Thực trạng Đô la hóa - Vàng hóa nền kinh tế

“Đô la hóa” – “Vàng hóa”
TEAM MBA12B
1. Vũ Ngọc Nam
2. Hồ Chí Thanh
3. Lê Hồ Ngọc Uyên
4. Nguyễn Quỳnh Như
5. Nguyễn Hoàng Tiên
6. Nguyễn Quốc Việt An
7. Nguyễn Thị Nhật Trâm
GVHD: TS. LÊ PHAN THỊ DIỆU THẢO
1
www.trungtamtinhoc.edu.vn
Company Logo
Phần I: “Đô la hóa” (Dollarization)
4
Khái niệm và các hình thức
1
2
3
5
Tác động của Đô la hóa
Thực trạng đô la hóa ở Việt Nam
Nguyên nhân đô la hóa ở Việt Nam
Ảnh hưởng đô la hóa đến Việt Nam
6
Giải pháp chống đô la hóa ở Việt Nam
6
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. “Đô la hóa” là gì?
Tổng quát – Định nghĩa Việt Nam
Nội tệ

Ngoại tệ
Thanh toán
Lưu trữ
Trao đổi
Các chức năng
tiền tệ #
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. “Đô la hóa là gì?
Định nghĩa theo quỹ tiền tệ IMF
Tiền gởi bằng ngoại tệ (FCD)
Tổng khối lượng tiền mở rộng (M2)
30 (%)
CAO
Tiền gởi bằng ngoại tệ (FCD)
Tổng khối lượng tiền mở rộng (M2)
16.4 (%)
VỪA
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. Các hình thức “đô la” hóa
Phân loại

Không sử dụng đồng tiền nội tệ

Không nhất thiết chỉ lưu hành 1 đồng tiền ngoại tệ

Có thể xảy ra khi các quốc gia thất bại trong việc sử dụng các chính sách Vĩ mô chống khủng hoảng
1. Chính thức
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. Các hình thức “đô la” hóa
Phân loại


Hai đồng tiền nội & ngoại tệ lưu hành song song.

Ngoại tệ được sử dụng chính thức.

Ngoại tệ chỉ đóng vai trò thứ yếu trong những lĩnh vực như lương, thuế, chi tiêu.
2. Bán chính thức
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. Các hình thức “đô la” hóa
Phân loại
3. Không chính thức
Được công nhận
chính thức
Nội tệ
Trả lương
Nộp thuế
Chi trả tiêu dùng
Không được công nhận
Được sử dụng rộng rãi
Không được niêm yết
Ngoại tệ
Phương tiện cất trữ
Thanh toán hàng hóa giá trị cao
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tác động của “đô la” hóa
Tích cực
•
Giảm chi phí chuyển đổi ngoại tệ
•
Tiết kiệm chi phí do dự trữ ít hơn

•
Thu hẹp khoảng cách về giá giữa thị trường chính thức
và không chính thức
Giảm chi phí giao dịch ngoại hối
Giảm chi phí giao dịch ngoại hối
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tác động của “đô la” hóa
Tích cực
•
Có thể đưa mức lạm phát về gần mức nước phát hành
tiền
•
Lãi suất ngân hàng ổn định ở mức thấp
Giảm lạm phát
Giảm lạm phát
Giảm chi phí giao dịch ngoại hối
Giảm chi phí giao dịch ngoại hối
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tác động của “đô la” hóa
Tích cực
•
Tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu
•
Tạo thuận lợi cho các hoạt động Ngân hàng
•
Hạn chế rủi ro cán cân thanh toán
Tăng độ mở và tính minh bạch cho nền
kinh tế
Tăng độ mở và tính minh bạch cho nền
kinh tế

Giảm lạm phát
Giảm lạm phát
Giảm chi phí giao dịch ngoại hối
Giảm chi phí giao dịch ngoại hối
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tác động của “đô la” hóa
•
Nhà nước mất tính chủ động trong việc thực hiện các
chính sách kinh tế.
•
Dễ bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng kinh tế Thế giới hay
khi động ngoại tệ bị giảm giá.
Mất tính chủ động
Mất tính chủ động
Tiêu cực
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tác động của “đô la” hóa
Tiêu cực
•
Chính sách tiền tệ phục thuộc nhiều vào quốc gia phát
hành tiền.
•
Lượng ngoại tệ do người dân năm giữ lớn làm khò tính
tổng phương tiện thanh toán.
•
Ngân hàng nhà nước không đóng vài trò người cho vay
cuối cùng.
Giảm hiệu quả chính sách tiền tệ
Giảm hiệu quả chính sách tiền tệ
Mất tính chủ động

