(Luận văn thạc sĩ TMU) quản lý tài chính tại bệnh viện phục hồi chức năng nghệ an
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.65 MB, 103 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI
----------------------------
NGUYỄN THỊ HUYỀN
QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI
BỆNH VIỆN PHỤC HỒI CHỨC NĂNG NGHỆ AN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
HÀ NỘI, NĂM 2021
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI
----------------------------
NGUYỄN THỊ HUYỀN
QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI
BỆNH VIỆN PHỤC HỒI CHỨC NĂNG NGHỆ AN
CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ
: 834.04.10
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS PHAN THỊ THU HOÀI
HÀ NỘI, NĂM 2021
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn tốt nghiệp này là cơng trình do cá nhân tự
nghiên cứu và soạn thảo, không sao chép từ bất kỳ một công trình nghiên cứu
nào đã được cơng bố mà khơng trích dẫn nguồn gốc. Nếu có bất kỳ một sự vi
phạm nào tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày … tháng ….. năm 20….
Học viên
(ký và ghi rõ họ tên)
Nguyễn Thị Huyền
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, tác giả đã nhận được sự hướng
dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của các thầy cơ trường Đại học Thương Mại.
Trước hết, tác giả xin gửi lời cảm ơn đến q thầy cơ đã tận tình dạy bảo
và hướng dẫn trong suốt quá trình học tập tại trường Đại học Thương Mại.
Tác giả xin gửi lời biến ơn sâu sắc đén các thầy cô trong khoa Sau Đại
học, đặc biệt là PGS.TS. Phan Thị Thu Hoài đã hướng dẫn, chỉ bảo tận tình
để tác giả có thể hồn thành luận văn tốt nghiệp.
Mặc dù đã cố gắng hoàn thiện luận văn của mình nhưng do hạn chế về
kiến thức, kinh nghiệm nên luận văn tốt nghiệp không thể tránh được những
thiếu sót, rất mong nhận được sự nhận xét, góp ý của thầy cơ và các bạn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày … tháng ….. năm 20….
Học viên
(ký và ghi rõ họ tên)
Nguyễn Thị Huyền
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
DANH MỤC BẢNG BIỂU ..................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1
2. Tổng quan các vấn đề nghiên cứu có liên quan ......................................................2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................5
6. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................5
CHƢƠNG 1................................................................................................................6
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN CƠNG LẬP .......................................................................6
1.1 Một số vấn đề về quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập ............................6
1.1.1 Khái niệm về quản lý tài chính bệnh viện cơng lập. ..........................................6
1.1.2 Nội dung và xác định cơ chế quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập, .....9
1.1.3 Sự cần thiết của việc quản lý tài chính bệnh viện cơng lập. ............................11
1.1.4 Ngun tắc quản lý tài chính bệnh viện cơng lập. ..........................................12
1.1.5 Mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện cơng lập. .........................................16
1.2. Nội dung quản lý tài chính đối với bệnh viện cơng lập .....................................21
1.2.1 Lập dự tốn nguồn thu của Bệnh viện Công Lập ...........................................21
1.2.2 Lập dự tốn chi trong bệnh viện cơng lập ......................................................22
1.2.4 Thực hiện dự toán. ..........................................................................................25
1.2.5 Quyết toán. ......................................................................................................28
1.2.6 Thanh tra, kiểm tra, đánh giá. ........................................................................28
1.3 Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính bệnh viện ...............................30
1.3.1 Nhân tố khách quan. ........................................................................................30
1.3.2 Nhân tố chủ quan. ............................................................................................33
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
iv
1.4 Kinh nghiệm của một số bệnh viện trong nước trong việc quản lý tài chính .....35
1.4.1 Mơ hình Bệnh viện Ung bướu Nghệ An ..........................................................35
1.4.2 Mơ hình Bệnh viện Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ. ....................................37
1.4.3 Kinh nghiệm đối với Bệnh viện PHCN Nghệ An. ...........................................39
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN PHCN
NGHỆ AN GIAI ĐOẠN 2017 – 2019 ....................................................................41
2.1 Khái quát về Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An .......................................41
2.1.1.Khái quát chung về bệnh viện ..........................................................................41
2.1.2.Chức năng, nhiệm vụ của bệnh viện ................................................................41
2.1.3.Cơ cấu tổ chức bộ máy, biên chế, số lượng người làm việc ............................44
2.2 Thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An.........47
2.2.1. Thực trạng chấp hành dự toán của Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An.47
2.2.2. Thực hiện dự toán. .........................................................................................62
2.2.3 Quyết toán. ......................................................................................................67
2.2.4 Thanh tra, kiểm tra, đánh giá. ........................................................................68
2.3 Đánh giá quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An ...........70
2.3.1 Những điểm đạt được trong quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức
năng Nghệ An ...........................................................................................................70
2.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân trong quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi
