Mối tương quan giữa động cơ thành đạt và định hướng quản lý daonh nghiệp của doanh nhân

MOI TUONG QUAN G I Q A DONG CO
THANH DAT VA DjNH HUONG QUAN LY
DOANH NGHIEP CUA DOANH N H A N
PGS.TS, L6 Thi Thanh Huang
Trudng phdng Phdng Nghien ci'fii ca hdn, \ 'ieu Tdm ly hgc.
•
TOM TAT
Cdc kit qud khdo sdt thttc tiin tren han 200 doanh nhdn lgi Hd Ndt. ihdnh
phd' Ho Chi Minh, Bien Hod cho thdy ddng cd thdnh dgt. cu ihe hdn Id khdt vgng
thdnh dgt vd nd luc thdnh dat cita doanh nhdn dugc the hien khd rd trong dinh lutdng
qudn ly. dieu hdnh doanh nghiep cua hg. Tuy nhien, trong qudn ly. dieu hdnh doanh
nghiep, hien nay cdc doanh nhdn nudc la vdn chu trgng den khia cgnh qudn ly han Id
khia cgnh ldnh dao, vi vdy se kho phdt huy duac khd ndng sdng lao cua nhdn vien.
cdng nhdn.
Ttr khoa: Doanh nhdn; Dgng ca thdnh dgt; Qudn ly
Ngdy nhdn bdi -15/11 /2012; Ngdy duyet ddng bdi: 25/12/2012.

Nhieu nghien cun d nudc ngoai cho tha'y, nhflng ngudi cd ddng co thanh
dat d mflc cao hoac tha'p ua thfch dupc lam viec trong nhftng mdi trudng quan
ly khac nhau. Nhu vay, mot suy luan Idgfc se la khi dflng d vi trf quan ly, dieu
hanh hoat d6ng cua td chflc, nhflng ngudi cd mflc dp dpng co thanh dat khac
nhau cung se dinh hudng tdi vide xay dung moi trudng lam vide cd tinh chat
khac nhau. Xu hudng se la nhimg ngudi quan ly, dieu hanh cd dpng co thanh
dat cao se chu trpng xay dung tai t6 chflc cua minh mpt moi trudng lam vide cd
tinh thuc d^y, khuyen khich nhan vidn nd lfle lam vide, bdi trong phan ldn cac
trudng hpp, vdi sir hop luc ciia tat ca cac thanh vidn trong td chftc, nhftng muc
tidu ma nhiing ngudi quan ly, dieu hanh dat ra cho ban than minh trong ITnh
vuc hoat ddng nghe nghidp mdi cd th^ trd thanh hidn thuc.
Trong thuc te kinh doanh, cd nhieu bang chung cho thay, nhftng doanh
nhan ndi tid'ng tren the gidi deu chu trpng de'n phuong thflc quan ly hudng td
chflc d^n thanh dat, ehu trpng gia tri ngfldi lao ddng, khuye'n khich, thflc day hp

hpp lire vi muc tidu chung. Cau hdi dat ra la dpng co thanh dat cua doanh nhan

TAP CH I TAM LV HOC, Sd 1 (166), 1 - 2013


nudc ta cd mfli tuang quan vfli dinh hudng quan ly doanh nghiep cua hp nhu
the nao?
1. Khach the va phuong phap nghifin cufu
Khdch the cua nghien ciiu ndy la 254 doanh nhan 6 Ha Ndi, thanh phd
Hd Chf Minh, Bien Hoit vdi cdc dfl tudi, ITnh vilc kinh doanh, trinh dp khdc
nhau. Tat ca cac doanh nhan deu la nhttng ngudi cd quyfin quyfi't dinh dfl'i vdi
boat ddng kinh doanh cua td chic, doanh nghifip, it nha't Irong pham vi ma ho
chiu t'rdch nhifim (tuy vdo vi trf cflng tdc cua mfli ngufli trong td chic).
Phuang phdp nghifin ciu chii yfiu dupe s i dung la bang hoi va phong
vdn sau do khdch thfi tu tra ldi.
Trong nghifin ciu, ching tfli quan tam tim hifiu 3 bifiu hifin sau day
trong quan ly doanh nghifip cia cdc doanh nhan: 1) Tfnh dinh hudng thanh dat
cua doanh nghiep; 2) Hoat dflng quan ly dupc thuc hien chat che hudng tfli hieu
qua; 3) Doanh nghiep coi trpng gid tri cia ngudi lao ddng.
Dfl tin cay theo he sd Cronbach's alpha cua cac thang do lifin quan den
quan ly nhu sau:
- Thang do quan ly dinh hudng thanh dat gdm 6 items, dp tin cay = 0,86;
- Thang do quiin ly chat che huflng dfin hifiu qua gdm 6 items, dp tin cay
= 0,81;
Thang dp dpanh nghiep coi trpng gid tri nguiifi lao ddng gdm 6 items,
dp tin cay = 0,66.
Mfli items cfl 5 phuang an tra Idi, ing vdi cdc mic diem 1, 2, 3, 4, 5.
Diem cang ldn thi bifiu hien dUdc do cang thfi hien rd net. Nhin chung. vfli dd
tin cay neu tren, cac thang do cd the sir dung dupc.
Khao sat dupc thuc hien nam 2011.

