Giải pháp liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực du lịch nhằm thích ứng thời kỳ hậu covid 19

QUÀN TRỊ - QUÀN LÝ

GIẢI PHÁP LIÊN KẾT ĐÀO TẠO

GIỮA NHÀ TRƯỜNG VÀ DOANH NGHIỆP
TRONG ĐÀO TẠO, PHÁT TRIEN
NGUỒN NHÂN Lực DU LỊCH NHAM
THÍCH ỨNG THỜI KỲ HẬU COVID-19
• NGUYỀN THỊ THU

TĨM TẮT:
Covid-19 đã bộc lộ và thậm chí làm gia tăng thiếu hụt về số lượng và kỹ năng để đáp ứng chiến

lược kinh doanh linh hoạt của doanh nghiệp (DN) sau đại dịch, đặc biệt là đối với DN đang hoạt
động trong lĩnh vực kinh doanh du lịch nói riêng. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và gia tăng
nguồn cung nhân lực cho DN du lich đang là vấn đề cấp thiết và phức tạp. vấn đề này đòi hỏi nỗ lực
và sự hợp tác của DN, nhà trường, sự chỉ đạo định hướng của Chính phủ để đáp ứng được nhu cầu về
số lượng, chất lượng nguồn nhân lực cho ngành Du lịch sau đại dịch trong tình hình hiện nay. Bài
viết bàn về giải pháp liên kết đào tạo giữa nhà trường và DN trong đào tạo, phát triển nguồn nhân

lực du lịch nhằm thích ứng thời kỳ hậu Covid-19.
Từ khóa: nguồn nhân lực ngành du lịch, nguồn nhân lực hậu Covid-19, đào tạo và phát triển
nguồn nhân lực, liên kết đào tạo nhà trường và doanh nghiệp.

1. Đặt vấn đề

Việt Nam đang trong thời kỳ phục hồi nền kinh
tế sau đại dịch Covid-19, ngành Du lịch sau 2 năm
đại dịch cũng từng bước phù hợp với điều kiện
"bình thường mới", bắt đầu từ ngày 15/3/2022 đang
mở ra nhiều cơ hội cho ngành “công nghiệp khơng

khói”. Du lịch phục hồi, dần phát triển trở lại, trước
những thay đổi về xu hướng, thị trường du lịch, công
nghệ số phát triển mạnh mẽ cùng những yêu cầu
đảm bảo an tồn phịng chống dịch. Bên cạnh
những thuận lợi, đội ngũ nhân lực ngành Du lịch
cũng đứng trước những nhiều thách thức, yêu cầu
mới. Nguồn cung nhân lực cần được bổ sung và
trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết đóng vai trị

quan trọng trong việc xây dựng, nâng cao và hoàn
thiện các sản phẩm du lịch cũng như dịch vụ du lịch.
Đây là một trong những yếu tố then chót làm tăng
khả năng cạnh tranh và sự sơng còn trên thị trường
du lịch cho từng DN, địa phương, rộng hơn là ngành
Du lịch của cả quốc gia.
2. Thực trạng chất lượng nguồn nhân lực
ngành Du lịch thời kỳ hậu Covid-19
Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, ngày
càng có vị trí quan trọng đối với phát triển kinh tế,
chính trị, xã hội và bảo vệ tài nguyên mơi trường.
Tuy nhiên, hiện nay, ngành “Cơng nghiệp khơng
khói” này đã và đang chịu ảnh hưởng râ't nghiêm
trọng bởi đại dịch Covid-19. Tác động của Covid-

