Trách nhiệm xã hội của thanh niên trí thức

TRACH NHIEM XA HOI
CUA THANH NIEN TRI THQC
PGSTS. La Thj Thu Thuy
1 Phd Vien trudng Vien Tdm ly hoc.

T O M TAT
Nghien cicu trdch nhiem xd hpi cua 626 thanh nien tri thicc dang lam viec tqi 2
thdnh phd: Hd Npi vd Hd Chi Minh cho thd'y. thanh men tri thicc thuc hien khd tdt
trdch nhiem cua minh trong viec tham gia cdc hoqt dpng mang tinh cpng ddng vd
hudng tdi cpng ddng (hien mdu nhdn dqo, miia he xanh, dem chic de'n cho cdc em
ngicdi ddn tpc vimg cao, hoqt dpng tinh nguyen vi mdi trudng, tham gia phdng chd'ng
HIV IAIDS, tham gia cdc hoqt dpng binh ddng gidi, tham gia bdo ve mdi triCdng, tham
gia cdc hoqt dpng cham sdc tre em...). O bdt cichoqt dpng ndo thi thanh niin tri thdc
deu gid vai trd ndng cot, dinh hudng cho thanh nien lam theo. Ddy chinh Id nhdn to
ndi trdi, the hien vai trd trdch nhiem ciia ngicdi tie tudi cd tri thiCc, ddng gdp siCc li(c
mpt cdch cd y nghTa cho cpng ddng.
Tti khoa: Trdch nhiem xd lipi; Thanh nien tri thicc; 1t thicc chinh tri; Hoal
ddng cpng ddng.
Ngdy nhdn hdi: 26/11/2013; Ngdy duyet ddng bdi: 25/6/2014.
1. D$t v a n d e
Trong cud'n Tif d i l n Tam ly hpc do Vij Dung chu bien cd xac dinh, trach
nhiem cua ca nhan dd'i vdi xa hdi la su tuan thu ed y thiie cae nguyen tac dao
diic va cac chu^n m u c cua phap luat. Trach nhiem dupe xem xet nhu mpt dac
diem eua nhan each. Trong qua trinh hoat ddng chung, trach nhiem dupc hinh
thanh va la ke't qua cua su hudng de'n cac gia tri chuan muc hay quy tac xa hdi
(VIJ Dung, 2009). Chiing tdi xac dinh trdch nhiem xd hdi la su tuan thu mpt
cdch cd y thicc chudn muc xd hpi cua cd nhdn hay nhom xd hpi. Ti'nh cd y thiic
cua su tuan thu dua tren nhiing hieu biet cua ca nhan v l chuan muc dao dire xa
hdi, vl chu^n m u c luat phap, ddng thdi eung phai dua tren tinh th^n hudng de'n
cdng ddng, hoat ddng vi cdng ddng chung, dat minh trong cpng ddng.
Trong khudn kho cua bai viet nay, ehiing tdi tim hiiu thuc trang miic dp

the' hien trach nhiem xa hdi cua thanh nien tri thiic dd'i vdi viee tham gia cac

TAP CHf TAM L t HOC, Sd'7 (184), 7 - 2014


hoat ddng mang tinh xa hdi, tinh cdng ddng va y thiic cua ho ddi vdi cac hoat
ddng dd.
2. Khach the va phuang phap nghien curu
Phuong phap chi'nh duoc su dung trong nghien cuu nay la dieu tra bang
bang hoi va phong van sau.
Khao sat dupe tie'n hanh nam 2011 tren sd luong 626 thanh nien tri thiie
dang lam viec tai 2 thanh phd: Ha Ndi va Hd Chi Minh. Mau khach the dupc
phan bd cu the nhu sau:
Bdng 1: Phdn bdmdu nghien cuu dinh tinh, dinh lucmg

