Một số thang giá trị của thanh niên việt nam hiện nay

MOT SO DAC DIEM THANG GIA TRI
CUA THANH NIEN VIET NAM HIEN NAY
"

•

•

TS. Nguyen Thj Hoa

Gidm dd'c Trung tdm Ung dung tdm ly hge, Vien Tdm ly hge.

TOM TAT
Thang gid tri eiia thanh nien Id he thdng cdc gid tri ciia hg duge sap xep theo
tint bdc quan trgng khac nhau. Theo kei qud nghien cim ciia Vien Tdm ly hgc, ndm
2011 thang gid tri ciia thanh nien ed thd bdc Idn lugt Id: Gia dinh, site khde vd sif
nghiep, tinh yeu. thu nhdp, danh dif cd nhdn, cdc mdi quan he xd hgi, dia vi xd hgi vd
bang cdp. Nhu vdy, thanh nien hien nay vdn giu dugc gid tri truyen thdng ddn tgc, co
trgng gia dinh, coi trgng sif nghiep. Ddng thdi, thang gid tri ciia hg ciing cd net mdi:
coi trgng site khde.

Thanh nien la nhiing ngudi mdi bude vao ludi ngudi ldn, mdt phdn trong
sd hp la luc lupng lao ddng tre, khde, mdt phdn khac la mdt luc lupng lao ddng
ddy tidm nang cua xa hdi. Hp la nhung ngudi quyet djnh tuong lai ciia dat nude.
Tuy nhien, sii menh dd cd dupc hp thuc hien tdt hay khdng phu thudc rat nhidu
vao dao diic, ldi sd'ng cua hp.
Trong mpi thdi dai, dao diic, ldi sd'ng ciia cae the' he, dac biet, ciia the he
tre la va'n di ludn dupc quan tam. Ngay nay thdi dai cd nhidu bien ddng vd
kinh te, xa hdi tren the gidi, thdi dai dat nude la md cira, hdi nhap qudc te, cd
nhidu yeu td anh hudng den dao diic ldi sdng cua thanh nien. Cd nhidu y kien
phe phan dao diic, ldi sdng eiia thanh nien vi cho rdng, dao diic, Idi sdng ciia hp

cd nhidu thay d6i so vdi the' he trudc. Do dd, viee nghien ciiru di gdp phdn hidu
r5 hon dao diic, ldi sdng cua thanh nien qua thang gia trj ciia hp la mdt viec lam
cd y nghTa ly luan va thuc tidn.
1. Khai niem ve thanh nien va thang gia tri cua thanh nien
Dinh nghia thanh nien

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012

41


Tir gdc dp phap luat, Ihco didu 1, Luat Thanh nidn nam 2 0 0 5 : Thanh
nien la cdng dan Viel Nam lir dii mudi sau tudi de'n ba muoi tudi.
Trong khoa hpc xa hdi, Ihanh nien dupc xem la nhung ngudi "mdi ldn",
tire la hp mdi bude vao ludi lam ngudi ldn. PGS.TS. Pham Hdng Tung, khi
nghiCMi ciiu ve Idi sdng eiia Ihanh nien cho rdng: "Tudi thanh nien la dp tuoi qua
dp lir tie con sang ngirdi Idn Irong cudc ddi mdi ngudi" (Pham Hdng Tung,
2010). 6 Ihanh nien, chieu eao, can nang, sire khde ciia cO thd va mpt sd
phuong dien kha phai Irieii, khdng kem gi d ngudi Idn, luy nhien, hid'u biei xa
hdi va kinh nghiem sdng eiia hp cdn rdt han chd.
Tir nhirng co sd tren cd the dua ra djnh nghTa vd thanh nien Viet Nam
nhu sau: Thanh nien Viet Nain la nhCrng cdng dan Viet Nam d dp tudi lir du
mudi sau ludi den ba muoi ludi, mdi budc vao ludi ngudi ldn, hp cd siic khde
the chat ddi dao, nhung cdn han che vd hidu biel xa hpi va kinh nghiem sdng.
Thang gid tri vd y nghia cda nd diii vdi ddi sdng tdm ly cua con ngudi
Theo lir dien Tieng Viet: Gia Irj la cai lam cho mdt vat cd y nghTa, cd fch
Ipi. nd dang quy ve mdt mat nao dd (Tir didn Tieng Viet, 2001).
Theo Bach khoa loan thu md Wikipedia, gia trj dupc coi la nhiing cai ma
ta thfch, la cho la quan trpng, la dang cd. Tir dd, gia trj anh hudng de'n hanh vi
cua chiing ta.

