Báo cáo " Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá pháp luật " ppt

nghiên cứu - trao đổi
48 tạp chí luật học số 2/2011




TS. Nguyễn Mạnh T-ờng *
1. Nn tng ca vn hoỏ phỏp lut theo
t tng H Chớ Minh
H Chớ Minh vit: Vn hoỏ l s tng
hp mi phng thc sinh hot cựng vi
biu hin ca nú m loi ngi ó sn sinh
ra nhm thớch ng nhng nhu cu i sng
v ũi hi ca s sinh tn.
(1)
Mi phng
thc sinh hot cựng vi biu hin ca nú m
loi ngi ó sn sinh ra c hiu l vn
hoỏ vt cht v vn hoỏ tinh thn, bao gm
ton b nhng giỏ tr vt cht v nhng giỏ
tr tinh thn m con ngi ó sỏng to ra
nhm thớch ng nhng nhu cu i sng v
ũi hi ca s sinh tn, cng nh mc ớch
cuc sng c biu hin ra bng ngụn ng,
ch vit, o c, phỏp lut, khoa hc, vn
hc, ngh thut, cỏc phong tc, tp quỏn,
truyn thng, v nhng cụng c cho sinh
hot hng ngy v mc, n, v cỏc phng
thc s dng.

Phỏp lut l mt trong nhng yu t ca
vn hoỏ v vn hoỏ phỏp lut l s tng hp
mi phng thc sinh hot mang nhng giỏ
tr nhõn o, tớch cc, tin b ca mt nn
phỏp lut thm thu vo mi con ngi tr
thnh nhu cu ng x thng trc trong
quan h xó hi cựng vi nhng thit ch xó
hi nhm m bo thc hin cỏc giỏ tr y.
Vi cỏch hiu nh trờn, vn hoỏ phỏp lut
trong t tng H Chớ Minh l nhng giỏ tr
phỏp lut mang bn cht giai cp cụng nhõn
hng n cỏi ỳng, cỏi tt, cỏi p mt
cỏch tớch cc v tin b. H Chớ Minh vit:
Lut phỏp ca chỳng ta hin nay l ý chớ
ca giai cp cụng nhõn lónh o cỏch
mng; Lut phỏp ca ta hin nay bo v
quyn li cho hng triu ngi lao ng v
Lut phỏp ca ta l lut phỏp thc s dõn
ch, vỡ nú bo v quyn t do, dõn ch rng
rói cho nhõn dõn lao ng.
(2)

Vn hoỏ phỏp lut bao gm nhng h
thng phỏp lut thnh vn c ban hnh
trong cỏc thi kỡ lch s khỏc nhau; trỡnh
hiu bit v phỏp lut; suy ngh v thỏi i
vi phỏp lut; kh nng s dng phỏp lut
trong hnh ng. T ngi yờu nc tr
thnh chin s cng sn, vi khỏt vng ginh
li c lp, t do cho dõn tc, H Chớ Minh

ó khụng ngng phỏt trin nhng t tng
phỏp lut tin b, cỏch mng ca giai cp
cụng nhõn. Trung tõm t tng vn hoỏ phỏp
lut ca H Chớ Minh l t tng v c lp,
t do. Ngi khng nh: Khụng cú gỡ quý
hn c lp t do.
(3)
Trờn c s ú, Ngi ó
xỏc lp mc tiờu v phng hng u tranh
ca nhõn dõn nhm ginh li v bo m cỏc
giỏ tr phỏp lut ó c quc t tha nhn:
Quyn thiờng liờng ca cỏc dõn tc c
tha nhn, theo nhng li cam kt chớnh thc
v trnh trng m cỏc cng quc ng minh
ó cụng b vi ton th gii trong cuc u
tranh ca vn minh chng dó man.
(4)