chức năng Nghệ An ...................................................................................................72
CHƢƠNG 3 PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ
TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN PHCN NGHỆ AN ..............................................78
3.1 Phương hướng chung của ngành y tế trong giai đoạn hiện nay .........................78
3.1.1 Phương hướng chung của ngành y tế ...............................................................78
3.1.2 Phương hướng phát triển của Bệnh viện PHCN Nghệ An ..............................80
3.2 Giải pháp hồn thiện quản lý tài chính tại Bệnh viện PHCN Nghệ An ..............82
3.2.1. Hồn thiện cơng tác quản lý các nguồn lực tài chính theo cơ chế chính sách
đã phê duyệt ..............................................................................................................82
3.2.2.Quản lý chi tiết kiệm, chặt chẽ .........................................................................84
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
v
3.2.3 Xây dựng hệ thống định mức, tiêu chuẩn chi tiêu nội bộ hợp lý. ....................85
3.2.4 Thực hiện khoán chi tại các khoa trong bệnh viện. .........................................87
3.2.5 Phát triển hệ thống công nghệ thông tin trong công tác quản lý hành chính. ..87
3.2.6 Xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung cán bộ tài chính kế tốn nói riêng có trình
độ chun mơn, tinh thần trách nhiệm cao. ..............................................................88
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ......................................................................................91
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2. 1 Bảng dự toán thu – chi NSNN của Bệnh viện PHCN Nghệ An từ năm
2017– 2019 ................................................................................................................48
Bảng 2.2. Cơ cấu nguồn thu của Bệnh viện PHCN Nghệ An từ năm 2017 – 2019 49
Bảng 2. 1 Cơ cấu nguồn thu hoạt động sự nghiệp và nguồn thu khác Bệnh viện
PHCN Nghệ An từ năm 2017 – 2019 .......................................................................51
Bảng 2. 2 Các chỉ tiêu chuyên môn tại Bệnh viện PHCN Nghệ An từ năm 2017 –
2019 ...........................................................................................................................52
Bảng 2. 3 Cơ cấu hoạt động chi thường xuyên của Bệnh viện PHCN Nghệ An từ
2017 – 2019 ...............................................................................................................56
Bảng 2. 4 Thu nhập bình quân người lao động cả năm từ 2017 – 2019 ...................66
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hịa nhập với chủ trương xã hội hóa dịch vụ cơng, các đơn vị sự nghiệp
ở Việt Nam khơng cịn đơn thuần thực hiện chỉ tiêu kế hoạch Nhà nước giao
mà còn tự tổ chức cung ứng dịch vụ cho xã hội. Tự chủ trong ngành y tế
khơng năm ngồi xy thế này. Tuy nhiên tự chủ trong ngành y tế phải giải
quyết được hai vấn đề, đó là đảm bảo việc chăm sóc sức khỏe người dân tốt
hơn, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đơn vị tự chủ hoàn toàn được
quyết định chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu, bộ máy, vấn đề tài chính, để mục
tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng dịch vụ, phục vụ nhân dân, không bị
ràng buộc bởi cơ quan quản lý.
Các bệnh viện công lập đã năng động hơn trong việc cung cấp các dịch
vụ y tế, từ đó tăng nguồn thu cho đơn vị, tăng tính chủ động về quản lý tài
chính cũng như trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của đơn vị mình. Ty
nhiên, chậm đổi mới cơ chế chính sách khơng những chưa theo kịp tình hình
phát triển kinh tế - xã hội mà cịn thiếu đồng bộ, chơng chéo và tính khả thi
chưa cao, các đơn vị khi triển khai thực hiện nhiều bất cập, lúng túng hiệu quả
còn thấp.
Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An là bệnh viện cơng lập tuyến
tỉnh, hạng 2, trong q trình thực hiện tự chủ đã có những kết quả đáng ghi
nhận, tuy nhiên bệnh viện cũng không tránh khỏi những hạn chế trong cơng
tác quản lý tài chính của mình. Vì vậy, để tăng cường quản lý tài chính Bệnh
viện cần tiếp tục phát huy các mặt tích cực đồng thời có những biện pháp
khắc phục các hạn chế. Nhận thức được vấn đề trên, xuất phát từ yêu cầu thực
tế và thơng qua việc nghiên cứu tồn diện thực trạng quản lý tài chính tại
Bệnh viện Phục hồi chức năng, tác giả đã lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Quản
lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An” làm luận văn thạc
sĩ.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
2
2. Tổng quan các vấn đề nghiên cứu có liên quan
Quản lý tài chính là một bộ phận, một khâu của quản lý kinh tế xã hội,
quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính được coi là hợp lý, có hiệu quả
nếu nó tạo ra được một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới các
quá trình kinh tế xã hội theo các phương hướng phát triển, hoạch định. Việc
quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các đơn vị sự nghiệp liên quan trực tiếp
đến hiệu quả kinh tế xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát, kiểm tra nhằm
hạn chế, ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng trong khai thác và sử
dụng nguồn lực tài chính đồng thời tăng cường hiệu quả việc sử dụng nguồn
tài chính.
Trong đơn vị sự nghiệp, Nhà nước là chủ thể quản lý, đối tượng quản lý
là tài chính đơn vị sự nghiệp. Tài chính ĐVSN bao gồm các hoạt động và
quan hệ tài chính liên quan đến quản lý, điều hành của Nhà nước trong lĩnh
vực sự nghiệp.
Là chủ thể quản lý, Nhà nước có thể sử dụng tổng thể các phương pháp,
các hình thức và cơng cụ để quản lý hoạt động tài chính của các ĐVSN trong
những điều kiện cụ thể nhằm đạt được những mục tiêu nhất định.
Các vấn đề về quản lý tài chính các đơn vị hành chính sự nghiệp nói
chung và bệnh viện cơng lập nói riêng đã nhận được rất nhiều sự quan tâm
của các nhà nghiên cứu:
Trần Ngọc Cường (2012), Luận văn thạc sĩ kinh tế “Quản lý tài chính tại
bệnh viện đa khoa thành phố Quy Nhơn theo cơ chế tự chủ” đã chỉ ra những
yếu điểm trong công tác quản lý tài chính của bệnh viện đa khoa thành phố
Quy Nhơn khi thực hiện tự chủ tài chính theo thơng tư 43/2006 đồng thời đưa
ra các giải pháp khắc phục các vấn đề trên.