Nhu vay, gia trj ldn lai d con ngudi, d sir vat, hien tupng, nhung nd
khdng mang tfnh khach quan bdi vi nd phu thudc vao each nhin nhan. danh gia
eiia chil the (ca nhan hoac nhdm).
Vdi hieu biet va kinh nghiem ciia minh, d mdt miic dp nao dd, chiing tdi
ddng y vdi nhiing quan niem tren vd gia trj. Tuy nhien, chung tdi cho rdng, gia
tri khdng chi anh hudng den hanh vi, ma cdn chi phdi suy nghT, thai dp va
nhidu yeu id tam ly khac ciia con ngudi. Chdng han, nhiing ngudi cho rdng, tidn
la cai quan trpng nhdi, quyel djnh cudc ddi hp, hp mong mudn bdng mpi gia
phai cd nhidu lidn; Trong khi dd, nang lire cua hp han che', thi chdc chdn hp tap
trung mpi suy nghT, ien kd hoach hanh ddng va cd quyet tam hanh ddng cao de
cd dupc nhidu tidn. Khi cd nhidu tidn, hp se thay d6i ldi sdng ciia minh, thay
doi each nhin nhan vd con ngudi, vd xa hdi, ihay d6i cac mdi quan he...
vay, gia trj la cai dupc chu the cho la quan trpng, mong mudn sd hun va
giu gin, bao ve mpt each Iran trpng. Gia trj anh hudng den nhidu mat trong ddi
sdng tam ly cua con ngudi.
Tren thuc te, mdi chu the khdng phai chi hudng tdi mdt gia tri nao dd ma
hudng ldi nhidu gia trj khac nhau. Ro rang, trong cac gia tri ma chii thd hudng
tdi, cd nhu'ng gia trj dupc cho la quan trpng hon, cd mong mudn sd huu manh
liet hon, dupc Iran trpng hon va ngupc lai, nhu'ng gM tri khac it quan trpng hon,
42

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012


ddng luc de cd nd thdp hon, khi cd dupc, nd ft dupe Iran trpng hon va neu chua
CO dupe, nd ft gay birc xiic hpn. Ndi each khac, cac gia trj cua mpt chu the dupc
sdp xep theo thii bac quan trpng khac nhau. Cach sdp xep thir bac cac gia tri cia
chil the dupc gpi la thang gia tri.
Nhu vdy, thang gid tri ciia thaidi nien Id mdt he thd'ng cdc gid tri cua
thanh nien dugc sdp xep thd bdc quan trgng khde nhau. Thang gid tri cua

thanh nien Id mdt khia cgnh the hien dgo ditc, ldi sd'ng ciia hg.
2. Phuong phap va khach the nghien ciiu thang gia tri cua thanh
men
De tim hieu thang gia trj ciia thanh nien, chiing tdi sir dung kel hpp
nhidu phuong phap nghien cihi co ban cua khoa hpc xa hdi nhu: nghien cim tai
lieu, didu tra bdng bang hdi, phdng van sau, thao luan nhdm...
Bdng 1: Ddc diem nhdn khdu .xd hdi cua khdch the nghien cdu
Dac diem nhan khau xa hoi
Gidi tfnh

Noi a hien nay

Noi d trudc day

Tinh trang hdn nhan

Tinh trang cdng viec

Sdlupng

Ty le %

Nam

281

39,5

Nir

431

60,5

Thai Nguyen

111

16,1

HaNoi

237

34,4

TP. Hd Chf Minh

136

19,8

Tidn Giang

204

29,7

Nong thdn

476

67,1

Thanh thi

233

32,9

Da ket hon

97

13,5

Chua ket hon

621

86,5

Dilam

388

53,6

Chua di lam

336

46,4

724

100

Tong

Phuong phap didu tra bdng bang hdi dupc tien hanh tren 724 thanh nien
dang sinh sdng tai 4 dia phuong: Ha Ndi, Thai Nguyen, thanh phd Hd Chi

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012

43


Minh va Tidn Giang (dac didm nhan khdu xa hdi cu the ciia khach the dupc
trinh bay d bang 1).
Di nghien ciiu ndi dung nay chiing ldi dua ra 9 gia trj co ban dudi day
va yeu cdu khach the danh gia mii'c dd quan trpng ciia tirng gia trj (1 - rdt quan
trpng, 2 quan trpng va 3 ft quan trpng): su nghiep, thu nhap/tidn, gia dinh,
sure khde, linh yeu, bdng cdp, danh dir ca nhdn, cac mdi quan he xa hdi, dja vi
xa hdi
3. Ket qua nghien ciiu
3.1. Ddc diem thang gid tri cua thanh nien tren todn mdu nghien cdu
Trong 9 gia trj co ban dupc dua ra, gia dinh dupc thanh nien xep thir
hang quan trpng bac nhdt, tiep dd ldn lupt la sii'c khde, sir nghiep, tinh yeu, thu
nhap, bdng cdp, danh du ca nhan, cac mdi quan he xa hdi, dja vj xa hdi va cudi