Nhdm mau nghien curu

Gidi tinh
Hpc va'n

Nghe
nghiep

Thu nhap

Dia ban
lam viec

Nhdm mau nghien ctiu
dinh tinh

Sdlugng Phan tram

Nhdm mau nghien curu
dinh lugng
Sd lugng
Phan tram

Nam

15

57,7

273

Nu

II

42,3

327

54,5

Dai hoc

18

69,2

441

73,5

Tren dai hoc

8

30,8

159

26,5

Giang vien

9

34,6

127

21,2

45,5

Nghien ciiu vien

8

30,8

143

23,8

Phong vien

4

15,4

138

23,0

Ky su

4

15,4

134

22,3

Khac

1

3,8

58

9,7

< 3 trieu/thang

4

15,4

184

30,7

3 < 6 trieu/thang

17

65,4

193

32,2

> 6 trieu/thang

5

19,2

191

31,8

Ha Ndi

13

50,0

291

48,5

"Hianh pho' H6
Chf Minh

13

50,0

309

51,5

3. Ket qua nghien ciiu
3.1. Trdch nhiem xd hpi the hien thong qua micc dp quan tdm de'n

nhirng vdn de mang tinh thai sir
Trach nhiem xa hgi dugc the hien thdng qua nhiing hoat ddng lien quan
de'n Ciic van de thdi sir nong bong nhat cua da't nude. Tren mdt sd bao mang cd
nhan dinh rang, thanh nien Viet Nam cd nhimg bieu hien qua khich khi cd
10

TAP CHI TAM LV HOC, Sd 7 (184), 7 - 2014


nhung^ phan ling lien quan de'n v^n dl Biln Ddng. Vay miic quan tam de'n va'n
de Bien Ddng cua thanh nien tri thiic cd thuc su diln ra nhu vay hay khdng?
Ke't qua nghien cihi cho th^y, phSn ddng tri thiic cd quan tam de'n v§ii de Biln
Ddng (98,0%, trong dd cd tdi 69,2% r^t quan tam va 28,8% cd quan tam). Su
quan tSm nay bilu hien d nhilu miic dd khac nhau.
Mdt sd thanh nien tri thiic cd tham gia binh luan tfch cue tren diln dan,
tuy nhien, sd nay eung khdng nhilu (5,0%). Mdt sd khac, cd tham gia binh
luan tren diln dan nhung khdng thudng xuyen (36,5%). Phan ddng la khdng
tham gia binh luan ma chi theo ddi thdng tin qua internet (58,3%).
Nhin ehung, trong khao sat nay, thanh nien tri thiie bay td quan diem
kha dung muc vl each thiic thi hien y kiln cua minh vl va'n dl Biln Ddng. Hcfn
2/3 thanh nien tri thiic cho rang, thanh nien nen bay td quan diem ciia minh
thdng qua eac td chiic ehinh thdng (71,0%). Viec tu tap ddng ngudi tai mdt sd
dia diem edng cdng nham phan dd'i Trung Qudc vl van dl biln Ddng dupc
nhieu thanh nien tri thiic khdng ddng tinh. Theo hp lam nhu the' se gay anh
hudng de'n trat tu an ninh noi cdng cdng, dl bi eae luc lupng ben ngoai Idi keo.
Mdt nam giang vien cho bie't: "Minh la ngudi Viet Nam md. tdt. nhien la
minh yeu nude vd quan tdm de'n cdc vdn de lien quan de'n an ninh cua ddt
nude. Nhung minh thd'y bieu tinh, xudng dudng cung khdng thiet thuc, khdng
gidi quye't duqc dieu gi. Vi nhu khdng dimg hdng Trung Qudc, khdng di du lich
tdi Trung Qudc, tay chay ludn thi thie't thUc hon" (D.H.L., nam, 30 tudi, thac

