48 VIET DOAN VAN THUYET MINH

VIẾT ĐOẠN VĂN
TRONG VĂN BẢN
THUYẾT MINH


Bố cục bài học

ĐOẠN VĂN TRONG
VĂN BẢN THUYẾT
MINH

LUYỆN TẬP


1. Nhận dạng các văn bản thuyết minh


1. Nhận dạng các văn bản thuyết minh
a, Thế giới đang đứng trước nguy cơ
thiếu nước sạch nghiêm trọng. Nước
ngọt chỉ chiếm 3% tổng lượng nước
trên trái đất. Lượng nước ít ỏi ấy
đang ngày càng bị ô nhiễm bởi chất
thải công nghiệp. Ở các nước thứ ba,
hơn một tỉ người phải uống nước bị
ô nhiễm. Đến năm 2025, 2/3 dân số
thế giới sẽ thiếu nước.
Nói về tình trạng thiếu nước sạch
trên Thế giới

b, Phạm Văn Đồng ( 1906 - 2000) :

Nhà cách mạng nổi tiếng và nhà văn
hoá lớn, quê ở xã Đức Tân, huyện Mộ
Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Ông tham gia
cách mạng từ năm 1925, đã giữ nhiều
cương vị quan trọng trong bộ máy lãnh
đạo của Đảng và Nhà nước Việt Nam,
từng là Thủ tướng chính phủ trên ba
mươi năm. Ơng là học trị và người
cộng sự gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí
Minh.
Giới thiệu Phạm Văn Đồng- nhà vănnhà cách mạng lớn


1. Nhận dạng các văn bản thuyết minh
a, Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch nghiêm trọng. Nước ngọt
chỉ chiếm 3% tổng lượng nước trên trái đất. Lượng nước ít ỏi ấy đang ngày
càng bị ơ nhiễm bởi chất thải công nghiệp. Ở các nước thứ ba, hơn một tỉ
người phải uống nước bị ô nhiễm. Đến năm 2025, 2/3 dân số thế giới sẽ thiếu
nước.
Câu 1: là
CÂU CHỦ
ĐỀ (nêu
khái quát ý)

Câu 2

Cung cấp thông tin về lượng nước ngọt ít ỏi

Câu 3

Cho biết lượng nước ấy bị ô nhiễm

Câu 4

Nêu sự thiếu nước ở các nước thứ 3

Câu 5

Nêu dự báo


1. Nhận dạng các văn bản thuyết minh
a, Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch nghiêm trọng. Nước ngọt chỉ
chiếm 3% tổng lượng nước trên trái đất. Lượng nước ít ỏi ấy đang ngày càng bị ơ
nhiễm bởi chất thải công nghiệp. Ở các nước thứ ba, hơn một tỉ người phải uống
nước bị ô nhiễm. Đến năm 2025, 2/3 dân số thế giới sẽ thiếu nước.

Câu 1: là
CÂU CHỦ
ĐỀ (nêu khái
quát ý)

Câu 2
Câu 3
Câu 4
Câu 5

Trình bày
theo cách
diễn dịch

ĐOẠN VĂN
THUYẾT
MINH


I. Đoạn văn trong văn bản thuyết minh.
1. Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh
a. Xét ví dụ
* Đoạn a
Câu chủ đề: Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch nghiêm trọng.
Câu 2: Cung cấp thông tin về lượng nước ngọt ít ỏi.
Câu 3: Cho biết lượng nước ấy bị ô nhiểm.
Câu 4: Nêu sự thiếu nước ngọt ở các nước thế giới thứ ba.
Câu 5: Nêu dự báo
 Sắp xếp hợp lí theo lối diễn dịch.


1. Nhận dạng các văn bản thuyết minh
b, Phạm Văn Đồng ( 1906 - 2000) : Nhà cách mạng nổi tiếng và nhà
văn hoá lớn, quê ở xã Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Ông
tham gia cách mạng từ năm 1925, đã giữ nhiều cương vị quan trọng
trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và Nhà nước Việt Nam, từng là Thủ
tướng chính phủ trên ba mươi năm. Ông là học trò và người cộng sự
gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh.