* Ging viờn chớnh Khoa lớ lun chớnh tr
Trng i hc Lut H Ni


nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 1/2011 49
Mọi nỗ lực của Hồ Chí Minh trong xây
dựng văn hoá pháp luật là nhằm hướng đến
việc nâng cao trình độ hiểu biết của con
người Việt Nam về pháp luật, về quyền và
nghĩa vụ công dân trong dân tộc và cộng
đồng quốc tế. Văn hoá pháp luật là sản phẩm

của chế độ chính trị, của nền giáo dục và tư
chất công dân, cấu thành diện mạo văn hoá
xã hội. Theo Hồ Chí Minh, hiểu biết pháp
luật, đấu tranh thực hiện pháp luật, tôn trọng
pháp luật, sống và làm việc theo pháp luật…
phản ánh trình độ văn hoá pháp luật của cá
nhân và cộng đồng trong các quan hệ xã hội.
Thực hiện quản lí nhà nước và xã hội theo
pháp luật, thể chế hoá các quan hệ lao động,
giao tiếp, hôn nhân-gia đình và các lĩnh vực
sinh sống khác là những định hướng quan
trọng của văn hoá pháp luật.
Trong các tác phẩm từ “Yêu sách tám
điểm”, “Bản án chế độ thực dân Pháp”, “Đường
kách mệnh” đến “Tuyên ngôn độc lập” và “Di
chúc”, Hồ Chí Minh luôn phấn đấu không
mệt mỏi cho việc xây dựng văn hoá pháp luật
của giai cấp công nhân mà nền tảng của nó là
độc lập cho dân tộc và tự do hạnh phúc cho
nhân dân. Sự khẳng định các quyền bình đẳng
dân tộc, quyền tự quyết dân tộc, quyền độc
lập tự do dân tộc trên nền tảng pháp luật quốc
tế là nội dung quan trọng của tư tưởng Hồ Chí
Minh về văn hoá pháp luật. Nó đặt vấn đề
giải phóng nhân cách trên cơ sở bình đẳng
các giá trị người với người. Hơn nữa, sự
khẳng định ấy còn đưa đến sự giao lưu, hội
nhập của văn hoá pháp luật Việt Nam với văn
hoá pháp luật của khu vực và thế giới.
Hồ Chí Minh nhận thức được rằng cần

phải tố cáo văn hoá pháp luật phong kiến và
những phản “văn hoá”, “văn minh”, “tiến
bộ” của thực dân Pháp ở Việt Nam để thức
tỉnh nhân dân về quyền độc lập, tự do hạnh
phúc của con người. Chế độ phong kiến và
chế độ thực dân đã cai trị dân ta bằng thứ
văn hoá nô dịch, ngu dân và giả dối với chế
độ sắc lệnh độc đoán. Năm 1919, thay mặt
những người Việt Nam yêu nước, Nguyễn
Ái Quốc đã gửi tới Hội nghị Vécxây bản
“Yêu sách 8 điểm” yêu cầu các quyền bình
đẳng về chế độ pháp lí và các quyền tự do,
dân chủ tối thiểu cho nhân dân Việt Nam,
như việc yêu cầu xoá bỏ các tòa án đặc biệt,
thay chế độ ra các sắc lệnh bằng chế độ ra
các đạo luật và yêu cầu được hưởng các
quyền tự do ngôn luận, báo chí, lập hội, hội
họp, cư trú… mà chưa hề đề cập vấn đề độc
lập hay tự trị. Song, bản yêu sách đó đã
không được chủ nghĩa tư bản đế quốc chấp
nhận. Điều đó chứng tỏ chủ nghĩa tư bản đế
quốc không hề tôn trọng công lí, tuân thủ
pháp luật quốc tế về quyền dân tộc tự quyết.
Ở đây, Nguyễn Ái Quốc đã nâng cao trình
độ hiểu biết của mình về pháp luật tư sản, từ
đó thức tỉnh nhân dân Việt Nam về chủ
quyền dân tộc và tự do tối thiểu của con
người. Hơn thế, Hồ Chí Minh còn sử dụng
pháp luật tư sản để đấu tranh với chủ nghĩa
tư bản đế quốc và thông qua cuộc đấu tranh