sy, giang vien Dai hpc Khoa hpc xa hdi va Nhan van thanh phd Hd Chi Minh).
Tuy nhien, cung cd mdt sd y kie'n trai chilu vl va'n dl nay, cho rang,
viec quan tam de'n van dl Bien Ddng la do thanh nien bi tac ddng nhilu bdi cac
ye'u td khach quan ben ngoai, khdng xu^t phat tir nhiing hieu bie't tha'u dao eua
minh, thudng a dua theo du luan xa hdi. Mdt nam phdng vien cho rang: "ThUc
te. thanh nien hien nay khdng quan tdm lam de'n van de Bien Ddng. Chdng qua
la bi tdc dpng hdi ludng du ludn (mang xd hpi). Khong nam duc/c vd'n de nhieng
theo du luan xd hpi nen lam theo. Vd'n de Bien Ddng do mqng xd hpi tuyen
truyen nhieu nen nhieu nguci quan tdm" (P.V.D., nam, 30 tudi, phdng vien, Dai
truyln hinh thanh phd Hd Chi Minh).
Mdt va'n dl dat ra d day la e^n tuyen truyln cho thanh nien nhu the' nao
dl hp cd nhung phan ling diing muc, khdng lam anh hudng de'n trat tu an ninh
xa hdi, khdng bi Idl keo vao nhiing viee vi pham luat phap.
Phan tfch vl each ihiie tuyen truyln, giao due cho thanh nien tri thirc nhu
Ihe nSo cho dung, mot sd thanh nien trf thiie cho rang, c^n phai lam cho thanh
nien bie't vl luat phap Viet Nam, sd'ng va lam viec theo phap luat Viet Nam.
Y kie'n cua mdt giang vien ve va'n dl nay: "Vita rdi cd viec bieu tinh tqi
Dai sdqiidn Trung Qudc cua thanh nien, em cd noi vdi sinh vien cua em khdng

TAPCHfTAM LyH0C,Sd7 (184), 7-2014


duac tham gia, do khdng phdi td yeu nu&c. Sinh vien di bi kich dpng, de bi toi
keo vdo nhirng phong trdo tren mqng, rdt di hire xuc vd de tim ra nhau. Tdt
nhien cdng nhieu em co chinh kie'n, co nhitng ldc sinh vien hdi hay tdm md em
cimg khdng biei trd t&i the'ndo. Anh hu&ng ciia toe dp lan Iruyen thong tin tren
mqng, theo em ciing khdng phdi la ton, vi khdng phdi ai ciing vdo mqng vd khi
vdo mqng rdi ciing khdng phdi Id ai ciing quan tdm de'n vd hi loi keo vdo vdn de
do" (C.T.P.T., nam, 28 tudi, giang vidn, Dai hgc Sai Gdn).
Nhu vay cd the' ndi, nhin chung thanh nien tri thie cd su quan tam kha

dung mic tdi cac va'n de lien quan de'n tinh hinh chinh tri, thdi su trong nude,
van de Bien Ddng. Phan ddng trong sd hg thi'ch th^ hien quan diem cia minh
thdng qua nhiing to chic chinh tri xa hdi chinh thdng va phan dd'i nhffng hanh
ddng mang tinh qua khi'ch, gay anh hudng den an ninh trat tu tai nhiing noi
cdng cgng.
3.2. Trdch nhiem xd hpi cia tlianh nien tri thicc qua cdc hoat dpng xd hpi
Bdng 2: Mirc dp Iham gia cdc hoqt dpng the hien trdch nhiem xd hpi
cita Ihanh nien tri thirc (%}

Cac hoat tlong

Chua
tham
gia

Da tirng
tham gia

Tham gia
Dang
Da va
tham
dang
gia
tham gia

Tong

1 PhoiiR chong HIV

42.6

41,2

4,0

12,2

57,4

2. Binh dans Sioi

47,8

32,3

6,5

13,4

52,2

3. Bdo ve moi truang

11,7

50,5

10,5

27,3

88,3

4. Vi sue khoe cong dOng

31,5

41,8

11,5

15,2

68,7

5. Phong chong Iham nhung

65,7

12.4

8,6

13,3

34,3

6 Hien mau nhan dao

50,7

36,0

3,5

9,8

49,3

7. Giu gin an ninh tnll tu xa hoi

38,5

29,7

12,9

18,8

61,5

8 Cham soc nguoi gia CO don

50.8

36,0

4,8

8,4

49,2

9 Cham soc Ire em

31.8

43,0

7,6

11.6

68,2

Trong nhiing nam qua, cac hoat ddng tuong trp xa hdi dupc phat trien
rdng khap tren pham vi ca nude ma thanh nien la luc lupng ndng cd't. Cd the ke
de'n nhilu hoat ddng tuong trp xa hdi cd ddng gdp Idn ciia thanh nien nhu: hien
mau nhan dao, mua he xanh, dem chCr den cho cac em ngudi dan tpc vijng cao,
hoat dpng linh nguyen vi moi tnrdng, tham gia phdng chdng HIV/ADIS, tham

