Phương hướng cải tiến nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp việt nam trong điều kiện tồn cầu hóa

Tiểu luận môn Kinh tế vi mô
MỤC LỤC
Trang
LỜI MỞ ĐẦU-----------------------------------------------------------------------------1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ CẠNH TRANH, CẠNH
TRANH TRONG ĐIỀU KIỆN TỒN CẦU HÓA-----------------------------4
1. Cạnh tranh thị trường----------------------------------------------------------4
2. Khái niệm và đặc điểm của thị trường cạnh tranh hồn hảo-------------5
2.1. Khái niệm-----------------------------------------------------------------------5
2.2. Đặc điểm------------------------------------------------------------------------5
3. Cạnh tranh trong điều kiện tồn cầu hóa------------------------------------6
3.1. Khái niệm về tồn cầu hóa----------------------------------------------------6
3.1.1. Tồn cầu hóa kinh tế---------------------------------------------------------6
3.1.2. Những đặc trưng của tồn cầu hóa kinh tế------------------------------6
3.1.2. Những cơ hội và thách thức đối với Việt Nam------------------------7
3.2. Cạnh tranh trong điều kiện tồn cầu hóa----------------------------------8
3.2.1 Khái niệm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp----------------8
3.2.2 Xu hướng phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam--------------------8
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA MỘT SỐ
DOANH NGHIỆP VIỆT NAM-------------------------------------------------9
1. Năng lực cạnh tranh của một số doanh nghiệp công nghiệp------------9
2. Năng lực cạnh tranh của một số doanh nghiệp nông nghiệp----------10
3. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành dịch vụ---------11
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ PHƯƠNG HƯỚNG CẢI TIẾN NHẰM NÂNG CAO
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN TỒN CẦU HÓA -------------------------------------13
1. Các phương hướng cải tiến nâng cao năng lực cạnh tranh xét từ khía
cạnh nỗ lực của doanh nghiệp--------------------------------------------------------13
2. Các phương hướng cải tiến nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh
nghiệp từ phía nhà nước--------------------------------------------------------------15
Trang 1

Tiểu luận môn Kinh tế vi mô
KẾT LUẬN------------------------------------------------------------------------------17
TAI LIỆU THAM KHẢO
Trang 2
Tiểu luận môn Kinh tế vi mô
LỜI MỞ ĐẦU
Cạnh tranh là sự phấn đấu, vươn lên không ngừng để giành lấy vị trí hàng
đầu trong một lĩnh vực hoạt động nào đó bằng cách ứng dụng những tiến bộ
khoa học-kỹ thuật tạo ra nhiều lợi thế nhất, tạo ra sản phẩm mới, tạo ra năng suất
và hiệu quả cao nhất. Trong bất kỳ lĩnh vực nào đều có cạnh tranh. Không có
cạnh tranh sẽ không có sinh tồn và phát triển.
Trong kinh tế, cạnh tranh là đấu tranh để giành lấy thị trường tiêu thụ sản
phẩm bằng các phương pháp và biện pháp khác nhau như kỹ thuật, kinh tế, chính
trị, quân sự, tâm lý xã hội. Biện pháp kỹ thuật là áp dụng công nghệ hiện đại,
máy móc thiết bị tiên tiến, công nhân có trình độ lành nghề cao; Biện pháp kinh
tế như trợ cấp tài chính, bảo hộ cho vay ưu đãi, bán phá giá,v.v...Năng lực cạnh
tranh của doanh nghiệp là khả năng doanh nghiệp tạo ra được lợi thế cạnh tranh,
có khả năng tạo ra năng suất và chất lượng cao hơn đối thủ cạnh tranh, chiếm
lĩnh thị phần lớn, tạo ra thu nhập cao và phát triển bền vững. Để đánh giá năng
lực cạnh tranh của doanh nghiệp người ta dựa vào nhiều tiên chí: thị phần,
doanh thu, lợi nhuận và tỉ suất lợi nhuận, thu nhập bình quân, phương pháp quản
lý, bảo vệ môi trường, uy tín doanh nghiệp đối với xã hội, tài sản của doanh
nghiệp nhất là tài sản vô hình, tỉ lệ công nhân lành nghề, tỉ lệ đội ngũ quản lý
giỏi, nghiên cứu và sáng tạo...
Ngày nay với xu hướng tồn cầu hố, các nước trên thế giới đang xích lại
gần nhau, đặc biệc Việt Nam ta đã xúc tiến rất tốt công tác hội nhập; Nước ta đã
gia nhập ASEAN (1995), AFTA (1996), APEC(1998), năm 1992 đã nối lại quan
hệ với IMF, WB, ADB và đặc biệt năm 2006 chúng ta đã gia nhập WTO. Việt
Nam đã từng bước tham gia vào thể chế kinh tế khu vực và thế giới, đã tạo cho
các doanh nghiệp nhiều thuận lợi để phát triển thị trường, huy động vốn từ nước

