Jorma ollila và nokia đưa thế giới đến gần nhau

ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 1
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 32 JORMA OLLILA & NOKIA
Têåp sấch nây lâ mưåt phêìn trong bưå sấch ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM
VÂ THÏË GIÚÁI. Vâ bưå sấch nây lâ kïët quẫ ca dûå ấn nghiïn cûáu mang
tïn Ài tòm Àẩo Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do cấc chun
gia ca PACE cng mưåt sưë tấc giẫ phưëi húåp thûåc hiïån.
PACE giûä bẫn quìn
Copyright©2007 by PACE
Bưå sấch àậ àûúåc àùng k bẫn quìn, mổi thưng tin xin vui lông gûãi vïì:
PACE
Tôa nhâ PACE
341 Nguỵn Trậi, Qån 1
TP. Hưì Chđ Minh, Viïåt Nam
Email:
In lêìn thûá nhêët tẩi TP.HCM, do Nhâ xët bẫn Trễ êën hânh.
Tấc giẫ têåp sấch: Àùång Tûúi - Ngổc Hoâng
(mưåt phêìn ca dûå ấn) vâ cấc chun gia ca PACE
Giấm àưëc àiïìu phưëi dûå ấn: Trêìn V Ngun
Nhốm biïn têåp vâ àiïìu phưëi dûå ấn: Trêìn V Ngun
Nguỵn Dûúng Hiïëu
Nguỵn Hưìng Dung
Nguỵn Thõ Hâ
ÀẨO KINH DOANH VIÏÅT NAM VÂ THÏË GIÚÁI
Jorma Ollila & NOKIA
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
Àùång Tûúi - Ngổc Hoâng vâ cấc chun gia ca PACE
Chòu trách nhiệm xuất bản: Ts. Quách Thu Nguyệt
Biên tập: Hải Vân
Bìa: Hữu Bắc
Sửa bản in: Thanh Việt
Kỹ thuật vi tính: Mai Khanh + Thanh Hà

NHÀ XUẤT BẢN TRẺ
161B Lý Chính Thắng - Quận 3 - Thành phố Hồ Chí Minh
ĐT: 9316289 - 9316211 - 8465595 - 8465596 - 9350973
Fax: 84.8.8437450 - E-mail: nxbtre@ hcm.vnn.vn
Website:
CHI NHÁNH NHÀ XUẤT BẢN TRẺ TẠI HÀ NỘI
20 ngõ 91, Nguyễn Chí Thanh, Quận Đống Đa - Hà Nội
ĐT & Fax: (04) 7734544
E-mail: vanphongnxbtre@ hn.vnn.vn
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 54 JORMA OLLILA & NOKIA
Nhốm chun gia, nhốm àiïìu phưëi, nhốm tấc giẫ vâ nhốm biïn têåp ca
dûå ấn nghiïn cûáu Ài tòm Àẩo Kinh doanh Viïåt Nam vâ Thïë giúái xin
chên thânh cẫm ún cấc cưng ty, cú quan, àún võ vâ cấc cấ nhên àậ nhiïåt
tònh hưỵ trúå thưng tin, tû liïåu trong viïåc triïín khai dûå ấn nghiïn cûáu vâ
thûåc hiïån têåp sấch nây.
Mc lc
Cng bẩn àổc,
KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI? 7
Lúâi nối àêìu 13
Nhûäng tûâ viïët tùỉt 19
PHÊÌN I.
MANG INTERNET VÂO TI ẤO CA TÛÂNG NGÛÚÂI
Chûúng 1. 23
ÀI THEO NIÏÌM TIN CA CHĐNH MỊNH
Gia nhêåp vûåc thùèm Nokia 24
Ollila chẩm vâo àiïån thoẩi di àưång 31
Thùỉp lûãa cho nhûäng ngûúâi cưång sûå 38
Jorma Ollila vâ triïët l thđch nghi cåc sưëng 40
Chẩy vïì phđa cú hưåi ca liïn minh - liïn kïët 61
Khai thấc mổi ngìn lûåc sùén cố 68

Chûúng 2. 85
TẤI CÊËU TRC ÀÏÍ TOÂN CÊÌU HỐA
Ollila thuët phc chiïën lûúåc têåp trung Hưìng Kưng 86
Hổc tûâ di sẫn 93
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 76 JORMA OLLILA & NOKIA
KIÏËM TIÏÌN HAY PHNG SÛÅ XẬ HƯÅI?
Bưå sấch mâ bẩn àổc àang cêìm trïn tay lâ kïët quẫ
ca dûå ấn nghiïn cûáu mang tïn Ài tòm Àẩo Kinh
doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái do Tưí húåp Giấo dc
PACE thûåc hiïån trong sët 14 thấng vûâa qua.
Chng tưi àùåt tïn cho bưå sấch nây lâ Àẩo Kinh
doanh Viïåt Nam vâ Thïë giúái vúái mong mën àûúåc
chia sễ cng bẩn àổc, àùåc biïåt lâ bẩn àổc doanh nhên
vâ bẩn àổc quan têm àïën kinh doanh, nhûäng kiïën giẫi
vïì hâng loẩt cấc cêu hỗi nhû: “Kinh doanh lâ gò?”,
“Doanh nhên lâ ai?”, “Àêu lâ ‘àẩo’ ca nghïì kinh
doanh?” vâ “Tẩi sao kinh doanh lâ mưåt nghïì cao qu
vâ xûáng àấng àûúåc xậ hưåi tưn vinh?”
Àưåi ng chun gia ca PACE cng cấc cưång sûå àậ
nghiïn cûáu cåc àúâi vâ sûå nghiïåp ca 25 doanh nhên
huìn thoẩi, àïën tûâ 25 têåp àoân kinh doanh dêỵn àêìu
trong nhûäng bẫng xïëp hẩng doanh nghiïåp trïn toân thïë
giúái, nhùçm tòm kiïëm “cấi àẩo”, cấi triïët l cưët lội trong
kinh doanh ca hổ. Mc àđch lâ àïí l giẫi xem vò sao
hổ lâ nhûäng ngûúâi kiïëm tiïìn nhanh nhêët, kiïëm tiïìn
nhiïìu nhêët vâ kiïëm tiïìn bïìn vûäng nhêët thïë giúái, àưìng
thúâi hổ lẩi àûúåc xậ hưåi àùåc biïåt kđnh trổng?
Phên tđch tûâng chùång àûúâng, tûâng mưëc sûå nghiïåp,
tûâng bûúác thùng trêìm ca nhûäng huìn thoẩi doanh
nhên nây, chng tưi àậ àc kïët àûúåc nhûäng nết chung

PHÊÌN II.
KINH DOANH KHƯNG BIÏN GIÚÁI
TRONG XẬ HƯÅI TOÂN CÊÌU
Chûúng 1. 107
KÏËT NƯËI MỔI NGÛÚÂI
Thûúng hiïåu “nhên bẫn” 108
Thiïët kïë: Cấ nhên hốa 121
R&D vâ cấch àưëi thoẩi vúái thúâi àẩi 124
Tûâ Àiïån thoẩi di àưång àïën Mấy tđnh àa phûúng tiïån
139
“Nokia way”àûúâng àïën àónh cao thïë giúái 144
Chûúng 2. 151
CƯNG THÛÁC OLLILA
Lùỉng nghe nhên viïn 152
Cẫi tưí quẫn trõ theo phong cấch Ollila 157
Àêìu tû vâo con ngûúâi cưng thûác sûác mẩnh ca Ollila
176
Tin vâo sûác trễ 182
Chûúng kïët. 187
“CHNG TƯI KHƯNG CÊÌN NHÛÄNG HUÌN THOẨI
ANH HNG”
Nhiïåm v cëi cng 188
“Mêåt mậ” Ollila 198
Vïì ngìn tâi liïåu 211
Cng bẩn àổc
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 98 JORMA OLLILA & NOKIA
nhêët, nối chđnh xấc hún, lâ nhûäng ëu tưë khiïën hổ trúã
nïn vơ àẩi, trúã thânh nhûäng doanh nhên huìn thoẩi.
Àố lâ sûå khao khất, lâ niïìm àam mï mưåt cấch mậnh
liïåt àïí sấng tẩo, àïí àem àïën thêåt nhiïìu giấ trõ múái

cho cåc sưëng vâ cho xậ hưåi. Hổ àậ thûåc hiïån àûúåc
àiïìu àố bùçng viïåc cưëng hiïën cẫ cåc àúâi mònh lêỵn viïåc
truìn àẩt, dêỵn àûúâng cho hêåu thïë.
Trong lúâi àêìu nây ca bưå sấch, chng tưi cng mën
kïí lẩi vúái qu võ mưåt vâi cêu chuån vâ mưåt vâi so
sấnh mâ PACE ln tûå hâo khi tòm thêëy nố trong hânh
trònh Khất vổng Doanh trđ ca mònh trong sët nhûäng
nùm vûâa qua:
Bâ ch mưåt tiïåm tẩp hốa sët ngây khưng vui vò
bn bấn ïë êím. Nhûng sau nhûäng ngây thấng nhòn
vâo “mùỉt” khấch hâng, bâ chúåt nghơ: “Sao tưi khưng lâ
ngûúâi giẫi quët vêën àïì nhu ëu phêím cho cẫ xốm?”.
Vâ mổi chuån thay àưíi. Tûâ àố, nhiïìu gia àònh chûa
khấ giẫ trong khu phưë cố thïí mua mưåt, hai gối mò tưm
(mâ khưng cêìn phẫi mua cẫ thng mò), mưåt tếp bưåt
ngổt (mâ khưng cêìn phẫi mua cẫ gối bưåt ngổt). Bâ cố
thïí múã cûãa lc múâ sấng hay nûãa àïm, khi chùèng côn
núi nâo bấn hâng nûäa àïí àấp ûáng nhu cêìu “hïët chanh
àưåt xët” hóåc “nhâ khưng côn nûúác mùỉm”. Hay hún
nûäa, mổi ngûúâi chó “xểt” mưåt hai bûúác chên lâ cố ngay
nhûäng vêåt phêím cêìn thiïët nhêët cho gia àònh. Lẩi thïm
chuån giấ cẫ ca bâ so vúái chúå vâ siïu thõ cng
chùèng chïnh lïåch lâ bao. Ai cng àoấn ra kïët quẫ:
cûãa tiïåm sët ngây ngûúâi ra kễ vâo, bâ thò bấn hâng
ln tay vâ cûúâi nối ln miïång. Khưng chó tiïìn lậi thu
àûúåc tùng cao, mâ bâ côn cố “lúåi nhån” lúán nhêët lâ
sûå qu mïën ca mổi ngûúâi dânh cho mưåt ngûúâi biïët
kinh doanh nhû bâ.
Cêu chuån thûá hai vïì mưåt cú súã sẫn xët t sùỉt.
Ngûúâi ta thûúâng mua t ca cú súã nây vïì àïí àûång hưì

sú. Mưåt cú súã bế xđu rêët àưỵi bònh thûúâng thò liïåu cố
mang trong ngûúâi “sûá mïånh xậ hưåi”? Trong mưåt thúâi
gian dâi, cú súã hoẩt àưång cêìm chûâng, cho àïën mưåt
ngây ưng ch ca nố thay àưíi cấch nghơ: tưi khưng
“bấn t sùỉt” nûäa, mâ sệ “bấn giẫi phấp lûu trûä hưì sú
vùn phông”. Tûâ àố, ưng vâ àưìng sûå tiïën hânh nghiïn
cûáu àïí tẩo ra nhûäng cấi t sao cho cố thïí chưëng àûúåc
mưëi, mổt, chưëng thêëm, ngùn t nây thò cố khốa kiïn cưë
àïí àûång hưì sú quan trổng, ngùn t khấc thò khưng cêìn
khốa àïí dïỵ kếo ra kếo vâo Ưng cng chõu khố ài àïën
cấc vùn phông àïí nghiïn cûáu mâu sún, thay àưíi kđch
cúä, kiïíu dấng Thïë lâ sẫn phêím ca ưng côn thïm tđnh
nùng lâm àểp cho cẫ vùn phông ca cấc cưng ty. Chó
sau mưåt thúâi gian ngùỉn, cú súã ca ưng àậ lưåt xấc vâ
phất triïín rêët nhanh.
Nhû vêåy, doanh nghiïåp lúán hay nhỗ ty thåc vâo
vêën àïì xậ hưåi mâ hổ giẫi quët àûúåc. Bâ ch tẩp hốa
ca khu phưë nổ cng Sam Walton (ưng ch têåp àoân
bấn lễ lúán nhêët thïë giúái Wal-Mart) àïìu giẫi quët vêën
àïì mua sùỉm ca xậ hưåi thưng qua viïåc múã cûãa hâng
bấn lễ. Hổ chó khấc nhau vïì phẩm vi: xậ hưåi ca bâ
ch tiïåm tẩp hốa lâ mưåt khu phưë, côn xậ hưåi ca Sam
mang têìm cúä thïë giúái.
Àiïìu xậ hưåi quan têm khưng phẫi lâ doanh nghiïåp
àố kiïëm àûúåc bao nhiïu mâ lâ hổ àậ mang lẩi gò cho
cưång àưìng. Chùèng hẩn, trong khi tó ph Nhêåt, Toyoda
(“cha àễ” ca Toyota), vúái tinh thêìn ấi qëc àûúåc ngûúâi
Nhêåt xem nhû anh hng dên tưåc thò tó ph Nga,
Khodorkovsky (ưng ch ca Yukos), ưng ta lâ ai trong
mùỉt dên Nga thò chó ngûúâi Nga múái thêëu rộ. Sûå khấc

