Giáo trình Thực tập điện – Khí nén (Ngành: CN Kỹ thuật điện – điện tử, Trình độ Trung cấp) - Trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Vinatex TP. HCM

BỘ CƠNG THƯƠNG
TRƯỜNG CAO ĐẲNG VINATEX TP.HCM

GIÁO TRÌNH
MƠN HỌC: THỰC TẬP ĐIỆN – KHÍ NÉN
NGÀNH: CN KỸ THUẬT ĐIỆN – ĐIỆN TỬ
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG

Ban hành kèm theo Quyết định số:
/QĐ-... ngày …tháng....
năm…...........……… của …………………………………..

TP.HCM, năm 2019


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham
khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.


LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình giảng dạy có ý nghĩa thiết thực cho hoạt động giảng dạy và học tập của sinh
viên hệ cao đẳng ngành CNKT điện - điện tử.
- Giáo trính giảng dạy Thực tập điện – khí nén phù hợp chương trình mơn học, đáp ứng
chất lượng đào tạo, phù hợp với trình độ sinh viên.

Xin cám ơn tất cả giáo viên khoa cơ điện đã góp ý và giúp tơi hồn thiện giáo
trình này.

TP.HCM, ngày……tháng……năm 2019
Tham gia biên soạn
1. Ths. Ngơ Xn Phú
2. Ths. Lữ Thái Hịa
3. Hàn Ngọc Trung


MỤC LỤC
Trang
Lời giới thiệu
Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động bằng van solenoid 3/2 ...................... .1
Bài 2: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động bằng van solenoid 5/2 ..................... 16
Bài 3: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động bằng van solenoid 5/3 ....................... 23
Bài 4: Điều khiển piston dừng ở vị trí cơng tắc hành trình ..................................... 29
Bài 5: Điều khiển khoản dịch chuyển của piston bằng cơng tắc hành trình ........... 38
Bài 5: Điều khiển thiết bị khí nén với relay thời gian ............................................ 45
Tài liệu tham khảo ................................................................................................. 54


GIÁO TRÌNH MƠN HỌC
Tên mơn học: THỰC TẬP ĐIỆN – KHÍ NÉN
Mã số của mơn học: MH22
Thời gian mơn học: 60 giờ; (Lý thuyết: 0 giờ; Thí nghiệm, thảo luận, bài tập: 55 giờ;
Kiểm tra: 05 giờ)

I. Vị trí, tính chất của mơn học:
- Vị trí: Mơn Thực tập điện - khí nén được bố trí học sau mơn Thực tập điện cơ bản.

- Tính chất: Là mơn học chun mơn, thuộc các mơn học bắt buộc trong chương

trình đào tạo.
II. Mục tiêu mơn học:

- Về kiến thức:
+ Trình bày được các kiến thức về công nghệ các thiết bị, các phương pháp vận hành
tính tốn các thiết bị có liên quan đến cơng nghệ điện khí nén.
- Về kỹ năng:
+ Lắp ráp, ứng dụng các phần tử điện khí nén, thiết kế hệ thống khí nén trong cơng
nghiệp.
- Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:
+ Nhận thức được ý nghĩa, giá trị khoa học của môn học.
+ Rèn được tính cẩn thận, phương pháp học tư duy, phát huy tính tích cực, chủ động
và sáng tạo trong học tập.

III. Nội dung môn học:
1. Nội dung tổng quát và phân phối thời gian:

Số TT

1
2
3
4
5
6

Tên chương, mục

Bài 1. Điều khiển xy lanh trục đơn
tác động đơn bằng van solenoid 3/2

Bài 2. Điều khiển xy lanh trục đơn
tác động đơn bằng van solenoid 5/2
Bài 3. Điều khiển xy lanh trục đơn
tác động đơn bằng van solenoid 5/3
Bài 4. Điều khiển dừng pít tơng ở vị
trí gắn cơng tắc hành trình
Bài 5. Điều khiển khoảng chuyển
động của pít tơng bằng cơng tắc
hành trình
Bài 6. Điều khiển thiết bị khí nén
với rơle thời gian