TAP CHI TAM LV HOC, Sd 7 (184), 7 - 2014


gia cac hoat ddng binh dang gidi, tham gia bao ve mdi trudng, tham gia cac
hoat ddng cham sdc tre em... Cac hoat ddng dd dugc danh gia la cd y nghia xa
hdi va dugc ddng dao thanh nidn hudng dug, trong dd thanh nidn tri thie cd the'
coi la luc lugng ndng cd't.
Kft qua nghien ciu thi hien tai bang 2 cho tha'y nhiing hoat ddng the

hien trach nhiem xa hdi cia thanh nien tri thie.
Trong so cac hoat ddng hudng den cdng ddng thi hoat ddng biio ve mdi
trudng dugc thanh nidn tri thie hucmg ing nhiet liet nha't. So lieu khao sat da
cho tha'y, cd tdi 88,3% sd thanh nien tri thie dugc hdi cho rjng da, dang tham
gia hoat ddng bao vt mdi trudng. Mdt sd hoat ddng cu the bao ve mdi trudng
cSn dugc nhic tdi la: tham gia trdng cay xanh, thu gom rac thai, khoi thdng
kenh ngdi, xay dung ndng thdn mdi...
Ben canh dd, cac hoat ddng vi sic khde cdng ddng, hie'n mau nhan dao
cung dugc phSn ddng thanh nien tri thie tham gia.
Theo bao cao cua Vien Huyet hge truyen mau
2008 - 2011 loan qudc da tie'p nhan dugc khoang 2,5
phan (tuong duong vdi khoang 692 nghin lit man) trong
nhan dugc tang lien tuc, nam sau cao hon nam trudc vdi
13,5% do tang nhanh sd ngudi hie'n mau tinh nguyen.

trung uong, giai doan
trieu don vi mau loan
dd: Sd don vi mau tiep
mic tang trung binh la

Rieng nam 2009, ca nude da tiep nhan dugc 632.902 don vi mau, ty le
ngudi hie'n mau tinh nguyen la 79,06% tren tdng sd don vi man nhan dugc.
Trong sd nhitng ngudi hie'n mau tinh nguyen thi phan ddng la thanh nien, hgc
sinh, sinh vien. Vai trd cua td chic Doan, Hdi trong Ban Chi dao van ddng hie'n
mau tinh nguyen cac cap tiep tuc dugc khang djnh, tinh than tuong than tuong
ai cia thanh nien Viet Nam ngay cang dugc the hien sau sac.
Trong khao sat nay cd tdi 68,7% sd thanh nien tri thie tham gia hoat
ddng vi sic khoe cdng ddng va 49,8% sd thanh nien da tham gia hie'n mau
nhan dao. Ty le nay cao hon nhieu so vdi ty le thanh nien ndi chung tham gia
hie'n mau nhan dao (25,1%). Sd lieu thanh nien tri thie da va dang tie'p tuc

tham gia hie'n man nhan dao se ngay mdt tang cao. Day chinh la mdt nghia cu
cao dep ma thanh nien trf thie hudng den cgng ddng, the hien trach nhiem cia
minh ddi vdi cdng ddng.
Ben canh dd, viec tham gia phong chd'ng HlV/AlDS cia ban than thanh
nien va su chi dao tich cue cia cac td chic Doan thanh nien da gdp phan nang
cao nhan thie cua doan vien, thanh nien, hgc sinh va hg trd thanh mdt kenh
thdng lin truyen tai cac thdng diep phdng chd'ng HIV/AIDS tdi cac thanh vien
khac cia cdng ddng. Ndi dung phdng chdng HIV/AIDS da trd thanh mdt trong
Ciic ndi dung quan trgng Irong chuong trinh hoat ddng cia cae td chic thanh
nien.
TAP CHi' JAM LV HOC, Sd 7 (184), 7-2014