nhau nây cố lệ do cấch thûác kiïëm tiïìn ca hổ.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 1110 JORMA OLLILA & NOKIA
Nghïì kinh doanh, xûa nay vêỵn thûúâng bõ hiïíu chó
nhû lâ nghïì “kiïëm tiïìn”. Nhûng thûåc chêët, khưng hïì
cố nghïì kiïëm tiïìn, búãi nghïì nâo thò cng kiïëm tiïìn
cẫ. Chùèng hẩn, låt sû kiïëm tiïìn bùçng viïåc hânh
nghïì låt, bấc sơ kiïëm tiïìn bùçng cấch chûäa bïånh cûáu
ngûúâi Vâ doanh nhên, ngûúâi hânh nghïì kinh doanh,
cng kiïëm tiïìn bùçng cấch lậnh àẩo mưåt doanh
nghiïåp vâ thưng qua doanh nghiïåp àố àïí giẫi quët
vêën àïì hay àấp ûáng nhu cêìu nâo àố ca xậ hưåi.
Nhûng àiïìu khấc biïåt ca nghïì kinh doanh lâ trong
quấ trònh hânh nghïì ca mònh doanh nhên khưng
hânh àưång mưåt cấch àún lễ mâ biïët kiïën tẩo ra cấc
chỵi giấ trõ. C thïí hún, hổ nùỉm lêëy mưåt doanh
nghiïåp vâ têåp húåp bïn mònh nhiïìu thânh viïn àïí
cng cưång hûúãng lẩi nhùçm hònh thânh mưåt sûác mẩnh
tưíng lûåc, tûâ àố tẩo ra nhiïìu giấ trõ hún cho xậ hưåi. Àố
cng chđnh lâ l do mâ nghïì kinh doanh thûúâng
kiïëm àûúåc nhiïìu tiïìn hún so vúái nhûäng nghïì khấc vâ
vêỵn àûúåc cưång àưìng xậ hưåi ng hưå.
Nghiïn cûáu 25 huìn thoẩi doanh nhên thïë giúái cho
thêëy, d cố quấ nhiïìu sûå khấc biïåt nhûng hổ àïìu cố
chung mưåt tû tûúãng ch àẩo: “Kinh doanh lâ phng sûå
xậ hưåi”. Hay nối mưåt cấch àêìy à hún, “Kinh doanh lâ
kiïëm tiïìn bùçng cấch phng sûå xậ hưåi, bùçng cấch dng
sẫn phêím hay dõch v nhû lâ phûúng tiïån àïí giẫi
quët nhûäng vêën àïì ca xậ hưåi vâ lâm cho cåc sưëng
trúã nïn tưët àểp hún”.
Cấi “àẩo” kinh doanh nây àậ àûúåc hổ quấn triïåt

ngay tûâ bíi àêìu khúãi nghiïåp àêìy gian khố cho túái lc
thânh cưng. Vâ sûå thêåt nây cng chđnh lâ l do gip
hổ kiïëm tiïìn nhanh nhêët, nhiïìu nhêët, bïìn nhêët, côn
bẫn thên hổ thò àûúåc xậ hưåi tưn vinh, nïí trổng, vâ rưìi
hổ ài vâo lõch sûã kinh doanh thïë giúái nhû nhûäng huìn
thoẩi, doanh nghiïåp ca hổ cng vơ àẩi vâ trûúâng tưìn.
Nhû vêåy, vúái mưåt têm thïë ln hûúáng vïì cưång àưìng,
ln khất khao lâm cho xậ hưåi quanh mònh (cố thïí nhỗ
gổn trong mưåt ngưi lâng hóåc rưång lúán bùçng cẫ mưåt
hïå mùåt trúâi) tưët àểp hún, chđnh hổ, nhûäng doanh nhên
(d lúán hay nhỗ, d “Têy” hay “Ta”, d “cưí” hay “kim”)
ln àûúåc xậ hưåi tưn vinh khưng phẫi vò sưë ca cẫi
khưíng lưì hổ kiïëm àûúåc, mâ vò nhûäng àống gốp vư giấ
ca hổ vâo sûå àưíi thay ca thïë giúái nây.
Song song vúái nhûäng doanh nhên lêỵy lûâng ca thïë
giúái, àiïìu khấc biïåt úã bưå sấch nây lâ chng tưi àậ
khúãi sûå hânh trònh tòm kiïëm nhûäng “huìn thoẩi
doanh nhên Viïåt Nam” àïí, nhû mưåt cưë gùỉng, “àõnh võ”
xem ưng cha ta ngây xûa àậ khúãi sûå kinh doanh nhû
thïë nâo. Vâ thêåt bêët ngúâ, trong lõch sûã Viïåt Nam àậ
tûâng cố nhûäng Lûúng Vùn Can, Bẩch Thấi Bûúãi,
Nguỵn Sún Hâ, Trõnh Vùn Bư vúái nhûäng tû tûúãng
kinh doanh cố thïí gêy ngẩc nhiïn cho àïën têån bêy giúâ.
Nhòn “Têy” sệ thêëy “Àưng”, soi “cưí” mâ ngêỵm túái
“kim”, àố lâ àiïìu mâ chng tưi, nhûäng ngûúâi thûåc hiïån
bưå sấch, mong mën àûúåc chia sễ. Bưå sấch nây cng
lâ mưåt cêu chuån, mưåt phấc thẫo cho bûác tranh toân
cẫnh sinh àưång vâ àêìy mâu sùỉc vïì doanh nhên thïë
giúái - nhûäng doanh nhên lâm thay àưíi thïë giúái, vâ vïì
mưåt thïë hïå doanh nhên tiïìn bưëi ca Viïåt Nam cấch

àêy gêìn mưåt trùm nùm lõch sûã - mưåt thïë hïå doanh
nhên mâ àïën ngây nay chng ta vêỵn cố thïí tûå hâo. Tûâ
àố, nhûäng nưỵ lûåc nây sệ gốp phêìn hònh thânh vùn hốa
doanh nhên Viïåt, mưåt bưå phêån quan trổng trong vùn
hốa Viïåt Nam.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 1312 JORMA OLLILA & NOKIA
LÚÂI NỐI ÀÊÌU
Ra cố thïí di chuín vúái tưëc àưå phi thuìn?
Cố mưåt cêu chuån ng ngưn nưíi tiïëng trïn thïë
giúái - chuån ra vâ thỗ. Trong cåc àua lûâng
danh ca truån ng ngưn nây, thỗ àậ thua ra
chó vò ham chúi, côn ra àậ thùỉng nhúâ vâo sûå têåp
trung vúái têët cẫ khẫ nùng nùång nïì ca mònh vâ
nhúâ vâo chđnh sai lêìm ca bẩn chúi.
Mưåt chuån ng ngưn thêëm àêỵm tđnh tû tûúãng.
Mưåt bâi hổc ln ln àng trong l thuët vâ àiïìu
kiïån l tûúãng.
Nhûng nïëu thỗ chúi àâng hoâng vâ têåp trung thò
sao? Ra nùỉm chùỉc phêìn thua.
Vêåy kễ đt lúåi thïë ln ln thua?
Cêu trẫ lúâi tûâ lõch sûã lâ khưng hùèn vêåy. Chuån
gò sệ xẫy ra nïëu ra gùỉn cho mònh mưåt vâi bấnh
xe, hóåc sùỉm mưåt chiïëc xe mấy, hay àẩi loẩi gùỉn
cho mònh mưåt chiïëc tïn lûãa?
Kïët quẫ cåc àua khi àố sệ ty thåc vâo lûåa
chổn ca Ra.
Àố lâ cêu chuån ca Nokia – cêu chuån àûúåc
mïånh danh lâ huìn thoẩi hiïån àẩi ca Phêìn Lan.
Ch ra Nokia àậ àûúåc gùỉn mưåt chiïëc tïn lûãa.
Chng tưi sệ cng bẩn àổc Viïåt Nam khấm phấ

Chng tưi xin àûúåc gûãi lúâi tri ên trên trổng nhêët àïën
nhûäng àưìng nghiïåp àậ hưỵ trúå tinh thêìn cho chng tưi,
àïën cấc cấ nhên vâ àún võ àậ sùén lông hưỵ trúå thưng
tin, tû liïåu trong quấ trònh nghiïn cûáu. Àùåc biïåt, chng
tưi mën gûãi lúâi cấm ún chên thânh àïën cấc têåp àoân
hâng àêìu thïë giúái do cấc doanh nhên huìn thoẩi
sấng lêåp, cấm ún gia tưåc hổ Lûúng, gia tưåc hổ Bẩch,
- hêåu dụå ca c Lûúng Vùn Can, c Bẩch Thấi Bûúãi
àậ nhiïåt têm gip àúä chng tưi trong sët quấ trònh
“ài tòm Àẩo Kinh doanh ca Viïåt Nam vâ Thïë giúái”.
Viïåc triïín khai dûå ấn nây tûâ khêu nghiïn cûáu àïën
thïí hiïån thânh sấch trong mưåt thúâi gian khưng dâi,
cng nhûäng khố khùn trong quấ trònh ài tòm tû liïåu
lõch sûã vïì cấc nhên vêåt, chùỉc hùèn bưå sấch sệ khố trấnh
khỗi nhûäng sai sốt nhêët àõnh. Do vêåy, chng tưi rêët
mong nhêån àûúåc sûå thưng cẫm cng nhû nhûäng gốp
chia sễ ca bẩn àổc gêìn xa vïì bưå sấch àïí lêìn tấi
bẫn tiïëp theo àûúåc hoân thiïån hún.
Chng tưi, PACE vâ Nhâ xët bẫn Trễ, xin trên trổng
giúái thiïåu cng bẩn àổc bưå sấch àêìy têm huët nây.
Vâ chng tưi cng tin rùçng, qua bưå sấch nây, bẩn àổc
sệ cố thïm kiïën giẫi vïì “àẩo kinh doanh”, àïí tûâ àố, tûå
mònh àûa ra mưåt àõnh nghơa cho nghïì kinh doanh vâ
tûå mònh khùèng àõnh rùçng, kinh doanh lâ kiïëm tiïìn hay
phng sûå xậ hưåi!
Thay mùåt Nhốm tấc giẫ ca bưå sấch
Giẫn Tû Trung - Ngûúâi Sấng lêåp PACE
Sâi Gôn, Xn Àinh Húåi, 2007
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 1514 JORMA OLLILA & NOKIA
cêu chuån vïì ngûúâi àậ kiïën tẩo nïn chuën bay