Sô 10-Tháng 5/2022 207


TẠP CHÍ CƠNG THƯƠNG

19 tới ngành Du lịch được dự báo rất lớn, vượt xa

những đợt dịch bệnh mà Việt Nam trải qua trong
vài thập kỷ gần đây. Năm 2020, lượng khách quốc
tế đến Việt Nam chỉ đạt 3,7 triệu lượt, giảm trên
80% so với năm 2019, khách nội địa giảm 50%.
ngành Du lịch thất thu khoảng 23 tỷ USD trong năm
2020. Theo thống kê, khoảng 95% DN lữ hành
quốc tế đã ngưng hoạt động, cơng suất sử dụng
phịng của nhiều khách sạn ở các thành phố lớn,
các khu du lịch chỉ đạt từ 10-15%, nhiều khách sạn
phải đóng cửa. Đại dịch Covid-19 tác động sâu sắc
và toàn diện, thay đổi toàn bộ chiến lược, kế hoạch
và cấu trúc của ngành, trong đó có nguồn nhân lực
du lịch.Các thách thức mà DN phải đối mặt bao
gồm: Tổ chức hoạt động kinh doanh thời kỳ hậu
Covid, thay đổi biến động về nhân sự,...
Đặc biệt, sau 2 năm dịch bệnh, hầu như ngành
Du lịch đóng băng, nguồn nhân lực ngành Du lịch bị
thiếu hụt đáng kể về số lượng và chát lượng. Phần
lớn nguồn nhân lực vì cuộc sơng đã chuyển đổi
sang nghề khác. Từ khi mở cửa lại các hoạt động có
những lao động tự nguyện quay lại, nhưng cũng
nhiều lao động ổn định công việc mới, nguồn thu
nhập cao hơn nên khơng muốn quay lại ngành.
Thêm vào đó, vấn đề đào tạo nguồn nhân lực mới,
nhân lực trẻ bổ sung cũng gặp khó khăn. Bởi lẽ q
trình đào tạo này cần có thời gian thực hiện và bồi
đắp. Do đó, vấn đề thiếu hụt nhân lực du lịch là vấn
đề cấp bách, cần được tính tốn, bổ sung kịp thời về
số lượng và chất lượng.
Hiện nay, các DN đặc biệt là DN kinh doanh

khách sạn vẫn trong tình trạng “khát” nhân lực
làm được việc thiếu chuyên nghiệp, tính kỷ luật
lao động kém, thái độ phục vụ chưa chu đáo. Việc
sử dụng thành thạo ngoại ngữ trong công việc của
lao động Việt Nam còn rất hạn chế (lao động sử
dụng được ngoại ngữ chỉ chiếm khoảng 57%).
Việc mở cửa toàn diện du lịch đem lại nhiều cơ
hội, song thực tế có tình trạng nhiều nhân lực du
lịch đã rời bỏ cơng việc quen thuộc, còn một số
nhân lực mới lại chưa được đào tạo bài bản, nhất
là những kỹ năng mới cần bổ sung như kỹ năng
hướng dẫn các biện pháp phịng, chống dịch cho
du khách, sử dụng các cơng nghệ mới phục vụ
khách hàng, ứng dụng chuyển đổi số,... Mặt khác,
cần bổ sung những kiến thức, kỹ năng về phòng,
chống dịch Covid-19, bảo vệ môi trường, kiến

208 SỐ 10-Tháng 5/2022

thức, kỹ năng tin học cần thiết. Mỗi DN lĩnh vực
du lịch, dịch vụ sau đại dịch đều cần chú ý thêm
việc trang bị bổ sung kiến thức, kỹ năng cho người
lao động khi đón khách nhằm đảm bảo an tồn
cho du khách, nhân viên du lịch và cho cộng đồng
dân cư tại điểm đến. Do vậy đối với lực lượng lao
động cũ trở lại làm việc, cần đào tạo bổ sung
những kiến thức, kỹ năng chuyên môn mới và bổ
sung các kiến thức cần thiết trong bốì cảnh mới.
Ngồi ra, hiện nay công tác bồi dưỡng, đào tạo
nhân lực du lịch mới còn nhiều bất cập. Cụ thể,

theo khảo sát tại các trường đại học cho thấy
chương trình đào tạo dành cho sinh viên cịn thiếu
tính thực tế. Theo thống kê của Tổng cục Du lịch,
mỗi năm toàn ngành cần thêm 40.000 lao động.
Tuy nhiên, lượng sinh viên chuyên ngành Du lịch
chỉ khoảng 15.000 người/năm, trong đó, chỉ có
hơn 12% có trình độ cao đẳng, đại học trở lên.
Nhiều sinh viên sau khi tôi nghiệp vào làm tại các
DN đã khơng đáp ứng được vị trí việc làm, hầu hết
các DN đều phải mất thời gian, công sức đào tạo
lại kỹ năng nghiệp vụ, trình độ ngoại ngữ và đặc
biệt là ý thức nghề nghiệp.
Đe giải quyết tình trạng thiếu hụt về số lượng
và nâng cao được chất lượng nguồn nhân lực đáp
ứng nhu cầu phục hồi sau đại dịch, ngành Du lịch
cần triển khai rất nhiều giải pháp khác nhau.
Trong đó vấn đề liên kết đào tạo nguồn nhân lực
giữa các trường đại học với DN du lịch là thật sự
cần thiết. Tuy nhiên, trên thực tế, việc liên kết
đào tạo nguồn nhân lực giữa các trường đào tạo
chuyên ngành du lịch với DN du lịch đến nay vẫn
còn gặp khơng ít khó khăn, hạn chế, như: chưa có
chính sách cụ thể, hiệu quả và bền vững để gắn
kết đào tạo với cơ sở sử dụng nhân lực và những
chính sách ưu tiên mạnh để khuyến khích DN du
lịch tham gia đào tạo tại các cơ sở đào tạo; các
thông tin về định hướng phát triển nguồn nhân lực
du lịch chưa thực sự được “chuyển giao” thông
suốt giữa các bên liên quan, khiến cho nhu cầu
đào tạo và nhu cầu lao động chưa được nhận biết