đó, Người đã rút ra bài học vô giá là “Muốn
được giải phóng, các dân tộc chỉ có thể
trông cậy vào mình, trông cậy vào lực lượng
của bản thân mình”.
(5)

Điều mà Hồ Chí Minh quan tâm trước
hết là quyền dân tộc cơ bản và tiếp đến là sự
gắn kết của nó với quyền con người. Nhân
dân Việt Nam đã bị chế độ độc tài phong


nghiên cứu - trao đổi
50 tạp chí luật học số 2/2011
kin ỏp bc, búc lt my trm nm v ch
thc dõn quc ỏp bc, búc lt hn tỏm
mi nm, sut thi gian ú, khụng cú
quyn dõn tc v cng khụng cú quyn lm
ngi. H Chớ Minh hiu rng nu cha xỏc
lp c quan h phỏp lớ quc t v quyn
dõn tc c bn thỡ cha th núi n quyn t
do cụng dõn. Trong Bn yờu sỏch gi Hi
vn quc, H Chớ Minh ch rừ: Quyn c
lp hon ton tc khc ca dõn tc Vit
Nam; nu quyn ú c thc hin thỡ nc
Vit Nam s sp t mt nn hin phỏp v
phng din chớnh tr v xó hi, theo nhng
lớ tng dõn quyn.
(6)
iu ú cho thy H

Chớ Minh ó gn quyn dõn tc vi quyn
t do cụng dõn bng t tng phỏp lớ nn
tng th hin thang bc quan h phỏp lut
mang giỏ tr vn hoỏ trỡnh rt cao. Tuy
nhiờn, i vi Ngi: Nu nc c c
lp m dõn khụng c hng hnh phỳc
t do, thỡ c lp cng chng cú ngha lớ
gỡ.
(7)
Nh vy, c lp cho dõn tc gn lin
vi t do hnh phỳc cho nhõn dõn tr thnh
mc ớch ca cuc u tranh vỡ quyn dõn
tc v quyn con ngi.
Vn hoỏ phỏp lut v vn hoỏ o c l
hai lnh vc hot ng khỏc nhau nhng cựng
tn ti, cú s tỏc ng qua li ln nhau v gúp
phn to nờn din mo v trỡnh ca vn
hoỏ xó hi. Bn cht ca phỏp lut khỏc vi
o c ch ly h chun ỳng - sai lm
thc o giỏ tr v iu chnh cỏc quan h
bng giỏo dc, thuyt phc hoc cng ch
nhm to ra thúi quen hay tớnh t giỏc ca
con ngi trong vic tuõn th nhng quy nh
chung, cũn o c ly h chun thin - ỏc
lm thc o giỏ tr v t iu chnh cỏc quan
h bng d lun xó hi. Do vy, u tranh bo
v cụng lớ v chớnh ngha cng mang ý ngha
vn hoỏ phỏp lut sõu sc.
Vn hoỏ phỏp lut v bn cht biu hin
mi quan h gia tt yu v t do, m chỡa