vơ àẩi ca ch ra Nokia. Àố lâ Jorma Ollila.
Tẩi sao phẫi lâ Jorma Ollila?
Eljas Repo, tưíng biïn têåp Arvopaperi – tẩp chđ
thõ trûúâng chûáng khoấn hâng àêìu Phêìn Lan gổi
Jorma Ollila lâ “thêìn thoẩi Ollila”. Àố lâ Repo chó
nhùỉc lẩi tûâ ngûä rêët quen thåc àưëi vúái ngûúâi Phêìn
Lan. Tẩi sao? Vò chđnh Ollila àậ lâm nïn hiïån tûúång
Nokia “cưng ty lúán nhêët, giấ trõ nhêët ca Phêìn
Lan” nhû Repo àậ viïët. Nokia cng lâ hiïån tûúång
chêu Êu “chûáng tỗ rùçng ngûúâi chêu Êu cố thïí dêỵn
àêìu thïë giúái trong cưng nghïå cao” nhû Fortune,
ca M, nhêån àõnh. Trïn quy mư toân cêìu, hiïåp
hưåi GSM thïë giúái àậ trao giẫi thûúãng thânh tûåu trổn
àúâi cho Ollila vò “nhûäng cưëng hiïën cho lõch sûã phất
triïín truìn thưng di àưång”. Nïëu trong nûúác, Nokia
chiïëm 1/5 thu nhêåp qëc gia thò, trïn toân hânh
tinh, àiïån thoẩi Nokia chiïëm mûác 1/3 thõ trûúâng
àiïån thoẩi. Àố lâ têåp àoân àa qëc gia duy nhêët
ca Phêìn Lan vâ lâ nhâ doanh nghiïåp dêỵn àêìu thïë
giúái trong lơnh vûåc nây.
Têët cẫ diïỵn ra trong mưåt thúâi gian cûåc ngùỉn, chûa
àêìy 10 nùm – trong àố chó cêìn 5 nùm àïí àẩt võ trđ
dêỵn àêìu thïë giúái.
Cêu chuån vïì Ollila vâ Nokia lâ mưåt phêìn cêu
chuån mâ Viïåt Nam àang vâ sệ phẫi viïët trong
tûúng lai.
Chng ta khưng thêåt sûå giẫi mậ Nokia – vúái lõch
sûã 140 nùm ca nố. Chng ta chó nối vïì ngûúâi tẩo
ra cêu chuån nây, Jorma Ollila, àïí tòm hiïíu tấc giẫ
ca bđ quët “biïën mưåt ngûúâi tđ hon trúã thânh

ngûúâi dêỵn àêìu thïë giúái”. Mưåt thiïn tâi thò phẫi cố
khẫ nùng tẩo ra ûúác mú núi kễ khấc, vò chđnh hổ
kđch thđch trđ tûúãng tûúång vûúåt giúái hẩn, xấc àõnh
nhûäng khẫ nùng múái ca con ngûúâi. Vâ mưåt thiïn
tâi thò phẫi cưëng hiïën nhûäng kinh nghiïåm múái mâ
tûâ àố nhûäng ai àang hy vổng cố thïí tiïëp tc hiïån
thûåc hốa ûúác mú. Ollila cố à nhûäng àiïìu àố. Àố
lâ l do nûäa àïí cêu chuån Ollila cêìn àûúåc kïí bùçng
tiïëng Viïåt.
Mưåt thiïn tâi kinh doanh àûúåc xấc àõnh búãi khẫ
nùng lâm ra nhiïìu tiïìn cho doanh nghiïåp, cho
nhên viïn, cho àêët nûúác vâ xậ hưåi. Nhûng mưåt khi
hổ vûúåt lïn trïn cẫ khẫ nùng kiïëm tiïìn, rưìi tẩo ra
àûúåc mưåt giấ trõ ngoẩi hẩng cho doanh nghiïåp búãi
nhûäng cưëng hiïën mang tđnh múã àûúâng cho nhên
loẩi, thò chng ta phẫi gổi àố lâ huìn thoẩi. Jorma
Ollila àẩt àûúåc cẫ hai. Ưng àậ kiïën tẩo trúã lẩi
Nokia tûâ vûåc sêu phấ sẫn, lâm cho nố giâu cố, biïën
têåp àoân tûâ dûúái con sưë khưng àïën chưỵ chiïëm 1/5
tưíng thu nhêåp qëc gia. Cưët lội hún, ưng àậ tẩo ra
àûúåc giấ trõ cho doanh nghiïåp vúái tû cấch lâ nhâ
tiïn phong cưëng hiïën cho lõch sûã cưng nghïå ca
thïë giúái nhûäng cưåt mưëc phất triïín quan trổng, lâm
cho doanh nghiïåp trúã thânh mưåt cưng c phc v
thïë giúái. Mưỵi cưåt mưëc mâ Nokia ghi dêëu trong lõch
sûã cưng nghïå truìn thưng di àưång lâ mưåt lêìn gip
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 1716 JORMA OLLILA & NOKIA
ngûúâi dng thay àưíi cấch thûác giao tiïëp trong
cåc sưëng. Tấc àưång ca nố ẫnh hûúãng àïën cåc
sưëng hâng ngây ca hâng trùm triïåu con ngûúâi tûâ

chêu Êu, chêu Ấ àïën chêu Phi, chêu Àẩi dûúng vâ
ngay trïn àêët M - trung têm k thåt cao lúán nhêët
ca thïë giúái.
Khưng chó ngûúâi Viïåt Nam, mâ hâng trùm triïåu
ngûúâi trïn thïë giúái àïìu biïët triïët l “Conecting
People” lâ ca Nokia – ra àúâi trong thúâi k Ollila.
Cën sấch nây hûúáng àïën sûå gêìn gi thay vò thao
thao bêët tuåt vïì mưåt tûúång àâi chó àïí chiïm
ngûúäng àún thìn.
*
* *
Ollila cố ấnh nhòn mẩnh mệ vâ cố sûác àiïìu khiïín
ngûúâi khấc nhûng n cûúâi ca ưng thò cúãi múã.
Nokia cố bûúác àẩi nhẫy vổt trong cưng cåc tấi
cêëu trc nhûng cng “húã sûúân” trong nhiïìu dõp
thi thưë. Ollila cố bùçng chûáng vïì “thuët thđch nghi”
rêët àưåc àấo, àố chđnh lâ sûå lûåa chổn duy nhêët
trong tònh trẩng hiïím nghêo. Thay vò chúâ cú hưåi
àïën vúái dên tưåc mònh, ưng àậ nhanh chên chẩy
àïën vúái nố – cú hưåi GSM. Do àố, phêìn nây ca
cën sấch cho thêëy “tưi thđch thûã thấch” nhû ưng
nối, kiïíu mẩo hiïím ca nhûäng ngûúâi nghơ lúán, àêìy
khất vổng trong trấch nhiïåm.
Nïìn tẫng khấc biïåt ca Jorma Ollila lâ ngûúâi àân
ưng nây àậ hổc rêët nhiïìu, thûåc hânh rêët nhiïìu
nhûäng bâi thûåc hânh qëc tïë, àïí rưìi trúã vïì qụ
hûúng ưng àậ thûåc hânh mưåt l thuët mâ ưng
chûa hïì biïët trûúác. Ollila – ngûúâi lâm thụ cho
phûúng Têy àậ nối mưåt cêu rêët xc àưång: “Nokia
lâ trûúâng àẩi hổc ca tưi”. “Àẩi hổc” ln ln lâ

núi mang sûá mïånh khấm phấ cấi múái, cấi chûa
biïët. Do àố, ri ro ca nố ln ln treo trïn àêìu
vâ bẩn phẫi sùén sâng hổc tûâ thêët bẩi cng nhû giú
àêìu chõu bấng. Nhûäng gò ưng àậ lâm trong sûå
nghiïåp cûåc k thânh cưng ca mònh thò giưëng hïåt
sûá mïånh ca mưåt trûúâng àẩi hổc. Cấc l thuët
phẫi ra àúâi tiïëp theo thúâi k nghiïn cûáu vâ thûã
nghiïåm mâ khưng àûúåc phếp sai. Cấc l thuët
xët phất tûâ Nokia trong thúâi k Ollila àậ àûúåc
nghiïn cûáu chđnh quy vâ khưng chđnh quy, riïng
cấ nhên ưng, cấc thânh quẫ àậ àûa ưng àïën cẫ tấ
chûác v cao cêëp trong cấc têåp àoân hâng àêìu thïë
giúái nhû Shell, General Motor. Ưng lâ mưåt CEO
chun nghiïåp hâng àêìu thïë giúái. Cêu chuån vïì
mưåt CEO huìn thoẩi chùỉc chùỉn lâ hûäu đch cho
cưng cåc hònh thânh thïë hïå CEO chun nghiïåp
úã Viïåt Nam.
Ollila àậ gùỉn cho Ra nhỗ Nokia sûác bay ca
mưåt phi thuìn. Vêåy, viïåc th võ cêìn lâm lâ hậy
thûã khấm phấ “hïå àiïìu khiïín” ca chiïëc phi
thuìn Ollila.
Vâ múâi bẩn àổc cng chng tưi lïn àûúâng chu du
vâo mưåt thïë giúái ca khất vổng, khất vổng kïët nưëi
con ngûúâi vúái con ngûúâi vò mưåt xậ hưåi hẩnh phc
hún.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 1918 JORMA OLLILA & NOKIA
NHÛÄNG TÛÂ VIÏËT TÙỈT
- CEO: Chief Excutive Officer - (Tưíng) giấm àưëc
àiïìu hânh.
- GSM: Global System for Mobile communications

- Hïå thưëng truìn thưng di àưång toân cêìu. GSM
lâ hïå thưëng àiïån thoẩi mẩng lûúái sûã dng k
thåt sưë, khấc vúái hïå thưëng mẩng àiïån thoẩi
analog cưí àiïín.
- 3G: Third generation systems – lâ hïå thưëng thïë
hïå thûá ba, cho phếp truìn cẫ dûä liïåu thoẩi vâ
dûä liïåu ngoâi thoẩi nhû tẫi dûä liïåu, gûãi email, tin
nhùỉn nhanh, hònh ẫnh. Dõch v thoẩi video
thûúâng àûúåc miïu tẫ nhû lâ lấ cúâ àêìu ca thïë
hïå 3G. Trong khi àố, thïë hïå 2G (Second genera-
tion systems) cng ûáng dng cưng nghïå sưë
nhûng cố đt khẫ nùng truy cêåp vâo Internet
nhû 3G, nố chó bao gưìm thoẩi, truìn dûä liïåu vâ
fax. Vâ 1G (First generation systems) lâ k thåt
tûúng tûå analog.
- R&D: Research & Development – Nghiïn cûáu vâ
Phất triïín
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 2120 JORMA OLLILA & NOKIA
hêìn I.
MANG INTERNET
VÂO TI ẤO
CA TÛÂNG NGÛÚÂI
Ma thu Phêìn Lan, tuët àậ rúi khùỉp khưng gian, à
lẩnh àïí hònh thânh lúáp bùng trïn mùåt hưì. Nhâ nghó ca
gia àònh mưåt ngûúâi àân ưng nổ lâ mưåt cấi cabin nùçm
thú mưång bïn hưì nûúác giúâ àêy cố mưåt lúáp bùng ph
trïn àố. Bêët ngúâ nhûäng ngûúâi con àûa ra mưåt thấch
thûác dânh cho ưng bưë: “Bưë cố dấm búi trong hưì nûúác
bùng giấ kia khưng?”. Ngûúâi àân ưng vûâa bûúác ra tûâ
phông xưng húi, ngûâng mưåt lất vâ lao thùèng xëng mùåt

nûúác. Mùåt hưì dúån sống lâm lay àưång nhûäng tẫng bùng
mỗng. Tuët rúi lẩnh giấ. Àố lâ Jorma Ollila.
*
Hậy tûúãng tûúång, têët cẫ thưng tin trïn thïë giúái bao gưìm
tiïëng nối ca con ngûúâi, hònh ẫnh, phim, êm nhẩc, tin
tûác vâ mổi thûá cố trïn Internet – têët cẫ àïìu cố thïí cố
àûúåc trong mưåt thiïët bõ cúä nhỗ.
Jorma Ollila Jorma Ollila
Jorma Ollila Jorma Ollila
Jorma Ollila miïu tẫ vúái phống viïn ca Business Week (10.8.1998)
nhûäng linh cẫm ca mònh vïì tûúng lai.
P
A THẽậ GII ẽậN GấèN NHAU 2322 JORMA OLLILA & NOKIA
Chỷỳng 1.
I THEO NIẽèM TIN
CUA CHẹNH MềNH
Haọy mang Internet vaõo tuỏi aỏo cuóa tỷõng ngỷỳõi.
Jorma OllilaJorma Ollila
Jorma OllilaJorma Ollila
Jorma Ollila
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 2524 JORMA OLLILA & NOKIA
GIA NHÊÅP VÛÅC THÙÈM NOKIA
Nùm 1998, Business Week hỗi Jorma Ollila vïì sûå
kiïån ưng àûúåc chổn lâm CEO cho Nokia – mưåt têåp
àoân cưìng kïình vúái 11 ngânh kinh doanh, àang
bïn búâ vûåc phấ sẫn.
Stephen Baker: Lâm thïë nâo ưng àûúåc chổn vâo
võ trđ hâng àêìu nùm 1992?
Jorma Ollila: Tưi àậ rêët ngẩc nhiïn khi àûúåc àïì
bẩt vâo võ trđ àố. Tưi àậ khưng chín bõ gò cẫ.

