CƯƠNG LĨNH xây DỰNG đất nước TRONG THỜI kỳ QUÁ độ lên CHỦ NGHĨA xã hội và NHỮNG vấn đề cơ BẢNVỀ ĐẢNG, xây DỰNG ĐẢNG HIỆN NAY

1
CƯƠNG LĨNH XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ
NGHĨA XÃ HỘI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢNVỀ ĐẢNG, XÂY DỰNG ĐẢNG
HIỆN NAY

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII thông qua (gọi tắt là Cương
lĩnh 91) đã tổng kết thực hiện Cương lĩnh năm 1930 trong suốt 45 năm và
rút ra những bài học kinh nghiệm lãnh đạo sự nghiệp cách mạng đồng thời
chỉ ra đặc điểm của thời kỳ quá độ, phương hướng, mục tiêu, những định
hướng lớn về chính sách kinh tế, xã hội, quốc phịng – an ninh, đối ngoại, hệ
thống chính trị và vai trị lãnh đạo của Đảng trong thời kỳ quá độ đi lên chủ
nghĩa xã hội ở nước ta. Cương lĩnh 91 đã xác định mục tiêu, nhiệm vụ,
đường lối chiến lược cơ bản, toàn diện, lâu dài, định hướng xuyên suốt cả
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, trong đó có quan điểm, đường
lối chiến lược về Đảng và đổi mới, chỉnh đốn Đảng. Đó là sự kế thừa, vận
dụng đúng đắn, sáng tạo học thuyết Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù
hợp với đặc điểm, điều kiện cụ thể của cách mạng, đất nước, dân tộc Việt
Nam để xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của
Đảng ngang tầm địi hỏi của thời kỳ mới. Trong q trình thực hiện Cương
lĩnh 91, Đảng ta khơng những cụ thể hóa mà còn bổ sung, phát triển nhiều
vấn đề cơ bản về Đảng và đổi mới, chỉnh đốn Đảng.
Trước hết, về bản chất Đảng và cách diễn đạt về Đảng. Đây là vấn đề
rất cơ bản, đặc biệt quan trọng, chỉ đạo tồn bộ q trình xây dựng và hoạt
động lãnh đạo của Đảng.
Để diễn đạt bản chất giai cấp công nhân, tính tiên phong của Đảng,
Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ IV; V; VI thường khẳng định: Đảng Cộng
sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công nhân Việt Nam, là đội tiên phong,
bộ tham mưu chiến đấu có tổ chức và là tổ chức cao nhất của giai cấp công

2

nhân Việt Nam. Trong quá trình xây dựng và hoạt động của Đảng, nhất là
quá trình chuẩn bị văn kiện Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ VII đã có nhiều
ý kiến, tranh luận về vấn đề này. Nếu khẳng định Đảng của giai cấp công
nhân Việt Nam để diễn tả bản chất Đảng thì chưa đủ và chưa thật chính xác.
Bởi vì hiện nay Đảng ta là Đảng cầm quyền, tổ chức lãnh đạo duy nhất đối với
sự nghiệp cách mạng và toàn xã hội. Là Đảng duy nhất cầm quyền, Đảng phải
chịu trách nhiệm trước vận mệnh của đất nước, của toàn dân tộc và bảo đảm,
chăm lo cho lợi ích của các tầng lớp nhân dân trong cộng đồng dân tộc Việt
Nam. Đảng không chỉ là của giai cấp cơng nhân mà cịn là của cả dân tộc Việt
Nam. Nếu nói Đảng của giai cấp cơng nhân Việt Nam sẽ rơi vào chủ nghĩa biệt
phái và không thể hiện rõ bản chất, địa vị, vai trò lãnh đạo của Đảng.
Mặt khác nếu khẳng định: Đảng là đội tiên phong, bộ tham mưu chiến
đấu có tổ chức và là tổ chức cao nhất của giai cấp công nhân Việt Nam để
diễn đạt tính tiên phong của Đảng thì cũng vừa thiếu, lại vừa thừa. Bởi vì
luận điểm bộ tham mưu chiến đấu có tổ chức và là tổ chức cao nhất của giai
cấp công nhân Việt Nam chỉ là biểu hiện tính tiền phong trên lĩnh vực tổ
chức của Đảng. Trong khi đó tính tiên phong của Đảng phải được thể hiện
đầy đủ, trên mọi lĩnh vực chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Nhiều ý kiến cho rằng, cần phải nghiên cứu, kế thừa định nghĩa của
V.I.Lênin về Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân. V.I.Lênin khẳng định:
Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, và nhấn mạnh: không được
lẫn lộn Đảng – tức là đội tiên phong của giai cấp cơng nhân với tồn bộ giai
cấp công nhân. Kế thừa luận điểm của V.I.Lênin và khắc phục nhận thức thiếu
thống nhất về bản chất Đảng và cách diễn đạt về Đảng, Cương lĩnh 91 khẳng
định: “Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiền phong của giai cấp công nhân Việt
Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động