Nguyễn Ngọc Khuê (2015), Luận văn thạc sĩ kinh tế “Hồn thiện quản lý
tài chính tại Bệnh viện Bạch Mai” đã chỉ ra các tồn tại trong cơ chế tài chính
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
3
y tế tại bệnh viện và đưa ra các giải pháp và kiến nghị để khắc phục các vấn
đề trên.
Nguyễn Văn Lượng (2016), Luận văn thạc sỹ kinh tế "Nghiên cứu giải
pháp hồn thiện cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp có thu
ngành y tế tỉnh Bắc Ninh". Đề tài này nêu lên được lý thuyết về cơ chế tự chủ
tài chính của đơn vị sự nghiệp có thu ngành y tế tỉnh Bắc Ninh đến năm 2015.
Đinh Thị Kim Oanh (2014), Luận văn thạc sỹ kinh tế "Hồn thiện cơ chế
tự chủ tài chính BVĐK Tỉnh Phú Thọ" từ việc phân tích và đánh giá tình hình
thực hiện tự chủ tài chính trong giai đoạn 2010-2013, tác giả đề xuất một số
nhóm giải pháp hồn thiện cơ chế tự chủ: Đa dạng hóa nguồn thu cho bệnh
viện, nâng cao nhận thức về tự chủ tài chính, tăng cường quản lý nâng cao
hiệu quả các khoản chi, hoàn thiện cơ chế trả lương và phân phối thu nhập.
Báo cáo “Chiến lược bảo vệ, chăm sóc và nâng cao
sức khỏe nhân dân giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” của
Thủ tướng Chính phủ đưa ra chiến lược và tầm nhìn phát triển ngành y tế từ
năm 2010 đến năm 2030. Trong báo cáo cũng chỉ ra những nhược điểm trong
công tác quản lý trong ngành y tế đồng thời đưa ra giải pháp cho các vấn đề
này.
Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành trung ương
Đảng Cộng sản Việt Nam về tăng cường cơng tác bảo vệ, chăm sóc và nâng
cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới.
Bên cạnh đó tác giả cũng được tham gia các khóa đào tạo cán bộ tài
chính của Bộ Y tế vì thế được tiếp cận với các tài liệu về quản lý tài chính
bệnh viện để đưa vào trong nghiên cứu của mình.
Thơng qua các cơng trình nghiên cứu, bài báo trên tác giả hy vọng sẽ kế
thừa các luận điểm và mang lại những điều mới nhằm giúp Bệnh viện PHCN
Nghệ An có thể quản lý hiệu quả cơng tác tài chính tại đơn vị. Giúp cho các
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
4
nhà quản lý bệnh viện cân đối được nguồn thu, chi trong hoạt động để tiết
giảm những chi phí chưa cấp thiết nhưng vẫn đảm bảo được công tác khám
chữa bệnh của nhân dân và hoạt động thường xuyên của đơn vị. Đưa ra các
giải pháp kiến nghị trong bối cảnh người có nhu cầu khám chữa bệnh ngày
càng tăng các bệnh viện quá tải dẫn đến rất nhiều vấn đề nóng trong ngành Y.
Tại Bệnh viện PHCN Nghệ An từ trước đến nay vẫn chưa có cơng trình
nghiên cứu nào có nội dung liên quan đến đề tài này.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục tiêu nghiên cứu
Nhằm phân tích thực trạng quản lý tài chính ở Bệnh viện PHCN Nghệ
An từ đó đề xuất những giải pháp hồn thiện quản lý tài chính bệnh viện trong
thời gian tới.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống một số vấn lý luận về quản lý tài chính trong bệnh viện cơng.
- Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện PHCN Nghệ An
trong thời gian qua.
- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Bệnh viện
PHCN Nghệ An trong thời gian tới.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Do hạn chế về thời gian và năng lực nghiên cứu nên đề tài luận văn giới
hạn phạm vi nghiên cứu như sau:
Đối tượng nghiên cứu: Quản lý tài chính tại Bệnh viện PHCN Nghệ An,
Bệnh viện công lập tự chủ một phần.
Về không gian: Nghiên cứu tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An.
Về thời gian: Số liệu để phục vụ nghiên cứu giai đoạn 2017 - 2019.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
5
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp tổng hợp, phương pháp phân
tích, phương pháp thống kê, phương pháp so sánh.
- Nguồn dữ liệu thứ cấp: từ các Báo cáo tài chính, các bài viết trên tạp
chí tài chính, các tổng kết đánh giá, ý các nhà quản lý tài chính đặc biệt là
quản lý tài chính Bệnh viện... Các số liệu thu thập được biểu thị qua các biểu
đồ, bảng biểu để phục vụ cho việc phân tích thực trạng.
6. Kết cấu của luận văn
Ngồi phần mở đầu, kết luận, kiến nghị và danh mục tài liệu tham khảo
thì kết cấu luận văn gồm 3 chương:
Chƣơng 1: Một số vấn đề lý luận về quản lý tài chính đối với bệnh viện
cơng lập.
Chƣơng 2: Thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức
năng Nghệ An giai đoạn 2017 - 2019.