Stephen Baker: Vêåy thò ưng àậ lâm gò àêìu tiïn?
Jorma Ollila: Khi àố, tưi àậ vâ àang àiïìu hânh
viïåc sẫn xët (tẩi cưng ty con) àiïån thoẩi di àưång.
Nhûäng kiïën thûác kinh doanh àậ gip tưi tûå tin nối
rùçng chng tưi sệ àûa cưng ty trúã thânh doanh
nghiïåp viïỵn thưng. Tưi àậ ài àïën kïët lån, thêåm chđ
côn kïët lån cẫ trûúác khi àûúåc àïì bẩt rùçng, khi
chng ta lâm àng, thò chng ta cố thïí trúã thânh
mưåt tay chúi lúán. Tưi nhúá, tưi àậ nối sệ lâm àiïìu
nây vúái hưåi àưìng quẫn trõ, mưåt khi tưi trúã thânh
CEO. Vâ tưi nhòn thêëy nhiïìu gûúng mùåt trong sưë
hổ tỗ ra rêët cûúng quët (àưìng vúái tûúãng àố).
Ollila àậ gia nhêåp Nokia ba nùm trûúác àố, sau
khi tûâ bỗ võ trđ cao úã ngên hâng Citibank ca M
tẩi Phêìn Lan.
Thấng 9.1984, CEO àưìng thúâi lâ ch tõch hưåi
àưìng quẫn trõ Nokia, ngâi Kari Kairamo múâi nhâ
tâi chđnh Jorma Ollila ca Citibank tham dûå mưåt
cåc hổp ca cưng ty.
Vâi thấng sau, Ollila quët àõnh rt khỗi nhâ tâi
chđnh khưíng lưì Citibank ca phûúng Têy vâo nùm
1985 àïí gia nhêåp Nokia – mưåt cưng ty nưåi àõa. Sau
ba nùm tham gia lậnh àẩo Citibank tẩi Phêìn Lan
vúái vai trô thânh viïn hưåi àưìng quẫn trõ, cưång vúái
thúâi k úã Ln Àưn, Ollila àậ lâm viïåc cho Citibank
tưíng cưång gêìn 8 nùm. Gêìn trổn mưåt thêåp niïn, thúâi
gian quấ à àïí Ollila biïët cấch thûác ca thõ trûúâng
phûúng Têy.
ÚÃ Nokia, ưng chó giûä vai trô phố ch tõch mưåt bưå
phêån vïì quan hïå qëc tïë. Nïëu phẫi so bò danh

vổng vâ àõa võ thò rộ râng ưng àậ chổn phđa kếm
hún – mưåt cưng ty nưåi àõa. Dûúâng nhû chûa bao giúâ
ưng giẫi thđch cho sûå lûåa chổn nây, mưåt lûåa chổn
àậ lâm cho võ thïë qëc tïë ca cấ nhên ưng giẫm
búát. Chó cố thïí àoấn rùçng, ưng àậ chổn Nokia vò
àún giẫn rùçng àố lâ mưåt phêìn àêët nûúác ca ưng.
Lc nây, Nokia cố àïën 11 phên nhấnh àûúåc tưí
chûác thânh mưåt khưëi dưìn sûác vâo bưën lơnh vûåc
cưng nghiïåp: àiïån tûã; dêy cấp vâ thiïët bõ viïỵn
thưng; giêëy, nùng lûúång vâ hốa chêët; cao su vâ vêåt
liïåu sân nhâ.
Sau mưåt nùm lâm quan hïå qëc tïë, Ollila àûúåc
bưí nhiïåm võ trđ phố ch tõch tâi chđnh cao cêëp,
nùm 1986.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 2726 JORMA OLLILA & NOKIA
Lc nây, Nokia bùỉt àêìu cố thïm lơnh vûåc mấy
tđnh, mấy nhùỉn tin, àưì àiïån gia dng vâ àiïån thoẩi
di àưång thïë hïå sú khai nhêët. Nhâ lậnh àẩo Nokia,
Kairamo – ngûúâi mâ àïën têån ngây nay vêỵn cố mưåt
võ trđ àûúåc kđnh trổng trong lông ngûúâi Phêìn Lan
– àậ lâm viïåc cêåt lûåc nhû thïí ưng khưng chõu àûúåc
tû thïë nhỗ nhoi ca àêët nûúác ưng lc bêëy giúâ. Àïí
àẩt àûúåc con àûúâng àiïån tûã vâ àiïån thoẩi khấ múái
mễ, ưng thûåc hiïån liïn tc nhûäng cåc mua vâ bấn
cấc cưng ty, sất nhêåp vâ liïn minh.
Kairamo cng liïn doanh vúái mưåt cưng ty nhỗ
ca Phêìn Lan chùèng tiïëng tùm gò lâ Mobira chun
vïì sẫn xët ti-vi. Nùm 1979, Nokia vâ Mobira bùỉt
tay liïn doanh sẫn xët àiïån thoẩi di àưång – thư
sú, nùång 5kg dng trong xe húi.

Àêy chđnh lâ k ngun àiïån tûã ca Nokia. Àiïån
thoẩi di àưång vêỵn sú khai vâ đt àûúåc ch trong
têåp àoân. Tuy nhiïn, ngay vúái hâng àiïån tûã nhû
ti-vi chùèng hẩn, thõ trûúâng ca Nokia vêỵn chûa ra
khỗi Têy Êu, chûa phẫi lâ tiïëng nối hâng àêìu ca
chêu Êu.
Nhòn chung, Nokia khi àố lâ mưåt têåp àoân cưìng
kïình vúái 11 phên nhấnh, cố khúãi sùỉc úã cấc phên
nhấnh àiïån thoẩi, cấp vâ viïỵn thưng. Ollila gia
nhêåp Nokia vâ rúâi xa lơnh vûåc tâi chđnh àïí ph
trấch cưng viïåc quan hïå qëc tïë – núi mâ ưng àậ
tranh lån vâ cho rùçng khố khùn ca têåp àoân
àang nùçm úã àố.
Song, chûa àêìy mưåt nùm sau, tûác nùm 1986,
Ollila àûúåc bưí nhiïåm trúã lẩi lậnh àõa tâi chđnh quen
thåc, vúái vai trô giấm àưëc tâi chđnh ca Nokia -
lơnh vûåc rêët cêìn thiïët àưëi vúái Nokia lc nây. Nối rêët
cêìn thiïët lâ búãi vò, lc nây hai cưí àưng lúán nhêët
ca Nokia lâ hai ngên hâng nhâ nûúác hâng àêìu
Phêìn Lan, SYP vâ KOP, cng vúái cưng ty bẫo hiïím
lúán nhêët Phêìn Lan lâ Pohjola àang kiïím soất têåp
àoân vúái 40% tưíng sưë cưí phêìn. Mong mën ca cấc
cưí àưng nây khưng phẫi lc nâo cng àưìng thån
vúái chiïën lûúåc tấi trổng têm ca ban giấm àưëc.
Kairamo mën giẫm cấc lûåc cẫn trïn cûãa ngộ múã
ra chêu Êu ca Nokia. Àố lâ cưng viïåc thûåc sûå
khố bïn trong hưåi àưìng quẫn trõ. Nokia cêìn mưåt
ngûúâi biïët cấch, rêët biïët cấch vâ à tinh tûúâng àïí
vûúåt qua tònh thïë àố.
Jorma Ollila lâ lûåa chổn tưët nhêët vâo lc àố ca

Kairamo. Nhûäng nùm thấng du hổc vâ lâm thụ
trong nghïì tâi chđnh cao cêëp ca Ollila cố dõp thi
thưë.
Ollila àậ nhanh chống mang vïì cho Nokia ngìn
vưën 800 triïåu fim (àún võ tiïìn tïå ca Phêìn Lan),
bùçng cấch phất hânh cưí phiïëu trïn sân giao dõch
chûáng khoấn chûá khưng vay tûâ chđnh ngên hâng
nâo. Bâi toấn quët àõnh ca Kairamo àậ àûúåc giẫi.
Tấc giẫ ca àấp ấn àố lc nây àậ lâ mưåt ngûúâi giâ
dùån kinh nghiïåm vâ tûâng trẫi trong cåc sưëng, àố
lâ nùm 1988 vâ Ollila úã tíi 38. Viïåc lâm nây cố
hai giấ trõ lúán. Mưåt lâ, nố àẫm bẫo ngìn vưën àïí
Nokia thûåc hiïån nhûäng thûúng v mua lẩi Standard
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 2928 JORMA OLLILA & NOKIA
Elektrik Lorentz, Ericsson Data vâ Oceanic. Cẫ ba
cưng ty nây gip Nokia thûåc hiïån cåc bânh
trûúáng trong lơnh vûåc àiïån tûã vâ viïỵn thưng. Hai lâ,
ngìn vưën ca Nokia gêìn nhû lâ tùng gêëp àưi, búãi
trûúác khi Ollila àem vïì 800 triïåu fim, thò vâo nùm
1987 tưíng sưë vưën cưí phêìn trong Nokia cng chó
àẩt 1 tó fim. Ba lâ, lêìn àêìu tiïn Nokia xët hiïån
thânh cưng trïn sân giao dõch qëc tïë bao gưìm
Stockholm ca Thy Àiïín, New York ca M, Ln
Àưn ca Anh, Paris ca Phấp vâ sân giao dõch
chûáng khoấn Frankfurt ca Àûác. Nghơa lâ Nokia cố
mùåt tẩi nhûäng trung têm huy àưång vưën sêìm ët
nhêët ca thïë giúái tû bẫn. Cêìn nhúá lẩi mưåt cht àïí
thêëy rộ giấ trõ ca viïåc nây, lâ khi àố Nokia chûa
cố tiïëng tùm gò.
Lâm thïë nâo àïí bấn cưí phiïëu trïn chúå chûáng

khoấn thïë giúái? Khêíu hiïåu àûúåc dng cho chiïën
dõch nây lâ “Hậy trúã thânh mưåt ngûúâi súã hûäu chêu
Êu”. Chiïën dõch ca Ollila bùçng cấch bấn “súã hûäu
chêu Êu” rộ râng àậ àem lẩi hiïåu quẫ. Hiïåu quẫ
nhiïìu mùåt, tûâ thõ trûúâng àïën nưåi bưå cưng ty. Mưåt
cưng, àưi ba viïåc, nhêët lâ àẩt àûúåc niïìm tin ca
nhên viïn – nhûäng ngûúâi Phêìn Lan bùỉt àêìu khao
khất cố mưåt võ thïë cao hún trong mùỉt qëc tïë, do
Kairamo khúi gúåi.
Giûäa lc vûâa huy hoâng nhúâ vúái têìm tay àïën têån
M, Nokia lẩi phẫi nhêån mưåt àôn àau àúán: Ch
tõch kiïm CEO Kari Kairamo tûå sất tẩi nhâ riïng.
Àố lâ thấng 12.1988. Phêìn Lan im lòm trong tuët
rúi. Nhûäng con phưë Espoo trùỉng xốa. Tr súã Nokia
nùçm bïn mùåt võnh àống bùng. Cấi chïët ca võ ch
tõch tâi nùng nây dûúâng nhû khưng gêy nhiïìu
ngẩc nhiïn trong cưng ty vò nhû bẩn bê ưng àậ
thêëy trûúác àố ưng rúi vâo tònh trẩng cùng thùèng.
Nhûng àïën têån hưm nay, ngun nhên khiïën ưng
tûå kïët thc àúâi mònh vêỵn lâ mưåt bđ êín. Ngûúâi ta chó
cố thïí àoấn rùçng, ngûúâi k sû lêm nghiïåp nây àậ
têåp trung quấ mûác àïí àêíy mưåt tưí húåp kinh doanh
kïình câng vïì phđa trûúác, vúái mưåt têìm nhòn rêët xa,
àêìy khất vổng nhûng lẩi phẫi thûåc hiïån nố trong
bưëi cẫnh khng hoẫng nhiïn liïåu dêìu lûãa nống
nhû cấi phông sauna. Nokia khưng thïí ài nhanh
vâ mẩnh hún nhû ưng mën.
Jorma Ollila lc nây múái úã tíi 38, chûáng kiïën
sûå ra ài bi thẫm ca mưåt võ sïëp tâi nùng. Kinh
doanh rộ râng khưng àún thìn lâ chuån kiïëm

