giao an bai nam cham vinh cuu vat li 9 243202118

Thiết kế bài giảng Vật lí 9

Trường THCS Thanh Xuân Nam

Tiết 22- Bài 21: NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức :
- HS biết mơ tả được từ tính của nam châm.
-HS biết sự tương tác giữa hai nam châm
-HS biết mơ tả được cấu tạo và giải thích hoạt động của la bàn.
2.Kĩ năng :
-HS biết cách xác định cực từ bắc , cực từ nam của nam châm vĩnh cửu , biết được
các từ cực khác loại thì hút nhau, cùng loại thì đẩy nhau ; giải thích hoạt động của
la bàn.
3.Thái độ :
-HS phát huy tính tích cực khi hoạt động trong nhóm.
4.Hình thành và phát triển năng lực HS:
-Phát triển năng lực tư duy, quan sát, thực nghiệm, năng lực phân tích, tổng hợp ý
kiến.
II.CHUẨN BỊ:
 Giáo viên :
- Giáo án lên lớp.
- Thí nghiệm:Cho mỗi nhóm HS : 2 thanh nam châm thẳng trong đó một
thanh được bọc kín để che kín phần sơ màu và tên các cực. Một ít vụn sắt trộn lẫn
với vụn gỗ , nhôm đồng , nhựa xốp ; 1 nam châm hình chữ U ;1 kim nam châm đặt
trên mũi nhọn thẳng đứng ; 1 la bàn ;1 giá TN và 1 sợi dây để treo thanh nam
châm.
 Học sinh:
- Bút, thước, bảng phụ.
III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC:
1.Ổn định tổ chức : (1 phút)

2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra trong tiết dạy
3.Nội dung bài mới:
Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh
A. KHỞI ĐỘNG ( 11 phút)

Nội dung ghi bảng

-GV yêu cầu HS tìm hiểu -HS nêu được một số nội I. Từ tính của nam
một số nội dung chính cần dung cần nắm trong chương châm:
nắm trong chương.
điện từ học.
1. Thí nghiệm:
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Phương

Trang 1


Thiết kế bài giảng Vật lí 9

-GV: Yêu cầu HS nhắc lại
nhiệm vụ đã giao về nhà.
*Tìm hiểu về cuộc đời và
thành tựu cuả Tổ Xung Chi.
*Video về xe chỉ nam
Giới thiêu bài.
-GV: Tổ Xung Chi thế kỉ V
đã chế tạo ra xe chỉ nam, đặc
điểm của xe này là dù xe

chuyển động theo hướng
nào thì hình nhân đặt trên xe
cũng chỉ tay về hướng Nam.
Vậy bí quyết nào đã làm cho
hình nhân trên xe ln chỉ
hướng Nam?
-C1.Hãy đề xuất và thực hiện
một thí nghiệm để phát hiện
xem một thnh kim loại có là
nam châm khơng ?
- Giao dụng cụ TN cho các
nhóm . trong đó có một hai
nhóm thanh kim loại khơng
là nam châm để tạo tính bất
ngờ và khách quan của TN
-Sau khi làm thí nghiệm yêu
cầu HS trả lời lại câu C1.

Trường THCS Thanh Xuân Nam

-Nhắc lại nhiệm vụ đã giao
về nhà.
-HS lên thuyết trình trình
bày bài tập nhóm.

-Phương án thí nghiệm:đưa
thanh kim loại lại gần vụn
sắt trơn lẫn vụn nhơm,
đồng…nếu thanh kim loại
hút vụn sắt thì nó là nam

châm

C1: Đưa thanh kim
loại lại gần vụn sắt
trơn lẫn vụn nhơm,
đồng…nếu thanh kim
loại hút vụn sắt thì nó
là nam châm.

