bài giảng quản trị rủi ro - chương 1 - quản trị rủi ro

1
QUẢN TRỊ RỦI RO
(RISK MANAGEMENT)
Chương 1: Giới thiệu về rủi ro và sự bất đònh
Chương 2: Giới thiệu về quản trò rủi ro
Chương 3: Nhận dạng rủi ro
Chương 4: Đo lường rủi ro
Chương 5: Rủi ro đối với tài sản
Chương 6: Rủi ro nguồn nhân lực
Chương 8: Kỹ thuật tài trợ rủi ro 1
Chương 7: Kiểm soát rủi ro
Chương 9: Kỹ thuật tài trợ rủi ro 2 (Bài đọc thêm trong sách)
2
QUAÛN TRÒ RUÛI RO
(RISK MANAGEMENT)
Risk management is the process of measuring, or
assessing risk and then developing strategies to manage
the risk. In ideal risk management, a prioritization
process is followed whereby the risks with the greatest
loss and the greatest probability of occurring are handled
first, and risks with lower probability of occurrence and
lower loss are handled later.
3
z Phân biệt giữa rủi ro và sự bất đònh.
z Giải thích tính sợ rủi ro.
z Phân biệt giữa rủi ro thuần túy và rủi ro suy đoán.
z Phân biệt giữa rủi ro có thể phân tán và rủi ro không
thể phân tán.
z Nhận biết ba cấp độ của sự bất đònh.
z Giải thích mối quan hệ giữ bất đònh và thông tin.
z Mô tả những vấn đề về đạo đức có thể liên quan đến

khái niệm rủi ro và bất đònh.
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
4
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
I. GIỚI THIỆU CHUNG
z Ví dụ 1: Vào ngày thứ sáu, 26/2/1993 một vụ nổ bom làm rung chuyên khu
trung tâm thương mại thế giới ở Mỹ. Hơn 6 người chết và 1000 bò thương. Thiệt
hại kinh tế ước hơn 1 tỷ đô la Mỹ.
z Ví dụ 2: vào tháng 2/1993 Tổng Thống Nga Borris Yelsin bò bế tắc trong cuộc
đấu tranh chính trò cực kỳ quan trọng dẫn đến khuynh hướng tương lai của Nga
trở nên bấp bênh.
z Ví dụ 3: Vào ngày 11/9/2000 tòa nhà trung tâm thương mại thế giới ở Mỹ bò sụp
đổ vì bò tấn công khủng bố người đã bò thiệt mạng.
z Ví dụ 4: Vào ngày 26/12/2004 Sóng Thần đã xảy ra tại bờ biển các quốc gia
vùng Nam Á làm thiệt mạng hơn và hơn ½ triệu người bò thương.
z Chuyên gia quản trò nổi tiếng Peter F. Frucker cho rằng:
 Bảo hiểm và quản trò rủi ro đã có tính quan trọng như kỹ năng doanh
nghiệp và sự nhạy bén trong kinh doanh trong việc thúc đầy sự phát triển
kinh tế của thế giới phương tây vào thế kỷ 18, 19, 20.
 Khả năng của một xã hội quản lý những tai nạn bất ngờ: hỏa hoạn, đắm
tàu- chủ yếu qua bảo hiểm và kiểm soát tổn thất.
 Một xã hội có thể kiểm soát và chống lại những sự kiện đó thì có thể sử
dụng hiệu quả hơn nguồn lực của nó đối với sự tiến triển kinh tế và xã hội.
2.973
286.000
5

GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
I. GIỚI THIỆU CHUNG
 Con người có thể làm được nhiều việc để kiểm soát và quản lý tính bất
đònh và rủi ro.
 Ví dụ: Đeo dây an toàn; trải muối trên các con đường bộ bò đóng băng;
theo dõi và chữa trò huyết áp cao, đều có thể kiểm soát được những rủi ro
bất đònh.
 Những lợi ích của quản trò rủi ro và sự bất đònh theo một phong cách có
kế hoạch hợp lý mang ý nghóa ngay trong bản chất của nó, nhưng đặc
biệt quan trọng bởi vì ảnh hưởng của sự bất đònh và rủi ro đối với cuộc
sống là quá lớn.
II. NHỮNG KHÁI NIỆM THIẾT YẾU: SỰ CHẮC CHẮN, SỰ BẤT ĐỊNH
VÀ SỰ RỦI RO
z Sự chắc chắn: Là một trạng thái không có nghi ngờ.
z Sự bất đònh: Nghi ngờ khả năng của chúng ta trong việc tiên đoán kết quả
tương lai của một loạt những hoạt động hiện tại.
z Rủi ro: Là sự biến động tiềm ẩn ở những kết quả.
6
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
II. NHỮNG KHÁI NIỆM THIẾT YẾU: SỰ
CHẮC CHẮN, SỰ BẤT ĐỊNH VÀ SỰ RỦI RO
Bảng 1.1. Các kết quả của trò chơi tung đồng xu đặt cược $1 và $100
Trò chơi
đồng xu
xấp ngửa
Xác suất rủi ro

Đặc cược 100$
Kết quả
+ $100
Xác suất
0.5
- $100 0.5
0.5
$0.0 (+$100)(0.5)+(-$100)(0.5)
Đặc cược $1
Kết quả
+ $1
Xác suất
0.5
-$1 0.5
0.5
$ 0.0 (+$1)(0.5)+(-$1)(0.5)
Giá trò trung bình
Trò chơi đồng xu xấp ngửa
- $90 0.5
0.5
Xác suất rủi ro
$ 10.0
(+$110)(0.5) + (-$90)(0.5)
Giá trò trung bình
+ $110 0.5
Kết quả Xác suất
Bảng 1.2 Tác động của $10 đền bù cho những lần đánh cược $100
7
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH

Chương 1
III. MỘT VÀI KHÁI NIỆM KHÁC
LIÊN QUAN ĐẾN RỦI RO
1. Rủi ro thuần túy và rủi ro suy đoán.
z Rủi ro thuần tuý tồn tại khi có một nguy cơ tổn thất nhưng không có cơ
hội kiếm lời được
Ví dụ: Người chủ một chiếc xe có rủi ro tồn thất tiềm ẩn liên quan đến
một vụ đụng xe. Nếu có đụng xe, người đó sẽ bò thiệt hại về tài chính.
Nếu không, người đó sẽ không có lợi gì cả, vì thế tình trạng tài chính của
người đó vẫn không thay đổi.
z Rủi ro suy đoán tồn tại khi có một cơ hội kiếm lời được cũng như một
nguy cơ tổn thất.
Ví dụ: Đầu tư vào một dự án vốn có thể có lợi nhuận hay có thể thất bại.
Những rủi ro thuần tuý thì luôn làm cho người ta khó chòu, nhưng những
rủi ro suy đoán có mặt hấp dẫn của nó.
z Bất kỳ rủi ro nào cũng đều có cả hai yếu tố thuần túy và suy đoán.
Ví dụ: Căn nhà có thể tăng hay giảm giá trò và có thể gặp hỏa hoạn
8
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
III. MỘT VÀI KHÁI NIỆM KHÁC
LIÊN QUAN ĐẾN RỦI RO
2. Rủi ro có thể đa dạng hóa và không thể đa dạng hóa.
z Một vài rủi ro có ảnh hưởng hầu như toàn bộ nhân loại vào cùng một lúc.
Ví dụ: Rủi ro của trì trệ nền kinh tế toàn cầu.
z Những rủi ro khác được đối phó độc lập.
Ví dụ: Tai nạn xe cộ, bò trộm mất tài sản riêng.
z Một rủi ro có thề phân tán nếu ta có thể giảm bớt rủi ro thông qua những
thỏa hiệp như đóng góp tiền bạc và chia xẻ rủi ro.