2. Ket qua nghien cuu
Ke't qua nghien ctiu cho thdy nhin tdng thfi, trong quan ly, dieu hanh
doanh nghiep/td chic, nhieu doanh nhan trong mdu khao sat the hien tinh dinh
hudng thanh dat khd rd diem trung binh (DTB) = 4,17, dp lech chuan (DLQ = 0,61.
Tfnh dinh hudng thanh dat cd the dUdc thfi hien fl nhifiu bieu hifin khac
nhau, nhimg xet cho cung, doanh nghiep phai hudng tdi khflng nging nang cao
chat lupng kinh doanh, dich vu cua minh. Chi bdng each nang cao cha't luong
san pham kinh doanh, djch vu thi su thanh cflng mdi cd the bfin vung. Iren thuc
tfi', day cung la dinh huflng ma nhifiu doanh nhan trong mdu nghifin ciu chu
trpng nhdt (DTB = 4,42 - gia tri cao nhdt trong sd cac bieu hien). Ttt dinh
huflng chung nhu vay, ngudi quan ly se trifin khai cac bifin phdp cu thfi khdc

12

TAP CHiTAM LV HOC, Sd 1 (166), 1 - 2013


nhau nham dieu chinh hoat dpng kinh doanh ciia doanh nghiep di dung djnH
hudng chung. Dd la nhutig bidn phap nhu thudng xuydn khuyen khich ngudi
lao ddng d^ xuSit va ap dung sang kid'n trong cdng vide; Ddu tu tao didu kien
{he thdng may mdc, cdng cu lao ddng, cai thidn moi trfldng lam vide...) theo
hudng phil hpp vdi cac qua trinh tam, sinh ly cua ngfldi lao dong nham iam cho
hp cd CO hdi nang cao hidu qua lao ddng; Dinh hudng khuydn khich moi thanh
vien cua td chflc hudng tdi thanh cdng thdng qua vide cung cdp thdng tin the
hidn dinh hudng thanh dat ciia doanh nghiep de tat ca cac thanh vidn trong
doanh nghidp deu rd va nhd dd hpp nhat dupc kha nang lam vide cua mdi
ngudi; Coi trpng va danh gia cao nhung ngudi cd tinh than lam vide tich cflc va
c6ng khai hoa viec binh xet hidu qua lam vide cua mdi thanh vidn... tao khong
khi thi dua va cam nhan ve su c6ng bang... Tuy nhidn trdn thuc te, trong nhidu
td chflc, CO quan cung nhu doanh nghiep d nudc ta vdn tdn tai mot thitc trang la

dinh hudng muc tieu cud'i cung thudng dupc xac dinh rd, song vide tnen khai
cac bidn phap khdng theo kip dinh hfldng, tham chf chua dupc quan tam ddu tu
tri luc de suy ngdm v^ cac bidn phap cu the mpt each thoa dang. Dac bidt, mot
sd bidn phap cd tac dpng tam ly nhu cung cap thong tin de ngudi lao dpng hidu
rd dinh hudng chung cua doanh nghidp. qua dd hudng tdi su hpp sfle cua hp
trdn CO sd cac gia trj chung eiia td chflc, dinh ky danh gia hidu qua lao dong
nhdm kip thdi cd nhflng didu chinh phu hpp va cung la tao dpng lfle thdm cho
ngudi lao d6ng... thudng chua dupc quan tam dung mflc hoac dupc thuc hien
mpt each hinh thflc. Thuc trang nay eung tdn tai trong each thflc quan ly cua
doanh nhan trong mdu khao sat. Vide xay dung va trien khai nhflng bien phap
cu the tao dieu kien cho vide hidn thuc hoa djnh hudng chung deu cd xu hudng
it duoc doanh nhan chu y hon.
Bdng 1: Doanh nghiep qudn ly dinh huang tdi thdnh dgt
Phuang an trii Icri (%)
2
3
4

