Chuẩn đoán sớm rối loạn định dạng giới tính của trẻ

I A M Li H9C - SINH Li HgC LliTA TUOI

CHANDOANSOM
ROI LOAN DINH DANG GIOÌ TÌNH CÙA TRÉ
O

N

èu chùng to h j duy mot cóch don glón, rịng
mói duo tré sinh ro trèn dịl déu da sSn
st/ djnh hình giói h'nh: là bé h-oi hay bé g a i ,
thi van de dinh dgng giói tinh (DDGT) khịng
gì de tranh lugn. Nhung thyc tè cugc song cho
thay: trong suot chiéu dai phot trién cugc dòi mot
con nguòi, DDGT hồn tn khịng chi phy thc
vào cóc u tó' sinh hgc. Cùng vói sy phot trièn
cùa xà bịi, con ngi Igi gap phól nhùng van
de phùe tgp tuóng nhu khóng thè hồc khóng
nèn co, nhu: dong h'nh nam vị dong tinh nù. Ti le
déng tfnh ngịy ng tóng ị mSi q'e già, dịc
bièt là ị nhùng nc nèn Idnh té phot h-ién.
Và'n de dong tfnh làm dau déu eòe nhà xó hgl
hgc, cóc nhà giào dye, e bgc phy huynh... va
cho chfnh bàn thòn nhùng nguòi méc phài càn
bènh dị. Theo nghièn cùu cùa cóc nhị khoa hoc,
u tó' gen chi chièm phén tram Miịng dóng kè
ngun nhàn don dén bènh déng tinh, con Igi
chù yéu phy thuóc vào e u tó' tàm li, xà hói,
mói trng só'ng...
N h u vgy, co thè thó'y ràng: DDGT là mot và'n
de khoa hgc, eó y nghto thye tién vó dóng duge

quon tịm mot cóch thfch dóng.
De chan dn som nhùng léch chuà'n trong
DDGT cùa frè, hvóc tién, cén chù y mot so' thuàt
ngù sau: Tfnh dyc (sex) va giói tfnh (gender) déu
dugc su dyng de nói ve nam hay nù theo sinh
hgc; gender indenlity - djnh dgng glól tfnh: sy y
thùc cùa h-è ve giói h'nh cùa minh; gender role vai trị g i ó i ; sexuality - tfnh dyc: lién quon dén
cóm xùc tinh dyc vị hành vi tfnh dye; sexual
orientation - djnh huóng tinh dyc,

1. Djnh d g n g g i ó i tình (Gender Identity)
Glól là mot và'n de thu hùt duge sy quon tàm
cùa nhiéu nhà nghlén cùu trèn thè glól vị Vièt
Nam bịi tém ònh huóng lón cùa nò dén dòl song
cùa con nguòi. Khi nói ve giói, con eó sy phàn

TS, TRAN TH! MY L U O N G '

biét rat rò ròng giùa gi va giói tfnh. Gi tinh
là do sy khóc bièt ve màt sinh hgc tgo nèn. Glól
d o xà hgl Iqo nèn vị qut djnh chù khóng phài
do sy khóc biét ve màt sinh hgc giùa nam vị nù.
Vi thè, nói dung cùo khói niém giói co thè thoy
doi theo h>ng thòi d g i , tùng nén vàn hóo. Ve co
bàn, eó thè hiéu: glól là mdt phgm trù chi vai trị,
trdch nhièm, hành vi, ềch sdng, mdi quan h$
cùa nam va nù trong xd hgl.
O mùc dò nhgn thùc ban dau, DDGT dugc
hiéu nhu là nhùng ghl nhàn ràng tré thc thành
vién cùa mot gi. Stoller (1964) da dùng rfit

ngù «DDGT 't lịl" (Core gender identity) nhàm
nói dèn sy phot h-lèn mot cóm nhàn co bón ve
vièc thuóc ve mot g l ó l , tue là y thùc ma h-è dò là
mot nguòi nam hay nù. Ị mùc dị tình cóm, càm
nhqn ihe ve mot glịi bgc lo gió trj ve cóm xùc,
vi tré trai nghiém mot cóm nhgn thl mói hay
an tn h> viéc mình là h-ol hoy gài,
S, Thompson (1975) chia sy djnh bình giói
cùa h-è thành 3 giai dogn: tré bièt ràng co ton tal
hai glól (nam va nù) - nhàn dgng glól; tré xàc
djnh mình thc ve mot trong hai giói nịy - dong
nhà't giói vị d y a vào sy xóc djnh dò, tré thyc
hién nhùng hònh vi tuong xùng.
M o t so' nhà nghlén cùu khóc Igi chia ro bon
gi dogn DDGT: 1 ) Tré xóc djnh minh thuóc v i
mot giói nam hay n ù ; 2) Tré hlèu ràng glól tinh
là vTnh vién vị khịng thè ihay d o i ; 3) Tré muèn
h-ò thành bé fral hoòc bé gol tị't nhdt; 4) Tré bàt
déu klém st hịnh vi cùo minh, de thfch hgp vói
gi mị Ire xàc djnh.
D e l khồng 2-3 tuoi, phén lón nhùng bé trai
thù di giày nù, choi vói do mT phém vó finh co
duoc, son móng lay, móng chàn, Nhung khi da két
thùc gi dogn nhgn dgng giói tình, tré hiéu dugc
ràng nhùng hành vi dò chi dành cho con gài. Giai
* Twàig Dai hfc a pbfM U N^l