3

và của cả dân tộc”1. Đây là bước phát triển, đổi mới tư duy, nhận thức, khái
niệm về Đảng, bản chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong của Đảng. Khái
niệm đó vừa lột tả rõ bản chất giai cấp công nhân, vừa chỉ ra mối quan hệ biện
chứng giữa bản chất giai cấp cơng nhân với tính tiên phong của Đảng.
Trong quá trình đổi mới, chỉnh đốn và lãnh đạo sự nghiệp cách mạng,
Đảng ta tiếp tục cụ thể hóa những thuộc tính bản chất giai cấp cơng nhân và
xác định nội dung, biện pháp giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công
nhân của Đảng. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII chỉ rõ:
Trong điều kiện hiện nay, giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công
nhân của Đảng là phải kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội; kiên định và vận dụng sáng tạo, góp phần phát triển chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ,
thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thường xuyên phê bình và tự
phê bình; thường xuyên giáo dục, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng
viên theo quan điểm, lập trường giai cấp công nhân; củng cố mối quan hệ
gắn bó mật thiết với nhân dân, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân; trung
thành với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân.
Trên cơ sở lãnh đạo công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế thu được
những thành tựu quan trọng, Đảng ta xác định chủ trương, biện pháp từng
bước đổi mới hệ thống chính trị, đổi mới, chỉnh đốn Đảng. Trong điều kiện
Đảng lãnh đạo sự nghiệp đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, mở rộng
quan hệ hợp tác, hội nhập kinh tế thế giới, có nhiều ý kiến của cán bộ, đảng
viên và nhân dân đề nghị cần thể hiện đầy đủ hơn, phản ánh sát thực hơn bản
chất vốn có của Đảng Cộng sản Việt Nam – một Đảng ra đời từ phong trào
cơng nhân và phong trào u nước. Vì vậy, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ
1

Đảng CSVN “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội”Nxb Sự thật,
HN.1991. tr 21

4

X đã tiếp tục cụ thể hóa và phát triển quan điểm của Cương lĩnh 91 về bản
chất của Đảng và cách diễn đạt về Đảng. Đại hội X khẳng định: “Đảng
Cộng sản Việt Nam là đội tiền phong của giai cấp công nhân, đồng thời là
đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam”2. Cần tiếp
tục khẳng định và giữ vững, tăng cường bản chất giai cấp cơng nhân của
Đảng. Bởi vì trong điều kiện Đảng lãnh đạo phát triển kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, nếu không nhận thức sâu sắc bản chất giai cấp
cơng nhân thì rất dễ mơ hồ, dẫn đến phai nhạt lý tưởng, làm biến chất Đảng.
Mặt khác, cần thể hiện rõ hơn mối quan hệ giữa Đảng với giai cấp và toàn
dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Ở nước ta, quyền lợi của giai cấp công
nhân, của nhân dân lao động và của dân tộc là thống nhất. Sức mạnh của
Đảng, thắng lợi của sự nghiệp cách mạng bắt nguồn từ việc Đảng ta giải
quyết hài hịa lợi ích và kết hợp chặt chẽ vấn đề giai cấp với dân tộc. Sự gắn
kết máu thịt giữa Đảng với giai cấp và dân tộc được thể hiện ngay từ nguồn
gốc, quy luật ra đời của Đảng ta. Nguồn gốc và quy luật đó phản ánh rõ và phù
hợp với đặc thù của Việt Nam, đồng thời là sự phát triển sáng tạo của chủ tịch
Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh ln giải quyết đáng đắn, kết hợp chặt chẽ lợi ích
giai cấp cơng nhân với lợi ích nhân dân lao động và tồn dân tộc. Hồ Chí Minh
khơng chỉ là lãnh tụ của Đảng mà cịn là lãnh tụ của nhân dân và tồn dân tộc.
Sự khẳng định của Đại hội X vừa thể hiện rõ bản chất giai cấp công
nhân, không lẫn lộn bản chất Đảng, vừa khẳng định rõ vai trò lãnh tụ chính
trị, tính tiên phong, mối quan hệ gắn bó gữa Đảng với giai cấp cơng nhân và
tồn dân tộc. Điều đó thể hiện sự trung thành của Đảng ta đối với chủ nghĩa
Mác – Lênin, đồng thời thể hiện sự phát triển sáng tạo của tư tưởng Hồ Chí
Minh và của Đảng ta, phù hợp với thực tế, đặc thù của cách mạng Việt Nam,
đáp ứng tình cảm, nguyện vọng của cả dân tộc Việt Nam.