5

DTB

Do lech
chuan <

41,9

.50.8

4,42

0,67

7,3

49,7

38.0

4,18

0,86

7,8

55.9

33,0

4,18

0,74

Cac bieu hien dlnh hu6ng
thanh dat

1

1. Doanti nghiep/to chiic luon
xem chSt lucmg san ph^m kinh

doanh, dich vu la lieu chuan
hang dau

0,6

0,6

6,1

2. Doanh nghiep/td chiic thucmg
xuyen khuye'n khich ngu&i lao
dong d^ xuai va ap dung sang
ki6'n trong cong viec

2,2

2,8

3. Doanh nghiep/t6 chijc tao difiu
kien (chang ban, mua may moc
m6i, cai thien m6i trudng lam

0,5

2,8

TAPCHl'TAMLtHOCSdl (166), 1-2013


Vi^c.) d^ ngu6i lao dflng c6 th^

liim viec hieu qua hon
4. Trong doanh nghiep, nhiJng
ngu6i nfl lire va thuc hifin tfl't
cflng viec lufln duoc ngu6i quan
iy thira nhan va danh gid cao

1,7

1,2

11,7

53,6

31,8

4,13

0,79

5, Doanh nghiSp/td chiic chii
trong cung ca'p thflng tin d^ tai ca
mpi ngudi biet ro djnh hudng
phai Iri^n va muc lieu cSn dat
cua doanh nghiep

1,1

3,9

14,4

54,4

26,2

4,01

0,82

6. CJ doanh nghiep/td chiic, dinh
ky (thing, quy, nam) d^u cfl viec
binh xet, danh gia hieu qua lam
viec cia mfli ngu6i lao dflng, td,
dfli ,san xuat, kinh doanh va mpi
ngudi dfiu biei ro difiu n^y

0,6

7,3

13,4

42,5

36,2

4,07

0.92

4,08

0,61

STB thang do (thip nhat:
1,67; cao nha't: 5,00)

Glii clnt. cac phuang dn frd Idi nhusau: 1 - Hoan todn khong dUng. 2 -\'e ca bdn id Ididng
clung: 3 - Binh thudng; 4 - Ve ca bdn Id dung: 5 - Roan todn diing. DTB cdng cao thi nai dung
duac danh gid cang the hien ra.

Co rdt nhifiu nguyen nhan ddn de'n thuc trang neu trfin. Dfi cd thfi tifin
hdnh bat ky boat ddng ndo thi muc dfch chung bao gid cung cdn phai dupe chu
the hoat dpng xdc dinh ro. Song viec xdc djnh va thuc hien dupc nhung bifin
phdp nhdm trien khai muc dich chung ddi hfli phdi cd nhttng hieu biet ve nhifiu
va'n dfi lien quan, dae biCt la nhttng hieu bifi't vi ngudi lao ddng, vfi cac dflng cd
thic day hp lam viee, nhung nhan td cfl the kieh thfch cac ddng cfl dd... Ngoai
ra cdn phai tfnh dfi'n nhirng difiu kien vat chat cua td ehic/doanh nghifip, dfi'n
mfli trudng xa hpi chung cd dam bao de viec thuc hien cdc bien phdp dupc hieu
qua hay khflng... Bien phdp cdng cu the thi cang ddi hoi nhung hieu biet sau
sdc han. Vi tat ca nhttng ddi hdi neu tren, nen cdc nha qudn ly thudng cd tam ly
sdn sang cha'p nhan viec cham xae dinh va thuc hien cac bien phap trien khai
muc tieu chung, tham chf xem dfl nhu la mdt difiu duang nhidn. Song trCn thuc
tfi, nfiu nhu cdc bien phdp khflng dupc xac dinh mfit each phu hop va dupe thuc
hien kip thdi thi muc tieu chung khd co thfi dat duoc mdt each hieu qua nhdt ed
thfi.
Trong toan mdu, cd mdt lupng ddng ke sd doanh nhan (12,4%) khflng
the hien ro dinh hudng thanh dat trong hoat dflng kmh doanh eua doanh nghiep
(DTB cd gia tri t i 3,55 trd xudng), trong sd do cd nhttng ngudi hdu nhu hodn

14

TAP CHI'TAM LV HOC, Sd 1 (166), 1 - 2013


toan khflng chu y den dinh hudng phat trien nay (DTB thang do tha'p nhat la >
1,67 - ndm gitta hai phudng dn nhan dinh Id hoan loan khflng dung va vi cd ban
la khflng dung), 16,3% sd doanh nhan thfi hien rdt ro dinh hudng thanh dat
trong quan ly, dieu hanh doanh nghifip (DTB cd gia trj t i 4,77 trd len). Sd eon
lai (71,3%) fl muc trung binh.
Bdng 2: Doanh nghiep duac qudn ly chdl che hucmg tt'ii hieu qud lao dpng
DTB

Do lech
chuan

24,0

3,84

0,91

41.3

40,3

4,17

0.85

15.1

51,4

31,8

4,13

0,74

5,0

22,3

50.3

21,8

3,88

0.83

1,7

2,8

12,3

51.7

31,5

4,08

0.84

0,0

0.6

5,6

47.2

46.6

4,40

0.62

4,16

0,57

Phuong lin Ini Idi (%)
Cac bieu hien quan ly chat che

1

2

3

4

5

1. O doanh nghiep/td chiic, hieu
qua lao dflng ciia ngudi lao dflng
duoc danh gia theo nhttng tieu
chuiin ro rang ma ai ciing bifli