Mất tính chủ động
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Tác động của “đô la” hóa
Tiêu cực
•
Tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu
•
Tạo thuận lợi cho các hoạt động Ngân hàng
•
Hạn chế rủi ro cán cân thanh toán
Áp lực rủi ro tỷ giá
Áp lực rủi ro tỷ giá
Giảm hiệu quả chính sách tiền tệ
Giảm hiệu quả chính sách tiền tệ
Mất tính chủ động
Mất tính chủ động
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Thực trạng “đô la hóa” Việt Nam
Diễn biến qua các năm 1988 - 2001
1988 1989 … 1991 1993 … 1996 1997 … … 2001
Năm 1988, các Ngân hàng Việt Nam chính thức nhận tiền gởi bằng USD.
Năm 1989 – 1991: lượng ngoại tệ gởi vào tăng nhanh mạnh với đỉnh điểm là 41% vào cuối năm 1991.
Nguyên nhân:
•
Tình trạng lạm phát tăng cao làm đồng nội tệ mất giá
•
Lãi suất tiền gởi USD giảm mạnh nên các NHTM nhanh chóng rút lượng tiền gởi ở nước ngoài về.
Giai đoạn 1993 – 1996: mức độ “đô la hóa” giảm và ổn định ở mức 20%
Giai đoạn 1997 – 2001: từ khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ Châu Á, lợi tức của VND thấp
hơn so với lợi tức của USD nên người dân và doanh nghiệp có xu hướng năm giữ USD. Do đó làm

cho tỷ lệ tiền gởi băng ngoại tệ tăng lên và ở mức 30% vào 2001
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Thực trạng “đô la hóa” Việt Nam
Diễn biến qua các năm 2002 - nay
2002 … 2007 2008 … 2011 2012 2013 … … Nay
Giai đoạn 2002 – 2007: mức độ “đô la hóa” có xu hướng giảm trở lại nhờ lợi tức của VND hấp dẫn
hơn ngoại tệ và mức biến động tỷ giá khá ít
Giai đoạn 2008 – 2011: do cuộc khủng hoảng kinh tế toàn Thế giới, tình trạng lạm phát tăng cao nên
mức độ “đô la hóa” lại có xu hướng tăng trở lại.
Trong giai đoạn này, NHNN đã có 4 lần điều chỉnh tỷ giá chỉ trong vòng 14 tháng (có những lần được
coi là phá giá đồng nội tệ) nhằm kiểm soát mức độ “đô la hóa”
Giai đoạn 2012 – nay: mức độ “đô la hóa” liên tục giảm cho thấy đồng USD đã trở nên kém hấp dẫn.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Thực trạng “đô la hóa” Việt Nam
1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Tỷ lệ tiền gởi ngoại tệ / Tổng phương tiện thanh toán (FCD/M2)
Biểu đồ 1.5: Tỷ lệ tiền gởi ngoại tệ / Tổng phương tiện thanh toán giai đoạn 1989 – 2012
(Nguồn: Tổng cục Thống kê)
www.trungtamtinhoc.edu.vn
4. Nguyên nhân “đô la hóa” ở Việt Nam

Nhu cầu thanh toán quốc tế gia tăng và do ảnh hưởng của các dòng vốn quốc tế kể từ khi mở cửa nền kinh tế.
Kiều hối gia tăng cùng với các quy định cho phép các cá nhân nắm giữ ngoại tệ.
Chưa cân bằng lợi ích nắm giữ giữa VND và USD: tỷ giá, lãi suất, đồng tiền chuyển đổi và lạm phát.
Giao dịch thanh toán bằng ngoại tệ tiền mặt vẫn tồn tại trên thị trường tự do
Bao gồm 5 nguyên nhân tổng quát sau:
Tâm lý tích trữ USD của người dân Việt Nam
17
www.trungtamtinhoc.edu.vn
5. Rủi ro “đô la hóa” tại Việt Nam
RỦI RO TỶ GIÁ
RỦI RO ĐỐI VỚI
NGÂN HÀNG
RỦI RO LẠM PHÁT
RỦI RO THANH KHOẢN
USD và VND có thể hoán đổi sử dụng trong nền
kinh tế, dẫn đến tổng cung tiền thực nhiều hơn
hàng hóa trong nền kinh tế
Khi NĐT đột ngột rút ngoại tệ hàng loạt, nhất là xảy ra thời điểm thanh toán NK cho
các mặt hàng thiết yếu trong khi NHNN có ít sự kiểm soát với cung tiền USD.
Nhu cầu vay USD của khách hàng cao, tuy nhiên đa số lại không có sự đảm bảo
nguồn USD trả nợ và khi tỷ giá tăng lại càng khiến cho khoản vay USD thêm rủi ro.
Người dân mất niềm tin vào đồng nội tệ nên nắm giữ USD, yết giá USD  VND
càng mất giá. DN vay USD ko đủ nguồn thu USD  Bán VND mua USD  sức ép
khiến VND giảm giá
18
www.trungtamtinhoc.edu.vn
6. Giải pháp chống tình trạng “đô la hóa” tại Việt Nam
•
Nâng cao giám sát ngân hàng trong huy động và cho vay ngoại tệ.
•

