Bài giảng Cơ sở quy hoạch và kiến trúc: Quy hoạch xây dựng khu công nghiệp - ThS. Nguyễn Ngọc Hùng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG
KHOA KIẾN TRÚC – QUY HOẠCH

BÀI GIẢNG
QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP

HÀ NỘI - 2013


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CƠNG NGHIỆP
I. VAI TRỊ CỦA KHU CƠNG NGHIỆP TRONG ĐT
1. Vai trị của KCN
➢

Cơng nghiệp là một trong ba khu vực kinh tế quan trọng của mỗi quốc gia, mỗi đô thị

(bên cạnh nông nghiệp và dịch vụ), là ngành kinh tế then chốt của nền kinh tế.
➢

Khu công nghiệp tạo ra của cải, vật chất đóng góp lớn vào tỷ trọng nền kinh tế, tạo ra

cơ hội việc làm, thu hút lao động sản xuất trong mỗi đô thị.
➢

Công nghiệp là nhân tố tạo thị quan trọng cho mỗi đô thị. Một số đô thị được thành lập

dựa trên các khu cơng nghiệp (ví dụ TP. Thái Ngun, Hải Phịng…)

Trong cơng tác quy hoạch, bố trí khu cơng nghiệp ở đâu sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến
hoạt động kinh tế, đời sống sinh hoạt của người dân và mơi trường đơ thị. Vì vậy cần có
ngun tắc bố trí khu cơng nghiệp trong đô thị cho hợp lý.

QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CƠNG NGHIỆP
I. VAI TRỊ CỦA KHU CÔNG NGHIỆP TRONG ĐT


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CƠNG NGHIỆP
I. VAI TRỊ CỦA KHU CƠNG NGHIỆP TRONG ĐT
2. Các loại hình khu cơng nghiệp
Xuất phát từ đặc điểm của sự tác động tương hỗ về công nghệ, sự ảnh hưởng của
chúng đến QH tổ chức KG đô thị, cũng như chiến lược phát triển đô thị. Khu CN được
phân bố như sau:
-

Tổ hợp CN hồn chỉnh dưới hình thức liên hợp hóa dây chuyền công nghệ

-

Khu CN hỗn hợp đa ngành là khu CN tập trung hình thành trên 1-2 xí nghiệp chế tạo
máy lớn và các nhà máy chun mơn hóa, các cơng trình phụ trợ.

-

Khu CN tổng hợp chun ngành gồm các xí nghiệp cơng nghiệp nhẹ và thực phẩm,
cùng các cơng trình phụ trợ

-

Khu CN tập trung hàng xuất khẩu- Khu chế xuất.

-

Khu CN kỹ thuật cao- là khu CN tạo ra những sản phẩm kỹ thuạt cao trên thị trường
quốc tế


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CƠNG NGHIỆP
I. VAI TRỊ CỦA KHU CƠNG NGHIỆP TRONG ĐT
3. Phân loại Khu cơng nghiệp
Cơng nghiệp là nhân tố tạo thị quan trọng, vì vậy chọn vị trí cho các khu CN
trong quy hoạch khơng gian và sử dụng đất ĐT phải được ưu tiên hàng đầu.
Trong cơng tác quy hoạch, bố trí KCN ở đâu sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến
hoạt động kinh tế, đời sống sinh hoạt của người dân và môi trường đô thị.
Phân loại KCN
-

Theo đặc điểm quản lý: khu CN, khu chế xuất, khu công nghệ cao

-

Phân loại theo loại hình CN; khu CN khai thác và chế biến dầu khí, KCN
thực phẩm…

-

Phân loại theo mức độ độc hại; phụ thuộc vào loại hình bố trí trong KCN

-

Theo quy mô; quy mô nhỏ (dt:100ha), quy mô TB (100-300ha), quy mô

lớn (>300ha)


