm tỉ trọng lớn nhưng tài
nguyên rừng đã bị cạn kiệt, muốn khai thác phải đầu tư nhiều tiền của và công sức. Thị trường kém phát
triển.
2- Vì sao việc phát triển kinh tế , nâng cao đời sống các dân tộc phải đi đôi với bảo vệ môi trường tự
nhiên và tài nguyên thiên nhiên?

Hướng dẫn trả lời:
- Trong điều kiện hiện nay của đất nước việc phát triển kinh tế và nâng cao đời sống dân cư thực chất là
đẩy mạnh hơn nữa việc khai thác tài nguyên thiên nhiên.
- Trong thực tế nguồn tài nguyên ngày càng cạn kiệt và khai thác quá mức do đó diện tích đất trống đồi
trọc ngày một tăng, thiên tai diễn biến phức tạp gây thiệt hại lớn. Sự suy giảm chất lượng môi trường sinh
thái tác động xấu đến nguồn nước các dòng sông, hồ chứa của các nhà máy thuỷ điện và nguồn nước cung
cấp cho đồng bằng sông Hồng, do đó việc bảo vệ tài nguyên và môi trường tự nhiên là việc làm hết sức
cần thiết trong phát triển kinh tế của vùng .
3) – Nêu ý nghĩa của việc phát triển nghề rừng theo hướng nông – lâm kết hợp ở Trung du và miền núi
Bắc Bộ
Hướng dẫn trả lời
- Tăng độ che phủ rừng, hạn chế xói mòn đất.
- Cải thiện điều kiện sinh thuỷ cho các dòng sông, điều tiết nguồn nước cho các hồ thuỷ lợi, thuỷ điện
- Là nguyên liệu cho các nhà máy sản xuất giấy, chế biến gỗ.
- Sử dụng nguồn lao động nhàn rỗi trong nông nghiệp , tăng thu nhập của người dân , cải thiện đời sống
đồng bào các dân tộc, góp phần xoá đói giảm nghèo.
4) Cho bảng số liệu sau: Giá trị sản xuất công nghiệp ở trung du và miền núi Bắc Bộ ( tỉ đồng)
Tiểu vùng Năm 1995 2000 2002
Tây Bắc 320,5 541,1 696.2
Đông Bắc 6179,2 10657,7 14301,3
Vẽ biểu đồ cột và nhận xét về giá trị sản xuất công nghiệp ở hai tiểu vùng Đông Bắc và Tây Bắc.
Hướng dẫn trả lời
- Vẽ biểu đồ cột nhóm mỗi năm hai cột, chú ý khoảng cách giữa các năm, tên biểu đồ .
- Nhận xét: + Giá trị sản xuất công nghiệp ở trung du và miền núi Bắc Bộ tăng liên tục qua các năm.
+ Giá trị sản xuất công nghiệp ở tiểu vùng Đông Bắc cao hơn tiểu vùng Tây Bắc : năm 1995 gấp 19,3 lần,
năm 2000 gấp 19,7 lần, năm 2002 gấp 20,5 lần.
5) Nêu những thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên của Trung du và miền núi Bắc Bộ
Hướng dẫn trả lời
- Các nguồn tài nguyên là thế mạnh của vùng :
+ Đất feralit đồi núi thấp thuận lợi để trồng cây công nghiệp , đặc biệt là chè

+ Nước : Tây Bắc đặc biệt là sông Đà thuận lợi để xây dựng các hồ thuỷ điện , thuỷ lợi .
+ Khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt có mùa đông lạnh Þ đa dạng cây trồng
+ Khoáng sản ở Đông Bắc như: than, sắt, thiết, bôxit, thiếc …phát triển công nghiệp khai khoáng , luyện
kim
+ Tài nguyên biển : Quảng Ninh Þ phát triển kinh tế biển.
+Tài nguyên du lịch : vịnh Hạ Long ,hồ Ba Bể…Þ phát triển du lịch
6) Vì sao khai thác khoáng sản là thế mạnh của tiểu vùng Đông Bắc còn phát triển thuỷ điện là thế mạnh
của tiểu vùng Tây Bắc
Hướng dẫn trả lời
- Tiểu vùng Đông Bắc tập trung nhiều khoáng sản như: than, sắt, thiết, bôxit, thiếc …phát triển công
nghiệp khai khoáng
- Tiểu vùng Tây Bắc địa hình hiểm trở lắm thác nhiều ghềnh, sông dốc nhiều nước đặc biệt là sông Đà
thuận lợi để phát triển thuỷ điện ( Hoà Bình , Sơn La …)