Tap chi BIào due $6 2 7 9 (ki i - a/aoia)

dogn hvóc tuoi hgc, ị h-è hình thành nhùng hiéu bj màc ket trong hinh thè glól tinh hièn co vị
bièt ve sy khóc bièt giói ị do choi, quan óo, hành h-àl nghièm nhùng càm nhgn khó chju. Ró'i logn
dóng (L Serbin et al., Ì993). Theo tong kéty kièn nịy khịng chi lièn quan dèn sy khóng thl
cùo ratnhièu nhị nghièn cùu (Connor,Serbin, 1977; mai vói vai trị xa hói cùa glól tinh mình, ma
Liss, 1 9 8 1 ; M . O ' B r i e n , 1 9 9 2 ; S, Berenbaun, hon nùa nhùng ngi nịy ln khó chju vói
M.Hlnes, 1992): cóc bé hai chgn do chcri cùa mình g i ó i tinh sinh hgc cùa minh vò thuòng xuyèn
là ò tò, vù khf, dyng cy lao dòng; còn eoe bé gol ihì m'n thay dị'i nị,
chgn bùp bè, qn óo cho bup bè, nhùng de choi
V.E. Kogon (2000, Russia) khàng djnh: càn
lièn quon d ^ dyng cy nói trg.
é vào nhùng déu hièu sau day co thè nhgn bièt
Nhung cùng vói sy hvòng thành, sy nhgn dgng ve sy léch chuan h-ong DDGT cùo thièu nlén: lya
giói tfnh aau tìèn cùa tre co thè thoy dò'i, Viéc ty chgn do choi, dàm nhièm nhùng voi cùo glól
djnh hình mong tinh tịm li ve glól bàt déu tu khóc h-ong e trị choi; mong muon sau nịy \àn
nàm hai hjó'i va duqc khSng dinh ị Ii thù ba. lén thè tró thành dịn óng (dịl vói cóc bé gol)
Ị gi hgn tuoi này, 757a tré biét mình là trai vị tró thành dịn bị (vói cóc bé h-oi); bàt ehe
hay g o l . Tré eó thè phàn bièt cóc bé trai hogc bé nhùng hịnh vi cùa ngi khóc giói; mong m'n
gol khóc, tra lịi dùng cho càu hói: «Chóu là bé doi giói tình vị tén g g l ; trong glà'e mo, tré thdy
trai hay bé gal?" (S. Thomson, 1975). Dén bo mình ị voi tìị glól khóc, thich àn màc vò c u x ù
tuoi tré phàn biét glól tinh cùo nhùng ngi xung nhu mot ngi khóc glól.
quanh, nhung thè khịng bièt sy khóc nhau
RLDDGT eó biéu hién ró ngoy eó ó tré nhó
nào giùa ho. V i d y , rat nhiéu tìè Un ràng néu (bat déu biéu hièn ó khồng l ù 2-4 tuéi). Tré nam
màc vóy cho mot equ bé, thì cgu bé dị se tró thng co biéu hièn RIDDGT vuqt tìól hon tìé nù.
thành con g à i . Tré thè khịng hièu, ehi cóc bé Phén lón tre RLDDGT khịng biéu hièn h-lèu chùng
trai mói thè trị thành cóc óng bị', vị e bé nùa khi ó hjoi vj thành nièn. Ngi to khịng rị
gài thành nhùng bà me. Tré thè hĨI bị' hồc phài do cóm nhàn cùa Ire giàm di hay do tré hgc
me mình, khi nhó ịng a'y ho^c bị éy là bé trai dugc cóch de ^ n h hng Igi hồc phot lo nhùng
boy bé g à i . N h u vày, ó b o tuoi tré djnh hình glól cóm nhgn nịy, bịi do nhùng hgu qua xà bịi dịl
cùa mình, nhung chi phàn bièt duqc nhùng dà'u vói tré. Vào giai dogn sau cùa tuoi v| thành nièn,