Chƣơng 3: Phương hướng và giải pháp hồn thiện quản lý tài chính tại
Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An trong thời gian tới.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
6
CHƢƠNG 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ
QUẢN LÝ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN CƠNG LẬP
1.1 Một số vấn đề về quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập
1.1.1 Khái niệm về quản lý tài chính bệnh viện cơng lập.
Quản lý tài chính:
Hiểu theo nghĩa hẹp:Quản lý tài chính có nghĩa là lập kế hoạch, tổ chức,
chỉ đạo và kiểm soát các hoạt động tài chính như mua sắm và sử dụng các
quỹ của doanh nghiệp. Có nghĩa là áp dụng các nguyên tắc quản lý chung đối
với các nguồn tài chính của doanh nghiệp.
Hiểu theo nghĩa rộng: Quản lý tài chính là sử dụng tài chính làm cơng
cụ quản lý kinh tế vĩ mô của Nhà nước. Nhà nước thông qua hoạt động tài
chính để điều tiết hoạt động của nền kinh tế quốc dân theo mục tiêu đã định.
Xét theo nghĩa này, nội dung của quản lý tài chính chủ yếu là việc lựa chọn và
xác định chính xác các chính sách tài chính hữu hiệu và lấy đó làm căn cứ để
quy định nội dung cụ thể của thu chi ngân sách.
Quản lý tài chính (QLTC) là một bộ phận của quản lý kinh tế xã hội và
là một bộ phận quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính được coi là hợp
lý, có hiệu quả nếu nó tạo ra được một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động
tích cực tới các q trình phát triển kinh tế xã hội theo các phương hướng đã
được hoạch định. Việc quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các đơn vị sự
nghiệp có thu có liên quan mật thiết đến hiệu quả kinh tế xã hội do đó phải có
sự quản lý, giám sát nhằm hạn chế, ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực, tham
nhũng trong quá trình khai thác và sử dụng nguồn lực tài chính để từ đó nâng
cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn tài chính.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
7
Cơ chế tài chính: Là cách thức vận dụng được qui định để thực hiện các
chính sách tài chính trong những điều kiện cụ thể đối với từng loại pháp nhân
và thể nhân trong từng không gian và thời gian nhất định.
Chính sách tài chính: Là tập hợp có hệ thống các văn bản pháp quy, chỉ
rõ nghĩa vụ và quyền lợi tài chính của các pháp nhân và thể nhân trong khuôn
khổ hoạt động cụ thể tại một không gian và thời gian nhất định.
Đơn vị sự nghiệp là : Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan
có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội
thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ
công, phục vụ quản lý nhà nước.
Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu rất phong phú và đa dạng có thể được
phân loại theo các tiêu thức sau:
Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu theo sự phân cấp quản lý:
Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu theo tính chất hoạt động
Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu nguồn thu:
- Đơn vị sự nghiệp có thu tự bảo đảm tồn bộ chi phí hoạt động thường
xuyên (gọi tắt là đoen vị sự nghiệp có thu tự chủ về hoạt động tài chính)
- Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt
động thường xun, phần cịn lại được ngân sách nhà nước cấp ( gọi tắt là đơn
vị sự nghiệp tự đảm bảo một phần kinh phí hoạt động)
- Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp thấp, ĐVSN khơng có nguồn thu, kinh
phí hoạt động thường xun theo chức năng, nhiệm vụ do ngân sách nhà nước
bảo đảm tồn bộ kinh phí hoạt động (gọi tắt là ĐVSN do ngân sách nhà
nướcbảo đảm tồn bộ chi phí hoạt động)
Quản lý tài chính bệnh viện cơng: Là sự tác động lên các đối tượng và
hoạt động tài chính thơng qua quá trình lập kế hoạch và tổ chức thực hiện các
kế hoạch tài chính, quyết tốn và kiểm tra tài chính tại bệnh viện nhằm xác
định các nguồn thu và các khoản chi để phục vụ nhiệm vụ khám- chữa bệnh,
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
8
đào tạo và nghiên cứu khoa học; Đảm bảo đủ kinh phí và sử dụng kinh phí
một cách hiệu quả và cơng bằng, góp phần thực hiện mục tiêu chung của bệnh
viện cơng.
Ở Việt Nam, quản lý tài chính Bệnh viện cơng là một nội dung của chính
sách kinh tế - tài chính cơng. Chính sách quản lý tài chính ở Bệnh viện do Bộ
trưởng Bộ Y tế chủ trương với trọng tâm là sử dụng các nguồn lực đầu tư cho
ngành y tế một cách hiệu quả nhất để cung cấp các dịch vụ y tế một cách chất
lượng và cơng bằng. Nó được thể hiện qua hai mặt: Tính hiệu quả và tính
cơng bằng.
- Tính hiệu quả chú trọng đến hiệu quả sự dụng các nguồn lực như:
Trình độ, trang - thiết bị kỹ thuật, phương pháp phân phối nguồn lực, quản lý
hành chính và chất lượng dịch vụ y tế tốt nhất để cung cấp cho nhân dân.
- Tính cơng bằng địi hỏi cung cấp dịch vụ y tế chất lượng như nhau cho
những người có mức độ bệnh tật như nhau không phân biệt giàu nghèo; Thoả
mãn nhu cầu khám chữa bệnh của mọi người khi ốm đau theo một mặt bằng
chi phí nhất định mà khơng địi hỏi khả năng chi trả của người bệnh.