một cách chính xác; nhiều DN chưa thực sự hỗ trợ
cho nhà trường trong tiếp nhận sinh viên thực tập
cũng như sắp xếp công việc phù hợp ngành nghề
đào tạo trong thời gian thực tập,... ảnh hưởng
nhiều đến nhận thức, thái độ nghề nghiệp của
sinh viên.


QUẢN TRỊ-QUẢN LÝ

Có thể nói, việc thiếu nhất quán giữa đầu vào
và đầu ra, gây khó khăn khơng nhỏ đốì với các
DN trong q trình tuyển dụng. Ngun nhân
chính của thực trạng này chính là sự thiếu cân
xứng giữa lý thuyết và thực hành trong chương
trình đào tạo của nhà trường. Để giải quyết vấn đề
này, việc đẩy mạnh liên kết đào tạo giữa nhà
trường và DN là một trong những giải pháp cần
thiết. Bởi, với sinh viên, việc liên kết giữa nhà
trường và DN giúp họ có cơ hội lựa chọn địa điểm
thực tập phù hợp, từ đó phát triển kỹ năng xử lý
tình huống trong mơi trường thực tế, đồng thời có
cơ hội tìm kiếm việc làm sau khi tốt nghiệp. Với
nhà trường, việc hợp tác giúp nâng cao chất lượng
đào tạo, bảo đảm đầu ra cho người học, qua đó
tăng cường vị thế, uy tín của nhà trường, về phía
DN, đây là cơ hội để tuyển người lao động có
năng lực phù hợp yêu cầu thực tế mà khơng tốn
chi phí tuyển dụng và thời gian thử việc cũng như
đào tạo lại nhân lực sau tốt nghiệp.

Chính vì vậy, những giải pháp thích ứng của hệ
thống đào tạo du lịch và đơn vị sử dụng nhân lực du
lịch cần thể hiện rõ những liên kết chặt chẽ trong
đào tạo mới đáp ứng nhu cầu của xã hội và xu
hướng hội nhập trong thời kỳ hậu Covid-19.
3. Giải pháp liên kết đào tạo giữa nhà trường
và DN nhằm đáp ứng đủ sô lượng và nâng cao
chất lượng nguồn nhân lực trong thời kỳ hậu
Covid-19
Thứ nhất, hệ thông đào tạo đại học và giáo
dục nghề nghiệp cùng các DN du lịch cần tăng
cường gắn kết triển khai đào tạo nhân lựcbằng
nhiều hình thứctập huấn, bồi dưỡng, đào tạo và
đào tạo lại cho nguồn nhân lực du lịch. Điều này
nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng về cách mạng
công nghệ số với ngành Du lịch; nâng cao năng
lực sử dụng công nghệ thông tin trong công việc
của người lao động ngành Du lịch; nâng cao trình
độ, hiểu biết của người lao động về những công
nghệ nguồn, công nghệ côt lõi của cách mạng
công nghệ số và khả năng ứng dụng vào ngành
Du lịch.
Thứ hai, trường xây dựng và thực hiện linh hoạt
chính sách hợp tác giữa nhà trường và DN, tăng
cường sự tham gia toàn diện của DN trong các hoạt
động đào tạo nghề nghiệp; triển khai mơ hình gắn
kết DN vào trong nhà trường, xem DN là ngôi

trường thứ hai của người học. ỉồng thời, đa dạng
hóa các mơ hình, hình thức, loại hình, trình độ đào