C1: đưa thanh kim loại lại
gần vụn sắt trôn lẫn vụn
nhơm, đồng…nếu thanh
kim loại hút vụn sắt thì nó
là nam châm

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI ( 18 phút)
HOẠT ĐỘNG 1: PHÁT HIỆN THÊM TỪ TÍNH CỦANAM CHÂM ( 10
-GV: Yêu cầu HS quan sát
thí nghiệm ảo để trả lời các
câu hỏi:
C2:Nam châm đứng tự do
lúc đã cân bằng chỉ về hướng
nào ?
- Bình thướng có thể tìm
được một nam châm mà

C2: +Khi đã đứng cân bằng
kim nam châm nằm dọc
theo hướng bắc nam địa lí .
+Khi xoay kim nam châm

luôn trở về lại hướng ban

Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Phương

C2: +Khi đã đứng cân
bằng kim nam châm
nằm dọc theo hướng
Bắc Nam địa lí .
+Khi xoay kim
Trang 2


Thiết kế bài giảng Vật lí 9

Trường THCS Thanh Xuân Nam

khơng chỉ hướng Bắc– Nam
khơng ?
- Ta có kết luận gì về từ tính
của nam châm? .

đầu.
Rút ra kết luận về từ tính
của nam châm:
- Kết luận :Kim ( hoặc
thanh ) nam châm tự do ,
khi đã đứng cân bằng luôn
chỉ hướng nam- bắc cực chỉ
hướng bắc gọi là cực bắc ,
cực chỉ hướng nam gọi là

cực nam .

-GV thông báo về quy ước
các cực của nam châm

-HS ghi nhớ:
Qui ước cách đặt tên đánh
dấu bằng sơn màu các cực
của nam châm .
+Đầu có màu nhạt ứng với
cực cực nam (S)
+Đầu màu đậm ứng với cực
bắc (S)

nam châm luôn trở về
lại hướng ban đầu.
2. Kết luận: SGK
* Quy ước cách đặt
tên đánh dấu bằng sơn
màu các cực của nam
châm .
+Đầu có màu nhạt
ứng với cực cực nam
(S)
+Đầu màu đậm ứng
với cực bắc (S)

GV thơng báo: Vật liệu mà
nam châm có khả năng hút
các vật liệu từ như sắt thép,

niken, côban, gađôlini… và
không hút các vật liệu không
phải vật từ: đồng, nhơm.
- u cầu HS quan sát hình
HS quan sát để nhận biết
21.2 SGK và quan sát các
các nam châm thường gặp
nam châm có ở
mỗinhóm:kim nam châm,
nam châm thẳng, nam châm
chữ U… và hãy xác định tên
các từ cực.
HOẠT ĐỘNG 2: TÌM HIÊU TƯƠNG TÁC GIỮA HAI NAM CHÂM (8 phút)
-Yêu cầu HS đọc câu C3, C4
và nêu lại các bước tiến hành
thí nghiệm.
HĐN: (3 phút)

HS đọc và nêu lại được u
cầu, mục đích thí nghiệm.
Hoạt động nhóm để thực
hiện các TN được mô tả trên

Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Phương

II. Tương tác giữa
hai nam châm:
1. Thí nghiệm:
C3: Các cực từ khác
Trang 3

Thiết kế bài giảng Vật lí 9

-Giao dụng cụ cho các nhóm
tiến hành TN quan sát sự
tương tác giữa hai nam châm
và hoàn thiện bảng kết quả
sau.
-Theo dõi và giúp các nhóm
làm TN . Cần nhắc hs quan
sát nhanh để nhận biết tương
tác trong trường hợp hai nam
châm cùng tên .
SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA 2
NAM CHÂM
Từ
Từ
Sự
Nhận
cực cực tương xét
tác
N
N
S
S
N
S
S
N

Trường THCS Thanh Xuân Nam

hình 21.3 SGK và các yêu
cầu của câu C3,C4
-C3: Các cực từ khác tên thì
hút nhau
-C4: Các cực từ cùng tên thì
đẩy nhau
Rút ra kết luận về qui luật
tương tác tương tác giữa các
cực của hai nam châm .
-Kết luận : Khi đưa từ
của hai nam châm lại
nhau thì :
+ Chúng hút nhau nếu
cực từ khác tên
+ Chúng đẩy nhau nếu
cực từ cùng tên

tên thì hút nhau
C4: Các cực từ cùng
tên thì đẩy nhau
2. Kết luận: SGK

cực
gần
các
các

-Yêu cầu đại diện nhóm nhận
xét và rút ra kết luận
C. LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG (15 phút)
1. Củng cố:
- Vậy sau bài học hôm nay ,
em rút ra được những kết
luận gì về từ tính của nam
châm và sự tương tác giữa
hai nam châm?
2. Vận dụng:
- Hãy giải thích vì sao hình
nhân trên xe của Tổ Xung
Chi ln chỉ hướng Nam?