Ví dụ: Rủi ro về thương tật do tai nạn lao động
z Một rủi ro không thể phân tán nếu những thỏa hiệp đóng góp tiền bạc không
có tác dụng gì đến việc giảm bớt rủi ro cho những người tham gia vào quỹ
góp chung này.
Ví dụ: Rủi ro về việc thất nghiệp của người lao động.
IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH
1. Các mức độ bất đònh
z Sự bất đònh là sự nghi ngờ về khả năng của chúng ta trong tiên đoán kết
quả.
z Sự bất đònh xuất hiện khi một cá nhân nhận thức được sự rủi ro.
9
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN
QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH
SỰ BẤT ĐỊNH NHỮNG ĐẶC TÍNH VÍ DỤ
Không có
(tức là chắc chắn)
Những kết quả có thể tiên đoán được
một cách chính xác
Những quy luật vật lý,
các môn khoa học tự nhiên.
Mức 1
(Sự bất đònh khách quan)
Những kết quả được nhận ra và
xác xuất đươc biết
Những trò chơi may rủi:
bài, xúc sắc
Mức 2

(Sự bất đònh chủ quan)
Những kết quả được nhận ra và
xác suất không được biết
Hỏa hoạn, tai nạn xe cộ,
sự suy đoán kinh doanh
Mức 3
Những kết quả không được nhận ra và
xác suất không được biết
Thám hiểm không gian,
nghiên cứu di truyền
Bảng 3. Chuỗi liên tục từ sự chắc chắn đến sự bất đònh.
1. Các mức độ bất đònh
z Sự bất đònh là sự nghi ngờ về khả năng của chúng ta trong tiên đoán kết
quả.
z Sự bất đònh xuất hiện khi một cá nhân nhận thức được sự rủi ro.
10
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN
QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH
2. Phản ứng đối với sự bất đònh.
z Mức độ bất đònh ảnh hưởng đến phản ứng đối với sự bất đònh.
Ví dụ: Một viện nghiên cứu sẽ không sẳn sàng phát triển một loại vắc
xin chống lại một bệnh truyền nhiễm gây chết người nếu không có một
lời hứa của chính phủ trả tiền trách nhiệm pháp lý mà những phán quyết
tòa án chống lại viện nghiên cứu vì những ành hưởng tai hại của loại vắc
xin đó.
z Mức độ bất đònh nảy sinh từ một loại rủi ro nào đó có thể phụ thuộc vào
tổ chức phải đối mặt với rủi ro.

Ví dụ: Một nhà bảo hiểm hay một tổ chức chính phủ có thể xem rủi ro
về động đất ở mức độ 2, trong khi đó các cá nhân có thể xem động đất ở
mức độ 3. Sự khác nhau trong cách nhìn này có thể là do kết quả của
năng lực đánh giá khả năng những kết quả xảy ra.
11
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN
QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH
3. Sự bất đònh, thông tin, và truyền thông.
z Mức độ bất đònh phụ thuộc vào khối lượng, loại thông tin có được để
nhận ra những kết quả có thể có và đánh giá khả năng xảy ra của chúng.
z Truyền thông có thể làm giảm mức độ bất đònh của các nhà đầu tư, của
một tổ chức, của những người có cuộc sống bò ảnh hưởng bởi những hoạt
động của tổ chức đó.
z Ví dụ: Nhà đầu tư bao gồm: Nhà đầu tư về vốn, các nhân viên tập đoàn,
các nhà bảo hiểm ký kết các hợp đồng để đối phó với những tổn thất
của tập đoàn, các nhà cung cấp, các khách hàng và các chủ nợ.v.v…
z Bằng cách thông tin các chính sách của tổ chức để quản trò rủi ro, tổ
chức có thể làm giảm đi mức độ bất đònh của những người có quyền lợi
liên quan này, từ đó làm cho họ sẳn lòng gia tăng quan hệ với tổ chức
trên những điều kiện thuận lợi. Nếu không có thông tin này, những người
có quyền lợi liên quan có thể không an tâm về bản chất các hoạt động
của tổ chức đối với những vấn đề có ảnh hưởng đến lợi ích cùa họ. Tính
bất đònh làm họ nâng giá hàng và dòch vụ hay đặt giới hạn hoạt động của
họ, các hoạt động này có thể gây tác hại cho nhóm các nhà đầu tư khác,
đặc biệt là những cổ đông.
12
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI

RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN
QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH
4. Hai khái niệm đặc biệt liên quan đến sự bất đònh.
z Sự lựa chọn bất lợi (sự phản chọn lưa): là kết quả của bảo hiểm có sức
thu hút mãnh liệt nhất đối với những cá nhân sẽ gặp thiệt hại. Người
mua bảo hiểm có thể che đậy những thông tin mà nhà bảo hiểm có thể
dùng để đánh giá khà năng xảy ra tổn thất hay mức tổn thất.
z Mối nguy hại về đạo đức: Mô tả bảo hiểm có xu hướng làm giảm đi
những động lực ngăn ngừa tổn thất.
Ví dụ: Nhu cầu về bảo hiểm sức khỏe sẽ lớn hơn đối với một cá nhân có
tình trạng sức khỏe yếu kém, và cảm giác cá nhân về tình trạng sức
khỏe của chính họ không được tiết lộ cho nhà bảo hiểm.
5. Rủi ro, sự bất đònh, và tính đạo đức
z Thường người ta có thể hiểu quản trò rủi ro và sự bất đònh bao gồm
những biện pháp được áp dụng để thực hiện những trách nhiệm đạo
đức đối với thế giới và loài người trên thế giới.
Ví dụ: Những người làm việc với chất độc hại, trong môi trường độc hại.
Tổ chức có trách nhiệm pháp lý với những công nhân này theo khung
trách nhiệm được quy đònh bởi các luật. Tổ chức phải có trách nhiệm
đạo đức trong việc bảo đảm an toàn lao động cho công nhân.
13
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN
QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH
6. Quản trò rủi ro và sự bất đònh
Rủi

ro
Sự
bất
đònh
Tổ
chức
•Rủi ro và sự bất đònh có một ảnh hưởng quan trọng đối với
• các tổ chức ở chỗ chúng đòi hỏi một chi phí, luôn luôn
•được gọi là Chi Phí Rủi Ro.
CHI PHÍ RỦI RO
Chi phí Tổn Thất
- Tài sản bò phá hủy
- Người bò thương,
tử vong
- Những luật lệ của
tòa án chống lại
các tổ chức
Chi phí Bất Đònh
- Sự lo sợ
- Những đêm mất ngủ
- Việc bố trí không hợp
lý nguồn nhân lực
- Sự lưỡng lự của vài
công ty dược phẩm
trong việc sản xuất sản
phẩm mới
14
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1

CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 1
1. Sự bất đònh mang một ý nghóa nói chung là tiêu cực. Sự bất đònh
có mặt tích cực không? Chúng có thể là gì?
2. Học đại học tạo nên những rủi ro có cả 2 đặc tính: rủi ro thuần
tuý và rủi ro suy đoán. Hãy nhận dạng 3 rủi ro thuần túy và 3 rủi
ro suy đoán mà bạn phải đương đầu khi theo học đại học.
3. Giải thích sự khác nhau giữa rủi ro có thể phân tán và không thể
phân tán cho 3 thí dụ minh hoạ.
4. Bạn sẽ mô tả chính bạn là một người chấp nhận rủi ro, một
người sợ rủi ro, hay một người trung lập đối với rủi ro? Bạn hãy
giải thích tại sao bạn lại chấp nhận rủi ro, sợ rủi ro, hay trung
lập đối với rủi ro? Thái độ của bạn đối với rủi ro có khác không
hi đương đầu với những rủi ro thuần túy so với rủi ro suy đoán
như thế nào? Tại sao có/tại sao không?
15
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
A MODEL FOR
RISK MANAGEMENT
Risk
Identification
Qualitative
Risk Analysis
Quantitative
Risk Assessment
Risk Response
Planning
Risk Monitoring
and Control

16
GIỚI THIỆU VỀ SỰ RỦI
RO VÀ SỰ BẤT ĐỊNH
Chương 1
A MODEL FOR
RISK MANAGEMENT