Tổng
số

Thời gian (giờ)
Thực
hành, thí
Lý
nghiệm,
thuyết
thảo luận,
bài tập

Kiểm
tra

10

0

10

0

10

0

9

1

10

0

9

1

10

0

9

1

10

0

9

1

10

0

9

1


Tổng cộng

60

0

55

5

2. Nội dung chi tiết:
Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenoid 3/2
Thời gian: 10 giờ
1. Mục tiêu bài:

- Trình bày được kiến thức điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenoid
3/2.
- Lắp ráp được các phần tử điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenoid
3/2.
- Rèn được tính cẩn thận, phương pháp học tư duy, phát huy tính tích cực, chủ động và
sáng tạo trong học tập.
2. Nội dung bài:
Thời gian: 02 giờ
2.1. Thiết kế mạch điều khiển
2.2. Chọn các phần tử điều khiển

Thời gian: 02 giờ

Thời gian: 02 giờ
2.3. Lắp rắp mạch thiết kế
2.4. Vận hành
Thời gian: 04 giờ
Bài 2: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenoid 5/2
Thời gian: 10 giờ
1. Mục tiêu bài:
- Trình bày được kiến thức điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenoid
5/2.
- Lắp ráp được các phần tử điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenoid
5/2.
- Rèn được tính cẩn thận, phương pháp học tư duy, phát huy tính tích cực, chủ động và
sáng tạo trong học tập.
2. Nội dung bài:
Thời gian: 02 giờ
2.1. Thiết kế mạch điều khiển
2.2. Chọn các phần tử điều khiển

Thời gian: 02 giờ

2.3. Lắp rắp mạch thiết kế
2.4. Vận hành

Thời gian: 02 giờ
Thời gian: 03 giờ

Kiểm tra
Thời gian: 01 giờ
Bài 3: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenoid 5/3
Thời gian: 10 giờ
1. Mục tiêu bài:
- Trình bày được kiến thức điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenoid
5/3.
- Lắp ráp được các phần tử điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenoid
5/3.
- Rèn được tính cẩn thận, phương pháp học tư duy, phát huy tính tích cực, chủ động và
sáng tạo trong học tập.
2. Nội dung bài:
Thời gian: 02 giờ
2.1. Thiết kế mạch điều khiển


2.2. Chọn các phần tử điều khiển

Thời gian: 02 giờ

2.3. Lắp rắp mạch thiết kế

2.4. Vận hành

Thời gian: 02 giờ

Kiểm tra
Bài 4: Điều khiển dừng pít tơng ở vị trí gắn cơng tắc hành trình

Thời gian: 03 giờ
Thời gian: 01 giờ
Thời gian: 10 giờ

1. Mục tiêu bài:
- Trình bày được kiến thức điều khiển dừng pít tơng ở vị trí gắn cơng tắc hành trình.
- Lắp ráp được các phần tử điều khiển dừng pít tơng ở vị trí gắn cơng tắc hành trình.
2. Nội dung của bài:
Thời gian: 02 giờ
2.1. Thiết kế mạch điều khiển
2.2. Chọn các phần tử điều khiển

Thời gian: 02 giờ

2.3. Lắp rắp mạch thiết kế
2.4. Vận hành

Thời gian: 02 giờ
Thời gian: 03 giờ

Kiểm tra
Thời gian: 01 giờ
Bài 5: Điều khiển khoảng chuyển động của pít tơng bằng cơng tắc hành trình.

Thời gian: 10 giờ
1. Mục tiêu bài:
- Trình bày được kiến thức điều khiển khoảng chuyển động của pít tơng bằng cơng tắc
hành trình.
- Lắp ráp được các phần tử điều khiển khoảng chuyển động của pít tơng bằng cơng tắc
hành trình.
- Rèn được tính cẩn thận, phương pháp học tư duy, phát huy tính tích cực, chủ động và
sáng tạo trong học tập.
2. Nội dung bài:
Thời gian: 02 giờ
2.1. Thiết kế mạch điều khiển
2.2. Chọn các phần tử điều khiển

