GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÀNH CNCT MÁY
HiƯn nay, c«ng nghiƯp ho¸, hiƯn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®ang diƠn ra rÊt m¹nh mÏ ë n-
íc ta. Mn thùc hiƯn tèt mơc tiªu ®ã chóng ta ph¶i thóc ®Èy vµ ph¸t triĨn mét sè
ngµnh c«ng nghƯ nh: C«ng nghƯ th«ng tin, c«ng nghƯ sinh häc, c«ng nghƯ ®iƯn tư,
c«ng nghƯ vËt liƯu, c«ng nghƯ chÕ t¹o m¸y… Trong ®ã ngµnh chÕ t¹o m¸y ®ãng mét
vai trß hÕt søc quan träng trong nỊn kinh tÕ qc d©n, nã ®¶m nhiƯm viƯc chÕ t¹o
nh÷ng chi tiÕt vµ thiÕt bÞ quan träng cho rÊt nhiỊu ngµnh trong nỊn kinh tÕ qc d©n.
ViƯc chÕ t¹o ra mét s¶n phÈm c¬ khÝ sao cho chÊt lỵng tèt gi¸ thµnh h¹ cã mét ý
nghÜa kinh tÕ rÊt lín, ë níc ta trong nhiỊu n¨m qua ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y ®· bÞ
l¹c hËu so víi rÊt nhiỊu c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Bëi vËy, viƯc ph¸t
triĨn vµ ®ỉi míi hiƯn ®¹i ho¸ ngµnh c«ng nghƯ chÕ t¹o chi tiÕt c¬ khÝ ë níc ta ®ang
®ßi hái ngµy mét bøc thiÕt.
Việc phát triển khoa học kỹ thuật trong lónh vực công nghệ chế tạo máy
có ý nghóa hàng đầu nhằm thiết kế, hoàn thiện và vận dụng các phương pháp
chế tạo, tổ chức và điều khiển quá trình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao nhất.
Quá trình hình thành một sản phẩm cơ khícó thể hình dung như sau:
Căn cứ vào yêu cầu sử dụng, thiết kế ra nguyên lý của thiết bò; từ nguyên
lý thiết kế ra kết cấu thực, sau đó là chế thử để kiểm nghiệm kết cấu và sửa đổi
hoàn thiện rồi mới đưa vào sản xuất hàng loạt. Nhiệm vụ của nhà thiết kế là
thiết kế ra những thiết bò đảm bảo phù hợp với yêu cầu sử dụng, còn nhà công
nghệ thì căn cứ vào kết cấu đã thiết kế để chuẩn bò quá trình sản xuất và tổ
chức sản xuất. Nhưng giữa thiết kế và chế tạo có mối quan hệ rất chặt chẽ. Nhà
thiết kế khi nghó tới những yêu cầu sử dụng của thiết bò đồng thời cũng phải
nghó đến những vấn đề công nghệ để sản xuất ra chúng. Vì thế nhà thiết kế
cũng cần phải nắm vững kiến thức về công nghệ chế tạo.
Từ bản thiết kế kết cấu đến lúc ra sản phẩm cụ thể là một quá trình phức
tạp, chòu tác động của nhiều yếu tố khách quan và chủ quan làm cho sản phẩm
cơ khí sau khi chế tạo có sai lệch so với bản thiết kế kết cấu. Như vậy khi chuẩn
bò công nghệ chế tạo cần chú ý khống chế sai lệch đó trong phạm vi cho phép.
Công nghệ chế tạo máy là một lónh vực khoa học kỹ thuật có nhiệm vụ
nghiên cứu, thiết kế và tổ chức thực hiện quá trình chế tạo sản phẩm cơ khí đạt
các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật nhất đònh trong điều kiện quy mô sản xuất cụ thể.
Một mặt công nghệ chế tạo máy là lý thuyết phục vụ cho công việc chuẩn
bò sản xuất và tổ chức sản xuất có hiệu quả nhất. Mặt khác nó còn là môn học
1
nghiên cứu các quá trình hình thành các bề mặt chi tiết và lắp ráp chúng thành
sản phẩm.