khoỏ gii quyt mi quan h ny l trỡnh
hiu bit phỏp lut ca cỏ nhõn v cng
ng. Cỏ nhõn cn phi tuõn th nhng quy
nh, lut l chung ca cng ng ng thi
cng ng cú trỏch nhim to ra nhng iu
kin tt nht, mụi trng tt nht cỏ nhõn
t do hot ng sỏng to v phỏt trin.
2. Cỏc nh chun ca vn hoỏ phỏp
lut theo t tng H Chớ Minh
Thng li ca cỏch mng thỏng Tỏm nm
1945 l thng li ca quỏ trỡnh u tranh
xỏc lp nn vn hoỏ mi Vit Nam, trong
ú cú vn hoỏ phỏp lut. T y, nhõn dõn
Vit Nam lm ch vn mnh ca mỡnh, lm
ch cỏc quan h phỏp lut ca mỡnh v a
cỏc quan h phỏp lut mi ca Vit Nam thc
s ho nhp vo cỏc quan h phỏp lut ca
khu vc v th gii mt cỏch bỡnh ng.
Trong Tuyờn ngụn c lp ngy 2/9/1945,
Ch tch H Chớ Minh ó trnh trng tuyờn b
trc quc dõn, ng bo v nhõn dõn ton
th gii rng: Nc Vit Nam cú quyn hng
t do v c lp v s tht ó tr thnh mt
nc t do, c lp. Ton th dõn tc Vit
Nam quyt em tt c tinh thn v lc lng,
tớnh mng v ca ci gi vng quyn t
do, c lp y.
(8)
Vi quyt tõm gi vng
quyn t do, c lp, dõn tc ta ó, ang v

s mói mói l ch nhõn thc s ca t nc.
ú cng l iu kin c bn xỏc lp vn
hoỏ phỏp lut ca Vit Nam thc s bỡnh
ng vi cỏc nc trong khu vc v trờn th
gii thi i ngy nay.


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 1/2011 51
K t cng vn hoỏ Vit Nam nm
1943 cho n thng li ca cuc khỏng chin
chng thc dõn Phỏp nm 1954, di ỏnh
sỏng ca t tng H Chớ Minh v c lp,
t do, cỏc quan h phỏp lut ó chu tỏc ng
trc tip, mnh m t cỏc nh chun chung
ca nn vn hoỏ mi Vit Nam l dõn tc-
khoa hc-i chỳng. Cũn vn hoỏ phỏp lut
l b phn ca nn vn hoỏ mi Vit Nam.
Do vy, vn hoỏ phỏp lut khụng th nm
ngoi nhng tỏc ng trc tip, mnh m ca
cỏc nh chun trờn.
Theo H Chớ Minh, vn hoỏ phỏp lut
cng phi mang tớnh dõn tc sõu sc. Nú l
sn phm ca cuc u tranh vỡ quyn dõn tc
c bn. Ch phong kin v ch thc
dõn ó nụ dch nhõn dõn ta bng nn vn hoỏ
ngu dõn, nhi s v gi di, bt nhõn dõn ta
phc tựng phỏp lut c oỏn do nh nc
quõn ch bo h ban hnh. Nhiu giỏ tr tt
p ca vn hoỏ dõn tc b mai mt. Vỡ th,

xõy dng vn hoỏ phỏp lut trờn c s ca
quyn dõn tc c bn, nhõn dõn ta phi va
k tha v phỏt huy cỏc giỏ tr vn hoỏ dõn
tc tt p, va gt b nhng mt lc hu ca
vn hoỏ c truyn v bự p nhng thiu ht
ca vn hoỏ truyn thng. Ngay sau khi xoỏ
b ch thc dõn v phong kin, Ngi ó
a vn hoỏ phỏp lut vo nn vn hoỏ mi
ca dõn tc, nh t chc tng tuyn c, xõy
dng Hin phỏp dõn ch v u tranh cho
quyn c bu c v c ng c ca c
nam v n v.v Ngi vit : Chỳng ta phi
cú mt hin phỏp dõn ch. Tụi ngh t
chc cng sm cng hay cuc tng tuyn c
vi ch ph thụng u phiu .
(9)