Thời gian: 02 giờ

2.3. Lắp rắp mạch thiết kế
2.4. Vận hành

Thời gian: 02 giờ
Thời gian: 03 giờ

Kiểm tra
Thời gian: 01 giờ
Bài 6: Điều khiển thiết bị khí nén với rơle thời gian
Thời gian: 10
giờ
1. Mục tiêu bài:
- Trình bày được kiến thức điều khiển thiết bị khí nén với rơle thời gian.
- Lắp ráp được các phần tử điều khiển thiết bị khí nén với rơle thời gian.
- Rèn được tính cẩn thận, phương pháp học tư duy, phát huy tính tích cực, chủ động và

sáng tạo trong học tập.
2. Nội dung bài:
Thời gian: 02 giờ
2.1. Thiết kế mạch điều khiển
2.2. Chọn các phần tử điều khiển

Thời gian: 02 giờ

2.3. Lắp rắp mạch thiết kế

Thời gian: 02 giờ


2.4. Vận hành

Thời gian: 03 giờ

Kiểm tra
Thời gian: 01 giờ
IV. Điều kiện thực hiện mơn học:
1. Phịng học chun mơn hóa/nhà xưởng: Xưởng thực hành điện – khí nén
2. Trang thiết bị máy móc:

+ Bộ thực hành điện khí nén.
+ Các bản vẽ, tranh ảnh cần thiết.
+ Máy tính có phần mềm mơ phỏng.
+ Màn hình LCD, bảng phấn.
3. Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu:
+ Tài liệu hướng dẫn mơn học.
+ Giáo trình mơn học.

+ Sách báo tham khảo có liên quan đến khí nén – thủy lực.
4. Các điều kiện khác: Không.

V. Nội dung và phương pháp đánh giá:
1. Nội dung đánh giá:
- Phương pháp vận hành, tính tốn các thiết bị điện khí nén.
- Lắp ráp, ứng dụng các phần tử khí nén thiết kế hệ thống điện khí nén.
- Chấp hành nội quy, quy chế của nhà trường.
- Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập.
- Chuẩn bị đầy đủ nội dung tự học, tự nghiên cứu.
- Tham gia đầy đủ thời lượng của môn học, tích cực trong giờ học.
2. Phương pháp đánh giá:
Các kiến thức và kỹ năng trên được đánh giá qua các điểm tự nghiên cứu, ý thức học
tập môn học, kiểm tra thường xuyên, kiểm tra định kỳ và kiểm tra kết thúc môn học:
- Điểm môn học bao gồm điểm trung bình các điểm kiểm tra: tự nghiên cứu, kiểm tra
thường xuyên, kiểm tra định kỳ có trọng số 0,4 và điểm thi kết thúc mơn học có trọng số
0,6. Hình thức, thời gian kiểm tra kết thúc mơn học: thi thực hành (30 phút → 45 phút).
Hình thức, thời gian kiểm tra cụ thể sẽ được thông báo vào đầu mỗi học kỳ.
- Điểm trung bình các điểm kiểm tra là trung bình cộng của các điểm kiểm tra thường
xuyên, điểm kiểm tra định kỳ và tự nghiên cứu theo hệ số của từng loại điểm. Trong đó
điểm kiểm tra thường xuyên, điểm tự nghiên cứu được tính hệ số 1, điểm kiểm tra định
kỳ được tính hệ số 2.
VI. Hướng dẫn thực hiện môn học:
1. Phạm vi áp dụng mơn học: Chương trình mơn học được sử dụng để giảng dạy trình
độ cao đẳng.
2. Hướng dẫn một số điểm chính về phương pháp giảng dạy mơn học:
- Đối với giảng viên:
+ Trước khi giảng dạy, giảng viên cần chuẩn bị đầy đủ điều kiện giảng dạy thực
hành, hồ sơ bài giảng, phương tiện hỗ trợ, chú trọng sử dụng các phương pháp dạy
học tích cực nhằm đảm bảo chất lượng giảng dạy.

+ Hướng dẫn sinh viên phương pháp học tập, tự học, tự nghiên cứu, tự rèn
luyện tay nghề.