Quản lý tài chính trong Bệnh viện cơng ở Việt Nam được định nghĩa là
việc quản lý toàn bộ các nguồn lực của bệnh viện để thực hiện nhiệm vụ
khám - chữa bệnh, đào tạo và nghiên cứu khoa học, gồm:
- Sử dụng và quản lý các nguồn kinh phí Ngân sách Nhà nước cấp và
nguồn thu khám chữa bệnh (Bảo hiểm y tế thanh tốn và viện phí bệnh nhân
chi trả), các nguồn viện trợ… một cách hiệu quả nhất và tuân theo đúng quy
định của Nhà nước.
- Tăng các khoản thu hợp pháp, cân đối thu chi, sử dụng nguồn thu có
hiệu quả, chống lãng phí, thực hành tiết kiệm.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
9
- Thực hiện chính sách ưu đãi cho các đối tượng ưu đãi xã hội và người
nghèo, người có cơng với đất nước và đảm bảo công bằng về khám, chữa
bệnh.
- Từng bước tiến tới hạch tốn tồn bộ chi phí vào giá dịch vụ khám chữa bệnh.
1.1.2 Nội dung và xác định cơ chế quản lý tài chính đối với bệnh viện
cơng lập,
Cơ chế tài chính tại bệnh viện cơng lập hiện có 3 cơ chế sau: Cơ chế
quản lý tài chính theo dự tốn năm, cơ chế quản lý tài chính theo tự chủ một
phần, cơ chế quản lý tài chính tự chủ tồn phần
Tách biệt các lĩnh vực Quản lý
Căn cứ xác định cơ chế tài chính:
Tiêu chí
Kỳ lập
Cơ chế quản lý tài
Cơ chế quản lý tài
Cơ chế quản lý tài
chính theo dự tốn
chính theo tự chủ
chính theo tự chủ
năm
một phần
tồn phần
- Hàng năm
dự tốn
- Lập cho 2 năm liên - Lập cho 2 năm
tục
Căn cứ
- Chức năng, nhiệm
- Chức năng nhiệm
- Chức năng nhiệm
lập dự
vụ được giao
vụ được giao
vụ được giao
toán
- Các tiêu chuẩn
- Nhiệm vụ của năm
- Nhiệm vụ của
định mức Nhà nước
kế hoạch
năm kế hoạch
- Chế độ chi tiêu tài
- Chế độ chi tiêu tài
chính hiện hành, quy
chính hiện hành, quy
chế chi tiêu tài chính
chế chi tiêu tài chính
được phê duyệt
được phê duyệt
- Kết quả hoạt động
- Kết quả hoạt động
sự nghiệp, tình hình
sự nghiệp, tình hình
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
10
thu, chi tài chính của
thu, chi tài chính của
năm liền kề
năm liền kề
- - Tuyệt đối tuân thủ - Thực hiện theo quy - Thực hiện theo
các tiêu chuẩn, định
chế chi tiêu nội bộ
quy chế chi tiêu nội
Thực
mức chi tiêu của nhà
- Được điều chỉnh
bộ
hiện dự
nước trong phạm vi
các nội dung chi, các
- Được điều chỉnh
tốn
dự tốn được duyệt
nhóm mục chi trong
các nội dung chi, các
dự tốn cho chi phù
nhóm mục chi trong
hợp với tình hình thực dự tốn cho chi phù
tế của đơn vị
hợp với tình hình
thực tế của đơn vị
Quyết
- Theo các mục chi
- Theo các mục chi
- Theo các mục chi
toán
của mục lục NSNN
của mục lục NSNN
của mục lục NSNN
tương ứng với từng
tương ứng với từng
tương ứng với từng
nội dung chi
nội dung chi
nội dung chi
- Các khoản kinh phí - Các khoản kinh phí - Các khoản kinh
chưa sử dụng hết phải chưa sử dụng hết
phí chưa sử dụng hết
nộp vào ngân sách
được chuyển sang
được chuyển sang
nhà nước hoặc giảm
năm sau để sử dụng
năm sau để sử dụng
trừ dự toán năm sau
tiếp
tiếp
trừ trường hợp đặc
biệt
Từ các căn cứ trên trên chúng ta có thể thấy cơ chế quản lý tài chính theo
dự tốn năm là cơ chế quản lý truyền thống, mang tính áp đặt hành chính,
thường áp dụng cho các đơn vị có trình độ quản lý ở mức độ thấp. Trong khi
đó cơ chế tự chủ tài chính là một cơ chế quản lý tài chính được hình thành
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
11
trên quan điểm đơn vị sử dụng tài chính được điều hành một cách linh hoạt
thay thế cơ chế quản lý tài chính truyền thống lâu nay. Áp dụng cơ chế tự chủ
tài chính sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp,
đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội, tạo động lực khuyến khích các
đơn vị sự nghiệp tích cực, chủ động hồn thành nhiệm vụ, nâng cao chất
lượng cơng việc, nâng cao ý thức tiết kiệm, sử dụng kinh phí có hiệu quả để
chống tham ơ, lãng phí đồng thời tạo điều kiện để người lao động phát huy
khả năng, nâng cao chất lượng công tác và tăng thu nhập hợp pháp.
1.1.3 Sự cần thiết của việc quản lý tài chính bệnh viện cơng lập.
- Thứ nhất: Tn thủ và thực hiện đúng đắn chế độ, chính sách, tiêu
chuẩn, định mức chi tiêu được nhà nước, ngành qui định.
