Bàn tiếp về tác phẩm ‘Thầm lặng’ HC Vàng cuộc thi ‘Chân dung con người Việt Nam hôm nay’ pdf

Bàn tiếp về tác phẩm ‘Thầm lặng’ HC Vàng cu
ộc thi ‘Chân dung
con người Việt Nam hôm nay’

Tác phẩm "Thầm lặng” của tác giả Diệp Đức Minh
Trên Tạp chí Nhiếp ảnh tháng 3 năm 2011 vừa qua, trong bài vi
ết “Ảnh
chân dung nghệ thuật”, nhà LLPB nhiếp ảnh Trần Mạnh Thường đ
ã
phân tích và kh
ẳng định những giá trị nghệ thuật của một số tác phẩm
nhiếp ảnh nổi tiếng như: “Nữ dân quân”, “Đi trực chiến”, “Nụ cư
ời
chiến thắng”, “Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân”…
Cũng trong bài viết đó, nhà LLPB nhiếp ảnh Trần Mạnh Thư
ờng có
liên hệ và đưa ra những lời nhận xét chưa xác đáng v
ề tác phẩm “Thầm
lặng” của tác giả Diệp Đức Minh, đoạt huy chương Vàng của cuộc t
hi
và triển lãm ảnh nghệ thuật toàn qu
ốc năm 2010 với chủ đề “Chân
dung con người Việt Nam hôm nay”.

Đọc bài viết đó tôi thấy, những lập luận của nhà LLPBNA Tr
ần Mạnh
Thường hoàn toàn đúng trên cở sở… lý thuyết. Còn trong th
ực tiễn, có
những công việc, trong đó có phòng cháy ch
ữa cháy nhiều khi không
nhất thiết phải áp dụng lý thuyết một cách khắt khe. Trong bài vi

ết, để
có cơ sở đánh giá về tác phẩm “Thầm lặng”, nhà LLPBNA Tr
ần Mạnh
Thường đã phải dựa vào những ý kiến phân tích của một ngư
ời lính
cứu hỏa để từ đó đưa ra kết luận: “đây là một bức ảnh SAI SỰ THẬT”
.
Riêng tôi, là lớp hậu sinh, tuổi đời và tuổi nghề còn r
ất trẻ, tôi lại từng
là học trò của nhà LLPBNA Trần Mạnh Thường, nhưng v
ới kinh
nghiệm nhỏ nhoi của mình, tôi khẳng định bức ảnh “Thầm lặng” c
ủa
tác giả Diệp Đức Minh hoàn toàn không dàn dựng. Bởi nếu dàn d
ựng,
tác giả Diệp Đức Minh - một phóng viên
ảnh có nghề hiện đang công
tác tại báo Thanh Niên, không dại gì lại tự hạ thấp nghiệp vụ của m
ình,
dàn dựng tác phẩm để bộc lộ những điểm yếu trong thao tác c
ủa nhân
vật như lời nhận xét của nhà LLPBNA Trần Mạnh Thường: “đôi m
ắt
nhắm lại, miệng há to như gào thét…” và “vòi nước thì phun v
ề phía
trước… nhưng mặt người chữa cháy lại quay về phía máy ảnh”. Nếu l
à
dàn dựng, tôi tin rằng “Thầm lặng” sẽ là bức ảnh “đèm đ
ẹp”, chỉn chu
trong từng thao tác của người chiến sĩ và nó sẽ giống như những g

ì mà
nhà LLPBNA Trần Mạnh Thường phác họa. Đó là hình ảnh ngư
ời
chiến sĩ trong trang phục chống nóng từ đầu tới chân và đang g
ồng sức,
hai tay ôm chặt vòi rồng hướng về phía đám cháy (bởi theo nh
à
LLPBNA Trần Mạnh Thường, khi đó “nư
ớc phun ra với áp suất cực
mạnh, vòi nước rung lên, nếu cầm không chắc, vòi có thể văng ra…”
),
đôi mắt đăm đăm nhìn vào đám cháy như nhìn… kẻ thù. Những h
ình
ảnh theo mô típ đó cũng đã từng xuất hiện ở không ít tác phẩm trư
ớc
đây. Với “Thầm lặng”, có thể có chi tiết chưa chu
ẩn so với lý thuyết
trong thao tác của người lính cứu hỏa, nhưng nó có th
ật trong một sự
kiện thật, bối cảnh thật, và cái quan trọng là nó mang đến cho ngư
ời
xem cảm xúc thật. Có thể tác phẩm “Thầm lặng” chưa đạt đến vẻ to
àn
mĩ, nhưng tác giả Diệp Đức Minh đã ghi lại, đã xây dựng đư
ợc một
nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình, đó là hình ảnh ngư
ời
lính phòng cháy chữa cháy quả cảm chiến đấu với giặc lửa, lao mì
nh
vào hiểm nguy để cứu người, cứu cái còn trong cái mất…