Công nghệ chế tạo máy là một môn học liên hệ chặt chẽ giữa lý thuyết
và thực tiễn sản xuất. Nó được tổng kết từ thực tế sản xuất trải qua nhiều lần
kiểm nghiệm của sản xuất để không ngừng nâng cao trình độ kỹ thuật, rồi được
đem ứng dụng vào sản xuất để giải quyết những vấn đề thực tế phức tạp hơn,
khó khăn hơn. Vì thế phương pháp nghiên cứu công nghệ chế tạo máy phải luôn
luôn liên hệ chặt chẽ với điều kiện sản xuất thực tế.
Lòch sử ngành chế tạo máy không phải là mới, nhưng đưa công nghệ chế
tạo máy trở thành một môn học thì lại là một việc làm chưa lâu. Cho đến nay
môn học này đã có một cơ sở lý thuyết có hệ thống và tương đối hoàn chỉnh,
thêm nữa nhờ sự phát triển của kỹ thuật vật liệu, kỹ thuật điện tử mà kỹ thuật
chế tạo máy càng được nâng cao.
Ngày nay, khuynh hướng tất yếu của chế tạo máy là tự động hoá và điều
khiển quá trình thông qua việc điện tử hoá và sử dụng máy tính từ khâu chuẩn
bò sản xuất tới khi sản phẩm ra xưởng.
Đối tượng nghiên cứu của công nghệ chế tạo máy là chi tiết gia công khi
nhìn theo khía cạnh hình thành các bề mặt của chúng và quan hệ lắp ghép
chúng lại thành sản phẩm hoàn chỉnh.
Để làm công nghệ được tốt cần có sự hiểu biết sâu rộng về các môn khoa
học cơ sở như; sức bền vật liệu, nguyên lý máy, chi tiết máy, nguyên lý cắt,
dụng cụ cắt v.v… Các môn học tính toán và thiết kế đồ gá, thiết kế nhà máy cơ
khí, tự động hoá quá trình công nghệ sẽ hổ trợ tốt cho môn học công nghệ chế
tạo máy và là những vấn đề có quan hệ khăng khít với môn học này.
Môn học công nghệ chế tạo máy không những giúp cho người học nắm
vững các phương pháp gia công các chi tiết có hình dáng, độ chính xác, vật liệu
khác nhau và công nghệ lắp ráp chúng thành sản phẩm mà còn giúp cho người
học khả năng phân tích so sánh ưu khuyết điểm của từng phương pháp để chọn
ra phương pháp gia công thích hợp nhất, biết chọn quá trình công nghệ hoàn
thiện nhất, vận dụng được kỹ thuật mới và những biện pháp tổ chức sản xuất tối
ưu để nâng cao năng suất lao động. Mục đích cuối cùng của công nghệ chế tạo
máy là nhằm đạt được: chất lượng sản phẩm, năng suất lao động và hiệu quả
kinh tế cao.
2
Trong nhiƯum vơ ®å ¸n m«n häc c«ng nghƯ chÕ t¹o m¸y lµ ph¬ng ph¸p gi¶i
qut vÊn ®Ị c«ng nghƯ tøc gi¶i qut mét bµi to¸n c«ng nghƯ ®Ĩ chia ra nh÷ng lêi
gi¶i tèi u nhÊt, phï hỵp nhÊt. BiÕt vËn dơng vµ tỉng hỵp c¸c kiÕn thøc cđa c¸c m«n
häc kh¸c nhau nh: gi¸o tr×nh c«ng nghƯ chÕ t¹o m¸y, gi¸o tr×nh chÕ t¹o ph«i, ®å g¸ vµ
c¸c gi¸o tr×nh cã liªn quan cđa chuyªn ngµnh chÕ t¹o m¸y ®Ĩ gi¶i qut mét vÊn ®Ị
c«ng nghƯ cơ thĨ.
Như vËy ®Ị tµi cđa m«n häc ®å ¸n C«ng nghƯ chÕ t¹o m¸y cÇn gi¶i qut lµ
vÊn ®Ị thiÕt kÕ quy tr×nh c«ng nghƯ vµ trang bÞ c«ng nghƯ ®Ĩ gia c«ng chi tiÕt trục
cơ cấu di chuyển toàn bộ cổng trục của cổng trục sức nâng Q=12,5T.
3
QUY TRÌNH CHẾ TẠO KẾT CẤU THÉP
DẦM CÂN BẰNG CẦN TRỤC CHÂN ĐẾ
1. Công tác chuẩn bò thép trước khi gia công.
1.1. Các số liệu cơ bản:
Vì dầm chính có kết cấu dạng hộp, được liên kết từ các thành đứng, thanh
biên trên, thanh biên dưới lại với nhau và ngoài ra còn các gân tăng cứng để
tăng cứng cho dầm chính.