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
II. MỐI QUAN HỆ GiỮA KCN VÀ ĐÔ THỊ
❖

Các yếu tố:

-

Số lao động CN như một nhân tố tạo thị là cơ sở cho việc tính tốn dân cư và

quy hoạch các khu ở
-

Khoảng cách giữa KCN (nơi làm việc) và nơi ở thông qua thời gian đi lại

-

Mối quan hệ giữa các đầu mối hạ tầng kỹ thuật của ĐT đặc biệt là tuyến GT
đối ngoại

-

Vấn đề vệ sinh môi trường và bảo vệ cảnh quan chung của ĐT


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
II. MỐI QUAN HỆ GiỮA KCN VÀ ĐƠ THỊ

1. Vấn đề về Mơi trường
❖

Khói bụi

Ơ nhiễm mơi trường, ơ niễm khí quyển là vấn đề nóng bỏng của cả thế giới

Tác hại:
-

Làm hại sức khỏe con người

-

Phá hủy môi trường sinhh thái, xâm thực các CT XD


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
II. MỐI QUAN HỆ GiỮA KCN VÀ ĐÔ THỊ
❖

Tiếng ồn

Tiếng ồn trong sản xuất tác động trực tiếp đến sức khỏe người LĐ mặt khác ảnh

hưởng đến người dân sống xung quanh KCN

Tác hại:
-

Tác động đến trạng thái tâm lý, ảnh hưởng đến môi trường làm việc và nghỉ ngơi

-

Ảnh hưởng đến người LĐ dẫn đến năng suất LĐ giảm


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
II. MỐI QUAN HỆ GiỮA KCN VÀ ĐÔ THỊ
❖

Nước thải

Nước thải từ các XNCN, KCN không qua xử lý, hoặc nước thải không đạt tiêu chuẩn
xả thải trực tiếp ra sông, hồ, môi trường xung quanh.
Tác hại:

-

Làm bẩn nguồn nước

-

Phá vỡ môi trường sinh thái, gây tác hại đến điều kiện sinh hoạt của người dân SX
nông nghiệp, ngư nghiệp


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
II. MỐI QUAN HỆ GiỮA KCN VÀ ĐƠ THỊ
❖

Chất thải rắn

❖

Ơ nhiễm mùi

❖

Chất phóng xạ


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
II. MỐI QUAN HỆ GiỮA KCN VÀ ĐÔ THỊ
2. Mối quan hệ về Giao thông
-

Liên hệ giữa KCN và khu ở phải đảm bảo liên hệ thuận tiện
Được đánh giá bằng việc chi tiêu thời gian đi lại < 30 phút (thời gian đi lại là

30 phút tương đương với khoảng cách từ nhà đến KCN là 30km)
-

Phân bố luồng giao thông hợp lý từ nơi làm việc về nhà trong giờ cao điểm
Các KCN phải bố trí sao cho luồng giao thơng phân bố đều, khơng bị tập trung

thành một hướng nào đó gây ra tắc nghẽn tại các nút giao thông vào thành phố.


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP

II. MỐI QUAN HỆ GiỮA KCN VÀ ĐÔ THỊ


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
III. QUY HoẠCH KHU CƠNG NGHIỆP
1. Ngun tắc bố trí khu cơng nghiệp
-

Các nhà máy xí nghiệp cần xây dựng tập trung thành từng cụm khu cơng nghiệp và
bố trí ở ngồi khu dân dụng thành phố, bố trí cuối hướng gió và cuối nguồn nước nếu
gần sơng, ngồi ra cần đảm bảo u cầu về cung cấp điện nước

-

Đất xây dựng khu CN phụ thuộc vào tính chất, quy mơ của các xí nghiệp CN.

-

Trong các cụm khu CN bao gồm các khu chức năng: Khu đất xây dựng xí nghiệp CN
và cơng trình phụ trợ, khu vực trung tâm cơng cộng, đất hạ tầng kỹ thuật, khu xử lý
thu gom rác thải…

-

Đảm bảo yêu cầu về vệ sinh, có khoảng cách ly an tồn với khu dân cư.