tiïìn, nố rộ nết nhû lông u nûúác vêåy. Dûúâng nhû,
àïí ài nhanh trïn con àûúâng xa, hoâi bậo vâ têìm
nhòn thưi chûa à, Nokia cêìn mưåt ngûúâi à khẫ
nùng àïí lêo lấi nố. Nokia vúái nhûäng c rúi nhanh
trong lơnh vûåc àiïån tûã vâ cấc ngânh cưng nghiïåp
nùång theo truìn thưëng khấc àậ khiïën cho cưng ty
rúi vâo cẫnh núå nêìn. Mưåt cưng ty bõ núå ngêåp àêìu
trïn thõ trûúâng chûáng khoấn chđnh lâ nguy cú bõ
ngûúâi khấc mua, bõ thưn tđnh.
Ngay sau cấi chïët ca Kairamo, Simo S. Vuorileto
trúã thânh ngûúâi kïë nhiïåm vâo ma xn nùm
1989. Ưng nây, tiïëp bûúác ngûúâi tiïìn nhiïåm xêëu sưë
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 3130 JORMA OLLILA & NOKIA
bùçng cấch lâm gổn têåp àoân lẩi chó côn 6 nhốm
lơnh vûåc, thay vò 11. Àố lâ àiïån tûã, dûä liïåu, àiïån
thoẩi di àưång, viïỵn thưng, dêy cấp vúái thiïët bõ vâ
cưng nghiïåp cú bẫn. Ưng tiïëp tc ài theo con
àûúâng ca ngûúâi ài trûúác lâ têåp trung vâo cưng
nghïå cao, loẩi bỗ ngânh cao su, giêëy, gưỵ sân khỗi
Nokia. Vâ ưng tiïëp tc qëc tïë hốa Nokia mẩnh
hún nûäa bùçng cấch àêíy mẩnh vưën mẩo hiïím vúái
nhiïìu cưng ty, chùèng hẩn nhû Tandy ca M vâ
Matra ca Phấp – cẫ hai àẩi gia nây cng àưìng
àïí Nokia sẫn xët àiïån thoẩi di àưång cho hai thõ
trûúâng M vâ Phấp. Cng trong nùm 1989, Ollila
àûúåc bưí nhiïåm vâo chûác v khấc cao hún: Phố
ch tõch hưåi àưìng quẫn trõ.
Ngây Vuorileto nhêåm chûác lâ ma xn êëm ấp
nhûng nhûäng bûúác ài tiïëp theo ca ưng vêỵn chó
àem lẩi mưåt ma àưng dâi ẫm àẩm trong kinh

doanh. Lậi rông ca Nokia tiïëp tc “àiïu tân”
trong sët nùm 1989 vâ tiïëp tc “rúi lẫ tẫ” nhû lấ
phong ma thu trong nùm sau àố. Nokia vâng a.
Têìm nhòn ca nhâ lậnh àẩo Kairamo àậ àûa
Nokia thânh cưng vïì phđa Têy Êu, vúái dâi ra Bùỉc
M vâ duy trò thõ trûúâng Liïn Xư nhûng kïët quẫ lẩi
ngûúåc lẩi vâ cëi cng lâ cấi chïët bđ êín. Cố vễ nhû
Nokia quấ ưm àưìm trong mưåt tònh thïë nhû vêåy. Têët
cẫ trưån lẩi vúái nhau nhû mưåt múá bông bong, vâ, nố
chúâ àúåi mưåt ai àố khưng chó nhòn xa trưng rưång
mâ nhêët àõnh phẫi à khẫ nùng gúä mưëi tú bông
bong.
OLLILA CHẨM VÂO ÀIÏÅN THOẨI DI ÀƯÅNG
Jorma Ollila miïu tẫ vúái phống viïn ca Business
Week (10.8.1998) nhûäng linh cẫm ca mònh vïì
tûúng lai:
“Hậy tûúãng tûúång, têët cẫ thưng tin trïn thïë giúái
bao gưìm tiïëng nối ca con ngûúâi, hònh ẫnh, phim,
êm nhẩc, tin tûác vâ mổi thûá cố trïn Internet – têët
cẫ àïìu cố thïí cố àûúåc trong mưåt thiïët bõ cúä nhỗ.”
Nokia àậ chinh phc toân cêìu vúái trđ tûúãng
tûúång àố ca mưåt doanh nhên chûa nưíi tiïëng. Àố
cng lâ khất vổng ca con ngûúâi trong cấch thûác
giao tiïëp vúái nhau.
Cho àïën àêìu thêåp niïn 90, nïìn kinh tïë Phêìn Lan
vêỵn ò ẩch. Kairamo àậ chïët bđ êín vúái sûå nghiïåp lúán
nhûng chûa thânh. Têåp àoân Nokia thò àang chïët
dêìn.
Mưåt ngây ma xn nùm 1990, Vuorilehto gổi
cho Ollila àïí hỗi rùçng, nhâ tâi chđnh ca Nokia cố

mën chõu trấch nhiïåm lậnh àẩo Nokia Moblie
Phone hay khưng?
Ollila trẫ lúâi qua àiïån thoẩi: “Ưng xem, àố khưng
phẫi lâ nhiïåm v dïỵ dâng nhûng tưi nghơ lâ tưi sệ
lâm viïåc àố. Àûúåc àêëy!”. Vâ Ollila “sệ lâm viïåc àố”
chó thưng qua mưåt cåc thûúng lûúång trïn àiïån
thoẩi nhû vêåy mâ thưi.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 3332 JORMA OLLILA & NOKIA
Mưåt ngây nùm 1991, khi nhâ tâi chđnh Ollila –
ngûúâi tûâng thânh cưng lúán trong sët tấm nùm úã
Citibank – àang loay hoay úã xûúãng sẫn xët àiïån
thoẩi, tiïëp tc chûáng kiïën mưåt vûåc thùèm tâi chđnh
khi têåp àoân lưỵ àïën mûác k lc, 102 triïåu àưla M.
Giûäa lc àố, Jorma Ollila àûúåc Vuorilehto gổi lïn
tûâ xûúãng àiïån thoẩi vúái chó mưåt lúâi thấch àưë khùỉc
nghiïåt:
“Anh chó cố sấu thấng àïí trẫ lúâi nïn bấn hay
giûä lẩi cưng viïåc lâm ùn ca mùåt hâng àiïån thoẩi
di àưång.”
Jorma Ollila chó mêët bưën thấng àïí àûa ra cêu trẫ
lúâi:
“Chng ta sệ khưng bấn cưng viïåc kinh doanh
nây cho ai cẫ.”
Àïën nay, khưng nghi ngúâ gò nûäa vò thûåc tïë sau
àố àậ chûáng minh, cêu nối nây àậ lâm nïn sưë
phêån ca Nokia.
Nhûng mưåt àúåt bùng giấ múái lẩi trân àïën trïn xûá
súã sauna. Àố lâ cåc khng hoẫng dêỵn àïën tan rậ
Liïn Xư, kếo theo lâ nhûäng thay àưíi chđnh trõ úã
Àưng Êu vâ biïën àưång tẩi nûúác Àûác, àêìu nhûäng

nùm 1990. Cåc khng hoẫng lúán nhêët sau chiïën
tranh lẩnh nây àậ lâm cho thõ trûúâng giưëng nhû
àúåt bùng hâ ph sët thêåp niïn cëi cng ca thïë
k XX. Phêìn Lan vâ cấc nûúác Bùỉc Êu bõ kểt trong
thõ trûúâng suy thoấi àố. Niïìm hy vổng ca Phêìn
Lan vâo Nokia vïì mư hònh àưíi múái vûâa lốe lïn àậ
gùåp ngay thûã thấch.
Àố lâ bûác tranh lẩnh ngùỉt vâo àêìu thêåp niïn 90
ca thïë k XX.
Àiïìu gò àậ xẫy ra cho Phêìn Lan vâ Nokia? Khúãi
àêìu, sûå tan rậ ca Liïn Xư àậ lâm kinh tïë Phêìn Lan
mêët gêìn 1/3 tưíng kim ngẩch xët khêíu – chđnh
xấc lâ 25%. Àiïìu nây cố nghơa lâ hâng loẩt nhâ mấy
ngûng trïå, hâng chêët àưëng trong kho chûa bấn kõp
vúái hïå thưëng thûúng mẩi bõ giấn àoẩn. Búãi vò Nokia
lâ mưåt phêìn ca nïìn kinh tïë Phêìn Lan thïë nïn àïën
lûúåt nố bõ àúåt bùng giấ bao ph. Nokia chïånh
choẩng trong hưë sêu tâi chđnh, núå nêìn.
Àêy lâ lc Ollila cố thïí nhòn thêëy, cûá trong 100
ngûúâi thò cố 13 ngûúâi mêët viïåc. Con sưë c thïí hún
sệ cho thêëy tưëc àưå thêët nghiïåp tùng àïën chống mùåt:
Àêìu nùm 1990, khi Ollila bûúác vâo xûúãng àiïån
thoẩi sưë ngûúâi mêët viïåc úã nûúác nây lâ 3%, chó bưën
nùm sau thưi con sưë thêët nghiïåp lâ 16% - gêëp nùm
lêìn. Vâ tưíng sẫn phêím cẫ nûúác lâm ra st xëng
6%. Trïn website ca Bưå Ngoẩi giao Phêìn Lan, cấc
tấc giẫ Tommi Melender vâ Eljas Repo
(*)
viïët vïì thúâi
k nây: Tưíng thu nhêåp qëc dên giẫm st, sưë

lûúång cưng ty tun bưë phấ sẫn àẩt mûác k lc vâ
toân bưå hïå thưëng ngên hâng rúi vâo tònh trẩng
khng hoẫng. Vâ rùçng “àố lâ cåc suy thoấi àùåc
biïåt nghiïm trổng trong lõch sûã thïë giúái cưng
nghiïåp hốa”. Mùåc d, nhiïìu cưng ty àûa nïìn
thûúng mẩi ca mònh vïì phđa têy – tûác thõ trûúâng
________________
* Repo lâ tưíng biïn têåp ca túâ Arvopaperi, tẩp chđ hâng àêìu ca Phêìn
Lan dânh cho cấc nhâ àêìu tû chûáng khoấn.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 3534 JORMA OLLILA & NOKIA
tû bẫn vâ tònh hònh cố àúä hún. Trong sưë àố cố
Nokia, vúái chđnh thõ trûúâng àiïån thoẩi di àưång.
Ngûúâi Phêìn Lan vâ ngûúâi ca Nokia giưëng nhû
vûâa tûâ phông sauna quấ nống ca khng hoẫng
dêìu lûãa lao thùèng xëng cấi hưì bùng giấ ca
khng hoẫng múái. Khưng cố mưåt khoẫng nghó nâo
àïí thđch nghi. Niïìm tin vïì doanh nghiïåp vûún lïn
têìm qëc tïë dïỵ dâng lung lay.
Giưëng nhû cấch ca ngûúâi lđnh àûúåc hën luån
àïí lao thùèng xëng hưì bùng giấ mâ vêỵn sinh tưìn,
Ollila lao thùèng vâo lậnh àõa mâ “tưi khưng phẫi lâ
chun gia k thåt”. Fortune 1.5.2000 cho biïët,
khi Ollila tiïëp quẫn cưng ty con bế nhỗ chun vïì
àiïån thoẩi, nố àang rïåu rậ. Chó chûa àêìy mưåt giúâ
sau khi nhêån nhiïåm v múái, Ollila àậ rúâi tưíng
hânh dinh àïí àïën thùèng cưng xûúãng tẩi thõ trêën
Salo. Viïåc àêìu tiïn lâ ưng lùỉng nghe nhên viïn nối.
Sûå xëng cêëp ca toân têåp àoân vâ bêìu khưng khđ
ẫm àẩm ca nïìn kinh tïë àê nùång lïn nhên viïn.
Ngay lêåp tûác, võ giấm àưëc múái toanh nhêån thêëy àố