1,1

6.7

23,5

44,7

2. O doanh nghiflp/td chtic, viec
quan ly, kifim Ira chat luong san
phiim rSi chst che theo nhirng
lieu chu^n ro rang

1,7

1,1

15,6

3. 0 doanh nghiep/td chiJc, mfli
ngudi lao dflng dirpc giao trach
nhiem ro rang trong corig viec

0,6

t,l

4. CJ doanh nghiep/td chiic, viec
chap hanh ky luSt lao dpng ciia
ngudi lao dpng dupc giam .sat
chat che

0,6

5. C3 doanh nghiep/td chirc, hieu
qua cflng viec duoc danh gia tren
CO sd san ph^m ma ngudi lao
dong dai dupc
6. 6 doanh nghiep/td chUc. cong
viec duoc giao trach nhiem de'n
limg id, dfli siin xuat, kinh doanh
DTB thang do (thap nhat:
1,83; cao nhat: 5,00)

Ghi chit. Cdc phuang dn tru Idi nhir sau. I - Hodti todn khong dting. 2 - Ve ccf hdn td Uidng
diing: 3 - Binh thudng, 4 -1 'e c a bcin Id thing, 5 - Hodn todn diing: DTB cdng cao llu not dung
dU(/c ddnh gtd cdng the hien ro.

Tfl djnh hudng hfldng den thanh dat, bdn canh nhflng bien phap tao didu
kidn nhdm phat huy tfnh tfch cflc cua cac thanh vidn trong doanh nghiep/td

TAP CHI TAM ly HOC, Sd I (166), 1 - 2013


chic theo dinh hudng phat trifin chung, thi vific trifin khai mdt chfnh sach quan
ly chat che dua tren nhttng tieu chf khdch quan cu thfi trong ddnh gia la vfl cung
quan trpng. Vific trien khai quan ly chat che hudng dfi'n hifiu qud, mdt mat, t?o
chp ngufli lao ddng cd nifim tin rdng nhung gi cdc nha qudn IjJ, lanh dao cia
doanh nghifip mong mufl'n the hien qua dinh hudng thanh dat da that su tlupc hp
coi trpng, mat khac, viec quan iy chat ehe hudng dfi'n hieu qua cd the tao ra
dflng iuc thie ddy ngudi lao dflng tfeli cue lam viec bfli ho hifiu ring su nd luc
cia hp se dioc dfin ddp mflt each xing dang. Cac kfi't qua khao sat cho thdy,
nhin chung, doanh nhan trong mdu nghifin ciu rdt coi trong vific quan ly chat
che (DTB = 4,16, DLC = 0,57 - xem bang 2). Bifiu hifin ro nhdt la cac cflng vi|Sc
dupe giao trdeh nhifim dfi'n ting tfi, dfli san xudt vd ngudi lao ddng; viec kifim
tra chat lUdng sdn phdm duoc thuc hien theo nhing tieu ehudn r5 ring va hifiu
qua lam vific eua ngudi lao dflng dupc ddnh gid trfin ed sd sdn phdm ma hp lam
ra. Tuy nhifin, vific gidm sat ky luat lao dflng cua ngudi lao ddng vd thitc hien
cdc bien phdp dfi tdt ca mpi ngudi ndm rd cdc tidu chuan danh gid hieu qua lao
dflng cua minh chua duoc quan tam ding mic (DTB thdp ban 4). Mdt ldn nOa
cd thfi thdy, nhuiig bien phap cu the hon, mang tfnh hfi tra cho nhttng bien phap
tdng qudt hon chua dupc cac doanh nhan that su quan tam.
Bdng 3: To'chdc, doanh nghiep coi Irong gid Iri cua ngu&i lao dpng
Phuonj an tra Idi (%)
Cac bleu hien coi trong gia tri
cia ngudi lao dpng

DTB

Do lech

chudn

1

2

3

4

5

1. Nhung ngudi lao dpng Irong
doanh nghiflp/ld chic cam nhan
ro riing cong viec cfia ho that su
CO gia tri dfli vfli su phat trien
doanh nghiep

1.1

2,8

24,2

48.9

23.0

3,90

0,82

2. Nhimg ngudi lao dflng trong
doanh nghiflp/td chiic hifiu rang
khi hoat dflng kinh doanh cua
doanh nghifip lie'n trien tflt thi hp
cfing dupc hudng them ldi ich

0,0

1,1

6,1

52,0

40,8

4,32

0,64

3. Thinh thoang doanh nghiep td
chiic cac hoai dpng vui chung
cho tfft ca cac thanh vien vli
nhifiu ngudi rai thi'ch tham gia
nhihig hoai dflng nay