Trach nhiem xa hdi cua thanh nien ndi chung va thanh nien tri thtic ndi
rieng cd the dugc tha'y ro hon qua tong ke't chie'n dich mua he xanh nam 2011
cia Trung uong Doan thanh nien Cdng san H6 Chi Minh. TTieo bao cao nay,
Chie'n dich Thanh nidn tinh nguyen he nam 2011 dugc cac cSp bd Doan trong
ca nude td chic trien khai vdi nhilu hoat dgng phong phu, sang tao phi hgp vdi
dieu kien va dac diem cia ting dia phuang mang lai hieu qua thie't thuc cho
cdng ddng, dugc cac cap i y Dang, chi'nh quydn danh gia cao, khing dinh vai
trd cua Doan trong xa hdi. Tidu bieu la chuong trinh "Sua chOa va nang cap nha
cho nhan dan", "Bao ve mdi trudng, bao vd dong sdng que huong", "Tiep sic
mua thi", "Tuoi tre tri an cac anh hung liet sy"; va cac hoat ddng: giip do tre
em ngheo va gia dinh chi'nh sach; taydn truyln an toan giao thdng; kham va cSip
phat thudc mien phi cho ngudi ngheo. Chiln dich nam 2011 da di vao chilu
sau, bam sat va'n dl thuc tiln, gdp phan ti'ch cue tham gia giai quylt cac vgh dl
an sinh xa hdi thu hit dugc 6,2 trieu lugt thanh nien tinh nguydn va nhan dan
tham gia. T 6 chic dugc tren 4.980 ddi hinh mang tinh chuydn sau, cd trinh dd,
cd tay nghe tham gia tinh nguyin tai co sd. Thdng qua cac hoat ddng cua Chien
dich da gdp phSn tang cudng doan ke't tap hgp thanh nien, nang cao cha't lugng

td chic Doan, Hdi, Ddi. Cdng tac dam bao an toan cho chie'n dich dugc cac
Tinh, Thanh doan va Doan true thudc chu trgng quan triet de'n timg doan vien,
thanh nien va cac luc lugng tham gia chien dich, trong chiln dich khdng xay ra
tai nan dang tile ddi vdi cac tinh nguyen vien. Trong sd 8 chi tidu co ban cia
Chiln dich Thanh niin tinh nguyen he 2011 dl ra, cd 7 chi tieu hoan thanh vugt
mic cu the nhu: Xay dung cac ddi hinh tinh nguyen dat 100%; Dang ky giip
dd gia dinh chinh sach, thanh nien khd khan trong phat triln kinh tl, sia chia
nha cia cho 11.254 hd, dat 101,6%; Td chic cho 4.572 y, bac si tre tinh nguyin
tham gia kham chia hdnh, tu v^n sic khoe tai cdng ddng dat 152,4%, td chic
kham chiia benh, tu va'n sie khde cho 105.700 lucrt ngudi dat 192,3%, van ddng
doan vien thanh nien tham gia hien mau nhan dao tinh nguyen, thu dugc
75.636 don vi mau, dat 108,1%; Trdng mdi, cham sdc cay xanh bao ve ring,
lam dep dudng phd': 4,23 trieu cay dat 105,3%; Cham sdc tre em cd hoan canh
khd khan: 65.400 em dat 130,8%, td chic dn tap van hda cho thanh thilu nhi:
45.000 em dat 148,5%; Thanh lap 685 ddi hinh thanh nien, sinh viln tinh
nguyen tham gia tilp sic miia thi dat 116,5%, hd trg, tu vSn cho thi sinh va
ngudi nha trong ky tuyen sinh dai hgc, cao dang: 940.000 lugt dat 188,8%;
100% cac Tinh, Thanh doan va Doan true thudc td chic ve sinh, tu sia nghia
trang va Ll thap nln tri an cac anh hing liet si tai cac nghia trang liet sT trong
ca nude. Rieng chi tieu tu van hudng nghiep, day nghi va gidi thieu vile 1km
cho doan vien, thanh nien chi dat 83,3%.
Trong Chiln dich thanh nien ttnh nguyen he nam 2011, tudi tre ca nude
da dat dugc nhilu thanh qua tren cae mat cdng tac dugc xa hdi ddng tinh danh
gia cao. Tuy nhidn Chiln dich Thanh niin tinh nguyen he nam 2011 cung cdn