Các chế độ, chính sách, tiêu chuẩn, định mức được nhà nước, được
ngành xây dựng, ban hành có căn cứ khoa học và là việc cụ thể hóa chủ
trương, đường lối của Đảng, của nhà nước. Vì vậy tuân thủ và thực hiện đúng
đắn những quy định đó là một yêu cầu đầu tiên để đảm bảo tính thống nhất
trong quản lý tài chính của các đơn vị, bao gồm huy động và sử dụng tiết
kiệm, hiệu quả nguồn lực tài chính.
- Thứ hai, bảo đảm quản lý chặt chẽ, đúng đắn, phù hợp theo từng nguồn
kinh phí và cụ thể, chi tiết theo từng nội dung chi.
Đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, bệnh viện nói riêng được đảm bảo
bằng nhiều nguồn lực kinh phí cho hoạt động của đơn vị như nguồn NSNN,
nguồn thu khám chữa bệnh, nguồn hợp tác, liên doanh.... Do đó trong quản lý
nguồn lực tài chính địi hỏi phải chi tiết theo từng nguồn kinh phí sử dụng cho
từng loại hình hoạt động nhằm đáp ứng yêu cầu về cân đối thu, chi nguồn lực
tài chính. Các khoản chi tiêu tài chính cũng ứng với từng nguồn kinh phí khác
nhau được xác định theo từng đối tượng về quy mơ, tính chất hoạt động.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
12
Việc quản lý chi tiết theo từng nguồn kinh phí, theo từng nội dung chi
tạo điều kiện cho nhà quản lý, điều hành hoạt động tài chính một cách hiệu
quả, chống thất thốt, lãng phí.
1.1.4 Ngun tắc quản lý tài chính bệnh viện cơng lập.
Một: Tn thủ chế độ quản lý tài chính của Nhà nước: Bộ máy quản lý
tài chính ở các đơn vị sự nghiệp cơng lập nói chung và quản lý tài chính ở các
bệnh viện nói riêng đều có trách nhiệm thực hiện đúng quy định của Nhà
nước về cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm, về nhiệm vụ chuyên môn, tổ chức
bộ máy và tài chính của bệnh viện sao cho mọi nhiệm vụ được giao phải được
hồn thành, chi phí tiết kiệm, chất lượng tốt, hiệu quả cao.
Hiệu quả thực hiện của tài chính kế tốn là mục tiêu quan trọng của
quản lý nguồn lực tài chính trong bệnh viện. Các yếu tố này bao gồm:
- Duy trì cán cân thu - chi: Đây là điều kiện cần thiết và bắt buộc của
quản lý nguồn lực tài chính bệnh viện, đồng thời cũng là tiêu chuẩn cho sự
thành công trong cơ chế quản lý mới.
- Cải thiện và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho nhân dân.
- Từng bước nâng cao đời sống cán bộ nhân viên trong bệnh viện, cải
thiện môi trường làm việc, xây dựng văn hóa Bệnh viện.
- Chú trọng và hoàn thiện phát triển cơ sở vật chất, trang thiết bị, máy
móc kỹ thuật tiên tiến hiện đại. Đồng thời đào tạo chuyên môn các chuyên
khoa sâu để đáp ứng với nhu cầu cần thiết của người bệnh.
- Tạo sự công bằng trong khám chữa bệnh ở tất cả các đối tượng.
Để nâng cao hiệu quả quản lý nguồn lực tài chính tại các bệnh viện cơng
lập và thực hiện tốt nội dung của Nghị định 43/NĐ-CP, nghị định
16/2015/NĐ - CP các bệnh viện phải tuân thủ các quy định sau:
- Các bệnh viện công lập phải quản lý thu, chi tài chính theo Quy chế chi
tiêu nội bộ được xây dựng hàng năm.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
13
Quy chế chi tiêu nội bộ của các bệnh viện được xây dựng và thực hiện
phải đảm bảo phù hợp với các quy định của Nhà nước về tiêu chuẩn, định
mức, đối tượng áp dụng. Một bản quy chế được xây dựng một cách chuẩn
mực sẽ là cẩm nang để bệnh viện thực hiện công tác quản lý nguồn lực tài
chính một cách có hiệu quả.
Theo quy định của Nghị định 43/2006/NĐ-CP các đơn vị đủ điều kiện
thực hiện cơ chế tự chủ tài chính đều phải xây dựng được Quy chế chi tiêu nội
bộ. Quy chế này phản ánh đầy đủ tất cả các nội dung chi mà các đơn vị được
phép tự chủ. Một số nội dung chi có thể cao hơn hoặc thấp hơn định mức chi
do Nhà nước quy định, tùy thuộc vào nguồn lực của đơn vị. Tuy nhiên yêu
cầu bắt buộc đối với quy chế chi tiêu nội bộ là phải được thảo luận rộng rãi
trong tập thể CBVC trong đơn vị và phải có ý kiến đồng thuận của tổ chức
cơng đồn. Đồng thời quy chế phải xin ý kiến tham gia của cơ quan chủ quản
và cơ quan tài chính đồng cấp. Sau khi hoàn chỉnh quy chế, bệnh viện phải
gửi Quy chế chi tiêu nội bộ cho Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch để làm căn
cứ kiểm soát chi.