Xõy dng vn hoỏ phỏp lut mi trờn c
s ca quyn dõn tc c bn ngha l phi to
dng c vn hoỏ phỏp lut c lp thng
nht trờn ton lónh th Vit Nam. Nguyờn tc
c bn ca vn hoỏ phỏp lut mi l nhõn dõn
Vit Nam t quyt nh ly vn mnh ca
mỡnh, khụng cú s can thip ca nc ngoi.
Vn hoỏ phỏp lut mi xỏc lp khụng ch
quyn bỡnh ng dõn tc m cú c quyn bỡnh
ng sc tc. Mi dõn tc sng trờn lónh th
Vit Nam u phi tụn trng phỏp lut chung
ca nc Vit Nam thng nht v u c
gi gỡn bn sc vn hoỏ lõu i ca dõn tc

mỡnh. iu ú ó c thc t lch s chng
minh. Nh vy, vn hoỏ phỏp lut c xõy
dng trờn c s thng nht li ớch cng ng
vi li ớch cỏ nhõn; li ớch dõn tc vi li ớch
sc tc, li ớch dõn tc vi li ớch quc t v
ni dung tớnh dõn tc ca vn hoỏ phỏp lut
tr thnh c s phỏp lớ v mc tiờu u tranh
chng li cỏc chiờu bi phn vn hoỏ, vn
minh, tin b ca cỏc th lc bo th, phn
ng trong v ngoi nc.
Vn hoỏ phỏp lut nc ta cng phi
mang tớnh khoa hc, tin b. H Chớ Minh ý
thc c rng phỏp lut phi da trờn nhng
quan h thc t, ch cú thc tin mi kim
nghim c tớnh ỳng, sai ca chõn lớ. Trong
Tuyờn ngụn c lp, H Chớ Minh khng
nh cỏc quyn con ngi v quyn dõn tc
c bn l nhng chõn lớ khụng ai cú th xõm
phm c, vỡ nhng chõn lớ y cú c s
khoa hc rt t nhiờn. Da trờn cỏi ỳng, lm
theo cỏi ỳng mi cú th thng nht ton xó
hi trong hnh ng. Nh vy, vn hoỏ phỏp
lut trong nn vn hoỏ mi Vit Nam cn
phi xỏc lp tớnh khoa hc ca mỡnh. Da trờn
nh chun tớnh khoa hc, vn hoỏ phỏp lut


nghiên cứu - trao đổi
52 tạp chí luật học số 2/2011
gt b cỏi sai, phỏt huy cỏi ỳng, ci to cỏi

lc hu, phỏt huy cỏi tin b ó cú s úng
gúp tớch cc vo vic thỳc y s phỏt trin
nn vn hoỏ mi Vit Nam v cỏc lnh vc
chớnh tr, kinh t ca i sng xó hi.
Trong xõy dng vn hoỏ phỏp lut Vit
Nam, H Chớ Minh khụng ch quan tõm n
tớnh khoa hc, tin b m cũn luụn quan tõm
n tớnh nhõn dõn v tớnh i chỳng. Theo
Ngi, phỏp lut khụng nhm mc ớch tr
dõn m nhm mc ớch c v cỏi thin
chng cỏi ỏc, c v cỏi p chng cỏi xu,
bờnh vc v bo v quyn li chớnh ỏng ca
i b phn nhõn dõn chng li ch ngha cỏ
nhõn. Do vy, vn hoỏ phỏp lut phi da
vo nhõn dõn, phỏt huy tớnh tớch cc, sỏng
to trong nhõn dõn v phi lm sao cho nhõn
dõn hiu bit phỏp lut, hnh x theo phỏp
lut v tụn trng phỏp lut. Theo H Chớ
Minh, Phi nhn thc cho tt v chp hnh
nghiờm chnh phỏp lut. S bỡnh ng trong
xó hi ni phỏp lut.
(10)
Dõn ch ỳng
n cng ni phỏp lut. Ngi vit: Nhõn
dõn ta hin nay cú t do, t do trong k lut.
Mi ngi cú t do ca mỡnh nhng phi tụn
trng t do ca ngi khỏc.
(11)