hiéu bé ngồl, nhu qn ó o , kièu toc. Tré cho theo thị'ng kè cùa cóc nhà nghlén cùu, 75% tìè
ràng glól tinh thè thoy dèi,
nam co RLDDGT se phot trlèn djnh huóng déng
Cóc nghièn cùu dà chùng minh ràng: ị e tình lun ól hay lng tinh.
bé trai hình thành y thùc ve voi tìị glól som hon
Trong mot nghièn cùu cùa minh vào nàm
ó cóc bé g à i . Theo kèt qua nghièn cùu cùa D. 1998,1.V, Berno-Belenkur (Russia) vò mot so nhò
Brovrti (1975), trong giai dogn \ù 5 dèn 11 tuoi nghièn cùu khóc dị chùng minh ràng: sy lèch
quon nlèm ve vai trị glól cùo càc bé trai ln rỊ chn trong djnh hng giói tình co thè bịi nguon
rịng, dùt khoót hon so voi càc bé gài.
tu nhùng nguyèn nhàn sau: su dyng chot kich thich
N h u vqy, hlèu bièt gioì tfnh day dù duge phot nhu ruqu, ma tu;J'...; màc cóm ve bàn thón (hình
tì^lén don trong 3 buóc sau: 1} Ggi tén giói tinh: thè, sue khoè...); hoàn cành già dinh (bj ành
khi 2 hoàc 3 t'i, tré con hièu mình là con tìol hng tiéu cyc h> quan he cha me, anh em,..); sy
hay con gài va h/ ggi tén phù hqp; 2) Su dn dinh thét bai tìong dịi song rièng tu (tình u, quan
giói tinh: trong nhùng nàm h-c tuoi dén trng, he glól tinh déu tién...); bj Igi dyng tình dyc khi
tré bat déu hiéu ràng giói tfnh mong tfnh on djnh: cịn nhị; khóng thich ùng duqc vói xà h ị i ; bj
con trai trị thành dịn óng vị con gài trị thành ónh hng cùo mịi trng hogt dóng,,.
dịn b ị ; 3) Tinh khdng ddl giói tinh: h> 4 dén 7
S.GochécùaRtDDGTlEHokigy&Pdhogenesis)
hjoi héu hét tré hieu ràng nam tình va n ù tình
Co nhièu già thuyét duge d a l ra khi n g h i ^
khòng thoy dò'i h-ong cóc tình h'ng hồc theo y cùu ve RLDDGT, nhung khóng eó già thuyét nào
muó'n eó nhàn.
co thè giài thfch dugc tịt cà, Di day, chùng tól
2 . Ró'i l o g n d j n h d g n g g i ó i tình (RLDDGT - de egp co che sinh hgc va co che làm li xà hói
trong vièc giài thich nhùng RLDDGT:
G e n d e r Identity Disorder)
Theo cóc ca che sinh hgc: Tré ró'i logn DDGT
Thóng thng, chan dn RLDDGT duqc thye

hièn khi dị'i tuong cóm nhàn thị'y chinh mình khịng biéu hién nhùng déu hlèu khóc bièt rị ràng

Tap chi Giào due so 2 7 9 (k* i - a/aoia)


ve mgt co thè, dléu này co thè loql trù càc bat
thng ve nói tìèttó'tnrịe sinh. Vi thè, e nghièn
cùu ve nhùng ành huóng cùo sinh hoc dén sy
phot trièn roi logn DDGT top trung vòo càc yéu
tò' nhu: mùc dị hogt dịng, con ngng lue sinh,
thugn toy, tì le giói tình ó anh chj em vị thù h/ tìè
duqc sinh ro, biéu hièn hình thè.,,
Theo e co che tàm li xà bịi: chù u tìm
hiéu ành hng cùa sy thich mot glól tình
tìe khi sinh tu cha me, mol quan he giùa tré vò
cha, sy xuò't hién hònh vi glól tfnh chéo (crossgender) tìong nhùng nịm déu dịi cùa h-é.
Theo nghièn cùu tìèn thè giói, ngi ta thó'y
ràng ó nhùng tìé nam co RLDDGT, cha me uóe
mo co con gài thng di kèm vói già dinh
dóng con h-oi, tì le này eoo hon so vói e glo
dinh con tìal lan con gài.
Cóc bà me cùa tìè bj RLDDGT thng de chó'p
nhgn hay khun khich cóc hành vi nù tfnh vò it
khuyén khich hành vi nam. Vf d y , mong muó'n eó
con gol quo mùc mò khòng duqc, eò thè don
dèn nhùng déu hiéu nhu: ' '^ mịc do nù va de
tóc dai cho eoe bé trai,,.
Tré nam bj RLDfX^T thng sy le ihugc ve
tình càm vói me quo mùc, vai tìị cùo ngi cha
khòng hièn dién.