ngồi để phát triển công nghệ, phát triển sản phẩm. Bên cạnh thuận lợi chúng ta
gặp không ít khó khăn, mà khó khăn lớn nhất là cạnh tranh trong điều kiện
Trang 3
Tiểu luận môn Kinh tế vi mô
không cân sức. Tuy có nhiều thách thức và mất mát, ta không còn con đường nào
khác là phải hội nhập vào kinh tế tồn cầu. Các doanh nghiệp Việt Nam cần phải
khẩn trương tạo thế và lực mới cho mình để tận dụng những thuận lợi, hạn chế
những khó khăn để đứng vững và vươn lên trong cuộc cạnh tranh gay gắt hiện
nay. Xu hướng tồn cầu hóa cùng với cơ chế kinh tế thị trường bắt buộc các
doanh nghiệp phải chấp nhận cạnh tranh, để giúp các doanh nghiệp trong việc
xây dựng một tư duy, một chiến lược hành động để nâng cao vị thế cạnh tranh
của mình là vấn đề cần thiết hiện nay. Xuất phát từ nhu cầu thực tế tại các doanh
nghiệp tôi quyết định chọn đề tài dựa trên những kiến thức kinh tế đặc biệt là
môn kinh tế vi mô để xem xét vấn đề: “Vấn đề cạnh tranh và nâng cao năng
lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong điều kiện tồn cầu hóa”.
Trong tiểu luận này chúng ta tập trung nghiên cứu mục tiêu chung của đề
tài là vấn đề cạnh tranh và dựa trên một số cơ sở lý luận đã học và tham khảo các
tài liệu liên hệ với thực trạng năng lực cạnh tranh của một số doanh nghiệp Việt
Nam, từ đó đưa ra kết luận và một số phương hướng cải tiến để năng cao năng
lực của các doanh nghiệp việt nam trong điều kiện tồn cầu hóa và chúng ta chỉ
xét các doanh nghiệp cạnh tranh trong thị trường cạnh tranh hồn hảo. Dựa vào
mục tiêu nghiên cứu chúng ta giả thuyết rằng việc nâng cao lợi thế cạnh tranh
của doanh nghiệp Việt Nam trong điều kiện hiện nay là chưa đạt được hiệu quả
cao, bằng các biện pháp phân tích chúng ta đi kiểm định giả thuyết trên bằng các
phương pháp phân tích định lượng và định tính, dùng các câu hỏi nghiên cứu đi
sâu vào chi tiết những vấn đề quan trọng của mục tiêu cần nghiên cứu ở trên để
tìm ra bản chất của vấn đề.
Các phương pháp được dùng để nghiên cứu đề tài này bao gồm sử dụng
tổng hợp các phương pháp luận để tiếp cận vấn đề nghiên cứu, phân tích-tổng
hợp, lý luận và thực tiển, phương pháp quan sát, phương pháp phân tích thống