2

Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb CTQG, H.2006. tr.3-4.


5

Hai là; Về nền tảng tư tưởng của Đảng
Điều lệ Đảng và những văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI
trở về trước thường khẳng định: Đảng Cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa
Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động, coi trọng
việc tổng kết những kinh nghiệm đấu tranh cách mạng của Đảng và của dân
tộc, tiếp thu những kinh nghiệm tốt của các Đảng anh em, những tinh hoa trí
tuệ của thời đại, đề ra đường lối, chính sách một cách độc lập, tự chủ để
lãnh đạo thắng lợi cách mạng Việt Nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ thiên tài của Đảng và dân tộc ta, là
nhà văn hố lớn, anh hùng giải phóng dân tộc. Cuộc đời và sự nghiệp cách
mạng của Người đã để lại kho tàng lý luận quý báu về Đảng, xây dựng Đảng
và cách mạng Việt Nam. Thực tiễn cách mạng Việt Nam từ khi có Đảng lãnh
đạo, tư tưởng Hồ Chí Minh đã cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin hợp thành
nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng
Mặt khác, sự nghiệp đổi mới theo định hướng XHCN ở nước ta diễn
ra trong bối cảnh chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu bị khủng hoảng,
sụp đổ, phong trào Cộng sản và công nhân quốc tế lâm vào thối trào, tình
hình thế giới biến động nhanh chóng, phức tạp. Đảng và nhân dân ta xây
dựng chủ nghĩa xã hội trong điều kiện không được kế thừa di sản lý luận và
kinh nghiệm của các đảng anh em.
Kế thừa và phát triển nền tảng tư tưởng Mác - Lênin, từ thực tiễn và
yêu cầu đổi mới, chỉnh đốn Đảng, Cương lĩnh 91 khẳng định: “Đảng lấy chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ

nam cho hành động”3. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII nhấn mạnh và cụ
thể hoá: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền
tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, tiếp thu tinh hoa trí tuệ của dân
tộc và nhân loại nắm vững quy luật khách quan và thực tiễn đất nước để đề
3

Đảng Cộng sản Việt Nam, “Cơưng lĩnh xay dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội”,
Nxb Sự thật, H.1990, tr.21


6

ra cương lĩnh chính trị đúng đắn và phù hợp với nguyện vọng của nhân
dân”4 Đây là bước phát triển lớn trong nhận thức, tư duy và hoạt động thực
tiễn về nền tảng tư tưởng của Đảng. Tư tưởng Hồ Chí Minh là một bộ phận
cơ bản cấu thành hệ tư tưởng, thế giới quan, phương pháp luận của Đảng. Để
xây dựng cương lĩnh, đường lối cách mạng đúng đắn không những Đảng
phải trung thành, vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, mà cịn phải tiếp thu tinh hoa trí tuệ của dân tộc, nhân
loại, nắm vững quy luật khách quan, tình hình thực tiễn của đất nước và
nguyện vọng, lợi ích của nhân dân, phù hợp với sức dân.
Trong quá trình thực hiện Cương lĩnh 91, quán triệt, vận dụng chủ
nghĩa Mác – Lênin, Đảng ta vẫn thường xuyên nghiên cứu lý luận, tổng kết
thực tiễn, bổ sung, phát triển hệ tư tưởng lý luận của Đảng. Đại hội Đảng
toàn quốc lấn thứ VIII khẳng định: tinh hoa trí tuệ của dân tộc ta cũng là tinh
hoa trí tuệ của Đảng, là tuyền thống tốt đẹp, bản sắc văn hoá của Đảng, của
dân tộc. Vì vậy Đảng khơng phải tiếp thu, nếu nói Đảng tiếp thu tinh hoa văn
hố dân tộc cũng có nghĩa Đảng đứng ngồi dân tộc. Đảng là đội tiên phong,
lãnh tụ chính trị của tồn dân tộc, do đó Đảng phải kế thừa và phát huy tinh
hoa trí tuệ, bản sắc văn hố dân tộc. Cái mà Đảng cần phải tiếp thu là tinh

hoa trí tuệ của nhân loại. Do đó, nếu Đại hội VII khẳng định Đảng tiếp thu
tinh hoa trí tuệ của dân tộc và nhân loại, thì Đại hội VIII tiếp tục bổ sung và
phát triển: “Đảng…. phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh
hoa trí tuệ của nhân loại”5
Mặt khác, Cương lĩnh 91 chỉ rõ: “Lịch sử thế giới đang trải qua những
bước quanh co; song, loài người cuối cùng nhất định sẽ tiến tới chủ nghĩa xã
hội vì đó là quy luật tiến hố của lịch sử” 6. Quy luật phát triển của thời đại là
4

Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam,Nxb Sự thật, H.1991, tr.4
Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb CTQG,H.1996, tr.4
6
Đảng Cộng sản Việt Nam, “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội” Nxb
sự thật, HN.1991, tr.8
5


7

quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Tuy nhiên xu thế của thời
đại hiện nay là: cách mạng khoa học và công nghệ diễn ra mạnh mẽ; hồ
bình, hữu nghị, hợp tác, hội nhập quốc tế; chủ nghĩa xã hội lâm vào thoái
trào; bảo vệ mơi trường, phịng ngừa và đẩy lùi bệnh tật hiểm nghèo, thiên
tai, thảm hoạ. Như vậy, giữa quy luật khách quan và xu thế thời đại là hai
vấn đề thống nhất nhưng khơng đồng nhất. Do đó, Đại hội VII khẳng định
Đảng phải nắm vững quy luật khách quan; Đại hội VIII bổ sung và phát
triển: “Đảng…. nắm vững quy luật khách quan, xu thế thời đại” 7 Đại hội IX
và Đại hội X Đảng ta tiếp tục khẳng định vấn đề này.
Cương lĩnh 91 khẳng định tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng
của Đảng. Song, nguồn gốc, nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh gồm những vấn

đề gì?. Trong quá trình thực hiện Cương lình 91, Đảng ta đã tổ chức nghiên
cứu, tổng kết khái quát nguồn gốc, nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh. Đại hội
Đảng toàn quốc làn thứ IX chỉ rõ: Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan
điểm tồn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là
kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều
kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp
của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại. Nội dung tư tưởng Hồ Chí
Minh là tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con
người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân
tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết
dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước thực sự của dân,
do dân, vì dân; về quốc phịng tồn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân;
về phát triển kinh tế và văn hố, khơng ngừng nâng cao đời sống vật chất và
tình thần của nhân dân; về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, trí cơng
vơ tư; về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau; về xây dựng Đảng
7

Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, NxbCTQG,H.1996 tr4


8

trong sạch, vững mạnh, cán bộ, đảng viên là người lãnh đạo, vừa là người đầy
tớ thật trung thành của nhân dân
Cương lĩnh 91 khẳng định, Đại hội Đảng toàn quốc lần thức VIII, lần
thứ IX, lần thứ X tiếp tục bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động là bước
phát triển quan trọng trong nhận thức và tư duy lý luận của Đảng ta.
Ba là: Nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng
Tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản, chỉ đạo xuyên suốt

quá trình xây dựng tổ chức, sinh hoạt và hoat động lãnh đạo của Đảng, là cơ
sở để xây dựng Đảng thành một chỉnh thể có tổ chức chặt chẽ, đồn kết,
thống nhất ý chí và hành động, kỷ luật tự giác, nghiêm minh. Sức mạnh tổ
chức của Đảng phụ thuộc quyết định ở việc quán triệt và thực hiện nguyên
tắc này. Do thấy rõ vai trò đặc biệt quan trọng của nguyên tắc tập trung dân
chủ nên từ xưa tới nay chủ nghĩa đế quốc và các thế lực cơ hội, phản động
ln tìm cách xun tạc, phủ nhận ngun tắc đó hịng phá hoại cơ sở tổ
chức của Đảng Cộng sản. Trong quá trình lãnh đạo cải cách, cải tổ, các Đảng
Cộng sản cầm quyền ở Liên Xô và Đông Âu đã từ bỏ nguyên tắc tâp trung
dân chủ. Đầu năm chín mươi của thế kỷ XX ở nước ta cũng xuất hiện những
trào lưu tư tưởng đòi xem xét lại nguyên tắc tâp trung dân chủ. Thậm chí có
ý kiến cho rằng ngun tắc tập trung dân chủ đã lạc hậu, lỗi thời, không phù
hợp với điều kiện hồ bình, Đảng lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong
bối cảnh đầy khó khăn, phức tạp đó Đảng ta vẫn kiên trì thực hiện nguyên
tắc tập trung dân chủ. Cương lĩnh 91 tiếp tục khẳng định: “Đảng……. lấy
tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản” 8 Những sai lầm,
khuyết điểm trong Đảng không phải từ nguyên tắc tập trung dân chủ mà là
8