III. Vận dung:
-HS tự trả lời

C5: Có thể Tổ Xung Chi đã C5: Có thể Tổ Xung
lắp trên xe một thanh nam Chi đã lắp trên xe một
châm
thanh nam châm

D. TÌM TÒI – MỞ RỘNG
( 4p)
-Khi nào chúng ta cần dùng
la bàn?
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Phương

C6 : Bộ phận chỉ
hướng của la bàn là

kim nam châm . Bởi
Trang 4


Thiết kế bài giảng Vật lí 9

Hãy nêu cấu tạo của la bàn?
Và cho biết bộ phận nào của
la bàn có tác dụng chỉ hướng, -HS: Khi đi rừng, đi biển.
giải thích?
Sa mạc,...
-HS: La bàn có 4 bộ phận
chính:
+Kim nam châm
+Đế và thước tỉ lệ
+Mặt la bàn
+Niềng xoay
Cách sử dụng la bàn cơ bản: -Bộ phận chỉ hướng là kim
Bạn có một chiếc La bàn đơn nam châm.
giản trong tay, hãy xoay la
bàn sao cho hướng kim nam
châm màu đỏ hướng về phía
trước mặt thì hướng trước
mặt bạn là hướng Bắc, sau
lưng là hướng Nam, tay phải
là Đông, tay trái là Tây.
-C8.Hãy xác định tên từ cực
của thanh nam châm trên C8: Trên hình 21.5 SGK ,
hình 21.5?
sát với cực có ghi N (cực

Bắc ) của nam châm trên
dây là cực Nam của thanh
nam châm , đầu còn lại là
cực Bắc.
*TRỊ CHƠI HỘP Q
MAY MẮN:
- Luật chơi: Có 3 hộp quà
khác nhau, trong mỗi hộp
quà chứa một câu hỏi và một
phần quà hấp dẫn. Nếu trả lời
đúng câu hỏi thì món q sẽ
hiện ra. Nếu trả lời sai thì
món q không hiện ra. Thời
gian suy nghĩ cho mỗi câu là
15 giây.
Mỗi câu sau đúng hay sai?
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Phương

Trường THCS Thanh Xn Nam

vì tại mọi vị trí trên
trái đất ( trừ hai cực )
Kim nam châm luôn
chỉ theo hướng Bắc –
Nam

C8: Trên hình 21.5
SGK , sát với cực có
ghi N (cực Bắc ) của
nam châm trên dây là

cực Nam của thanh
nam châm , đầu còn
lại là cực Bắc.

Trang 5


Thiết kế bài giảng Vật lí 9

1. Khi một thanh nam châm
bị gãy làm hai nửa thì hai
nửa đều mất hết từ tính.
2. Hai thanh nam châm hút
nhau khi cọ xát hai cực cùng
tên với nhau.
3. Một nam châm vĩnh cửu
có đặc tính: Có thể hút các
vật bằng sắt.
-GV: Thơng báo và chiếu
một số hình ảnh và cơng
dụng của nam châm trong
đời sống hằng ngày.
3.Hướng dẫn về nhà:
-Bài tập nhóm:
1. Có hai thanh thép ln hút
nhau bất kể đưa đầu nào của
chúng lại gần nhau. Có thể
rút ra kết luận gì?
2. Tại sao các nam châm
trong hình 21.2 được gọi là

nam châm vĩnh cửu?
3.Nếu bẻ đơi thanh nam
châm thì từ tính của mỗi nửa
nam châm thay đổi như thế
nào?
Yêu cầu HS học ghi nhớ,
-Đọc có thể em chưa biết.
-Làm bài 21.1 -> 21.7 SBT

Trường THCS Thanh Xuân Nam

-HS tự trả lời
-HS tự trả lời
-HS tự trả lời
-HS quan sát

Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Phương

Trang 6