kê, dự báo, lược khảo tài liệu...
Trang 4
Tiểu luận môn Kinh tế vi mô
Đây là một vấn đề phức tạp và nhạy cảm, nó đòi hỏi thời gian dài, sự sưu
tầm các tài liệu có liên quan và một trình độ kiến thức nhất định. Do đó những gì
tôi trình bày trong tiểu luận này có phần cô động và theo sự hiểu biết của cá nhân
nên không tránh những thiếu sót và tầm nhìn hạn chế. Rất mong sự đóng góp của
thầy TS. Lê Khương Ninh và những người đọc tiểu luận này.
Trang 5
Tiểu luận môn Kinh tế vi mô
CHƯƠNG 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ CẠNH TRANH,
CẠNH TRANH TRONG ĐIỀU KIỆN TỒN CẦU HÓA
1. CẠNH TRANH THỊ TRƯỜNG
Cạnh tranh là đặc trưng cơ bản của thị trường. Cạnh tranh thị trường có thể
chia làm ba loại: cạnh tranh giữa người bán và người mua, cạnh tranh giữa người
mua với nhau, cạnh tranh giữa những người bán, thực chất là cạnh tranh giữa các
doanh nghiệp. Trong tiểu luận này chúng ta tập trung nghiên cứu vào loại cạnh
tranh thứ ba là cuộc cạnh chính trên thương trường, đồng thời cũng là cuộc cạnh
tranh khốc liệt nhất, có ý nghĩa sống còn đối với doanh nghiệp.
Thực chất của cạnh tranh giữa các chủ doanh nghiệp là sự giành giật các
lợi thế trong sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ nhằm thu được lợi nhuận cao
nhất. Trong nền kinh tế thị trường, cạnh tranh là hiện tượng tự nhiên, bởi thế, đã
bước vào kinh doanh thì bắt buộc phải chấp nhận. Thực tế cho thấy, khi sản xuất
hàng hóa càng phát triển , số người bán càng tăng thị cạnh tranh càng quyết liệt.
Trong quá trình ấy, một mặt, sản xuất hàng hóa với quy luật cạnh tranh sẽ lần
lược gạt ra khỏi thị trường những doanh nghiệp yếu và chỉ có những doanh
nghiệp có những quyết sách đúng đắn mới có thể đứng vững trên thương trường
theo sự phát triển của nền kinh tế.
Cạnh tranh trên thị trường giữa các chủ doanh nghiệp được phân loại theo

nhiều cách khác nhau. Nhưng xét theo phạm vi kinh tế cạnh tranh được chia làm
hai loại. Đầu tiên là cạnh tranh giữa các ngành, nó là sự cạnh tranh giữa các
doanh nghiệp, hay đồng minh các chủ doanh nghiệp trong các ngành kinh tế
khác nhau, nhằm giành lấy lợi nhuận cao nhất. Trong quá trình cạnh tranh này,
các chủ doanh nghiệp luôn say mê với những ngành đầu tư có lời nhất nên đã
chuyển vốn từ ngành ít lợi nhuận sang ngành nhiều lợi nhuận, dẫn đến kết quả là
các chủ doanh nghiệp đầu tư ở các ngành khác nhau với số vốn bằng nhau chỉ
thu được lợi nhuận như nhau. Loại cạnh tranh thứ hai là cạnh tranh trong nội bộ
Trang 6
Tiểu luận môn Kinh tế vi mô
ngành, nó được hiểu là sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cùng sản xuất và
tiêu thụ một loại hàng hóa hoặc dịch vụ nào đó. Trong cuộc cạnh tranh này, các
chủ doanh nghiệp thôn tính nhau. Những doanh nghiệp chiến thắng sẽ mở rộng
phạm vi hoạt động của mình trên thị trường, những doanh nghiệp thua cuộc sẽ
phải thu hẹp quy mô kinh doanh, thậm chí có thể bị phá sản.
2. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA THỊ TRƯỜNG CẠNH
TRANH HỒN HẢO:
2.1. Khái niệm:
Thị trường cạnh tranh hồn hảo là thị trường mà trong đó các quyết định
mua bán của từng người mua hay từng người bán riêng lẻ không ảnh hưởng gì
đến giá cả thị trường. Đây là thị trường có vô số người bán (doanh nghiệp). Do
vậy, các doanh nghiệp hoạt động trong thị trường cạnh tranh hồn hảo được gọi là
người chấp nhận giá.
2.2. Đặc điểm:
-Số lượng các doanh nghiệp trong ngành là đủ lớn sao cho sản lượng của
mỗi doanh nghiệp là không đáng kể so với cả ngành nói chung.
-Sản phẩm của ngành phải tương đối đồng nhất và tính giá như nhau để
cho sản phẩm của các doanh nghiệp có thể thay thế hồn hảo cho nhau.
-Thông tin về chất lượng sản phẩm là hồn hảo sao cho người mua nhận
thấy những sản phẩm giống nhau của các doanh nghiệp khác nhau thực sự là như

nhau.
-Có sự tự do nhập và xuất ngành sao cho không có sự cấu kết của các
doanh nghiệp hiện hành.
3. CẠNH TRANH TRONG ĐIỀU KIỆN TỒN CẦU HÓA:
3.1 Khái niệm về tồn cầu hóa:
3.1.1. Tồn cầu hóa kinh tế:
Trang 7