0,6

5,0

14,5

45,3

34,6

4,08

0,86

4*. Nhimg ngudi lao dpng trong
doanh nghiep/ld chiic thudng ISm
viec nhu thfi hp chi la nhimg
ngudi lam thufi cho cac flng chii

18,0

35,4

30,3

11,8

4,5

2,49

1,06

16

TAP CHITAM ly HOC, Sd 1 (166), 1 - 2013


5*. C) doanh nghifip/td chirc, tai . 9,0
ca cac va'n dfi ciia doanh nghifip
dfiu do nhOng ngudi quan ly
quyfit dinh, ngudi lao dpng
khpng dupc Iham gia vao vific
nay

21,3

32,6

28,7

8,4

3,06

1.10

6*. Trong quan he giira quan ly,
chil doanh nghiep/ld chic va

ngudi lao dpng trong doanh
nghifip/td chiic cd nhiing khoang
each kho vidt qua .

27,3

31,8

17,6

9,7

2,82

1.17

3,66

0,59

13,6

DTB thang do (thap nhtt:
2,17; cao nhS't: 4,83)

Glii chu: Cdc phuang dn nd Idi nhu sau. J - Hodn loan khdng dting, 2 - \'e (a hdn Id khdng
' - Hodn loan diing. DTB
dung; 3 - Binh tlunyng (nira dting nira .sai). 4 - Vc ca bdn Id diing: .>
cdng cao tlii not dung dirac ddnh }iid cdng the hii'ii rd
Nhrriig cdu CO ddu * Id nhting cdu dugc dot nguac diem klii rinh gid tii DTB ihang do.

Trong mau nghidn cihi cd 19,9% sd doanh nhan chua that su chu trong
viec quan ly chat ehe trdn nhflng tieu chuan rd rang (DTB tif 3,51 trd xudng),
21,6% sd ngudi that su ra't coi trong each quan ly nay (DTB tfl 4,65 trd len). Sd
cdn lai (58,5%) cd nhflng bieu hien d mflc trung binh.
Thanh qua phat trien cua cac to chflc/doanh nghiep kinh doanh khong
chi phu thupc vao nhung doanh nhan chju trach nhiem quan ly, dieu hanh qua
trinh kinh doanh, ma tuy thudc rat nhieu vao sfle ddng gdp cua tat ca nhflng
ngUdi lao ddng la thanh vien tao nen td chflc/doanh nghiep do. Day la kinh
nghidm ma nhieu doanh nhan trdn thd' gidi riit ra. Vi vay, de thanh cong, khdng
the khac la phai bid't ton trpng gia trj ciia ngfldi lao dpng, cd cac bien phap tac
ddng tam iy nham khuyen khfch hp nd lire hd't minh cho muc tidu chung cua
toan doanh nghiep.
Tuy nhidn, kd't qua khao sat cho tha'y doanh nhan trong mSu nghien cflu
chfla that su the hidn rd djnh hudng eoi trpng gia trj ngudi lao ddng (DTB = 3,66).
Trong phan ldn cac trudng hpp, mot khi thu nhap cua ngudi lao dpng dupc xac
djnh trdn co sd san pham (sd Iflpng va cha't Iflpng) ma ho lam ra, thi ducfng
nhidn hp se hidu rang khi hoat ddng kinh doanh cua doanh nghidp tid'n tnen tdt,
hp cung dupc hudng them lpi fch (cd le d nudc ta hien nay, doanh nghiep phat
tl-ien thi viec Iam cua ngudi lao dong dupc dam bao va do dd thu nhap cua ho
dupc dn djnh va cd co hdi tang ldn). Didu nay dupc gan 93% sd doanh nhan
trong mau nghidn cflu khing djnh. Tuy nhidn, khdng nhieu doanh nhan nhu thd'
(chi gan 73%, trong sd dd khoang 2/3 sd ngfldi nhan djnh d mflc "ve co ban la
dung") khang djnh rang, ngudi lao dpng trong doanh nghiep cua hp cam nhan

TAP CHI TAM Lt HOC, Sd 1 (166), 1-2013


thdy cdng viec cua hp that su cd gid trj dd'i vdi su phat trifin dpanh nghiep. Thuc
trang nay cd thfi cfl nhifiu nguyen nhkn, trong dd cd nhttng nguyfin nhan xud't