- Các bệnh viện cơng lập phải cơng khai tài chính theo quy định: Việc
cơng khai tài chính trong các bệnh viện cơng lập có sử dụng NSNN là một
u cầu bắt buộc để đảm bảo tính dân chủ trong việc sử dụng tiền và tài sản
Nhà nước. Cơng khai tài chính là biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ
của CBVC trong các đơn vị sự nghiệp và tạo điều kiện phát triển, ngăn chặn
kịp thời các hành vi, vi phạm chế độ quản lý tài chính cũng như để bảo đảm
sử dụng có hiệu quả NSNN, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
- Quyết tốn tài chính bệnh viện theo quy định: Các bệnh viện công lập
là một đơn vị dự tốn độc lập có trách nhiệm lập báo cáo quyết tốn tài chính
theo quy định của Luật ngân sách Nhà nước hiện hành. Báo cáo quyết tốn tài
chính của các bệnh viện do cơ quan chủ quản và cơ quan tài chính đồng cấp
thẩm định và phê duyệt.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
14
Hai: Đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ được giao
Quản lý nguồn lực tài chính trong các bệnh viện cơng lập phải đáp ứng
yêu cầu về cơ sở vật chất, phương tiện làm việc phục vụ các hoạt động khám
bệnh, chữa bệnh.
Để thực hiện các nhiệm vụ nêu trên bệnh viện phải được đầu tư về cở sở
vật chất, trang thiết bị chuyên môn và không chuyên môn, phương tiện cấp
cứu, phương tiện vận chuyển, hệ thống tin học để quản lý bệnh viện. Bệnh
viện muốn phát triển bền vững, có hiệu quả cao, phải có kế hoạch đầu tư khai
thác, sử dụng tài sản, trang thiết bị, phương tiện máy móc một cách hiệu quả
nhất. Khai thác cơng suất sử dụng trang thiết bị đồng thời phải duy tu, bảo
dưỡng định kỳ, thường xuyên để kéo dài tuổi thọ của tài sản.
Mặt khác, công tác quản lý nguồn lực tài chính trong bệnh viện chính là
việc quản lý tài sản, máy móc, trang thiết bị, thuốc, vật tư, hóa chất, y dụng cụ
phục vụ chuyên môn....... Bệnh viện phải đảm bảo có đủ nguồn dự trữ về
thuốc, hóa chất, dịch truyền, vật tư tiêu hao... để phục vụ người bệnh. Tuy
nhiên việc dự trữ các loại thuốc, hóa chất, vật tư...phải tính tốn, cân đối sát,
sao cho hợp lý để không bị tồn đọng, hư hỏng, hết hạn sử dụng... gây lãng phí
hoặc gây tình trạng thiếu thuốc ảnh hưởng đến chất lượng điều trị, khơng để
thất thốt, hư hao do quá hạn sử dụng hoặc do các nguyên nhân khác. Đây là
yêu cầu bắt buộc và quan trọng nhất đối với cơng tác quản lý nguồn lực tài
chính tại bệnh viện.
Ba: Quản lý, sử dụng mọi nguồn lực tài chính đảm bảo tiết kiệm, hiệu
quả
Quản lý nguồn thu, nhiệm vụ chi tại bệnh viện phải đáp ứng yêu cầu tiết
kiệm và hiệu quả. Nhiệm vụ quản lý tài chính ở bệnh viện là phải có kế hoạch
sử dụng có hiệu quả kinh phí do NSNN cấp và các nguồn kinh phí khác.
Đồng thời, bệnh viện có trách nhiệm tự tạo thêm nguồn kinh phí từ các dịch
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
15
vụ y tế như: Viện phí, Bảo hiểm y tế, đầu tư của nước ngoài, của các tổ chức
kinh tế, các dịch vụ khác như: dịch vụ theo yêu cầu, dịch vụ chăm sóc, ăn
uống, trơng giữ xe...... vừa đảm bảo phục vụ được nhu cầu của người bệnh
vừa có thêm nguồn thu.
Quản lý tốt các khoản chi, tiết kiệm chi thường xuyên nhằm tạo nguồn
đầu tư phát triển và cải thiện đời sống cán bộ. Các nội dung chi thường xuyên
trong bệnh viện tương đối nhiều và đa dạng, ngoài các nội dung chi phục vụ
hoạt động chung như: Chi về điện, nước, điện thoại, sách báo, ấn chỉ, chun
mơn...cịn có nhiều nội dung chi khác như: Giường chiếu, chăn màn, xà
phòng, thuốc tẩy, quần áo bệnh nhân và người nhà bệnh nhân, xô, chậu, các
dụng cụ hỗ trợ bệnh nhân, các loại hóa chất xét nghiệm, các loại phim XQuang, các loại giấy in trên các thiết bị thăm dò chức năng...vv. Đây là các
loại vật tư thường dễ bị thất thốt. Vì thế phải có phương pháp quản lý chặt
chẽ sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí cho bệnh viện. Tiết kiệm là phương án
tối ưu để giảm chi phí và có nguồn để tăng thu nhập cho cán bộ.
Bốn: Đảm bảo chế độ đãi ngộ có tính khuyến khích tích cực đối với cán
bộ, nhân viên y tế, các nhân viên của đơn vị
Nghề y là một nghề vất vả khó khăn cần có chế độ đãi ngộ đặc biệt. Do
tính chất đặc thù nghề nghiệp, người CBVC trong các bệnh viện khác với các
ngành nghề khác đó là thường xuyên phải trực đêm, làm thêm ngồi
giờ....Sức lao động bỏ ra nhiều vì vậy cần có chế độ đãi ngộ một cách hợp
lý,các bệnh viện cần quan tâm nhiều hơn đến quyền lợi của đội ngũ CBVC,
đặc biệt là những người có trình độ chun môn sâu, tay nghề giỏi. Để đảm
bảo yêu cầu này cần thiết phải thực hiện một số nội dung sau:
- Chi trả đầy đủ, kịp thời tiền lương, phụ cấp lương và các chế độ đãi ngộ
đối với cán bộ, nhân viên y tế trong bệnh viện.