lâ vêën àïì then chưët. Cưng viïåc àêìu tiïn ca ưng lâ
thưíi vâo mưåt lìng sinh khđ múái. Nhên viïn nhêån
thêëy võ giấm àưëc 39 tíi ca hổ cố phong cấch rêët
khấc nhûäng nhâ quẫn trõ Phêìn Lan. Ưng cố cấi vễ
nhể nhâng lõch lậm, mâ Justin Fox ca Fortune gổi
lâ vễ sang trổng ca vng trung Biïín Bùỉc, tấc
phong hûúáng ngoẩi vâ khưng cố vễ gò lâ Phêìn Lan
khiïën ưng khưng giưëng cấc àưìng nghiïåp trong têåp
àoân. Nhûng nhên viïn ngẩc nhiïn vò ưng khưng
cố vễ gò lâ ẫm àẩm nhû sûå ẫm àẩm vêy quanh nïìn
kinh tïë mâ ngûúåc lẩi, ưng thưíi vâo bưå phêån nghiïn
cûáu mưåt lìng khưng khđ múái, vúái quët àõnh “hậy
lao vâo hïå tiïu chín k thåt sưë vûâa ra àúâi tẩi
chêu Êu, gổi lâ GSM”. Mưåt cấch thûác mẩnh mệ nhû
vêåy lâm nhiïìu nhên viïn thoất khỗi vông r vâ
tin vâo tûúng lai. Fortune gổi àố lâ “dêëu êën nghïì
nghiïåp” ca Ollila. Côn bẫn thên ưng, ngûúâi nùỉm
trong tay nhûäng têëm bùçng danh giấ lẩi nối rùçng:
“Nokia lâ trûúâng àẩi hổc ca tưi”. Mûúâi nùm sau,
ngûúâi ta sệ chûáng kiïën cêu nối nây ca ưng cẫ
trong nghơa àen ca nố – khi Ollila àûúåc trao hai
bùçng tiïën sơ danh dûå tẩi Helsinki.
Nhû chng ta cố thïí nhúá vïì thúâi gian trûúác, àiïån
thoẩi di àưång khưng phẫi lâ ûu tiïn sưë mưåt trong
chiïën lûúåc àùåt trổng têm ca Kairamo. Àố lâ k
ngun trổng têm àiïån tûã vâ àiïån thoẩi di àưång
chó lâ mưåt trong têët cẫ mổi thûá àa dẩng hốa mâ
thưi. Lc nây Koski lâ ngûúâi àûáng àêìu cưng ty con
chun vïì àiïån thoẩi di àưång.
Àiïån thoẩi thúâi bêëy giúâ chùỉc chùỉn khưng giưëng

nhû ngây nay. Nghơa lâ, thïë giúái chûa cố nhûäng hïå
thưëng k thåt nïìn tẫng nhû GSM hay CDMA nhû
bêy giúâ. Trong nhiïìu nùm, xûúãng sẫn xët àiïån
thoẩi di àưång ca Nokia chó lâm ra nhûäng dông
àiïån thoẩi cố thõ trûúâng nhỗ. Tuåt nhiïn khưng cố
chiïën lûúåc sẫn phêím àưìng loẩt hâng chc ngân
nhû ngûúâi khưíng lưì Motorola.
* * *
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 3736 JORMA OLLILA & NOKIA
Vâo thấng 4.1987, Nokia cố mưåt sûå kiïån phi
thûúâng, khi Mikhail Gorbachev (Tưíng thưëng Liïn
Xư) thûåc hiïån cåc gổi àiïån thoẩi dng Nokia tẩi
Helsinki. Cåc àiïån thoẩi “spontaneous” àậ lưi
cën cưång àưìng toân cêìu ch àiïån thoẩi cêìm tay
múái nhêët ca Nokia. Thûåc ra, hoẩt àưång nây àûúåc
soẩn lẩi búãi Nokia. Stefan Widomski, giấm àưëc
thûúng mẩi ca Nokia vúái liïn bang Soviet, cố hai
mấy cêìm tay, mưåt cấi dûå phông, vâ mưåt cấi nưëi kïët
àùåc biïåt àûúåc dûång lïn gêìn àố, nïëu nhû mưåt trong
nhûäng cấi àiïån thoẩi mêët tđn hiïåu trûúác khi nố úã
trong tay Gorbachev, nhûng thûåc tïë nố àậ diïỵn ra
rêët tưët. Gorbachev àậ nối chuån vúái Bưå trûúãng
truìn thưng Xư viïët Glinka úã Moscow.
Vâ nhû vêåy, trong thúâi k àêìu ca àiïån thoẩi di
àưång Nokia, cố lệ chûa cố nhiïìu dêëu hiïåu àïí Nokia
cố thïí ài xa hún trong sûá mïånh kïët nưëi con ngûúâi.
Mùåt khấc, cấc dêëu hiïåu khúãi sùỉc tûâ chiïën lûúåc àiïån
tûã cng gốp phêìn lâm múâ cấc tiïìm nùng ca àiïån
thoẩi di àưång. Vâ, cố hâng tấ l do àïí thêëy vò sao
àiïån thoẩi di àưång khưng àûúåc têåp trung tẩi Nokia,

tûâ tđnh phûác tẩp ca cêëu trc súã hûäu, tđnh bêëp
bïnh ca thõ trûúâng qëc tïë trong àiïìu kiïån chiïën
tranh lẩnh – nhû Ollila àậ viïët trong lån vùn
chđnh trõ ca mònh. Nhûäng “lng cng nưåi bưå”
cng tham gia vâo bûác tranh chung.
Trong nhiïìu nùm cẫ CEO Kairamo vâ Koski, ph
trấch phên nhấnh Mobile Phone, àïìu àưìng vúái
nhau rùçng àiïån thoẩi di àưång lâ khưng cố mưåt
tûúng lai chùỉc chùỉn.
Nùm 1987, cưng ty con vïì àiïån thoẩi di àưång
thua lưỵ.
Mưåt nùm sau, nùm 1988, Koski qua àúâi trïn mưåt
chuën bay cưng cấn do bõ xët huët nậo. Vâ
ngay sau àố vâi thấng Kairamo cng ra ài.
Hưåi àưìng quẫn trõ múái vâ ban lậnh àẩo tiïëp theo
tiïëp tc xấc àõnh cưng ty Nokia Mobile Phone vêỵn
chó lâ cưng c lêëp lưỵ hưíng thõ trûúâng mâ thưi. Ngay
cẫ khi àûúåc chổn vúái mưåt vai diïỵn ph nhû vêåy, nố
cng cêìn chûáng tỗ lâ phẫi lâm ùn àûúåc cấi àậ.
Ollila àậ àûúåc Vuorilehto gổi àïí hoân têët àiïìu kiïån
cho mưåt vai ph. Phûúng ấn bấn cưng ty con nây
àậ cố. Vâ chó cêìn Ollila khưng vûúåt qua àûúåc,
phûúng ấn sệ àûúåc thûåc thi ngay.
Mổi thûá vêỵn lâ cấi hưì bùng giấ suy thoấi. Nố
nguy hiïím àïën mûác nhû thïë nây: Khưng thïí tòm
thêëy bêët cûá ai mën mua lẩi cấi mẫng kinh doanh
àiïån tûã ca cưng ty – nố àậ lâm tiïu tan mêët gêìn
mưåt tó àưla chó trong nùm nùm, 1988 àïën 1993.
Chùèng nhâ àêìu tû hay tâi phiïåt nâo côn mën
mua cấi cc núå cẫ tó àư. Giấo sû Martti Haikio, nhâ

viïët sûã hiïån àẩi ca Phêìn Lan, tấc giẫ cën sấch
àêìu tiïn vïì lõch sûã hậng Nokia (xët bẫn nùm
2001) - Nokia - The Inside Story, àấnh giấ: “Nùm
1991 chđnh lâ “thúâi gian khố khùn nhêët, mùåt hâng
àiïån tûã gia dng thua lưỵ nùång vâ “hïå thưëng tâi
chđnh liïn ngânh ca cưng ty bõ tï liïåt”. Vâ, àiïìu
tưìi tïå nhêët lâ “cấc nhâ súã hûäu àậ nghơ àïën chuån
bấn cưng ty.”
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 3938 JORMA OLLILA & NOKIA
Nhûng sau àêy múái lâ thưng tin àùåc biïåt ngẩc
nhiïn vúái bẩn àổc Viïåt Nam vâ nhiïìu núi trïn thïë
giúái. Theo giấo sû Erkko Autio, mưåt chun gia vïì
cấc cưng ty toân cêìu ca Phêìn Lan, vâo thúâi àiïím
nhûäng nùm 90, Phêìn Lan cố àïën 300 nhâ kinh
doanh àưåc lêåp, rẫi rấc trong cấc nûúác cng khu
vûåc. Mưåt nïìn thõ trûúâng mâ theo giấo sû lâ phûác
tẩp vò nố vûâa vûún ra ngoâi vûâa cẩnh tranh vúái nưåi
àõa. Tuy nhiïn, àiïìu quan trổng vúái bẩn àổc khi
tòm hiïíu vïì doanh nhên Ollila chđnh lâ chưỵ nây:
Chó duy nhêët àiïån thoẩi Nokia sau àố àậ trân lan
toân cêìu.
Mưåt sûå kiïån àưåc àấo nhû vêåy àậ xët phất tûâ mưåt
nhên vêåt àưåc àấo. Vâ cêu chuån ca chng ta
múái chó lâ khc dẩo àêìu àêìy bậo tưë quanh nhên
vêåt vư danh, mâ vïì sau chđnh ngûúâi nây lẩi gêy ra
mưåt cún bậo khấc lâm lưå rộ nhûäng chên trúâi lêìn
àêìu tiïn àûúåc biïët. Vâ tïn tíi ca ưng àûúåc trđch
dêỵn trong nhiïìu cën sấch kinh doanh hiïån àẩi.
THÙỈP LÛÃA CHO NHÛÄNG NGÛÚÂI CƯÅNG SÛÅ
Mưåt ngây thấng 2.1992, Jorma Ollila àûúåc tưíng

hânh dinh gổi vïì tûâ Solo – núi ưng lâm viïåc rêët nhiïìu
vúái cấc nhâ nghiïn cûáu vâ phất triïín. Ưng mën àưët
lïn ngổn lûãa nhiïåt huët núi nhûäng cưång sûå, mâ
theo ưng lâ cưët lội trong viïåc tòm ra cấc àấp ấn.
Thïë rưìi, Ollila àûúåc gổi vïì tûâ Solo àïí nhêån chûác
tưíng giấm àưëc àiïìu hânh. CEO múái toanh nây àûúåc
thûâa kïë mưåt di sẫn bïn búâ vûåc thùèm. Bâi toấn lẩi
quay vïì vêën àïì cêëu trc súã hûäu, àêåm àùåc mâu sùỉc
tâi chđnh – lơnh vûåc mâ Ollila lâ lûåa chổn sưë mưåt.
Àố cố thïí lâ l do quan trổng hún so vúái nhûäng
thânh quẫ nhỗ nhoi tûâ xûúãng àiïån thoẩi di àưång.
Hậy bùỉt àêìu bùçng cåc “sất hẩch tuín chổn”
ca ban lậnh àẩo dânh cho ngûúâi àân ưng 41 tíi.
Thêåt ra “vêën àïì” CEO tiïëp theo àậ àûúåc Hưåi àưìng
quẫn trõ - nhûäng àẩi diïån súã hûäu – bân lån trûúác
àố, tûác thấng 11.1991. Hai nhên vêåt àẩi diïån súã
hûäu têåp àoân Nokia lc nây lâ: Ahti Hirvonen vâ
Casimir Ehnrooth. Hổ àậ chó àùåt vêën àïì duy nhêët
cho qn sû tâi chđnh ca têåp àoân Nokia, àưìng
thúâi lâ ûáng cûã viïn CEO, rùçng: Liïåu cố thïí cûáu àûúåc
Nokia hay khưng?
Liïåu cố thïí cûáu àûúåc toân bưå Nokia?
Thêåt ra, cêu hỗi khi àố chđnh xấc lâ: Trong
trûúâng húåp cûáu khưng àûúåc thò sao? Cấc nhâ súã
hûäu àậ sùén sâng cêu trẫ lúâi: Bấn. Nùm 1991, cưí
àưng lúán nhêët ca têåp àoân àậ sùén sâng bấn phêìn
ca mònh cho Ericsson. Bìn thay, ngay àưëi th
ca nûúác lấng giïìng nây cng chï vâ khưng mua.
Nhûng trûúác khi dng àïën phûúng ấn nây, ngûúâi
Phêìn Lan cêìn têån dng hïët mổi cấch trûúác àậ. Cấc