ciing la bdng cdp.
Neu chia cac gia irj tren day thanh 3 nhdm theo cac ca'p dd quan trpng
khac nhau, thi nhdm rdt quan trpng bao gdm cac gia trj: Gia dinh, siic khde va
su nghiep; nhdm quan trpng gdm: Tmh yeu, thu nhap va danh du ca nhan, cac
gia trj cdn lai (cac mdi quan he xa hdi, dja vj xa hpi va bdng cap) thudc nhdm ft
quan trpng.
Phan tfch ket qua khao sat tai bang 2 cho thay:
Vj trf ciia gia dinh trong thang gia trj ciia thanh nien d day rat phii hpp
vdi ket qua ciia mdt sd khao sal gdn day. Theo Pham Hdng Tung: "... trong so
cac gia tri dupc thanh nien quan tam va xep theo mdt bang thii tu uu tien thi gia
dinh la gia trj dupc quan tam nhat, vdi 95,6% thanh nien tra ldi rdng, hp co ban
hoac rat quan tam den gia dinh" (Pham Hdng Tung, 2011, tr. 313). Cung theo
nha khoa hpc nay, cudc didu tra qudc gia vd thanh nien va vj thanh nien do Bp
Y te' va Tong cue Thdng ke thue hien tren pham vi ldn (2000 khach thd) da
mang lai ket qua tuong tu: 95% thanh thie'u nien cd quan he chat che vdi gia
dinh va cam thdy cd gia trj ddi vdi gia dinh hp.
Nhiing kdt qua tren day eho tha'y, thanh nien ngay nay vdn giii gia trj
truydn thd'ng ciia dan tpc la coi trpng gia dinh, yeu quy va gdn bd vdi gia dinh.
Dd la didu dang quy, cdn dupc khang djnh va khfch le dd tu tudng dd dupc gin
giu va phat huy.
Ben canh dd, viec coi trpng gia trj ciia siic khde cung ndi len su chfn
chdn, thuc le ciia hp. Trudc ddy, trong dan gian cd cau: "Tre ngdi quan tra, gia
tap the due" de phan anh mot thuc te: Khi cdn tre, cd siic khde, con ngudi (cu
the la thanh nien) thudng coi thudng gia trj cua siic khde, khdng chju ren luyen
dd giu gin va tang cudng sire khde, chi khi d tuoi gia, cam nhan dupc su sa siit

44

TAP CHf TAM Ly HOC, S6 2 (155), 2 - 2012

ciia siic khde mdi tha'y qui trpng nd va nd luc lap luyen de giu gin siic khde.
Nhu'ng vdi kei qua tren day thi thuc le nay khdng cdn phii hpp. Cd the do tac
ddng ciia nhidu yeu id tam ly, xa hdi, mdi trudng... khac nhau, Ihanh nien, sinh
vien ngay nay da biet quan lam cham lo cho siic khde ciia minh. Neu ai dd cd
djp den cac khu the due the thao, ren luyen siic khde (cac phdng lap the hinh,
nhay the thao hoac cac dja didm lap the diic cdng cdng vao cac budi sang,
budi chidu mudn) se hieu them gia lij nay ddi vdi thanh nien hien nay.
Bdng 2: Diem trung hinh vd Ihu hgc cdc gid tri theo quan niem cua thanh nien
STT

Cac gia tri

Diem trung binh

Xep thur hang

1

Sir nghiep

1.51

3

2

Thu nhap/tien

2,26

5

3

Gia dinh

1,28

1

4

Sire khde

1.32

2

5

Bdng cap

2,80

9

6

Tinh yeu

2,14

4

7

Danh du ca nhan

2,33

6

8

Cac mdi quan he xa hgi

2,63

7

9

Dia vi xa hoi

2,74

8

Viec danh gia cao tdm quan trpng ciia su nghiep cQng la mdt bieu hien

khac ciia su irudng thanh ciia thanh nien. Chi khi con ngudi hpc tap, ren luyen
de cd dupc mdt su nghiep td't hp mdi cd cp hdi thuan Ipi de khang djnh ban
than, cdng hie'n cho dat nude va dem lai nhidu Ipi fch cho gia dinh (Ipi fch kinh
te va danh du). Thanh nien la nhCrng ngudi sdp hoac mdi budc vao ngudng cira
cupc ddi, ddi vdi hp, su nghiep cdn d phfa trudc, la mdt chang dudng cdn rat
dai, vi vay, viec danh gia cao, quan tam den su nghiep va mudn cd sir nghiep tdt
la didu can thiet va hoan loan chfnh dang.
Mdt gia trj kha dac trung ddi vdi Iiia tudi thanh nien la linh yeu ddi liia
dupc thanh nien xep vao hang thii' tu sau ba gia trj tren day. Qua dd cho thay,
thanh nien khdng qua tdn thd tinh yeu, nhung cung chua den mirc xem nhe nd.
Kei qua cung cho thay, thanh nien danh gia thap nhat bdng cap (6,2%
thanh nien cho rdng, bdng cap rat quan trpng, 7,1% - quan trpng va 86,7% ft
quan trpng). Ddy la mpi dau hieu dang miing Irong didu kien ngudn nhan lue