- Sử dụng các biện pháp tiết kiệm chi tiêu, khai thác thêm nguồn lực tài
chính để cải thiện đời sống cán bộ nhân viên y tế, giúp họ có kinh tế ổn định
để yên tâm công tác.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
16
- Có chính sách đãi ngộ, động viên về vật chất và tinh thần đối với cán
bộ, nhân viên có trình độ chun mơn giỏi, có nhiều đóng góp cho sự phát
triển lâu dài và bền vững của bệnh viện.
- Đảm bảo an tồn vệ sinh mơi trường làm việc. Vệ sinh ngoại cảnh
xanh, sạch, đẹp trong và ngoài bệnh viện.
1.1.5 Mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện công lập.
Đảng và Nhà nước ta luôn mong muốn đạt đến mục tiêu có được một hệ
thống y tế cơng bằng và hiệu quả. Cơng bằng trong chăm sóc sức khỏe muốn
thể hiện mục tiêu của một xã hội về sức khoẻ, mong muốn tất cả con người
trong xã hội dù thuộc nhóm người nào trong XH cũng đều có cơ hội như nhau
trong việc tiếp cận các DVYT khi có nhu cầu để phục hồi và nâng cao sức
khoẻ
Mục tiêu quản lý tài chính để hướng tới mục đích công bằng và hiệu
quả trong CSSK nhân dân:
Mục tiêu an sinh xã hội, công bằng và hiệu quả trong CSSK nhân dân
luôn là mục tiêu mà các nước đều muốn hướng tới. Tuy nhiên trong nền
KTTT khi mà kinh tế phát triển phân hóa các giai cấp xã hội trở nên mạnh mẽ
cùng với những tác động của quy luật cạnh tranh, giá trị… thì đạt những mục
tiêu cơng bằng và hiệu quả với hoạt động của các bệnh viện cơng là khó khăn
và cần thiết phải có những cơ chế điều tiết của nhà nước. Nếu trong kinh tế
cân bằng là phân phối theo mức đóng góp vốn và các nguồn lực khác thì cơng
bằng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe hồn tồn khơng phải như vậy điều
này không phải ai ốm đau nhiều phải trả nhiều tiền, tức là không thể gắn khả
năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản với khả năng chi trả.
Trước đây quan điểm công bằng trong y tế được xác định là mọi người
đều hướng các DVYT miễn phí, nhà nước bao cấp tồn bộ cho các Bệnh viện
cơng để các BV này cung cấp DVYT miễn phí cho người bệnh. Nhưng với sự
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
17
phát triển nền kinh tế, thu nhập và phân hóa thu nhập tăng, chi phí y tế tăng
nhưng cùng với hiệu quả hoạt động thấp của các Bệnh viện công được “bao
cấp” bên cạnh đó là nguồn Ngân sách nhà nước hạn hẹp không thể đủ cho các
hoạt động của các Bệnh viện công. Điều này cũng dẫn đến việc thực hiện cơ
chế “bao cấp” như trước đây là không thể, bên cạnh đó nếu như tiếp tục phân
bổ ngân sách trực tiếp về đến các BV theo các chỉ tiêu đầu vào như: giường
bệnh, biên chế… sẽ khơng kích thích hiệu quả hoạt động của các bệnh
viện…. Vì vậy NN sẽ phải xây dựng cơ chế hoạt động, tài chính để đảm bảo
quan điểm cơng bằng trong y tế. Theo đó cơ chế tài chính y tế cơng bằng sẽ là
cơ chế mà giảm được tỷ trọng nguồn tài chính tư, nguồn mà người bệnh phải
trực tiếp chi trả từ tiền túi của mình khi muốn sử dụng DVYT và tăng tối đa
tỷ trọng nguồn tài chính cơng, nguồn mà chi trả qua Ngân sách nhà nước hoặc
các quỹ bảo hiểm trong tổng chi tiêu y tế của toàn xã hội. Mục tiêu quản lý tài
chín phải đảm bảo cho các Bệnh viện công hoạt động vừa đạt hiệu quả kinh tế
nhưng song hành với nó là những chính sách XH để hỗ trợ đảm bảo cho các
đối tượng XH đều có thể tiếp cận được các DVYT khi có nhu cầu CSSK.
Việc phân bổ Ngân sách nhà nước nên đến trực tiếp với đối tượng thụ hưởng
là những người sử dụng DVYT chứ không cấp cho các Bệnh viện cơng.
Mục tiêu quản lý tài chính bệnh viện cơng lập phải gắn liền với lộ
trình BHYT:
Nhà nước thực hiện đổi mới cơ chế tài chính đối với các Bệnh viện cơng
lập gắn với lộ trình thực hiện BHYT tồn dân. Vì nguồn tài chính cơng, gồm
Ngân sách nhà nước và BHYT phải là nguồn chính, giữ vai trị chủ đạo trong
việc đảm bảo hoạt động của các BV công. Đây mới là nguồn lực thực sự quan
trọng và cần thiết bởi nguồn lực này mang tính bền vững và đảm bảo an sinh
và sự cơng bằng xã hội cịn nguồn tài chính từ thu trực tiếp người sử dụng
DVYT chỉ là giải pháp tạm thời. Nhà nước đảm bảo kinh phí khám, chữa
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