- Đối với sinh viên:
+ Tham dự 100% thời gian học thực hành và làm đầy đủ các bài tập, các yêu cầu của
môn học được quy định trong chương trình mơn học.
+ Chuẩn bị nội dung thảo luận nhóm, nội dung tự học tự nghiên cứu khi tới lớp.
+ Xây dựng kế hoạch tự học, tự nghiên cứu cho cá nhân.

3. Những trọng tâm cần chú ý:
- Đọc hiểu mạch thiết kế khí nén.
- Chọn lựa đúng các phần tử để lắp rắp theo mạch thiết kế.
4. Tài liệu tham khảo:
[1]. Hệ thống điều khiển khí nén – Nguyễn Ngọc Phương – NXBGD, 2010.
[2]. Hệ thống điều khiển thủy lực – Nguyễn Ngọc Phương – NXBGD, 2007.
[3]. Hệ thống thực hành khí nén và điện khí nén – Phân viện nghiên cứu điện tử, tin học
tự động hóa TPHCM – 2007.
[4]. Hệ thống thực hành thủy lực và điện điện thủy lực – Phân viện nghiên cứu điện tử,
tin học tự động hóa TPHCM – 2007.


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

Bài 1
ĐIỀU KHIỂN XY LANH TRỤC ĐƠN TÁC ĐỘNG ĐƠN
BẰNG VAN SOLENOID 3/2
I. THIẾT KẾ MẠCH ĐIỀU KHIỂN
1. Mạch khí nén

Hình 1.1 Mạch khí nén

2. Mạch điều khiển

1


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

2

Hình 1.2 Mạch điều khiển

II. CHỌN CÁC PHẦN TỬ ĐIỀU KHIỂN

1. Máy nén khí kiểu pistong
Trong doanh nghiệp, các máy nén pistong được sử dụng rộng rãi cho cả nén
khí và làm lạnh. Các máy nén khí này hoạt động trên nguyên lý của bơm xe đạp và
được đặc trưng bởi sự ổn định của lưu lượng khi áp suất đẩy thay đổi, năng suất của
máy tỷ lệ thuận với tốc độ. Tuy nhiên, công suất của máy nén lại thay đổi
1.1 Cấu tạo
- Máy nén pistong có rất nhiều cấu tạo khác nhau, bốn loại được sử dụng nhiều
nhất là: thẳng đứng, nằm ngang, nối tiếp và nằm ngang cân bằng - đối xứng.
- Máy nén pistong trục đứng được sử dụng trong khoảng công suất từ 50 – 150
cfm (foot khối/ phút)
- Máy nén nằm ngang cân bằng đối xứng sử dụng trong khoảng công suất từ
200– 5000 cfm (foot khối/ phút) được sử dụng với nhiều cấp và lên tới 10.000cfm với
các thiết kế một cấp
- Máy nén khí pistong là loại máy nén khí tác động đơn nếu q trình nén chỉ sử

dụng một phía của pistong. Nếu máy nén sử dụng cả 2 phía của pistong là máy nén tác
động kép
- Máy nén một cấp là máy nén có q trình thực hiện bằng một xylanh đơn hoặc
một số xylanh song song (hình 1.3)

Hình 1.3 Mặt cắt máy nén pistong

- Rất nhiều ứng dụng yêu cầu vượt quá khả năng thực tế của một cấp nén đơn
lẻ. Tỷ số nén quá cao (áp suất đẩy tuyệt đối/ áp suất hút tuyệt đối ) có thể làm nhiệt độ
cửa đẩy cao quá mức hoặc gây ra các vấn đề thiết kế khác. Điều này dẫn đến nhu cầu


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

3

sử dụng máy nén hai hay nhiều cấp cho yêu cầu áp suất cao với nhiệt độ khí cấp (cửa
đẩy) thấp hơn (1400C – 1600C) so với máy nén một cấp (2050C – 2400C)