pliat t i phfa ngudi lao dflng, song cd nguyfin nhan quan trpng xudt phat t i phia
cdc doanh nhan quan ly, difiu hanh qua trinh kinh doanh cua doanh nghifip.
Hifin nay d nudc ta, van hod ing x i trong cflng vific cua ngudi lao dpng
Vifit Nam dang dupc danh gid la chua tfl't. Ban vfi van hoa nghfi cua ngudi lao
dflng Viet Nam hifin nay, rdt nhifiu y kifi'n thfl'ng nhdt nfiu ra nhttng bieu hifin
sau day:
Thie'u trdch nhiem dfl'i vdi cflng viec, ehua that su cd lupng tam dao
die khi hanh nghfi;
- Y thic chdp hdnh phap luai nha nudc, ky luat lao dflng cua ngudi lao
dflng cdn yeu. Thifiu y thic td chttc, y thic tuan thu quy trinh, quy pham trong
lam viec. 'Tuy tifin, cau tha, bdt cdn;
- Chua cd tdc phong cflng nghifip: The hifin d y thic cha'p hanh gid gidc
lam viec, chap hdnh ndi quy cflng xudng, cd quan cdn yeu, lam viec theo kieu
"nhdt than, nhi quen" la phd bien;
- Ttt ty, tu man, ich ky, eao bdng; Idng yeu nghfi, kien tri hpc hdi con
ban ehe. Lam viec cdm ching, theo thdi quen, it sang tao;
- Tinh thdn hop tdc kem, quan he giao tiep, ing x i vdi dong nghifip, vdi
ca'p trfin, cap dudi chua ding mue. Trong quan he giao tiep mang nang thfli
quen va tap quan eua ngufli san xuat nhd, cfl nhifiu hanh vi bieu hien thifi'u van
hfla, ganh ty, ken cua nhau tham chf gay gd, de dpa hanh hung nhau trong khi
lam vific, lam ndy sinh mau thudn giua ngudi lao dflng vfli nhau;
- Coi trpng gia tri vat chdt va nhttng gid tri truflc mdt, khflng chu trpng
nhttng muc dfch dai ban. Thie'u trifit ly nghe nghiep, tinh thdn trach nhiem, tfnh
trung thuc ban che...
Nhttng han che neu trCn cd thfi quan sat thdy d mpi nfli, ttt cac co sd,
doanh nghiep san xudt nhd le cia tu nhan dfi'n nhung id chttc, cfl quan, doanh
nghiep nha nuflc... (Le Thj Thanh Huong, 2011).
Vdi van hod ing x i neu tren thi doanh nhan .se gap rat nhifiu khd khan
trong vific gdn kfi't gid tri cua ngudi lao dpng vfli dinh hudng thanh dat cua
doanh nghiep theo ding y nghia xa h()i nhan van cua nd.

Ttt phia doanh nhan, cfl le do trinh dd phat trien kinh te - xa hpi d nudc
ta ndi chung, trinh dfl quan ly kinh doanh cua doanh nhan ndi rieng cdn thap
ma khflng it dpanh nhan chua ehi y thtic hien nhttng bien phdp tang cudng su
gdn kfi't ngudi lao ddng vdi td chic/doanh nghifip, dfi ngudi lao dflng cam nhdn
dupc gia tri cua hp trong su phdt trien chung cia doanh nghiep, t i dd nfl luc vi

18

TAPCHl'TAMLVHOCSdl (166), 1-2013


nhttng muc tieu chung cua td chic. Vi vay, trong quan 1^ doanh nghiep, nhifiu
doanh nhan vdn thinh thoang td chic cac boat dflng vui chung cho tdt cii cdc
thanh viCn trong doanh nghiep nham tao su gdn kfit gitta mpi ngudi, spng dudng
nhu nhttng boat ddng nhu vay cdn chu yfi'u mang tinh hlnh thic, bfi ndi, phong
trao nfin hieu qua thu dupc chua nhieu. Theo ddnh gia cia doanh nhan, khflng ft
ngudi lao dpng vdn cam thdy cd su phan biet kha rach rdi vi thfi gitta ngudi chu
va ngudi lam thue vd tdn tai mflt khoang cdch khfl vuot qua gitta ngudi lao dpiig
vd ngudi quan ly, ehi doanh nghiep, ngudi lao dflng hdu nhu khflng cfl quyen
ra quyfit dinh ddi vfli cde vdn de cua doanh nghiep.
Trong todn mdu nghien ciu cd 19,7% sd doanh nhan trong difiu hanh
hoat dpng kinh doanh cua minh da chua that su coi trpng gia tri cia ngudi lao
ddng (DTB ttt 3,07 trd xufl'ng, trong dd cfl nhttng doanh nhan hau nhu khflng
quan tam dfi'n vdn de nay), 14,5% sd doanh nhan da rdt quan tam dfin viec lam
sao cho ngufli lao dflng cam nhan dupc gid tri cua hp trong boat dflng kinh
doanh eia doanh nghifip (DTB t i 4,25 trd len) va 65,9% sd doanh nhan d mic
trung binh trong quan ly khi nhin nhan t i khfa canh nay.
Quan ly Id hoat ddng nhdm phoi hop nhung nd luc ca nhan dfi dat muc
tieu chung vfli thdi gian, tifin bac, vat chdt va su khong thoa man ca nhan ft nhdt
hoac vfli muc tieu cao nhdt ed the vdi cac ngudn luc san cd, nd id can thifit