TAP CHf TAM Ly HOC, S6 2 (155), 2 - 2012

45


lao ddng ciia chiing la dang trong linh trang "thtra thdy, thid'u thp", thie'u nhung
ngudi cd lay nghd, thuc su dam me cdng viec. Nhung mat khac, lieu kei qua
nay cd phai la sir phan anh ldm trang lo ldng ciia thanh nien sinh vien vd tinh
trang rdt nhidu sinh vien ra Irudng, kc ca sinh vien cd bdng td't nghidp loai kha
khdng tim dupc vice lam dung chuyen ngdnh ddo tao, hp phai di lam cdng viec
khdng dupc dao lao, khdng cdn bdng cdp?
Dja vj xa hpi cung la mdt gia trj dupc thanh nien danh gia thdp. Didu
nay cung ndi len tfnh ihirc te ciia hp. Nd nhdt quan vdi viec danh gia cua hp vd
nhung gia trj khac (ihu nhap, sir nghiep) va nhung bidu hien thuc te' trong cudc
sdng (da sd thanh nien khdng ihfch lam viec d cac CO quan nha nude, hp thfch
lam viec d nhung doanh nghiep lien doanh, doanh nghiep nude ngoai cd thu

nhap cao hoac vi ly do thu nhap, mdt sd' lupng khdng nhd ngudi lao ddng d cac
cdng ly lien doanh, doanh nghiep thudng xuyen nhay viec).
Tir nhiing kei qua Iren, cd thd cd nhu'ng nhan xet vd thang gia trj cua
thanh nien nhu sau:
O thanh nien vdn cd nhCing bidu hien cua viec gin giir, phat huy cac gia
trj van hda truydn thdng dan ldc Viet Nam. Bidu hien cu the la coi trpng gia tri
gia dinh.
Mac ddu mdi budc vao nguong cira cua cudc ddi, budc ddu cua giai doan
lam ngudi ldn, thanh nien da cd nhiing bidu hien ciia sir chung chac, chfn chdn,
trudng thanh. Do la viec hp nhin nhan diing vd gia trj cua sire khde, gia trj cua
su nghiep.
Thanh nien cd tfnh thuc te' cao, quan tam nhidu den nhiing didu mang lai
Ipi fch thiet thuc, lien quan chat che de'n ban thdn hp.
Phan ldn nhung nhan djnh d day triing hpp vdi cac nhan djnh cua cac
nghien ciiu gdn day vd ldi sdng cua thanh nien hien nay.
3.2. Su khac biet cua thang gid tri giiia cdc nhdm thanh nien theo cdc
bien sd
3.2.1. Sukhdc biet ciia thang gid tri gida nhdm nam vd nhdm nd
Kdt qua cho thdy, khdng cd su khde biet vd thii bdc ciia cac gia tri giGa
nam va nG thanh nien. Tuy nhien, gia tri gia dinh dupc nu" thanh nien danh gia
cao hon ro ret so vdi nhdm nam.
Trong xa hdi truydn thdng, chiing ta vSn quen vdi quan niem cho rdng,
ddi vdi dan dng su nghiep phai dupc dat len tren he't, ddi vdi phu nu: vi tri do la
gia dinh. Trong nghien ciiu nay, thii bdc td't ca cac gia tri dupc xem xet, trong
do cd gia dinh va su nghiep cua nam va nii thanh nien la nhu nhau, song phdn

46

TAP CHf TAM LY HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012

tich mdt each sau hon thi nu thanh nien coi trpng gia dinh hon nam thanh nien
mdt each dang ke: 85,8% nii cho gia dinh rat quan ti-ong va 3,7% ft quan
trpng, chi sd luong irng d nhdm nam la - 74,9% va 10,8% (bidu dd I).
Ngay nay, trong xu the binh ddng nam nu, mac ddu trong xa hdi, dac
bi?t, d cac viing ndng thdn, van cdn lu ludng irpng nam khinh nu (the hien qua
viee mong mudn sinh con trai), song tre em nam va tre em nir ddu duoc gia
dinh cham lo cho an, hpc, lao didu kien xay dung su nghiep. Ban than cac em
nu cung cd y thii'c hpc tap, ren luyen, phdn ddu de xay dung su nghiep cho
mmh, cd vi trf nhat djnh trong xa hdi va trong gia dinh. Theo xu hudng nay,
ben canh mat lien bd la phu nir dupc khang djnh vai trd, vi trf ciia minh trong
cupc song, cdn cd mat bat cap la "ngudi phu nu phai ganh ganh nang tren ca
hai vai" Nhu vay, ngudi phu nir trong thdi dai hien nay se vat va hon rat nhidu,
dac biet, neu ngudi chdng trong gia dinh khdng chia se viee nha vdi ho
lOOn

85,8
74,9,^

80

60
DNam
DNiT

40

•+4:3-

20

10,5

10,8

3,7

'" I' ' ' '