Di tỏc ng ca cỏc nh chun, vn

hoỏ phỏp lut trong t tng H Chớ Minh
v quyn dõn tc c bn cũn c biu hin
c th quyn con ngi. Trong bn Tuyờn
ngụn c lp, H Chớ Minh khng nh: Tt
c mi ngi u sinh ra cú quyn bỡnh
ng; Ngi ta sinh ra t do v bỡnh ng
v quyn li v phi luụn c t do v bỡnh
ng v quyn li; Nc Vit Nam cú
quyn hng t do v c lp v thc s ó
tr thnh mt nc t do c lp. T ú,
Ngi i in khng nh quyn dõn ch m
biu hin ca nú l mi quyn lc u thuc
v nhõn dõn. Ngi vit: Nc ta l nc
dõn ch v Núi túm li, mi quyn hnh
v lc lng u ni dõn.
(12)

Sau cuc khỏng chin chng thc dõn
phỏp thng li, min Bc bc vo xõy dng
xó hi xó hi ch ngha thỡ cỏc nh chun
ca nn vn hoỏ c xỏc nh l cú ni
dung xó hi ch ngha v tớnh cht dõn tc.
õy l s phỏt trin tip tc ca nn vn hoỏ
cú ni dung dõn tc, khoa hc, i chỳng
ng thi ỏnh du trỡnh nhn thc, sỏng
to, lu gi nhng giỏ tr vn hoỏ mi v
trỡnh giao lu vn hoỏ khu vc v quc
t. Vỡ th, giai on ny, vn hoỏ phỏp lut
cng cha ng ni dung xó hi ch ngha
v tớnh cht dõn tc nhm m rng hn

quyn dõn ch ca nhõn dõn v gii phúng
mi tim nng ca cỏ nhõn. Cụng cuc ci
to xó hi ch ngha min Bc ó y lựi
nhiu phong tc, tp quỏn, ý ngh v thnh
kin lc hu va b coi l thiu o c va
b coi l vi phm phỏp lut. Cuc u tranh
gia hai con ng thi kỡ ny ó tr
thnh c s cho vn hoỏ phỏp lut xỏc lp
trỡnh giỏc ng chớnh tr, thỳc y vic o
to rốn luyn con ngi mi cú t tng tin
b, cú o c trong sỏng, cú tõm hn cỏch
mng v cú kh nng sỏng to di do.
Tuy nhiờn, trờn bỡnh din vn hoỏ phỏp
lut, cỏc giỏ tr nhõn bn, nhõn o, nhõn vn
cha c phỏt huy y , t tng khoan
dung ca H Chớ Minh cha c khai thỏc
trit , t quan liờu, lóng phớ, lm dng quyn
lc xy ra khỏ rừ, cỏc quan h gia ngi vi
ngi cha c xem xột ton din, Nhng


nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 1/2011 53
cái đó đã trở thành vật cản trên con đường
xây dựng nền văn hoá mới Việt Nam nói
chung và văn hoá pháp luật Việt Nam nói
riêng theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
3. Văn hoá pháp luật trong Nhà nước
pháp quyền Việt Nam theo tư tưởng Hồ
Chí Minh

Ở Việt Nam, tư tưởng về độc lập tự do
của Hồ Chí Minh là cơ sở quan trọng để xây
dựng văn hoá pháp luật mà biểu hiện cụ thể
của nó là việc giành, giữ và thực hiện các giá
trị về quyền con người và quyền dân tộc của
nhân dân. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám
đã mở đường cho nhân dân ta xây dựng xã hội
mới, trong đó văn hoá pháp luật sẽ từng bước
trưởng thành cùng với việc xây dựng nhà
nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân.
Nội dung và tính chất của văn hoá pháp
luật thống nhất với nội dung và tính chất của
nhà nước pháp quyền. Theo đó, nhân dân là
gốc của quyền lực. Hồ Chí Minh viết: “Bao
nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền
hạn đều của dân… Chính quyền từ xã đến
chính phủ trung ương do dân cử ra… Nói
tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi
dân”.
(13)
Khi coi tất cả quyền lực nhà nước
đều thuộc về nhân dân, Hồ Chí Minh chỉ rõ
rằng nhân dân đã sử dụng quyền lực nhà
nước vừa trực tiếp vừa gián tiếp. Nhân dân
trực tiếp bầu ra các đại diện làm việc trong
các cơ quan nhà nước; uỷ quyền cho các cơ
quan nhà nước thực thi quyền hành của mình
nhưng nhân dân nắm quyền giám sát tối cao
đối với các cơ quan nhà nước. Theo Người,
“Dân là chủ thì Chính phủ phải là đầy tớ…