Hìn
h
1.4
Cấu
tạo
máy
nén
khí
pist
ong
2

cấp

Trong sử dụng thực tế, các nhà máy, xí nghiệp đều dùng máy nén pistong trên
100 mã lực nhiều cấp, trong đó hai hoặc nhiều bước nén được ghép nối tiếp nhau.
Khơng khí thường được làm mát giữa các cấp đẻ giảm nhiệt đọ và thể tích khi đưa vào
cấp tiếp theo
Máy nén khí pistong có sẵn ở cả dạng làm mát khơng khí và làm mát nước, có
bơi trơn hoặc khơng bơi trơn, có thể bán dưới dạng tổng thành trọn gói với dải áp suất
và công suất rộng
1.2 Nguyên lý hoạt động
Nguyên lý hoạt động của máy nén kiêu pittông một cấp

Hình 1.5 Ngun lý hoạt động máy nén khí pistong 1 cấp

+ Khơng khí được hút vào khi pistong đi xuống, van nạp mở ra, van xả đóng lại
do áp suất giảm xuống. Đây gọi là pha hút
+ Ở điểm chết dưới của pistong, van nạp đóng, buồng khí đóng kín


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

4

+ Pittông đi lên, áp suất tăng, van xả mở, đây gọi là pha nén
+ Ở điểm chết trên của pistong, van xả đóng lại, van nạp mở ra. chuẩn bị cho
một chu trình mới
- Máy nén khí kiểu pittơng một ấp có thể hút lưu lượng đến10m3/phút bà áp
suất nén được 6 bar, một số trường hợp áp suất nén đến 10 bar
1.3 Ưu, nhược điểm của máy nén khí kiểu pistong:
- Ưu điểm: Cứng, vững, hiếu suất cao, kết cấu vận hành đơn giản

- Nhược điểm: Tạo ra khí nén theo xung, thường có dầu, ồn.

Hình 1.6 Máy nén khí kiểu pistong thực tế

1.4 Thông số kỹ thuật
+ Công suất: 1.9KW/2.5 HP
+ Áp lực: 8kg/cm3.
+ Nguồn điện: 220V/50Hz
+ Dung tích bình nén: 23 lít.
+ Lưu lượng khí: 190 (lít /phút)
+ Trọng lượng: 16kg
2. Bộ cấp khí lối vào
Trong một số lĩnh vực, ví dụ như: những dụng cụ cầm tay sử dụng truyền động
khí nén, những thiết bị, đồ gá đơn giản hoặc hệ thống điều khiển đơn giản dùng khí
nén … thì chỉ cần sử dụng một bộ lọc khơng khí. Bộ lọc khơng khí là một tổ hợp gồm
3 phần tử: van lọc, van điều chỉnh áp suất, van tra dầu.


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

5

Hình 1.7 Bộ cấp khí lối vào

2.1 Van lọc:
Van lọc có nhiệm vụ tách các thành phần chất bẩn và hơi nước ra khỏi khí nén.
Có hai ngun lý thực hiện:
- Chuyển động xốy của dịng áp suất khí nén trong van lọc
- Phần tử lọc xốp làm bằng các chất như: vải dây kim loại, giấy thấm ướt, kim
loại thêu kết hay là vật liệu tổng hợp.

Khí nén sẽ tạo chuyển động xốy khi qua lá xoắn kim loại, sau đó phần tử lọc,
tùy theo yêu cầu chất lượng của khí nén mà chọn loại phần tử lọc có những loại từ

Hình 1.8 Ngun lý làm việc của van lọc và ký hiệu

5m đến 7m. trong trường hợp yêu cầu chất lượng của khí nén rất cao, vật liệu phần
tử lọc được chọn là sợi thủy tinh có khả năng tách nước đến 99%. Những phần tử lọc
như vậy thì dịng khí nén sẽ chuyển động từ trong ra ngồi