Rat quan trpng

Quan trpng

It quan trpng

Bieu dd 1: So sdnh sit ddnh gid ciia nam vd nii thanh tuen ve gia dinh
Ket qua nay nhai quan vdi ket qua nghien ciiu gdn day (2008) vd quan
niem vd mdt sd va'n dd trong gia dinh. Trong nghien cuu dd, phdn ddng cho
rdng, ngay nay, dan dng va phu nu ddu chju trach nhiem nhu nhau vd viec ddng
gdp kinh te' cho gia dinh, trong viec giao due con cai, cung nhu trong viec quyel
djnh nhung van dd quan trpng ciia gia dinh (Nguydn Thj Hoa, 2008).
Tdm lai, ket qua thu dupc vd thang gia Irj cua nam va nu thanh nien cho
tha'y cd net mdi trong quan niem ciia hai nhdm nay vd gia trj ciia gia dinh va sir
nghiep. Cu the la khdng cd sir khac biet giiia nam va nu vd thii' bac ciia cac gia

TAPCHfTAM Ly HOC, Sd2 (155), 2 - 2012

47

trj gia dinh va sir nghiep, luy nhien, d mdi inu'c dd nao dd, ngudi phii nu vdn coi
trpng gia dinh hon nam gidi.
3.2.2. Su khde biel ciia ihang gid tri giii'a nhdm thanh nien chita ke't hdn
vd nhdm dd ki'i hdn
Phan Ifch sd lieu bang 3 cho |ihep la riil ra nhan xel sau:
Thang gia Irj eiia nhdm thanh nien chua kdt hdn va nhdm thanh nien da
kei hdn cd sir khac biet ve thii' bac mdt sd gia trj, diic biet, thiif bac cua gia trj
linh yen (bang 3). Nhdm ehua kei hdn xep tinh yeu d vj trf thir tu, trong khi dd,
nhdm da kei hdn xep nd d vj Irf Ihii: 6. Kct qua nay phii hpp vdi nhu'ng bidu hien
quan sat dupc Irong thue tidn. Khi chua kei hdn, thanh nien quan lam den viec
lim kiem linh yeu, sir dimg mpi ngudn lire de xay ddp, cham sdc, gin giir linh
yeu. Nhung khi da kei hon, linh yeu khdng cdn la didu thu hiit sir quan tam, chu
y eiia cap vp chdng, nd khdng dupc liep tuc vun ddp, nudi dudng, tham chf, cd
nhCrng Irudng hpp cdn bi king quen. Thay vao dd, nhCrng ngudi da kei hdn danh
sir quan tam ciia minh cho eae co hdi cd Ihu nhap hay nang cao danh du cua
ban than, mudn khdng dinh minh trudc ngudi ban ddi.
Bdng 3: Thang gid Iri cua cdc nhdm ihanh nien theo tinh trgng him nhdn
Cac gia trj co
ban

Thu bac ciia cac giii trj Ihco linh trang i\ei hon
Nhom chira kei hon
Nhom da ket hon
Rai
Quan
Rai
Quan
it
it
quan

quan
trpng
TT
trpng quan
TT
quan
trpng
trpng
trpng
trpng

Gia
tri p

Su ngliiep

3

57.3

18.8

24,0

3

64.0

2."v3

12.8

0.013

Thu nhap

5

26,0

39,6

34,4

4

19.3

-32.4

48.3

0.036

Gia dinh

1

81,1

11,6

7.3

1

85.4

13.5

1.0

0.65

Sue khoe

2

76,7

13.9

9,4

2

77.1

15.6

7.3

0.75

Bang cap

9

6.3

6.6

87,1

9

5.2

9.4

85.4

0.58

Tinh yeu

4

20.8

27.1

52,1

6

22.5

42.()

34.9

0.003

Danh du ca nhan

6

17,9

29.4

43,8

5

19,8

36.5

43,8

0.24

Cac mdi quan he
xa h6i

7

6,8

23,1

70,2

7

6,3

22,9

70,8

0.98

Dia vi xa h6i

8

5.5

16,0

78,5

8

2.1

16,7

81,3

0.36

Mpt sd gia trj khac mac ddu cd vj trfnhu nhau trong thang gia trj ciia hai
nhdm, song miic dp quan trpng ciia nd dupc cac nhdm danh gia khac nhau. Cu
the: nhdm chua kdt hdn danh gia cao hon tam quan trpng ciia su nghiep, nhung
48

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd;2 (155), 2 - 2012


danh gia thap hon thu nhap. Dd la didu dd hidu, phit hop vdi logic va thuc te
Khi thanh men chua cd gia dinh rieng, hp chi phai lo cho ban than (tham chf
nhieu ngudi cdn dupc sd'ng dua vao bd me), ft bi vudng ban vao chuyen com
ao, gao, lien. Hp danh thdi gian, sire lire va tai chfnh cho tinh yeu hoc lap di
nang cao trinh dp. Trong khi dd, thanh nien da cd gia dinh, dac biet, nhung
nguoi moi lap gia dinh, hp can mua sam du thii', them vao dd vice nudi con nhd
rat ton kem, miic thu nhap chua cao. Vi vay, yeu td thu nhap duoc thanh nien