Nếu Chính phủ làm hại dân, thì dân có quyền
đuổi Chính phủ”.
(14)
Như vậy, quan hệ giữa
nhân dân và Nhà nước là biểu hiện của văn
hoá pháp luật trong nhà nước pháp quyền.
Văn hoá pháp luật ở Việt Nam trong tư
tưởng Hồ Chí Minh mang tính dân chủ và
được thực hiện trong khuôn khổ nhà nước của
dân, do dân, vì dân. Dân chủ và pháp luật
phải đi đôi với nhau. Mọi hành vi của công
dân, của nhân dân hay của bất kì cá nhân, tổ
chức nào đều phải tuân theo Hiến pháp và
pháp luật. Điều đó cho thấy sự thống nhất
giữa quyền con người, quyền hiến định với
dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp trong
nhà nước dân chủ. Bản thân Hồ Chí Minh
cũng là mẫu mực trong việc thực hiện và tuân
theo pháp luật. Trong nhà nước dân chủ, mọi
người đều bình đẳng trước pháp luật. Tính
dân chủ và bình đẳng trước pháp luật đã thể
hiện rõ trình độ phát triển của văn hoá pháp
luật trong đời sống xã hội. Do vậy, việc giáo
dục pháp luật cho nhân dân đã được coi là
nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của Hồ Chí
Minh và của Đảng ta ngay từ những ngày
đầu cách mạng thành công.
Hồ Chí Minh luôn coi trọng đạo đức
song cũng rất coi trọng pháp luật. Trong tư
tưởng của Người, xây dựng nhà nước pháp

quyền xã hội chủ nghĩa cần phải coi trọng
pháp luật với vai trò như những quy tắc điều
chỉnh và ứng xử chung, mang tính khách
quan nhưng lại không được coi thường, xem
nhẹ đạo đức. Vì thế, Người đã lên án mạnh
mẽ nạn bè phái, cục bộ, chủ nghĩa cá nhân,
tham nhũng, tham ô, lãng phí, quan liêu,…
Hồ Chí Minh viết: “Chính phủ hiện thời đã
cố gắng liêm khiết lắm. Nhưng trong Chính
phủ từ Hồ Chí Minh đến những người làm
việc ở các uỷ ban làng, đông lắm, phức tạp
lắm. Dù sao, Chính phủ đã hết sức làm


nghiên cứu - trao đổi
54 tạp chí luật học số 2/2011
gng, v nu lm gng khụng song thỡ
dựng phỏp lut m tr cho kỡ ht.
(15)

Nn vn hoỏ mi Vit Nam m rng cỏnh
ca ún nhn mi giỏ tr tt p ca nn vn
hoỏ v vn minh nhõn loi, trờn c s ú m
xỏc lp cỏc quan h, giao tip quc t, to
iu kin xõy dng nn vn hoỏ phỏp lut
Vit Nam khoa hc v hin i. Khoa hc i
sõu vo i sng s nõng cao trỡnh dõn trớ
v xoỏ b c nhng phong tc, tp quỏn
lc hu, dn dn hỡnh thnh thúi quen sinh
hot v lm vic khoa hc, t duy khoa hc