Đảng Cộng sản Việt Nam, “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ qúa độ lên chủ nghĩa xã hội” Nxb
Sự thật, H.1991, tr.21


9

nhận thức và thực hiện không đúng, vi phạm nguyên tắc tập trung dân
chủ. Cần cụ thể hoá nội dung, yêu cầu, xây dựng cơ chế vận hành của
nguyên tắc tập trung dân chủ phù hợp với điều kiện Đảng cầm quyền,
lãnh đạo công cuộc đổi mới và phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng
tổ chức đảng.

Trong quá trình đổi mới, chỉnh đốn, Đảng ta ln bổ sung, cụ thể hoá
nội dung và xác định chủ trương biện pháp thực hiện nguyên tắc tâp trung
dân chủ. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII bổ sung chế độ định kỳ thơng
báo tình hình hoạt động của đảng uỷ các cấp đến các tổ chức đảng trực
thuộc, thực hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình; tổ chức đảng
cấp dưới được quyền quyết định các vấn đề thuộc phạm vi, quyền hạn của
mình, song khơng được trái với đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước và nghị quyết của cấp trên. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ
VIII tiếp tục bổ sung hệ thống cơ quan lãnh đạo của Đảng; tổ chức đảng và
đảng viên phải chấp hành nghị quyết của Đảng.
Hội nghị Trung ương sáu (lần 2)khoá VIII và Đại hội Đảng toàn quốc
lần thứ IX, lần thứ X đã đề ra hàng loạt chủ trương, giải pháp thực hiện
nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ. Đó là nghiên cứu, quán triệt sâu sắc
cho cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng về nội dung, bản chất vai trò của
nguyên tắc tập trung dân chủ gắn với việc liên hệ, kiểm điểm về nhận thức
và thực hiện nguyên tắc này ở mọi cấp uỷ, tổ chức đảng. Giữ vững và nâng
cao chất lượng sinh hoạt định kỳ của các cấp uỷ, tổ chức đảng. Xây dựng,
ban hành các quy định nhằm cụ thể hóa nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách, chế độ thiểu số phục tùng đa số, hoàn thiện các quy chế về công
tác cán bộ. Thực hiện nghiêm túc, có nề nếp chế độ tự phê bình và phê bình
từ trên xuống dưới và từ dưới lên trên. Xác định những biện pháp giải quyết
tình trạng mất đồn kết ở một số cấp uỷ, tổ chức đảng. Tăng cường công tác


10

kiểm tra việc thực hiện Điều lệ Đảng, các nghị quyết, chỉ thị và chấp hành
nguyên tắc tập trung dân chủ. Mở rộng và phát huy dân chủ trong sinh hoạt
đảng đi đôi với giữ vững kỷ cương, tăng cường kỷ luật. Kiên quyết đấu tranh
khắc phục hiện tượng tập trung quan liêu chun quyền, độc đốn, dân chủ

hình thức, dân chủ vơ chính phủ, tự do vơ kỷ luật, chia rẽ, bè phái.
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X bổ sung, hoàn thiện các nguyên tắc tổ
chức và sinh hoạt đảng: lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản,
thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thương yêu đồng chí, kỷ luật
nghiêm minh, đồng thời thực hiện các nguyên tắc: tự phê bình và phê bình,
đồn kết trên cơ sở Cương lĩnh chính trị và Điều lệ Đảng, giữ mối liên hệ mật
thiết với nhân dân, Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.
Cương lĩnh 91 đã khẳng định vị trí, vai trị lãnh đạo của Đảng trong
thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta và xác định quan điểm
chiến lược đổi mới, chỉnh đốn Đảng. Trong quá trình quán triệt, thực hiện
Cương lĩnh, Đảng ta đã cụ thể hố và khơng ngừng bổ sung, phát triển cả về
nhận thức, tư duy, lý luận và chủ trương, biện pháp tổ chức hoạt động thực
tiễn, xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị tư tưởng và tổ chức, nâng cao
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu ngang tầm địi hỏi của tình hình nhiệm
vụ đổi mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước. Những thành
tựu của công cuộc đổi mới đã khẳng định sự đúng đắn của mục tiêu, nhiệm
vụ, đường lối chiến lược trong Cương lĩnh 91 và vai trò lãnh đạo của Đảng,
đổi mới, chỉnh đốn Đảng.