Hình 1.9. Phần tử lọc

2.2 Van điều chỉnh áp suất


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

6

Hình 1.10 Van điều chỉnh áp suất và ký hiệu

Van điều chỉnh áp suất có cơng dụng giữ cho áp suất không đổi ngay cả khi có
sự thay đổi bất thường của tải trọng làm việc phía đầu ra hoặc sự dao động của áp suất
đường vào. Nguyên tắc hoạt động của van điều chỉnh áp suất: khi điều chỉnh trục vít,
tức là điều chỉnh vị trí của đĩa van, trong trường hợp áp suất của đường ra tăng lên so
với áp suất được điều chỉnh, khí nén sẽ qua lỗ thơng tác dụng lên màng, vị trí của kim
van thay đổi, khí nén qua lỗ xả khí ra ngồi. Đến khi áp suất ở đường ra giảm xuống
bằng với áp suất được điều chỉnh, kim van trở về vị trí ban đầu
2.3 Van tra dầu
Để giảm lực ma sát, sự ăn mòn và rỉ sét của các phần tử trong hệ thống điều
khiển bằng khí nén, trong thiết bị van lọc có thêm van tra dầu. Nguyên tắc tra dầu

được thực hiện theo nguyên lý Ventury
Điều kiện để dầu có thể qua ống Ventury là độ sụt áp p phải lớn hơn áp suất
cột dầu H


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

Hình 1.11.: Van tra dầu

7


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

8

3. Đồng hồ đo áp:

Hình 1.12 Đồng hồ đo áp

4. Van đảo chiều 3/2
4.1 Tác động cơ học – đầu dị
Van có 2 cửa P, A và R. Có 2 vị trí 0, 1. Ớ vị trí 0: cửa P bị chặn, cửa A nối với
cửa R. Nếu đầu dị tác động vào từ vị trí 0 van sẽ chuyển sang vị trí 1, khi đó cửa P nối
với cửa A, cửa R sẽ bị chặn. Khi đầu dị khơng cịn tác động nữa thì van sẽ trở về vị trí
ban đầu bằng lực nén của lị xo

ký hiệu

Hình 1.13 Van đảo chiều 3/2 cơ học- đầu dò

4.2 Van đảo chiều 3/2 tác động bằng tay – nút ấn

Hình 1.14 Ký hiệu van 3/2 tác động bằng tay – nút ấn

4.3 Van đảo chiều 3/2 tác động bằng nam châm điện qua van phụ trợ


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

9

Tại vị trí “khơng” cửa P bị chặn, cửa A nối với cửa R. Khi dòng điện vào cuộn
dây, pistong trụ bị kéo lên, khí nén sẽ theo hướng P1, 12 tác động lên pistong phụ,
pistong phụ bị đẩy xuống, van sẽ chuyển xang vị trí “1” cửa A nối với cửa P cửa R bị
chặn.
Khi dòng điện mất đi, pistong trụ bị lò xo kéo xuống, và khí nén ở phần trên
pistong phụ sẽ theo cửa R thốt ra ngồi.
4.4 Van đảo chiều 3/2 tác động bằng tay- cơng tắc

A

R

P

Hình 1.16 Ký hiệu Van đảo chiều 3/2 tác động bằng tay- công tắc

4.5 Van đảo chiều 3/2 tác động bằng dịng khí nén trực tiếp từ 1 phía

A

P

R

Hình 1.17 Ký hiệu Van đảo chiều 3/2 tác
động bằng dịng khí nén trực tiếp từ 1 phía


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

10

4.6 Hình ảnh thực tế van 3/2 solenoid

Hình 1.18 Hình ảnh thực tế van 3/2 solenoid

5.Van tiết lưu
Van tiết lưu có nhiệm vụ điều chỉnh lưu lượng dòng chảy, tức là điều chỉnh tốc
độ hoặc thời gian chạy của cơ cấu chấp hành.
5.1 Van tiết lưu có tiết diện khơng thay đổi được
Lưu lượng dịng chảy qua khe hở của van có tiết diện khơng thay đổi được

Hình 1.19 Ký hiệu

5.2 Van tiết lưu có tiết diện điều chỉnh được
a. Nguyên lý hoạt động
Có thể điều chỉnh được lưu lượng dịng khí nén đi qua van. Dịng khí nén đi từ
A qua B và ngược lại. Tiết diện A thay đổi bằng vít điều chỉnh

Hình 1.20 Van tiết lưu có tiết diện thay đổi (hãng Herion)