-

Khu CN đặc biệt có chất phóng xạ, chất nổ,…khơng được bố trí trong phạm vi đô thị

-

Trồng cây xanh ở các dải cách ly để giảm khói bụi, tiếng ồn, cải tạo mơi trường…

-

Đảm bảo liên hệ giao thông thuận tiện


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
III. QUY HOẠCH KHU CƠNG NGHIỆP
1. Ngun tắc bố trí khu cơng nghiệp
Các khu công nghiệp được phân thành 5 cấp theo mức độ ô nhiễm
Cấp I: Ảnh hưởng rất xấu đến các khu vực lân cận bởi bụi, chất thải, tiếng ồn, hỏa
hoạn…Phạm vi cách ly khu dân cư với các KCN cấp 1 là > 1000m.
Cấp II: Có tác động xấu đến các khu vực lân cận. Phạm vi cách ly khu dân cư với các
KCN cấp 1 là > 500m.
Cấp III: Có tác động xấu ở mức độ trung bình đến các khu vực lân cận. Phạm vi cách ly
khu dân cư với các KCN cấp 1 là > 300m.
Cấp IV: Có tác động xấu khơng đáng kể. Phạm vi cách ly khu dân cư với các KCN cấp 1
là > 100m.
Cấp V: Khơng có tác động xấu đến khu vực lân cận. Phạm vi cách ly khu dân cư với các
KCN cấp 1 là > 50m.
CÊp I

CÊp
V

50m

CÊp
II

CÊp
III

CÊp IV
100m

300m

Khu Dân cư

500m

1000m


•Một số định hướng kỹ thuật cơ bản nhằm giảm thiểu tác động từ KCN
▪Đảm bảo khoảng cách ly đến khu vực dân cư sinh sống. Trong khu vực cách ly
tuyệt đối khơng bố trí nhà ở, cơng trình cơng cộng, nên trồng cây xanh giảm tác

động ô nhiễm hoặc bố trí các cơng trình kỹ thuật như trạm bơm, trạm biến áp…
▪Đối với nước thải cơng nghiệp, phải có dây chuyền xử lý (đặc biệt với các KCN
độc hại loại I, II và III), đảm bảo xử lý nước đạt tiêu chuẩn loại B trước khi thải ra
môi trường.

Đối với chất thải cơng nghiệp, nếu khơng tái chế thì phải được xử lý chôn lấp trong
các bãi chôn lấp hợp vệ sinh theo tiêu chuẩn môi trường

QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
III. QUY HOẠCH KHU CƠNG NGHIỆP
2. Các hình thức bố trí khu cơng nghiệp trong QHXD Đơ thị
➢

Bố trí khu cơng nghiệp về một phía so với khu dân dụng


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
III. QUY HOẠCH KHU CƠNG NGHIỆP
2. Các hình thức bố trí khu cơng nghiệp trong QHXD Đơ thị
➢

Bố trí khu cơng nghiệp phát triển song song theo từng đơn vị hoặc
từng dải


QUY HOẠCH XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP
III. QUY HOẠCH KHU CƠNG NGHIỆP
2. Các hình thức bố trí khu cơng nghiệp trong QHXD Đơ thị
➢

Bố trí khu cơng nghiệp xen kẽ với khu dân dụng và phát triển xen kẽ
theo nhiều hướng



1. Nêu vai trị và các ngun tắc bố trí khu công nghiệp trong đô thị?
2. Tác động của công nghiệp đến đô thị và phân loại các khu công nghiệp

theo mức độ ô nhiễm. Nêu một số định hướng kỹ thuật cơ bản nhằm
giảm thiểu tác động của khu cơng nghiệp đến đơ thị.
3. Các loại hình bố trí khu công nghiệp trong đô thị