cưí àưng ngên hâng vâ cấc nhâ tâi chđnh trûúác àố
thûúâng khưng theo àûúâng lưëi ca Kairamo vâ
Koski. Thiïån cẫm ca hổ nghiïng vïì ngûúâi ph
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 4140 JORMA OLLILA & NOKIA
trấch tâi chđnh Ollila – cêìn nhúá lẩi chđnh Ollila àậ
hốa giẫi xung àưåt súã hûäu nưåi àõa bùçng cấch àûa
Nokia lïn nhiïìu sân giao dõch qëc tïë vâ lêëy
ngìn vưën tûâ cưng cưång. Chđnh Ahti Hirvonen,
CEO ca SYP, cưí àưng lúán trong Nokia, lâ ngûúâi
àêìu tiïn àïì xët Ollila vâo trổng trấch CEO. Vâ cẫ
Casimir Ehnrooth, ch tõch hậng bẫo hiïím Pohjola
lêỵn phố ca ưng nây lâ Yrjo Niskanen, cng ng
hưå àïì xët Ollila.
Côn cêu trẫ lúâi ca Ollila: Cûáu àûúåc!
Mưåt lêìn nûäa, Ollila lûåa chổn àấp ấn “cố” cho
cấc bâi toấn bïë tùỉc lúâi giẫi. Lêìn trûúác lâ “cố” cho
phên nhấnh Nokia Mobile Phone. Nhûäng gò Ollila
nối trong bíi sất hẩch cëi nùm vúái hai “ưng
ch”, sệ àûúåc trònh bây lẩi sau àố vúái hưåi àưìng
quẫn trõ vâ ban lậnh àẩo vâo ma xn nhêån
chûác CEO, nùm 1992.
Vâ lõch sûã diïỵn ra nhû vêåy. Côn trûúác mùỉt lâ mưåt
hưì nûúác bùng giấ mâ Ollila àậ lao xëng àố.
JORMA OLLILA VÂ TRIÏËT L
THĐCH NGHI CÅC SƯËNG
Liisa Annikki, phu nhên ca Jorma Ollila nối vïì
chưìng mònh: “Ưng êëy cố thïí lâm tùng nhiïåt àưå ca
phông xưng húi sauna nống thïm 15
0
- à àïí àun

sưi mưåt tấch trâ. Nhûng cng chđnh ưng cố thïí rúâi
phông xưng húi vâ lao xëng mùåt hưì àêìy bùng giấ.”
Business Week vûâa tûúâng thåt cêån cẫnh chên
dung ngûúâi àân ưng 47 tíi àêìy cấ tđnh, vâo ngây
10.8.1998. Àố lâ nùm têåp àoân Nokia, lêìn àêìu
tiïn khiïën cẫ thïë giúái sûãng sưët búãi mưåt hậng vư
danh àậ vûâa vûúåt mùåt têåp àoân khưíng lưì Motorola
ca ngûúâi M, chó sau bẫy nùm Ollila dêỵn dùỉt
Nokia. Ngûúâi àân ưng lao xëng hưì tuët lẩnh giấ
cng àậ khiïën cho ngûúâi khưíng lưì chêu Êu lâ hậng
Ericson thêëy rộ lâ àang bõ thấch thûác vâ cêìm chùỉc
phêìn thua.
Jorma Ollila nối vúái Business Week rùçng, con
ngûúâi cố khẫ nùng thđch nghi, ln ln thđch nghi
vò bẫn nùng sinh tưìn. Nghơa lâ con ngûúâi cố khẫ
nùng chõu nống vâ cẫ chõu lẩnh. Vâ vò thïë, con
ngûúâi cố khẫ nùng dêën thên vâo nhûäng bđ êín chûa
biïët trûúác ca tûúng lai. Business Week cố mưåt
khấm phấ àưåc àấo rùçng, tđnh cấch dêën thên ca
ưng, quan niïåm sưëng ca ưng giưëng nhû cấch
nhêën mẩnh êm “O” trong cấi tïn “Ollila” ca ưng,
mưỵi khi phẫi gổi tïn ưng bùçng tiïëng Anh hay tiïëng
Phêìn Lan. Nố rêët mẩnh mệ vâ quẫ quët. Ưng
cng ln tin con ngûúâi cố sûác mẩnh vò ln khao
khất sûå tiïån nghi hún, àấp ûáng tưët hún nhûäng nhu
cêìu ca chđnh mònh vâ àố lâ l do hổ dấm lao vâo
nhûäng vng chûa biïët.
Àïën lûúåt Nokia thúâi hiïån àẩi trúã thânh mưåt minh
chûáng cho tinh thêìn ca ngûúâi Phêìn Lan mưỵi khi
dên tưåc nây phẫi àûúng àêìu vúái sống giố.

ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 4342 JORMA OLLILA & NOKIA
Ma thu bïn búâ hưì bùng tuët Pukala nùm
1998, Jorma Ollila ngưìi bïn tấch câ phï. Nhûäng
ngûúâi àưìng hûúng ca Ưng Giâ Tuët ln ln cố
câ phï sùén úã trong nhâ hay trong cưng súã. Trïn
bân ca Ollila cố mưåt cën sấch vïì cấch chúi
tennis àùåt trïn bân. Súã thđch ca ưng chđnh lâ
tennis. Ưng cố thïí nhòn thêëy vúå ưng, Liisa Annikki,
àang xúái àêët cho mêëy lëng hoa ngoâi sên. Thêåt
thanh bònh vâ nïëu bẩn nhòn vâo cẫnh tûúång àố,
cố thïí thêëy àêy lâ ngûúâi àân ưng cố têët cẫ. Àêy lâ
lc cẫ thïë giúái tô mô vïì ưng, vïì mưåt cưng ty Phêìn
Lan vûâa vûúåt mùåt Motorola khưíng lưì ca nûúác M
giâu mẩnh vâ dêỵn àêìu thïë giúái vïì cưng nghïå viïỵn
thưng. Business Week nối, ưng àang bân vïì tûúng
lai ca cưng nghïå giao tiïëp khưng dêy – mưåt bûúác
tiïëp theo ca Nokia. Wireless (cưng nghïå khưng
dêy) lâ mưåt lơnh vûåc cưng nghïå cao. Ưng cố thối
quen suy nghơ, suy nghơ vâ suy nghơ mưỵi khi vẩch
ra mưåt hûúáng ài múái nâo àố cố sûác ẫnh hûúãng
àïën thïë giúái di àưång. Vêåy mâ àưåt nhiïn, thêåt “k
cc” khi ngûúâi àân ưng lâm nïn huìn thoẩi nây
lẩi tûå nhêån rùçng “Tưi khưng phẫi lâ mưåt chun gia
k thåt”. Àố lâ mưåt trûúâng húåp khấ xa lẩ trong thïë
giúái cưng nghïå cao, núi mâ nhûäng doanh nhên vơ
àẩi nhêët thûúâng lâ mưåt nhâ cưng nghïå àấng kđnh.
Vđ d nhû bẩn ln nhúá àïën Bill Gates vúái phêìn
mïìm Windows thưëng trõ thïë giúái bùçng têåp àoân
Microsoft, nhúá àïën Larry Page cha àễ ca thåt
toấn PageRank àậ lâm nïn Google, nhúá àïën

Micheal Dell vúái mấy tđnh cng tïn
Trong khi àố, Jorma Ollila tûå giïỵu mònh vúái Busi-
ness Week vâo nùm 1998 rùçng, ưng côn chûa tûâng
nưëi ưëng nûúác trong nhâ nghó ca mònh bïn búâ hưì
nûäa lâ. Ollila khưng sấng lêåp ra Nokia, cng khưng
phất minh ra nhûäng cưng nghïå.
Nhûng bùçng cấch nâo mưåt ngûúâi khưng thïí biïët
k thåt nưëi ưëng nûúác mâ lẩi thânh cưng vûúåt bêåc
trong lậnh àõa cưng nghïå cao, núi àêìy nhûäng cao
th xët thên lâ nhâ cưng nghïå? Business nối Ollila
lâ “nhòn tai hổa bùçng con mùỉt ca mưåt ngûúâi àûúåc
giấo dc vâ àâo tẩo bâi bẫn”. Nhêån àõnh nây vâo
thúâi àiïím 1998, khi Nokia bùỉt àêìu lốe sấng trïn
bêìu trúâi thûúng mẩi, cố lệ lâ mưåt nhêån àõnh “cưí
àiïín” – cố hổc lâ hún. Nhûng nhiïìu nùm sau, khi
Nokia trúã thânh nhâ tiïn phong trong quan àiïím
kinh doanh cưng nghïå cao vúái thûúng hiïåu hâng
àêìu – thò nhêån àõnh nây khưng côn àng nûäa.
Nhiïìu bt mûåc trïn thïë giúái, àùåc biïåt lâ úã chêu Êu
vâ bïn trong Phêìn Lan bùỉt àêìu l giẫi huìn thoẩi
sưë mưåt ca Phêìn Lan àûúng àẩi vúái phẩm vi lúán
hún: Tinh thêìn Phêìn Lan trong bưëi cẫnh ca nố vâ
hiïån tûúång toân cêìu hốa trïn quy mư thïë giúái. Vâ
chng ta cêìn quay lẩi quấ khûá vư danh ca Jorma
Ollila trong toân bưå cấc gốc nhòn khấc nhau.
Khng hoẫng dêìu lûãa - Ollila ài hổc
Phêìn Lan lâ mưåt trong nhûäng nûúác nhiïìu rûâng,
bònh qn 4ha rûâng/ngûúâi, àûáng àêìu thïë giúái vâ
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 4544 JORMA OLLILA & NOKIA
gêëp 15 lêìn mûác trung bònh ca cấc nûúác Têy Êu.

Cho àïën têån hưm nay, thêåp niïn àêìu ca thïë k
XXI, dên sưë ca àêët nûúác nây chó vâo khoẫng nùm
triïåu ngûúâi – tûúng àûúng mưåt nûãa dên sưë ca
thânh phưë Hưì Chđ Minh. Bònh qn trïn mưåt cêy
sưë vng thò chó cố 16,6 ngûúâi trïn àố.
Tẩi thânh phưë biïín Seinậjoki ca Phêìn Lan, bế
trai Jorma Ollila cêët tiïëng khốc châo àúâi ngây
15.5.1950. Cha ca ưng lâ k sû àiïån tûã. Ma thu
úã àêët nûúác gêìn cûåc Bùỉc nây tuët àậ rúi trùỉng xốa.
Thêåt ra, àêët nûúác úã vơ àưå 60-70 àậ nùçm ngay
trong chđnh vânh àai Bùỉc Cûåc hóåc nối theo cấc
nhâ àõa l hổc lâ vông Bùỉc Cûåc. Vâ qụ hûúng ca
ch bế vêỵn côn mi thúâi k hêåu chiïën. Àố lâ mưåt
thânh phưë biïín vúái nhûäng rûâng bẩch dûúng,
nhûäng cùn nhâ Bùỉc Êu mấi cao chưëng rết vúái
nhûäng ưëng khối êëm ấp vâ thêåt nhiïìu hoa.
Khi Jorma àïën tíi ài hổc, àêët nûúác ca ưng
cng chó vûâa ra khỗi cåc chiïën tranh dai dùèng
àố. Th àư Helsinki chó bùỉt àêìu chûúng trònh xêy
dûång lẩi vâo àng nùm sinh ca ưng. Phêìn Lan
khưng giâu cố gò vâ thêåm chđ lâ mưåt nûúác rêët nhỗ.
Qëc gia nây cố 94% dên sưë nối tiïëng Phêìn Lan vâ
6% nối tiïëng Thy Àiïín, mưåt dên tưåc lấng giïìng
tûâng àư hưå Phêìn Lan hún 600 nùm – mưåt trûúâng
húåp lõch sûã lâm gúåi nhúá thúâi k Bùỉc thåc ca Viïåt
Nam kếo dâi 1000 nùm. Ngûúâi Phêìn Lan cố mưåt
sûác bẫo tưìn vùn hốa mẩnh mệ. Àố chđnh lâ tiïëng
nối ca dên tưåc nây, vúái sưë dên khưng nhiïìu, vêỵn
trûúâng tưìn qua àïm dâi chiïën tranh vâ bõ àư hưå.
Vò nhûäng l do lõch sûã àùåc biïåt nhû vêåy nïn nïìn