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

11

b. Ký hiệu
A

B

Hình 1.21 Ký hiệu

5.3 Van tiết lưu một chiều điều chỉnh bằng tay
a. Nguyên lý hoạt động
Tiết diện chảy A thay đổi bằng cách điều chỉnh vít điều chỉnh bằng tay. Khi
dịng khí nén từ A qua B, lò xo đẩy màng chắn xuống và dịng khí nén chỉ đi qua tiết
diện A. Khi dịng khí nén đi từ B sang A, áp suất khí nén thắng lực lị xo, đẩy màng
chắn lên và khi đó dịng khí nén đi qua khoẳng hở giữa màng chắn và mặt tựa màng
chắn, lưu lượng không điều chỉnh được

Hình 1.22 Cấu tạo van tiết lưu một chiều (hãng Bosch)

b. Ký hiệu van tiết lưu một chiều

A

B

Hình 1.23 Ký hiệu và hình ảnh thực van tiết lưu một chiều

6. Xy lanh tác động đơn xylanh tác động môt đơn
6.1 Cấu tạo
Xy lanh tác động một chiều là xy lanh mà áp lực tác động vào xylanh chỉ một
phía, phía ngược lại do lực của lị xo tác động hay do ngoại lực tác động


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

12

6.2 Ký hiệu

Hình 1.24 Xy lanh tác động đơn xylanh tác động mơt đơn
Hình 1.25: Ký hiệu xy lanh tác động một chiều

6.3 Hình ảnh thực tế

Hình 1.26 Hình ảnh thực tế xilanh trục đơn

7. Nút nhấn
7.1 Cấu tạo và ký hiệu
- Nút ấn đóng- mở: Khi chưa tác động thì chưa có dịng điện chạy qua (mở), khi
tác động thì dịng điện sẽ đi qua
- Nút ấn chuyển mạch sẽ chuyển trạng thái của mạch

Nút ấn đóng – mở

Nút ấn chuyển mạch
Hình 1.27 Cấu tạo và ký hiệu nút ấn


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

7.2 Hình ảnh thực tế

Hình 1.28: Hình ảnh thực tế nút ấn đóng mở

8. Nguồn 24V/DC

Hình 1.29 Nguồn 24V/DC

9. Ống khí nén, giắc cắm điện…

13


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

14

III. LẮP RÁP MẠCH THIẾT KẾ
1. Khóa van cấp khí ở lối ra máy nén khí. Nối đường nén khi: đấu lối ra bộ chỉnh
áp với lối vào của van 3/2 đóng – ngắt khí, đồng hồ đo áp, lối vào 1 van 3/2
solenoid, van tiết lưu, xy lanh trục đơn tác động đơn
2. Tắt công tắc trên khối nguồn. Đấu nối phần điện: nối nguồn 24V với nút nhấn
SW-1, cuộn solenoid, đèn báo
IV. VẬN HÀNH

1. Mở van cấp khí lối ra máy nén khí. Quan sát áp lực trên đồng hồ bộ cấp khí
vào ~0.3 Mpa. Nếu giá trị khác cần chỉnh lại áp lực khí bằng cách nhấc nút chỉnh
áp lên và vặn giảm theo chiều ngược kim đồng hồ, hoặc tăng theo chiều kim đồng
hồ
2. Vặn mở van 3/2 cấp khí. Quan sát giá trị đo áp trên đồng hồ đo. So sánh giá trị
đo với giá trị áp suất nguồn cấp
3. Bật điện trên khối nguồn
4. Nhấn_ nhả nút SW-1, quan sát dịch chuyển của pistong. Chỉnh van tiết lưu để
pistong chuyển động với vận tốc vừa phải
5. Phân tích hoạt động của sơ đồ
5.1 Khi mở van cấp khí ở lối ra máy nén khí

Hình 1.30 Đường áp khi mở van
cấp khí ở lối ra máy nén khí


Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

5.2 Khi mở van 3/2 cấp khí

Hình 1.31 Đường áp khi
mở van 3/2 cấp khí

5.3 Khi nhấn nút SW-1

Hình 1.32 Đường áp
khi nhấn nút SW-1

15

Bài 1: Điều khiển xy lanh trục đơn tác động đơn bằng van solenmoi 3/2

5.4 Khi nhả nút SW-1

Hình 1.33: Đường áp
khi nhả nút SW-1

16