da ket hon danh gia cao la didu phu hpp vdi thuc te.
di Idm

3.2.3. Sukhdc biet ciia thang gid tri giiia thanh nien dddi Idm vd chifa

Dac diem thang gia trj ciia ngudi chua di lam (hoc sinh ldp 12 va sinh
vien) khdng khac nhidu so vdi dac diem thang gia tri ciia ngudi da di lam. Thir
b^c cua cac gia trj trong thang gia trj nhu nhau. Song cd hai gia tri (su nghiep
va thu nhap dupc danh gia d cac mirc quan trpng khac nhau dang kd (bieu dd 2).
Trong dd, gia trj thii nhdt dupc hpc sinh, sinh vien danh gia cao hon nhdm
thanh nien da di lam, gia trj kia thi ngupc lai. Tren thuc le, hau het thanh nien
hpc sinh. sinh vien cdn sd'ng dua vao gia dinh, dupc gia dinh chu cdp lidn cho
an hpc di cd dupc su nghiep dn djnh. Do do, hp chua thay hei dupc tdm quan
trpng ciia viec kiem tidn, hp dang hudng den mdt sir nghiep phii hop vdi sir
mong mudn. Trai lai, vdi phdn ddng nhirng ngudi da di lam, dit sao, su nghiep
cung da budc ddu dupc xac djnh, hp bat ddu sdng tir lap, vi vay, hp khdng the
khdng quan tam den thu nhap. Hon the, nhu cdu lieu dimg kha ldn ciia gidi tre
hien nay eung la mdt yeu id tac ddng den viec nhin nhan cua hp vd gia tri ciia
thu nhap.

n Rat quan trpng
• Quan trpng
D It quan trpng

Hpc sinh, sinh vien

Thanh nien di 1 ^

Bieu dd 2: Su ddnh gid thu nhdp cua nhdm hgc sinh, sinh vien
vd thanh nien di Idm

TAP CHf TAM Ly HOC .Sd 2 (155), 2 - 2012

49


3.2.4. Su khac biet cua thang gid tri gida thanh nien dang sinh sd'ng d
cdc dia phuang khde nhau
6 cac nhdm thanh nien hien dang sinh sd'ng d cac dja phuong khac nhau,
cd su khac biet ddi chiil vd thir i3ac ciia cac gia trj trong thang gia trj cua hp
(bang 4).
Bdng 4: Thang gid tri ciia cdc nhdm thanh nien d cdc dia phuang khde nhau
Cac gia tri co ban

Thur h$c ciia cac gia tri theo dia bar1 sinh song
Thai Nguyen
Ti^n Giang
H^Noi
TP. HCM

Sur nghiep

3

2

3

3

Thu nhap

5

4

6

6

Gia dinh

1

1

2

2

Siic khoe

2

2

1

1

Bdng ca'p

9

8

9

9

Tinh ySu

4

3

5

5

Danh du ca nhan

6

5

4

4

Cac mdi quan ht xa h6i

7

6

8

8

Dia vi xa h6i

8

7

7

7

Tuf sd lieu didu tra d bang 4 cho thdy:
Thii bac trong thang gia trj ciia nhdm thanh nien d Ha Npi triing khdp
vdi thii bac trong thang gia trj ciia khach the tren toan mdu. Thii bac trong
thang gia trj cua nhdm thanh nien thanh phd Hd Chf Minh vd co ban khdng
thay ddi, ngoai trir trudng hpp thii bac cua gia trj su nghiep dupc nang len
ngang vdi gia trj siic khde. Thii bac trong thang gia tri cua hai nhdm thanh nien
Tidn Giang va Thai Nguyen la tuong duong nhu nhau va cd thay ddi dang ke so
vdi hai nhdm tren.
Nhu vay, hai nhdm thanh nien d thanh thj cd thang gia tri gidng nhau va
hai nhdm thanh nien d ndng thdn cung cd thang gia trj nhu nhau.
Xem xet chi tiet hon vd su danh gia cac gia tri cu the cua cac nhdm

thanh nien cho tha'y, cd su khac biet dang kd vd su danh gia giua cac nhdm sinh
sdng d cac dja phuong khac nhau vd tdm quan trpng cua su nghiep, thu nhap,
gia dinh va bdng ca'p.

50

TAP CHf TAM Ly HOC, So 2 (155), 2 - 2012


Bdng 5: Ddnh gid cua cdc nhdm thanh nien a cdc dia phudng
khde nhau ve mifc do cpian Ircmg ciia cdc gid tri
Cac mirc do quan trong cua sir nghiep theo
Cac gia tri