kinh tïë Phêìn Lan khưng phẫi lâ mưåt nïìn kinh tïë
mẩnh ca chêu Êu. Trấi lẩi, nïìn cưng nghiïåp rêët
nhỗ bế vâ lổt thỗm bïn ròa Bùỉc Cûåc.
Khi Jorma Ollila trẫi qua thúâi hổc sinh trung hổc
úã qụ nhâ thò Phêìn Lan rúi vâo vông xoấy khng
hoẫng dêìu lûãa ca thïë giúái nhûäng nùm 70 ca thïë
k XX. Ngûúâi Phêìn Lan cố niïìm tûå hâo lúán búãi
chđnh núi àêy lâ qụ hûúng ca phất minh phông
xưng húi (sauna). Àố lâ mưåt truìn thưëng lêu àúâi.
Ngûúâi Phêìn Lan tùỉm xưng húi hâng ngây giưëng
nhû ngûúâi Viïåt Nam tùỉm mưỵi ngây vêåy. Vâo mưỵi
cëi ngây, trûúác giúâ cúm tưëi, nïëu bẩn thêëy àûúâng
phưë vùỉng tanh thò àố chđnh lâ lc ngûúâi ta tùỉm húi
àïí rưìi sệ dng bûäa tưëi ngon miïång ngay sau àố.
Nhûng vâo thúâi àiïím nây, nïìn kinh tïë Phêìn Lan
àang úã tònh trẩng ca mưåt lô xưng húi àậ àïí quấ
nhiïåt àưå cêìn thiïët. Khưng khđ trúã nïn bûác bưëi vâ
ngưåt ngẩt.
Àng lc àố, Jorma Ollila 17 tíi àoẩt mưåt sët
hổc bưíng trung hổc tẩi trûúâng Atlantic úã xûá Wales,
Vûúng qëc Anh. Àố lâ chuën chu du àêìu tiïn
ca ngûúâi thanh niïn mâ vïì sau cố rêët nhiïìu
bùçng cêëp trong cåc àúâi ca mònh. Tẩi Atlantic
College, Ollila lêëy bùçng t tâi qëc tïë (International
Baccalaureate Diploma).
Trong khi àố, chiïëc ba khng hoẫng dêìu vêỵn
ba mẩnh lïn cấc cưỵ mấy cưng nghiïåp nùång.
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 4746 JORMA OLLILA & NOKIA
Nhûäng nhâ kinh tïë hổc Phêìn Lan vâ nhûäng nhâ
nghiïn cûáu vïì lõch sûã hậng Nokia, khi nghiïn cûáu

vïì hiïån tûúång toân cêìu hốa ca têåp àoân nây, do
Ollila sau àố tiïën hânh thânh cưng, khưng thïí
khưng àùåt nố trong bưëi cẫnh lõch sûã ca àêët nûúác
mâ nố båc phẫi lâ mưåt phêìn khưng thïí tấch rúâi.
Lc êëy, cưng ty Nokia nhỗ bế vêỵn cố thïí cêìm cûå
àûúåc cho àïën nùm 1973 nhúâ vâo chđnh quy mư
nhỗ bế chó úã mûác àõa phûúng ca nố. Àïën nùm
1975, mưåt nhên vêåt quan trổng trong lõch sûã ca
cưng ty xët hiïån. Àố lâ ưng Kari Kairamo, àûúåc
giao trổng trấch CEO àïí àiïìu khiïín con tâu Nokia
bế nhỗ. Võ giấm àưëc cố têìm nhòn dâi hẩn vâ vûúåt
khỗi cấnh rûâng lâng nây àậ viïët ra mc tiïu mâ vïì
sau nố thay àưíi sưë phêån ca cưng ty vâ ẫnh
hûúãng rộ àïën sûå nghiïåp lûâng lêỵy ca Ollila. Mc
tiïu ca Kairamo lâ biïën Nokia thânh cưng ty thêåt
lúán cho àêët nûúác Phêìn Lan. Mưåt tû tûúãng lâm ùn
lúán nhû vêåy quẫ lâ nghõch l trong tònh trẩng thiïëu
dêìu. Nhûng hûúáng ài ca ưng lâ hậy trấnh xa mưëi
nguy hiïím. Vò tònh cẫnh bûác bấch nùng lûúång,
cưng ty nây vâo nhûäng nùm khng hoẫng àậ bõ
båc phẫi nghơ àïën nhûäng ngânh sẫn xët vâ
thûúng mẩi đt ph thåc vâo dêìu hỗa. Cố thïí nối
àêy lâ cåc cẫi cấch thûá nhêët trong thúâi k hiïån
àẩi ca cưng ty. Kari Kairamo hûúáng cưng ty vâo
lơnh vûåc àiïån tûã nhùçm thoất khỗi cấi lô xưng húi
àậ trúã nïn ngưåt ngẩt vò thiïëu dêìu lûãa.
Trong khi CEO Kairamo àang àûa Nokia lïn nêëc
thang ưín àõnh vâ bûúác àêìu ca huy hoâng thò
Ollila tûâ Anh trúã vïì Phêìn Lan. Ollila vâo mưåt
trûúâng qn sûå! Àố lâ trûúâng àâo tẩo sơ quan dûå

bõ ca Bưå Qëc Phông. Bẩn àổc cố thïí nghơ rùçng,
hổc chun mưn tûâ trûúâng nây rưìi sệ chùèng dđnh
dấng gò àïën ngânh nghïì kinh doanh àiïån thoẩi di
àưång sau nây ca Jorma Ollila. Dơ nhiïn úã giai àoẩn
nây, àiïån thoẩi di àưång vêỵn côn úã giai àoẩn thûã
nghiïåm vâ nố xa lẩ vúái anh châng hổc viïn sơ quan.
Ngûúâi Phêìn Lan gổi àêy lâ Reserviupseerikoulu,
trûúâng àâo tẩo sơ quan úã quy mư lúán. Trûúâng nùçm
úã Hamina gêìn biïn giúái vïì phđa àưng nam ca
Phêìn Lan. Jorma Ollila trẫi qua hai nùm úã àêy
cng vúái 750 thanh niïn gưìm cẫ nam vâ nûä, àïí
trúã thânh sơ quan. Cố nhiïìu ngânh hổc úã àêy tûâ
khưng qn cho àïën thy qn hay hêåu cêìn.
Theo truìn thưëng, viïåc àâo tẩo sơ quan dûå bõ cố
nghơa xậ hưåi lâ nhûäng ngûúâi nây cố thïí tham gia
vâo cấc ngânh hóåc cú quan kinh tïë nâo àố nhûng
khi “tưí qëc cêìn” thò qn àưåi cố sùén ngay ngìn
dûå trûä úã cêëp sơ quan. Mưåt kiïíu “ng binh û nưng”
– qn úã sùén trong dên. Ollila trúã thânh ngûúâi
àûáng àêìu ca khốa àâo tẩo. Trûúâng nây khưng chó
dẩy àấnh àêëm trïn chiïën trûúâng nïëu chiïën tranh
nưí ra, mâ côn dẩy rêët c thïí vïì nghïå thåt lậnh
àẩo, chó huy, chiïën thåt tấc chiïën vâ ch trổng
rên luån thïí chêët. Trûúâng qn sûå thò chùèng dđnh
gò túái cưng viïåc kinh doanh cưng nghïå cao sau nây
nhûng dûúâng nhû nố trúã thânh mưåt phêìn phêím
ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU 4948 JORMA OLLILA & NOKIA
chêët lậnh àẩo ca Ollila – ngûúâi quẫ quët lao
xëng hưì nûúác bùng tuët nhû anh lđnh xưng trêån
biïët cấch thđch nghi trong tònh cẫnh phẫi sưëng sốt.

Ollila tûâng lâ ch tõch khốa sơ quan dûå bõ ca
trûúâng nây. Cng giưëng nhû kïët quẫ thúâi trung
hổc, úã trûúâng sơ quan dûå bõ Ollila cng hoân thânh
khốa hổc mưåt cấch xët sùỉc.
Trong khi àêët nûúác tòm cấch xoay trúã giûäa thïë
kểt thõ trûúâng phûúng Àưng vâ phûúng Têy, mưåt
cấch tiïën thoấi lûúäng nan, thò Ollila àang theo hổc
nhûäng khốa lậnh àẩo vâ chó huy cng tẩi mưåt
trûúâng ca Bưå Qëc phông gổi lâ Qn lûåc Phêìn
Lan (Finnish Defence Forces). Trong khi Kairamo
cùng ốc vúái nhûäng quët sấch chûa cố tiïìn lïå, thò
Ollila àûúåc àấnh giấ lâ mưåt sinh viïn chun
ngânh chđnh trõ nùng àưång trong sët khốa hổc
ca mònh. Ưng ch têm thûåc hânh lậnh àẩo trong
cấc khốa hổc ca trûúâng qn sûå. Cho àïën hưm
nay (2006) ưng vêỵn lâ mưåt chđnh khấch cố cúä tẩi
Phêìn Lan, bïn cẩnh vai trô lâ mưåt nhâ kinh doanh
lûâng lêỵy.
Nùm 1973, Phêìn Lan àûáng trûúác lûåa chổn gia
nhêåp Hiïåp ûúác Thûúng mẩi Tûå do chêu Êu hay
khưng (hiïåp ûúác EEC nây lâ tiïìn thên ca EU). Àêy
lâ dêëu hiïåu àêìy triïín vổng múã ra khuynh hûúáng
Liïn minh chêu Êu mâ kïët quẫ àûúåc thêëy ngây
nay lâ khưëi EU. Phêìn Lan àûáng trûúác cú hưåi gia
nhêåp thõ trûúâng chung chêu Êu, tûâ àố thưng ra
thïë giúái tû bẫn nhûng àưìng thúâi phẫi xem xết vïì
mùåt chđnh trõ vúái thõ trûúâng truìn thưëng Liïn Xư
vâ khu vûåc Àưng Êu. Àố lâ vêën àïì lõch sûã ca thúâi
k nây.
Kaimaro nhêån thêëy Hiïåp ûúác EEC tiïën triïín quấ

chêåm chẩm vâ thiïëu sûå gùỉn kïët giûäa giúái doanh
nghiïåp vâ giúái khoa hổc. Trong khi Nokia àậ àùåt
chên vâo lơnh vûåc cưng nghïå cao lc àố lâ àiïån tûã
vâ viïỵn thưng, àôi hỗi lao àưång k thåt vâ sẫn
phêím chêët xấm.
Jorma Ollila bûúác vâo con àûúâng chđnh trõ.
Khưng cố tâi liïåu nâo giẫi thđch vò sao ưng cố lûåa
chổn nây. Ưng trúã thânh mưåt trong nhûäng àẫng
viïn trễ ca àẫng Trung têm, mưåt àẫng mẩnh ca
Cưång hôa Phêìn Lan. Ngay lc nây, ưng tham gia
vâo SYL, tûác y ban Qëc gia Sinh viïn Phêìn Lan.
Tưí chûác sinh viïn nây rêët cố tiïëng nối trong àúâi
sưëng chđnh trõ úã qëc gia đt dên sưë nây. Vâ Ollila
chđnh lâ ngûúâi lậnh àẩo y ban. Àêy lâ võ trđ lậnh
àẩo àêìu tiïn trong sûå nghiïåp ca ưng. Dûúái sûå
lậnh àẩo ca châng trai trễ Ollila, SYL cố cấch
nhòn ngûúåc lẩi so vúái nhêån àõnh ca Kairamo. SYL
cho rùçng Hiïåp ûúác EEC lẩi ài quấ nhanh vâ chïånh
hûúáng vúái Phêìn Lan.
Nhûng chó mưåt nùm sau àố, nùm 1974, Ollila rúâi
khỗi tưí chûác nây.
Vâ 20 nùm sau, ưng trúã thânh quan chûác ca y
ban chêu Êu vúái tû cấch lâ thânh viïn Hưåi àưìng
Tû vêën Cẩnh tranh, tham gia vâo tưí chûác mâ thúâi
trai trễ ưng àậ lậnh àẩo àïí chó trđch lẩi nố. Ưng