Chính vì thế khi thi công chế tạo dầm chính ta cần phải có các kích thước
sau:
Thành đứng :
δ
8x16760x900 :số lượng 2 thành.
Thanh biên trên :
δ
8x17060x400 : số lượng 1 thanh.
Thanh biên dưới :
δ
16x16800x500 : số lượng 1 thanh.
Gân tăng cứng :
δ
6x850x344 : số lượng 19 tấm.
Tấm ốp đầu dầm :
δ
8x600x530 : số lượng 2 tấm.
Gân tăng cường :
δ
8x166x60 : số lượng 36 tấm.
V gia cường : V50x50x5 : số lượng 4 cây.
1.2. Yêu cầu kỹ thuật :
Khi tiếp nhận tole cần kiểm tra kó lưỡng về số hiệu, dấu hiệu kiểm tra của
nhà máy chế tạo. Trong giấy chứng minh tole phải có thành phần hóa học và
các số hiệu thí nghiệm cơ học.
Trước khi gia công, tole phải được vệ sinh, mục đích là để dể lấy dấu,
đảm bảo độ chính xác. Nếu tole có hiện tượng cong vênh thì cần có biện pháp
nắn thẳng để khắc phục biến dạng của thép sau khi cán, hoặc do va chạm, nếu
có, trong quá trình nâng, cẩu, vận chuyển. Đây là khâu cơ bản trong công tác
chuẩn bò. Thông thường, thép được uốn nắn, điều chỉnh ở trạng thái nguội.
Trường hợp thép bò cong vênh quá lớn mới điều chỉnh bằng nung nóng. Sau khi
đã kiểm tra và nắn thẳng (nếu có), thép cần được đánh sạch để loại trừ các bám
bẩn trong quá trình chế tạo và vận chuyển.
2. Trình tự các nguyên công gia công dầm
Như đã trình bày ở phần trên, dầm chính của cổng trục này được lựa chọn
chế tạo theo phương án ghép từ ba đoạn ngắn. Để đảm bảo chiều dài của dầm
chính là 16800mm
4
2.1. Nguyên công 1: Gia công cắt đoạn các đoạn thành đứng, thanh biên trên
thanh biên dưới và các gân gia cường:
2.1.a. Bước 1: Vệ sinh và gá đặt :
Đây là một bước quan trọng, độ cứng vững và chính xác khi gá đặt dầm
ảnh hưởng tới độ chính xác khi gia công. Tùy vào từng điều kiện thực tế cụ thể
mà có các phương pháp gá đặt khác nhau. Có thể đặt dầm gối trên các đoạn
thép chữ [, sau đó hàn đính lại và gia công. Có thể gá dầm trên các thiết bò gá
dầm đònh hình chuyên dùng hoặc phân bố tole trên mặt phẳng của nền nhà
xưởng…
Công tác vệ sinh thì ta cần phải làm sạch tole , bằng phương pháp lâu
chuồi các vết bẩn của dầu hoặc dùng máy mài mài đi các lớp ró.
2.1.b. Bước 2: Lấy dấu
- Sử dụng phương pháp lấy dấu trực tiếp, tức là dựa vào các kích thước
trên bản vẽ, trực tiếp vẽ lên thép đường bao cần cắt. Đo đạc thép phải dùng
thước cuộn hoặc thước lá kim loại có độ chính xác cấp 2
- Khi lấy dấu, lưu ý đến độ hao hụt kích thước do co ngót mối hàn và do
gia công cơ khí mép tấm. Đối với mối hàn giáp mối, hao hụt co ngót của mối
hàn có thể cho khoảng 1mm. Đối với gia công cắt bằng khí cháy, sai số lấy vào
khoảng 4mm.
6000
500
1000
200
200
7000
500
4760
1000
200
Hình 1. Hình dáng các đoạn dầm trước khi hàn nối
2.1.c. Bước 3: Cắt tạo hình
Sử dụng mỏ hàn axetilen cắt tạo hình ở hai đầu dầm tạo hình theo dấu đã
vạch sẵn.
7.2.1.d. Bước 4: Gia công mép sau khi cắt
5