Su nghiep

Gia dinh

Thu nhap

Dia ban sinh song ciia
thanh nien

ty ie %
Rai quan
trong

Quan
trong

it quan
trpng

HaNoi

55,4

28,4

18,2

Thanh pho H6 Chf Minh

68,1

21.4

10,4

Tiln Giang

69.6

16.7

13,7

Thai Nguyen

62.7

21,8

15,5

HaN6i

86,1

9,7

4,2

Thanh ph6' H6 Chf Minh

80,8

14,1

5,2

Tiln Giang

76,9

13,2

9,8

Thai Nguyen

81,8

10,0

8,2

HaN6i

21,6

42,3

36,0

Thanh pho H6 Chf Minh

21,4

32,1

45,5

Tiln Giang

19,0

27.5

53,4

Thai Nguyen

14.7

23,9

61,5

Gia tri p

0,04

0,002

0,003

Ve sit nghiep, trong 4 nhdm, thanh nien Ha Ndi danh gia thap nhat tdm
quan trpng ciia su nghiep (55,4% thanh nien cho sir nghiep rat quan trpng,
18,2% ft quan trpng), trong khi dd, thanh nien thanh phd Hd Chf Minh lai
danh gia cao nhat vd tam quan trpng ciia gia trj nay (cac chi sd tuong irng la:
68,1% va 10,4).
Xet theo nhdm dja ban thanh thj/ndng thdn, giiia hai nhdm theo lieu chf
nay khdng cd su khac biet dang ke vd danh gia tdm quan trpng eiia su nghiep.
Xet theo viing midn, giua nhdm thanh nien midn Bdc va nhdm thanh
nien midn Nam cd su khac biel dang kd trong viec danh gia ldm quan trpng ciia
gia trj nay. Cu the, thanh nien midn Bdc danh gia thdp tdm quan trpng ciia yeu
td nay hon thanh nien midn Nam (thanh nien midn Bdc cd 59,05% cho rdng gia
tri nay rai quan trong, 16,85% ft quan trpng, thanh nien midn Nam cd cac chi
sd tuong irng la: 68,85% va 12,05%)

Ve gid tri gia dinh, trong 4 nhdm xet theo cac tinh/thanh, nhdm Ha Npi
danh gia cao nhdt, nhdm Tidn Giang danh gia thap nhat gia trj ciia gia dinh (Ha

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012

51


Ndi: 86,1 % gia dinh la quan Irpng nhai, 4,2% ft quan trpng; Ty le tUPng ii:ng
d Tidn Giang la: 76,9% va 9,8%).
Xel theo ticu chf ndng Ihdn/lhanh ihj, nhdm thanh nien thanh thj danh
gia cao gia trj gia dinh hon nhdm ndng thdn (nhdm thanh thj: 83,5% cho rdng
gia dinh rdt quan trong va 4,7 fl quan Irpng, nhdm ndng thdn cd ty le tuong
u:ng la: 79,5% va 8,8%).
Xet theo lieu chf vimg midn, nhdm thanh nien midn Nam danh gia thdp
gia trj ciia gia dinh hon nhdm ihanh nien midn Bdc (nhdm midn Nam: 78,9% rat quan Irpng va 7.5 fl quan Irpng, nhdm midn Bdc cd ty le tuong iing la:
83.95% va 6,2).
Kei qua phdng van sau va quan sat ihuc le cho thdy. trong 4 dja ban
dupc khao sat thi d Tidn Giang, mdi quan he cua thanh nien vdi gia dinh ndi
rieng va mdi quan he trong gia dinh ndi chung rdt doan kei, gdn bd. Trong gia
dinh, rai hiem khi cd sir xung dot giira con cai vdi cha me, giCra anh chj em vi
nhCrng Ipi fch vat chdl. Sau nhCrng gid lam viec cang thdng, met mdi d co quan,
xf nghiep, thanh nien ihudng vd an com, sinh hoat vdi gia dinh de nghi ngoi,
thu gian va dd tiet kiem thu nhap. Tuong tu, phdng van sau va quan sat cung
cho Ihay, d cac dja ban ndng thdn dupc khao sal, cac gia dinh vdn giCr dupc
truydn thd'ng gia dinh em dm, thuan hda. Trai lai, d Ha Ndi va thanh phd Hd
Chf Minh, cac mdi quan he gia dinh dang la van dd dang bao ddng. Ket qua
phdng van sau mdt hpc sinh ldp 12 d thanh phd Hd Chf Minh thd hien rat ro
didu dd: "Hien nay rd't nhieu gia dinh khdng coi trgng bua cam gia dinh. It gia
dinh giu dugc bifa cam gia dinh cd ddy du cdc thdnh vien vi: Con Id hgc sinh