Có các chính sách thúc đẩy dùng tiền Đồng và xem nó là đơn vị bắt buộc trong thanh toán.
•
Tăng dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi ngoại tệ.
•
Qui định trần lãi suất tối đa đối với tiền gửi USD.
•
Phối hợp giữa các Bộ, Ngành trong việc giám sát việc thực hiện các quy định về quản lý ngoại
hối.
•
Ý thức của cộng đồng doanh nghiệp và người dân trong việc thực hiện nghiêm các quy định pháp
luật ngoại hối.
19
www.trungtamtinhoc.edu.vn
Chính sách áp dụng
•
Áp trần lãi suất huy động USD: 1,25%/năm với cá nhân và 0,25%/năm với tổ chức.
•
NHNN phát đi công bố giữ ổn định tỷ giá USD/VND, cam kết tỷ giá chỉ biến động từ 1 - 2%năm, giúp ổn định
tâm lý nhà đầu tư.
•
Quy định giới hạn đối tượng vay ngoại tệ, gồm:
–
DN Nhập khẩu khi có đủ nguồn thu USD để trả nợ;
–
DN Xuất khẩu có đủ nguồn USD trả nợ nhưng buộc phải bán USD lại cho Ngân hàng ngay khi giải ngân.
–
DN nhập khẩu xăng dầu theo cấp phép của BCT.
–
DN đầu tư ra nước ngoài theo chỉ đạo của Chính phủ.
•

Xử lý nghiêm các giao dịch và niêm yết ngoại tệ trái phép, cho phép tịch thu tang vật đã tạo sức răn đe mạnh
hơn (NĐ 95/2011/NĐ-CP).
20
www.trungtamtinhoc.edu.vn
Phần II: “Vàng hóa”
21
4
Vai trò của vàng đối với nền kinh tế
1
2
3
5
Nét đặc thù của thị trường vàng Việt Nam
Nguyên nhân hiện tượng vàng hóa
Ảnh hưởng của vàng hóa
Kinh tế Việt Nam trước biến động thị trường vàng TG
Giải pháp chống vàng hóa ở Việt Nam
6
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. Vai trò của vàng trong nền kinh tế
Việt Nam
Dự trữ ngoại hối

Đa dạng hóa danh mục đầu tư
Công cụ phòng chống lạm phát
Công cụ đầu tư thay thế đồng USD
Tác động đến tỷ giá hối đoái

Giúp kiểm soát rủi ro
22

www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Nét đặc thù của thị trường vàng Việt Nam
•
Những yếu tố vốn có của thị trường vàng Việt Nam:
- Yếu tố tâm lý: Đi ngược lại xu hướng của thế giới.
- Yếu tố niềm tin: Nền kinh tế thị trường không hoàn chỉnh, kết hợp
với sự can thiệp hành chính sâu rộng đẩy tâm lý người dân luôn sẵn
sàng mua vàng đầu cơ tích trữ.
www.trungtamtinhoc.edu.vn23
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Nét đặc thù của thị trường vàng
Việt Nam
Giai đoạn 1: Dấu mốc lịch
sử của ngành kinh doanh
vàng Việt Nam gắn với sự ra
đời của công ty SJC cho đến
năm 2006.
- Vàng miếng
- Định giá BĐS
Giai đoạn 3: Từ 2010 đến
nay: Đây được xem là giai
đoạn chính phủ ra tay ổn định
thị trường vàng bằng hàng
loạt quyết định quan trọng
- Độc quyền
- Xóa bỏ vai trò tiền tệ của
vàng
Tương ứng với mỗi giai đoạn, thị trường vàng Việt Nam có những nét đặc thù cụ thể:
Giai đoạn 2: Từ năm 2007 với việc
ra đời của SGD vàng đầu tiên của

VN do NH ACB thành lập. Hết quý
I/2010 là thời điểm chấm dứt hoạt
động tất cả các sàn vàng.
- Sàn giao dịch vàng
- Nở rộ các thương hiệu vàng miếng
- Thị trường bất ổn
24
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Nền kinh tế Việt Nam trước sự biến động của giá vàng Thế giới
Về kênh
nhập lậu vàng
Về kênh
nhập lậu vàng
Về kênh đầu tư vàng
Về kênh đầu tư vàng
Kênh liên thông giữa
thị trường trong nước
với thị trường quốc tế
Kênh liên thông giữa
thị trường trong nước
với thị trường quốc tế
Nền kinh tế VN
- Vàng không được xem là phương tiện thanh toán hợp pháp.
- NHNN độc quyền xuất nhập khẩu vàng, độc quyền sản xuất vàng miếng.
- Không tồn tại sàn giao dịch vàng tập trung và có tổ chức;
- Không kinh doanh vàng trên tài khoản nước ngoài dưới mọi hình thức.
25