trong mpi su hpp tdc cfl td chic. Cdn lanh dao Id tdc ddng dfin con ngudi sao
cho hp sSn sdng cd gdng, hang hai lam vific hudng tfli dat cdc muc tieu cua
nhdm va cia td chic. Lanh dao chi trpng tfli khfa canh con ngudi, gdn vdi
dpng cd thic ddy, vdi phong each lanh dao, phong each giao tifip. Nhu vay,
lanh dao chi la mfit chic nang cua nha quan ly (Harold Koontz va nhung ngudi
khdc, 1993). Mflt nha quikn ly tfl't phai la mot ngudi lanh dao tdt (mac du dieu
ngudc lai khflng phai bao gid cung ding). Va mflt khi da lanh dao tot thi viec
thuc thi chic nang kifim tra cia ngudi qudn ly cung khdng con phai mdt cdng
ddu tu nhifiu sic luc nua.
Nhing ke't qud khiio sat nCu trCn cho thdy, trong difiu hanh doanh
nghiep, doanh nhan nuflc ta chi trpng de'n quan ly ban la lanh dao, nghTa la chu
trpng viec giam sat thuc hifin cdc tieu chuan dupc dat ra han la thuc thi cdc biCn
plidp, thu thuat cd tfnh thuc day, khuyfin khfch su nd lire vd hpp tdc. Nfiu xem
xet theo mflt sfl' ly thuyet thic ddy duoc xay dung tren kinh nghiem quan ly
(thuye't X vd thuyet Y) thi cdc doanh nhan nuflc ta hien nay dudng nhu thien ve
each quan ly theo thuyfit X, tic la cho rdng ngudi lao dflng cdn dupc kiem soat
va thic ddy bang each s i dung cac bien phap khuyfin khich vat chat, tai chinh
va cdc hinh phat hon la theo thuyfit Y - coi trpng dao die, tfnh tu giac, sang tao
cua ngudi lao ddng. Ben canh nhing ldm nhin vd nhung phien dien trong quan
Iy cua doanh nhan, efl le thuc trang van hoa nghfi cua cflng nhan nuflc ta hien

TAP CHI TAM Lt HOC, Sd 1 (166), 1 - 2013

19


nay cung Id mdt nhan td gdp phdn tao nCn djnh hudng quan ly ddanh nghifip
nhu vay.
Cdc kfi't qua phan tfch tidng quan cho thdy, ba bifiu hien dinh huflng
quan ly neu tr6n cua doanh nhan cd tuong quan thuSn chifiu vdi nhau khd

manh, dat gid tri t i 0,61 (tuang quan giua dinh hudng quan ly chat che vd dinh
hudng coi trpng gid tri cua ngudi lao dflng) dfi'n 0,79 (tuong quan gitta dinh
huflng hudng tdi thanh dat vd dinh hudng quan ly chat che) vfli mic y nghTa
p < 0,01. Nhu vay, mflt khi trong quan ly, difiu hanh doanh nghiep, cdc doanh
nhan da ehu trpng dmh huflng huflng tdi thanh dat thi nhifiu ngudi trong sdjip
cung se trien khai edc biCn phap nhdm qudn ly hieu qud boat dflng kinh doanh
mdt each chat che tren CO sd nhttng tieu chi ro rdng, ddng thdi coi trong gia trj
cia ngudi lao ddng nhdm phdt huy sic ddng gdp cua ngudi lao dpng cho doanh
nghiep. Su kfit hop cua ba bifiu hien dinh hudng qudn ly nfiu trfin chp tha'y djnh
hudng qudn ly chung cua doanh nhan. Dmh hudng quan ly chung dupc xem Id
tich cue khi trong quan ly, doanh nhan chu trpng hudng dfi'n thdnh dat, thuc
hien qudn ly chat che hudng den hieu qua vd coi trpng gia tri cua ngudi lao
d(jng va dupc xem la tidu cue khi cfl cdc bieu hiCn ngupc lai.
Mflt cau hdi dat ra: nhttng doanh nhan cd mic ddng cd thanh dat khdc
nhau thi cd khdc nhau trong dinh huoiig quan ly doanh nghiep hay khong? Nfli
each khdc, ddng co thanh dat cua doanh nhan cd duoc thfi hifin ra trong dinh
hudng quan ly boat dflng kinh doanh cua hp hay khflng?
Kfit qua phan tich tuong quan cho thdy khi dpng co thanh dat cia doanh
nhan cang cao thi dinh hudng quan ly cua hp cang cd tfnh tfch cue (giua dinh
hudng quan ly doanh nghifip nfli chung cia doanh nhan vd ddng cd thanh dat
cia ho cd mdi tuang quan thuan vdi he sd hidng quan pearson r = 0,336, p < 0,01).
Tuy nhien, tren cd sd nhttng sd lieu thu duoc t i su phan tfch chi tifil ban cfl the
thdy rdng, khflng phdi tdt ca bfl'n bifiu hifin ddng cfl thanh dat dttdc nghifin ciu
deu cfl tudng quan vdi nhttng bieu hifin khdc nhau thfi hifin dinh hudng quan ly
doanh nghifip cia doanh nhan. Hai khia eanh la khdt vpng thanh dat va nfl liic
thanh dat cd tudng quan thuin kha manh vfli dinh huomg quan ly doanh nghiep
hudng tdi thanh dat cua doanh nhin, dac biet la tttdng quan gitta mic nd luc
thanh dat vfli cac khfa canh bieu hien dinh hudng qudn ly doanh nghiep. Nfiu
nhin nhan tinh thdn cha'p nhan mao hiem va tfnh ganh dua nhu nhttng sdc thai
bieu hien cua nd lire thdnh dat thi ed thfi thdy rdng dinh huflng quan ly doanh