Bối cảnh đám cháy - Ảnh: Diệp Đức Minh
Tôi không tin khi đối diện với cái nóng hừng hực của lửa v
à cái mùi
khét lẹt của khói, cùng vô số những hiểm nguy vô hình trong m
ột đám
cháy lớn mà tác giả Diệp Đức Minh lại đủ thời gian và còn bình t
ĩnh để
dàn cảnh chụp ảnh. Chỉ có thể tin đó là một khoảnh khắc đẹp mà Di
ệp
Đức Minh đã may mắn “chộp” được khi anh đư
ợc phân công đi chụp
ảnh, đưa tin về vụ cháy nhà bên dòng Kênh Tẻ, ở đư
ờng Trần Xuân
Soạn, quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh… Bối cảnh thực, con ngư
ời
thực và đặc biệt là hành động thực đã tạo nên thành
công chung cho
bức ảnh.
Mới đây, tại lễ trao giải cuộc thi và triển lãm
ảnh “Chân dung con
người Việt Nam hôm nay” tại TP. Hồ Chí Minh, cùng v
ới tác giả Diệp
Đức Minh, thiếu úy Nguyễn Hữu Đạo, nhân vật trong bức ảnh; Thư
ợng
tá Đặng Thanh Đủ, trưởng phòng C
ảnh sát PC&CC quận 4. TP. Hồ Chí
Minh và đại diện Lãnh đ

ạo Sở Cảnh sát PC&CC TP. HCM cũng có
m
ặt. Tác giả Diệp Đức Minh cho biết, phải khó khăn lắm anh mới tiếp
cận được với những người lính cứu hỏa (vì tính ch
ất công việc, lực
lượng cảnh sát phải phong tỏa hiện trường). Anh loay hoay tìm ch
ỗ
đứng, chọn góc chụp và đã ghi lại hình
ảnh trung thực về công việc của
lực lượng phòng cháy chữa cháy. Tác giả cũng đã đưa ra hàng lo
ạt bức
ảnh chụp trong vụ cháy đó. Thiếu úy Nguyễn Hữu Đạo đã th
ừa nhận,
trong lúc làm nhiệm vụ, anh không hề biết tác giả Diệp Đức Minh đ
ã
chụp mình khi cu
ộc chiến với giặc lửa đang diễn ra. Cho đến chiều
ngày 11/03/2011, khi tác giả Diệp Đức Minh đến tìm và m
ời tới dự lễ
trao giải thì Nguyễn Hữu Đạo mới biết mình là nhân v
ật trong bức
ảnh… Về nguồn gốc của ca nước mà thiếu úy Nguy
ễn Hữu Đạo cầm
trên tay, Thượng tá Đặng Thanh Đủ - ch
ỉ huy chữa cháy, giải thích:
“Khi đám cháy đã được khống chế (ngư
ời xem ảnh có thể phân biệt lửa
đã được khống chế dựa vào khói: khói đen là khi lửa đang bốc l
ên, còn
khói trắng là khi lửa đã đư

ợc dập tắt. Trong bức ảnh “Thầm lặng”
người xem có thể thấy khói trắng đang bốc lên) cũng là lúc lực lư
ợng
tác chiến đã bị mất nư
ớc. Chứng kiến cảnh vất vả, mệt mỏi của các
chiến sĩ, người dân đã mang thùng nước đến tiếp tế, lúc này chi
ến
sĩ Nguyễn Hữu Đạo mới uống ca nư
ớc tiếp tế của nhân dân, sau đó hắt
lên mặt nhằm giảm cái nóng và sự mất nước…”.
Thượng tá Đặng Thanh Đủ cũng lý giải về kỹ thuật cầm lăng (vòi r
ồng)
của người chiến sĩ trong bức ảnh là không sai. Bởi trên lý thuy
ết khi
tham gia chữa cháy, sau khi rải vòi, cầm lăng và có l
ệnh của chỉ huy,
người chiến sĩ phải kẹp vòi vào nách, ho
ặc vắt qua vai, hai tay ôm lăng
hướng vào đám cháy. Nhưng trong thực tế, không phải lúc nào c
ũng áp
dụng cứng nhắc như vậy, nhất là khi đám cháy đã đư
ợc khống chế…
Thượng tá Đặng Thanh Đủ còn chia s
ẻ: “Nhiều lần, trong những buổi
diễn tập tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng, chúng tôi đã được một vài nhi
ếp
ảnh gia dàn dựng chụp ảnh. Những bức ảnh đó đều rất đẹp nh
ưng chưa
có bức ảnh nào đẹp bằng bức ảnh mà tác giả Diệp Đức Minh đã ch
ụp.

Cám ơn tác giả Diệp Đức Minh đã khắc họa đư
ợc bức chân dung chiến
sĩ cảnh sát phòng cháy chữa cháy rất chân thật, đẹp đẽ và xúc động ”.

Rõ ràng, tác phẩm “Thầm lặng” của tác giả Diệp Đức Minh đã ph
ản
ánh chân thật và sinh động về công việc của lực lượng ph
òng cháy
chữa cháy. Đó là lý do tác phẩm “Thầm lặng” đã vượt l
ên trên 4111 tác
phẩm của 766 tác giả để đoạt giải Vàng trong m
ột cuộc thi nhiếp ảnh
nghệ thuật danh giá mang tầm cỡ quốc gia với chủ đề: “Chân du
ng con
người Việt Nam hôm nay”.