ca cỏ nhõn v cng ng. Theo H Chớ
Minh, vn hoỏ phỏp lut s c xỏc lp rng
rói khi nhõn dõn bit hng quyn dõn ch,
bit dựng quyn dõn ch ca mỡnh. Vn hoỏ
phỏp lut khụng lm thui cht cỏc ti nng cỏ
nhõn m trỏi li nú luụn c v, ng viờn,
to iu kin cho nhng ti nng cỏ nhõn
phỏt trin v hon thin. Vn hoỏ phỏp lut
i sõu vo ý thc ca qun chỳng nhõn dõn
thỡ nh Mỏc núi nú s m bo nguyờn tc
s phỏt trin t do ca mi ngi l iu
kin phỏt trin t do ca tt c mi ngi.
Túm li, trung tõm t tng vn hoỏ
phỏp lut ca H Chớ Minh l t tng v
c lp, t do m nn tng ca nú l c lp
cho dõn tc v t do hnh phỳc cho nhõn
dõn. S khng nh cỏc quyn con ngi v
quyn dõn tc trờn nn tng phỏp lut quc
t l ni dung quan trng ca t tng H
Chớ Minh v vn hoỏ phỏp lut. Hn na, s
khng nh y cũn a n s giao lu, hi
nhp ca vn hoỏ phỏp lut Vit Nam vi
vn hoỏ phỏp lut ca khu vc v th gii.
Theo H Chớ Minh, vn hoỏ phỏp lut
cng nh vn hoỏ chớnh tr, vn hoỏ o c,
vn hoỏ ngh thut l b phn hp thnh
ca vn hoỏ mi Vit Nam. Do vy, vn hoỏ
phỏp lut khụng th ng ngoi cỏc nh
chun ca nn vn hoỏ mi. Vn hoỏ phỏp
lut cng phi phc v cho mc tiờu chớnh

tr, mang tớnh cht dõn ch v thỳc y s
phỏt trin kinh t ca t nc ng thi gúp
phn bi dng t tng ỳng n, tỡnh cm
cao p, nõng cao dõn trớ v xõy dng phm
cht, phong cỏch lnh mnh cho nhõn dõn./.

(1).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 3, Nxb. CTQG,
H Ni, 1995, tr. 341.
(2).Xem: Hồ Chí Minh, Nh nc v phỏp lut, tp 3,
Nxb. Lao ng, 1971, tr. 138 - 142.
(3).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 12, Nxb.
CTQG, H Ni, 1996, tr. 107.
(4).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 1, Nxb. CTQG,
H Ni, 1995, tr. 436.
(5). Trn Dõn Tiờn, Nhng mu chuyn v i hot ng
ca H Ch Tch, Nxb. Vn hc, H Ni, 1970, tr. 30.
(6).Xem : Ti liu ca Vin bo tng cỏch mng Vit
Nam - kớ hiu: H. I. G/ So.1.
(7).Xem : H Chớ Minh, Ton tp, tp 4, Nxb. CTQG,
H Ni, 1995, tr. 56.
(8).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 4, Nxb. CTQG,
H Ni, 1995, tr. 4.
(9).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 4, Nxb. CTQG,
H Ni, 1995, tr. 8.
(10).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 5, Nxb.
CTQG, H Ni, 2000, tr. 299.
(11).Xem: H Chớ Minh, Nh nc v phỏp lut, tp
3, Nxb. Lao ng, 1971, tr. 142.
(12).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 5, Nxb.
CTQG, H Ni, 1995, tr. 698.

(13).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 5, Nxb.
CTQG, H Ni, 1995, tr. 698.
(14).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 5, Nxb.
CTQG, H Ni, 1995, tr. 60.
(15).Xem: Giỏo trỡnh t tng H Chớ Minh, Hi
ng trung ng ch o biờn son giỏo trỡnh quc gia
cỏc b mụn khoa hc Mỏc-Lờnin, t tng H Chớ
Minh, Nxb. CTQG-ST, H.2003, tr. 285.