1. Nhận dạng các văn bản thuyết minh
b, Phạm Văn Đồng ( 1906 - 2000) : Nhà cách mạng nổi tiếng và nhà văn hoá lớn, quê ở
xã Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Ông tham gia cách mạng từ năm 1925,

đã giữ nhiều cương vị quan trọng trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và Nhà nước Việt
Nam, từng là Thủ tướng chính phủ trên ba mươi năm. Ơng là học trị và người cộng sự
gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Câu 1: là
TỪ NGỮ
CHỦ ĐỀ

Giới thiệu quê quán, khẳng định
Ý 1 phẩm chất của Phạm Văn Đồng
Sơ lược quá trình hoạt động cách mạng và
Ý 2 những cương vị lãnh đạo mà ông đảm
nhiệm


1. Nhận dạng các văn bản thuyết minh
b, Phạm Văn Đồng ( 1906 - 2000) : Nhà cách mạng nổi tiếng và nhà văn hoá lớn,
quê ở xã Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Ông tham gia cách mạng từ
năm 1925, đã giữ nhiều cương vị quan trọng trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và
Nhà nước Việt Nam, từng là Thủ tướng chính phủ trên ba mươi năm. Ơng là học
trị và người cộng sự gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Câu 1: là
TỪ NGỮ
CHỦ ĐỀ

Ý1

Ý2

Trình bày
theo cách
diễn dịch

ĐOẠN VĂN
THUYẾT
MINH


I. Đoạn văn trong văn bản thuyết minh.
1. Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh
a. Xét ví dụ
* Đoạn a
* Đoạn b
- Thuyết minh về cuộc đời và những cống hiến của Phạm Văn Đồng.
Các câu tương đối độc lập với nhau và đều cùng nói về Phạm Văn Đồng  đoạn văn
song hành.
- Từ ngữ chủ đề: Phạm Văn Đồng. Các câu sắp xếp theo thứ tự trước sau (thời gian).


1. Nhận dạng các văn bản thuyết minh

GHI NHỚ
Khi làm bài văn thuyết minh, cần
xác định các ý lớn, mỗi ý viết thành
một đoạn văn


2. Sửa lại các văn bản thuyết minh chưa chuẩn
a, "Hiện nay, bút bi là loại bút thơng dụng

trên tồn thế giới. Bút bi khác bút mực ở chỗ
là đầu bút có hịn bi nhỏ xíu. Ngồi ống nhựa
có vỏ bút. Đầu bút có nắp đậy, có móc thẳng
để cài vào túi áo. Loại khơng có nắp đậy thì
có lị xo và nút bấm.Khi viết, hòn bi lăn làm
mực trong ống nhựa chảy ra, ghi thành chữ.
Khi viết, người ta ấn đầu cán bút cho ngịi bi
trồi ra, khi thơi viết thì ấn nút bấm cho ngịi
bi thụt vào bên trong vỏ bút. dùng bút bi rất
nhẹ nhàng, tiện lợi."

- Để viết được 1 đoạn văn
thuyết minh cần yêu cầu điều
gì?
- Yêu cầu TM của đoạn văn
trên là gì?
- Nội dung diễn đạt của đoạn
văn trên đã lưu loát và đúng
chưa?
- Nếu giới thiệu cây bút bi thì
nên giới thiệu như thế nào?


2. Sửa lại các văn bản thuyết minh chưa chuẩn
a, "Hiện nay, bút bi là loại bút thơng
dụng trên tồn thế giới. Bút bi khác bút
mực ở chỗ là đầu bút có hịn bi nhỏ xíu.
Ngồi ống nhựa có vỏ bút. Đầu bút có
nắp đậy, có móc thẳng để cài vào túi áo.
Loại khơng có nắp đậy thì có lị xo và nút

bấm.Khi viết, hòn bi lăn làm mực trong
ống nhựa chảy ra, ghi thành chữ. Khi
viết, người ta ấn đầu cán bút cho ngịi bi
trồi ra, khi thơi viết thì ấn nút bấm cho
ngịi bi thụt vào bên trong vỏ bút. dùng
bút bi rất nhẹ nhàng, tiện lợi."

a. Đoạn văn a
- Đoạn văn này cịn nhược điểm:
+ Khơng rõ câu chủ đề.
+ Chưa rõ cơng dụng.
+ Các ý trình bày lộn xôn, thiếu
mạch lạc.
- Cần tách thành 3 ý rõ ràng:
+ Cấu tạo.
+ Công dụng.
+ Cách sử dụng.
- Và khi dựng đoạn văn này cần để
câu chủ đề đứng ở đầu đoạn văn.