tạo; thực hiện phương châm vừa đảm bảo chất
lượng, vừa đáp ứng nhu cầu đa dạng của người học,
nhu cầu của DN và thị trường lao động,...
Trường phát triển chương trình đào tạo theo
hướng hiện đại, mở, linh hoạt với sự tham gia chặt
chẽ của DN trên cơ sở chuẩn đầu ra. DN là một
phần không thể tách rời với nhà trường trong quá
trình đào tạo nguồn lao động cho thị trường.
Thứ ba, đối với DN, có thể cùng tham gia đào
tạo bằng cách đánh giá, phản biện nội dung chương
trình để nhà trường cải tiến, chỉnh sửa phù hợp thực
tế; cử các cán bộ DN có kinh nghiệm trực tiếp giảng
dạy trong giờ học ngoại khóa tại nhà trường hoặc
DN,... về phía nhà trường, sẽ chủ động cập nhật,
đổi mới chương trình theo hướng linh hoạt trên cơ
sở đáp ứng chuẩn đầu ra phù hợp yêu cầu DN; có
kế hoạch cụ thể trong việc mời đại diện DN hợp tác
trong đào tạo, trong đó phải thắt chặt mối quan hệ
với các cựu sinh viên, bởi đây là kênh kết nôi hữu
hiệu giữa nhà trường và DN,... Có như vậy, việc
liên kết trong công tác đào tạo nguồn nhân lực du
lịch giữa nhà trường và DN mới có thể mang lại
hiệu quả cao.
Thứ tư, đốì với Nhà nước, cần có cơ chế chính
sách hỗ trợ cho DN trong quá trình thu hút nguồn
nhân lực thông qua các dự án đào tạo nguồn nhân
lực chất lượng cao, như hỗ trợ về cơ sở vật chất,
vay vôn ưu đãi, xúc tiến các hoạt động thu hút đầu
tư nước ngoài vào Việt Nam trong lĩnh vực du lịch.
Đồng thời, Nhà nước cần có các chính sách như:

tăng chỉ tiêu đào tạo cho các trường đào tạo nhân
lực ngành Du lịch, hỗ trợ, định hướng nghề nghiệp
cho học sinh sinh viên,... từ đó tăng nguồn cung
nguồn nhân lực cho ngành Du lịch, đáp ứng sự
thiếu hụt nguồn nhân lực trong những năm sắp tới.
Như vậy, trong tình hình hậu Covid như hiện
nay, cùng với sự hồi phục chung của nền kinh tế,
ngành Du lịch cũng phải chuẩn bị cho mình những
giải pháp để vượt qua những khó khăn, trong đó
khó khăn về số lượng và chát lượng nguồn nhân
lực. Việc các DN và nhà trường bắt tay nhau để
từng bước đáp ứng được nguồn nhân lực chất lượng
cao và đủ sô' lượng trong những năm tới là một giải
pháp trọng tâm cần được thực hiện trong giai đoạn
hiện nay ■

SỐ 10-Tháng 5/2022 209


TẠP CHÍ CƠNG THƯƠNG

TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Cổng thơng tin điện tử Quốc hội Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2020), Tác động của dịch bệnh
Covid-19 đối với một số lĩnh vực xã hội, />=44379&fbclid-IwAR0DpZC33qxayYWVZcbxLXSAp3CaaJzAYslFAk6NqiXIbLKFk9n8MPy9XwM.

2.

Tổng cục Du lịch Việt Nam (2020), ứng phó Covid-19 và phục hồi hoạt động du lịch, . vn.

3. Thủ tướng Chính phủ (2017), Chỉ thị về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ

tư(Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 4 tháng 5 năm 2017).

4. Hiệp hội Du lịch Việt Nam (2022), Kỷ yếu hội thảo “Khôi phục và phát triển nguồn nhân lực du lịch trong bối
cảnh bình thường mới".

Ngày nhận bài: 7/3/2022
Ngày phản biện đánh giá và sửa chữa: 1/4/2022
Ngày châp nhận đăng bài: 11/4/2022

Thông tin tác giả:
ThS. NGUYỄN THỊ THU
Khoa Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Công nghiệp

SOLUTIONS FOR THE COOPERATION BETWEEN TOURISM
COMPANIES AND TRAINING INSTITUTIONS IN LAUNCHING
TRAINING PROGRAMS TO DEVELOP TOURISM HUMAN
RESOURCES IN THE POST-COVID-19 ERA
• Master. NGUYEN THI THU

Faculty of Business Administration
University of Economics - Technology for Industries
ABSTRACT:
In the post-COVID-19 era, businesses in general and tourism companies in particular have
faced the shortage of high-quality human resources to do flexible business strategies. Improving
the quality of human resources and increasing the human resource supply are an urgent and
complex task for tourism companies in the post-COVID-19 era. To solve this issue, it requires the
efforts and cooperation between businesses and training institutions, and also directions from the
government. This paper presents solutions for the cooperation between tourism companies and
training institutions in launching training programs to develop tourism human resources in the
post-CO VID-19 era.

Keywords: tourism human resources, human resources for the post-COVID-19 period, human
resource training and development, training cooperation between schools and businesses.

210 SỐ 10 - Tháng 5/2022