Me cùo nhùng tré này hay eò và'n de ve tóm
bènh II hon nhu: tìém càm, rị'l logn òm ành cuòng
che... Tom bènh li lòm cho nguòi me khóng
khà nịng thè hièn cịm xùc dị'i vói tré, dléu này
don dèn sy lo làng, mị'l on tồn ó tré vị thè
gịp phén lịm khói phot rị'l toan.
4 . Chdn d o ó n RIDDGT
Theo sy quan sót va dành già cùa chùng tól,
vièc phot hién som nhùng RIDDGT cùa tré voi
tìị rị'l quan tìong tìong viéc giùp tìè djnh hng
Igi. Sau lùo tuoi vi thành nièn vị mn hon, nhùng
RLDDGT phén da sé phot tìién thành quon h? dong
giói. N h u tìèn dà phàn tich, vièc chị'n dồn som
nhùng trièu chùng ị tré thè bàt déu h> u tị'
tóm li xị hịi, nhu; tịm bènh If cùa me, uo thfch
giói tình trc khi sinh, moi quan he tình càm
cùa tìé vói cho - me, phong cóch gióo dyc cùa
cha me vị nhùng u tị' sinh hgc nhu: tì le giói
tfnh anh chj em trong glo dinh va thù ty tìè duqc
sinh ro, nhùng biéu hièn hình thè, mùc dị hogt
d ó n g . . . Ngi r a , cóc nhà chun mịn eò thè
két hqp su dyng mot sé test lòm li, nhùng tìée
nghièm tịm li này cho phép tìm biéu ềch dónh
gió chù quan va nhùng càm xùc cùo tré ve sy

djnh dgng giói cùo minh. Bài bóo nịy ehi giói
thièu hai bài test:
1) Tranh ve «tubga bàn thàn". Bài tìée nghièm
này hrang dó'i don giàn ị khịu chudn bj, tién hịnh.
Chi cén duo tìè mot hgp bùt màu, mot tị g l ^

tréng vị u céu tìè ty hoa bón ihịn mình. Nhung
khi phón tfch tìonh ve cùa tìè Igi dịl hịi phài
tìình dị ve chun món, vì de làm song rỊ tình
tìgng DDGT cùa tré cén dónh gió thóng quo bo
cyc tranh ve, màu séc tìè su dyng, hình khoi, cóm
xùc khi tré ve vị nhiìng phịng vdn cén thiét..,
2) Test cùa V.E. Kagan (Russia). Bài test nòy
gom ó càu hói, co thè dùng cho eòe bé h> 3-7
tuoi : - Chóu lo con tìal bay con gài?; - Khi hvịng
thành, chóu se là ai ? (chù hoy g i ; ehong hay vg;
bò' bay me); - Co thè xày ro dléu: bl tó'l chóu
di ngù vị dang là mot càu bè ( bé), nhung
song mai tình dgy Igi tìó thành bé (cgu bé)
khóng?; - Néu nhu dléu dị thè xày ro, chóu
muon ngù day chóu sé là càu bé boy bé?;
- Chóu bièt nhùng dléu gì khóc bièt giùa cóc
bé tìol va bé gol khịng?
Trèn day chùng tịi chi giói thièu 2 bài test co
thè óp dyng bc déu khi chị'n dn RLDDGT
cùa tìè, cịn de duo ra nhùng dónh già chfnh
xàc, tìịnh gay ra nhùng song chị'n tịm If cho tìè
dịi hói e nhà chun mịn phịi su dyng két
hqp cóc trae nghiém tàm li cùng vói viéc nghlén
cùu hồn cành già dinh, phịng và'n lịm song,
quan sót dàc diém vị hịnh vi cùa tìè...Q

Tài li^u tham kliào
1. Rotrert V. Kail, Jotui C, Cavanaugh. Nghièn cihi ve
SII phàt trién con ngúì. Bàn djch cùa NXB Vdn hóa
thóng tin, H. 2006.

2. E.P. Din. Tàm sinh li hpc dàn 6ng va pbii nd-, NXB
Picher. Saint Peterburg 2003.
3. T.V, Bendac, Tàm li hpc ve giPetprburg 2005.
4. www .siles.google.com/site/tamlyhocthankinh/taintienh-ly/cac-roi-ioan.
SUMMARY
The first degree ofawareness. the gender identity
Is known as ctvldren's assertìons ttìot theyare the membershlpofgender. The secondextentoffeellng.tt also
^owTìs the chlkiren's emotìon values. Normally, gender identìty disorders are explained by bk:>loglcally
and psychologically. It detects soon that the gender
identìty dlsoreders are cruciai in arderlo have tìmely
intervention and effect

Tap chi BIào due so 2 7 9 (ki i - a/aoia)