nghiep cua doanh nhan gdn bd chat che vfli nfl lire thanh dat ndi chung cua
doanh nhan hdn Id vdi nhttng sdc thdi bifiu hien cua nhiing nfl luc dd. Dinh
hudng quan ly hdu nhu khdng cfl quan he gi voi tinh than sdn sang chap nhan
mao hifim vd cd tuong quan yfiu vfli tfnh ganh dua.
Nhu vay, nhflng doanh nhan cd khdt vpng thanh dat cao, dac bifit la cd
nhttng nd luc y chf manh me nhdm dat dUde thdnh cdng thi trong quan ly, difiu

20

TAPCHITAMLYHOC, Sdl(166), 1-2013


hdnh doanh nghiep, hp cung thudng chi trpng nhing bien pbap thuc hifin quan
ly chat che hudng tdi hieu qua, chi trpng chat lupng san phdm ddu ra va cpi
trpng gid tri cua ngudi lao dpng nhdm muc dfch hpp sic eua tdt ca mpi ngudi vi
muc tieu chung. Ngupc lai, nhttng ngudi cd khdt vpng thdnh dat tha'p va nfl lire
y ebl cung thdp thi trong quan 1^, hp cflng ft ehu trpng dfin nhung vdn dfi nfiu trfin.
Bdng 4: He sd'tuang quan pearson (r) giua ddng ca Ihdnh dai cua doanh nhdn
vd dinh huang qudn ly trong doanh nghiep
Nhumg bieu hien dinh hudng quan ly
(rong doanh nghiep
Col trong gia
Quan ly chat
Djnh hudng
che hudng tdl
tri ngudi lao
hudng d^'n thanh
hieu qua
dong
dat

Cac bieu
hien dong ca
thanh dat

Dinh hudng
quan ly
chung

Khat vong
thanh dat

0,371**

0.368**

0.347**

0,213**

Ne luc thanh
dat

0,466**

0,435**

0,484**

0,326**

Mao hi^tn

Khong CO y
nghia

Kh6ng CO y nghia

Khong CO y
nghia

Khong CO y
nghia

Ganh dua

0.163*

0.259**

0,186*

KhSng CO y
nghia

Dpng CO
thanh dat
chung

0,336**

0,365**

0,330**

0,192*

Ghi chil- • khip< 0.05: ** khip < 0,01.
Tdm lai, dflng cd thanh dat, cu thfi hon Id khdt vpng thanh dat va nd luc
thdnh dat cua doanh nhan dupe thfi Men kha ro trong dinh hudng qudn ly, dieu
hdnh doanh nghiep eia hp. Tuy nhien, trong quan ly, dieu hanh doanh nghiep,
hien nay cdc doanh nhan nuflc ta chi trpng den khia canh quan ly hon la khfa
canh lanh dao, vi vay se khd phdt huy duoc khd nang sang tao cua nhan vien,
cflng nhan.
Chu thfch
1. Bai vie't si dung cac so lieu khao sat thirc tiln cua de tai "Dpng co Ihdnh dai cita
ngudi lao ddng vd mpt so nhdn id Idc ddng" (3/2011 - 3/2013) do PGS.TS. Le Thi
Thanh Hucfng lam chu nhiem, Vien Tam ly hpc la co quan chu tri. Quy Phat tri^n
khoa hpc va (Tong nghe qud'c gia ca'p kinh phi.

TAP CH( TAM L? HOC, Sd 1 (166), 1-2013

21


Tai lieu tham khao
1. Harold Koontz va nhing ngudi khac. Nhrmg vdn de cd'l yeu cda qudn ly. NXB
Khoa hoc va Ky thiiat. Ha Nfli, 1993.
2. Le Thi Thanh Huong, Anh hudng ctia vdn hod nghe deh su cgnh tranh vd hdi nhdp
qudc te. Tap chf Tam ly hpc, sfi 9, 9/2011.

22

TAP CHI TAM LY HOC, Sd 1 (l66), 1-2013