14

TAPCH(TAMLyHpC,Sd'7(184),7-2014

nidt so han ch^: Cdng tac chi dao Chie'n dich Thanh nien tinh nguyen he cap
Trung uong va ca mdt sd dia phuong chua thudng xuyen, lien tuc; viec thanh
lap cac doan edng tac k i l m tra c o sd chua triln khai triet de. Cdng tae truyln
thdng e h o cae hoat ddng cua chie'n djch chua thudng xuyen, lien tuc, cdn tap
trung vao eac su kien boat ddng Idn trong chi^n dich. Hoat ddng tinh nguyen d
mdt sd dia phuong khdng thudng xuyen, lien tuc, chua khai thac triet d l thdi
gian 3 thang he, cac boat ddng tap trung theo tifng dpt mang ti'nh eao diem.
Mdt sd dia phuong trien khai hoat ddng thie'u d i l m nhan, ti'nh xa hdi va hieu
qua chua cao. Cdng tac tdng hpp bao cao ciia cac Tinh, Thanh doan phan anh
boat ddng tinh nguyen tai e o sd v l Thucmg true Ban chi dao chien dich chua kip
thdi va dSy dii. Mdt sd td chiic Doan c o sd chua chii trpng cdng tae tiep can, tap
hpp va dinh hudng hoat ddng eho cac ddi hinh, can lac bo thanh nien tinh
nguyen cdng ddng. Mpt sd dia phuong ehua chu ddng phd'i hpp vdi cae ca'p, cac
nganh trong viec td chiie nhiing hoat ddng trpng tam, thie'u sang tao trong trien
khai thuc hien, dac biet la cap c o sd. Cdng tac van ddng, khai thac ngudn luc
cho chien dich cdn nhilu khd khan han che' {dan theo Bdo cdo tdng ket Chie'n
dich miia he tinh nguyen ciia Trung uang Doan thanh nien).
Nhu vay, cd the tha'y, trach nhiem xa hdi eua thanh nien tri thirc trong
viee tham gia cac hoat ddng mang tinh cdng ddng va hudng tdi cdng ddng dupc
t h i hien kha tdt. Cd nhieu hoat ddng tuong trp xa hdi cd ddng gdp Idn ciia
thanh nien trf thiic. O bat cti hoat ddng nao thi thanh nien tri thirc d i u giu vai
trd ndng cd't, dinh hudng eho thanh nien lam theo. Day chi'nh la nhan td ndi
trdi, thi hien vai trd trach nhiem ciia ngudi tre tudi cd tri thiic, ddng gdp siic luc
mdt each cd y nghTa cho cdng ddng. Dieu nay can dupc khuyen khich va phat huy.
Nhin chung thanh nien tri thiic cd s u q u a n tam kha diing miic tdi eae van
d l lien quan deii tinh hinh chi'nh tri, thdi su trong nude, van d l Biln Dong.
Phdn ddng trong sd hp thfch t h i hien quan d i l m ciia minh thdng qua nhiing td
chiic ehinh trj xa hdi ehinh thdng va phan ddi nhiing hanh ddng mang tinh qua
khfch, gay anh hudng den an ninh trat tu tai nhirng noi edng cdng.

C h u thi'ch
So lieu bai viet duac lay tir so lieu khao sat thuc tien ciia de tai nghien CULI khoa hpc
cap Bp: Nhirng vdn de ca han cua thanh men tri thirc nirdc la do PGS.TS La Thi Thu
Thuy lam chii nhiem, Vien Tam ly hgc chu iri thuc hien. De tai dirge thuc hien trong
nam 2011-2012
Tai heu I h a m k h a o
1. Bdo cdc long ke't Chien dich miia he linh nguyen ciia Trung icang Di>dn thanh nien,
hllp://tiioilichaiigiang.org,vn

TAP CHI TAM l y HOC, Sd' 7 (1S4), 7 - 2014


2.
http:lltuoitre.vntNhip~song-trel296779IThanh-nien-bao-ve-moi-triiong-Gan-voi-loiich-kinh-te.html.
3.
tin-hoat-dong-sinh-vien/tham-gia-hien-mau-nhan-daonao-caC'ban-oi.html
4. Vu Dung (chii bien). Tic dien Tdm ly hgc, NXB Tii diln Bach khoa, 2009.

TAP CHI TAM LV HOC, Sd7 (184), 7 - 2014