2. Sửa lại các văn bản thuyết minh chưa chuẩn
Sửa lại đoạn a
"Hiện nay, bút bi là loại bút thông
dụng trên toàn thế giới. Bút bi khác bút mực
ở chỗ là đầu bút có hịn bi nhỏ xíu. Ngồi ống
nhựa có vỏ bút. Đầu bút có nắp đậy, có móc
thẳng để cài vào túi áo. Loại khơng có nắp
đậy thì có lị xo và nút bấm.Khi viết, hịn bi
lăn làm mực trong ống nhựa chảy ra, ghi

thành chữ. Khi viết, người ta ấn đầu cán bút
cho ngòi bi trồi ra, khi thơi viết thì ấn nút
bấm cho ngịi bi thụt vào bên trong vỏ bút.
dùng bút bi rất nhẹ nhàng, tiện lợi."


2. Sửa lại các văn bản thuyết minh chưa chuẩn
b. Nhà em có chiếc đèn bàn. Đèn bàn có một
ống thép không gỉ thẳng đứng, trên gắn một
cái đui đèn, trên đó lắp một bóng đèn 25 ốt.
Dưới ống thép là đế đèn, được làm bằng một
khối thuỷ tinh vững chãi. Trên bóng đèn có
chao đèn làm bằng vải lụa, có khung sắt ở
trong và có vịng thép gắn vào bóng đèn. Ống
thép rỗng, dây điện luồn ở trong đó, trên đế
đèn có cơng tắc để bật đèn hoặc tắt đèn rất
tiện lợi.

- Đoạn văn trên thuyết
minh về đồ vật nào?
- Chỉ rõ những chỗ chưa
được của đoạn văn?
- Em hãy nêu cách sửa
và viết lại?


2. Sửa lại các văn bản thuyết minh chưa chuẩn
b. Nhà em có chiếc đèn bàn. Đèn bàn có
một ống thép không gỉ thẳng đứng, trên
gắn một cái đui đèn, trên đó lắp một

bóng đèn 25 ốt. Dưới ống thép là đế
đèn, được làm bằng một khối thuỷ tinh
vững chãi. Trên bóng đèn có chao đèn
làm bằng vải lụa, có khung sắt ở trong và
có vịng thép gắn vào bóng đèn. Ống thép
rỗng, dây điện luồn ở trong đó, trên đế
đèn có cơng tắc để bật đèn hoặc tắt đèn
rất tiện lợi.

b. Đoạn văn b
- Đoạn văn b giới thiệu về
chiếc đèn bàn – một đồ dùng
quen thuộc trong gia đình.
- Đoạn văn trình bày quá lộn
xộn, rắc rối, phức tạp hóa khi
giới thiệu cấu tạo của chiếc
đèn bàn. Câu 1 với các câu
sau gắn kết gượng gạo.


2. Sửa lại các văn bản thuyết minh chưa chuẩn
Sửa lại đoạn b
"Nhà em có một chiếc đèn bàn. Đèn
bàn có một ống thép khơng gỉ thẳng đứng,
rỗng và có dây điện luồn bên trong. Trên
ống thép gắn một cái đui đèn, ở đui đèn lắp
một bóng đèn 25 ốt. Trên bóng đèn có
chao đèn làm bằng vải lụa, có khung sắt ở
trong và có vịng thép gắn vào bóng đèn.
Dưới ống thép là đế đèn, được làm bằng

khối thuỷ tinh vững chãi. Trên đế đèn có
cơng tắc để bật đèn hay tắt đèn rất tiện lợi."


2. Sửa lại các văn bản thuyết minh chưa chuẩn
GHI NHỚ
- Khi làm bài văn thuyết minh, cần xác định các ý
lớn, mỗi ý viết thành một đoạn văn.
- Khi viết đoạn văn, cần trình bày rõ ý chủ đề của
đoạn, tránh lẫn ý của đoạn văn khác.
- Các ý trong đoạn văn nên sắp xếp theo thứ tự cấu
tạo của sự vật, thứ tự nhận thức ( từ tổng thể đến
bộ phận, từ ngoài vào trong, từ xa đến gần), thứ tự
diễn biến sự việc trong thời gian trước sau hay
theo thứ tự chính phụ ( Cái chính nói trước, cái
phụ nói sau)


LUYỆN TẬP


Bài tập 2


Bài tập 2
Gợi ý:
- Thông tin cá nhân:
+ Năm sinh, năm mất.
+ Quê quán.
+ Gia đình.

- Quá trình hoạt động cách mạng:
+ Ra đi tìm đường cứu nước.
+ Thành lập Mặt trận Việt Minh, thành lập Đảng…
+ Lãnh đạo toàn dân, toàn quân làm cuộc Cách mạng Tháng Tám
năm 1945, Cuộc kháng chiến chống Pháp, Cuộc kháng chiến chống
Mĩ.
- Cống hiến, vai trò to lớn của Bác với Đảng, với nhân dân, với dân
tộc và với thế giới.