thi dn ngodi cho tien viec hgc tap, cha me ludn hum di Idm ve tie nen ddng y de
con dn ngodi cho nhanh. Dieu dd dnh hudng nhieu de'n mdi quan he gdn bd ciia
cdc thdnh vien gia dinh" (Hpc sinh nu, ldp 12A1, trudng trung hpc phd thdng
Tan Binh). Hay trong mpt nghien ciiu gdn ddy cua Vien Tam ly hpc: "Nhung
bien ddi tam ly ciia eu dan ven dd trong qua trinh dd thj hda" dupc tien hanh d
cac vimg ven dd Ha Ndi cho thdy, viec quy hoach dai, su thay ddi vd gia trj ciia
ddt cd tac ddng ldn den mdi quan he cua nhung ngudi rudt thjt trong ciing mot
gia dinh: "Cd khi anh chj em rudt thjt danh, giei nhau cung chi vi mieng ddt"
[Phan Thj Mai Huong (chu bien), 20io, tr. 107]. Mdt thuc te'khac cung cd the
anh hudng den su khac biet trong nhin nhan ciia cac nhdm thanh nien d cac dja
phuong khac nhau vd gia trj cua gia dinh la: Thanh nien 6 Ha Ndi va thanh nien
d thanh phd Hd Chf Minh cd nhidu ngudi sdng xa gia dinh hon mdt each dang
kd so vdi thanh nien d hai dja phuong kia. NhGng bieu hien thuc te' dd va ket
qua nghien ciiu d day khien chiing ta lien tudng de'n mdt cau ndi trong dan
gian: "Con ca mai la con ca to" Cd nghia la, ngudi ta thudng xem nhe nhung
didu dang thudc sd hiiu ciia minh, chi khi nd khdng cdn niia ngudi ta mdi nhan
ra hei gia trj cua nd.

52

TAP CHf TAM Ly HOC, So 2 (155), 2-2012


Ve gid tri thu nhdp, su khac biel Irong danh gia lam quan Irpng cua Ihu
nhap giua cac nhdm thanh nien d cac tinh/lhanh khac nhau cd mdt vai diem
tuong tu nhu sir khac biel trong danh gia cua hp vd gia trj ciia gia dinh. Xel iheo
cac dja phuong rieng biel thi thanh nien Ha Npi danh gia cao nhat, trai lai,
thanh nien Thai Nguyen danh gia thap nhat gia trj nay (36,0% thanh nien Ha
Ndi cho rdng, thu nhap fl quan irpng, kei qua tuong ung d Ihanh nien Thai
Nguyen la 61,5%).

Xet theo dja ban thanh ihi/ndng thdng, ihanh nien d thanh ihj danh gia
cao lam quan trpng ciia ihu nhap rd ret hon ihanh nien ndng thdn (4^6% thanh
nien thanh thj cho thu nhap quan trpng nhat va 40,6% fl quan trpng, kei qua
tUPng ung d Ihanh nien ndng thdn la: 3,55% va 57.4%).
Quan sat thuc le va du luan xa hdi cho thay: Ha Ndi va thanh phd Hd
Chf Minh la nhCrng dja phuong cd chi sd gia lieu ditng cao so vdi cac dja
phuong khac tren ca nude, luy nhien, didu kien kiem lidn d thanh phd Hd Chf
Minh thuan Ipi hon d Ha Ndi. Vdi thanh nien Thai Nguyen, co hdi Ihu nhap
khdng nhidu, nhung nhu cdu lieu dimg ciia hp han che dang ke so vdi thanh
nien cac dja phuong khac. Cd le dd la mdt trong nhung didu kien kinh te - xa
hdi lac ddng den sir danh gia cua thanh nien cac dja phuong vd gia trj ciia thu
nhap.
Tdm lai, giua cac nhdm thanh nien dang sinh sdng d cac dja phuong
khac nhau cd su khac biet rd net trong viec danh gia vd tdm quan trpng cua sir
nghiep, gia dinh va thu nhap.
4. Nhan xet chung
Kei qua nghien ciiu cho thay:
- Trong cac gia trj co ban dupc dua ra xem xel, ba gia trj: Gia dinh, siic
khde, su nghiep ludn ludn dupc xep vao nhdm ddu lien, d vj trf tii 1 den 3.
- Cac nhdm thanh nien nam, nii, thanh nien ket hdn va chua ket hdn,
thanh nien da di lam va dang di hpc, thanh nien dang sinh sd'ng d cac dja
phuong khac nhau (theo tinh/thanh phd, theo midn, vung (ndng ihdn/lhanh thj))
ddu cd nhirng khac biel nhai djnh trong viec danh gia tam quan trpng ciia mdt
sd gia trj.
- Tir dac diem thang gia trj cua thanh nien ndi chung va cac nhdm thanh
nien khac nhau cd thd ndi: Thanh nien ngay nay vdn giCi dupc mdt sd net truydn
thdng eua dan tpc la danh gia cao nhat gia trj gia dinh, coi trpng sir nghiep. Ben
canh dd, nd cung the hien mpt sd diem mdi nhu: Mac ddu thanh nien la nhu'ng
ngudi tre, khde, nhung da y thiic dupc tam quan trpng cua siic khde; Giua nam,
nu khdng ed su khac biet trong danh gia ldm quan trpng ciia sir nghiep.

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012

53


Tai lieu tham khao
1. Phan Thj Mai Huong (chu bi6n), Nhitng bien ddi tdm ly ciia cU ddn ven dd trong
qud trinh dd thi hda, NXB Tir didn Bach khoa. Ha N6i, 2010.
2. Nguydn Thj Hoa. Quan niem ve m()t sd vdn de trong cudc sd'ng ciia gia dinh hien
nay. Tap chf Tam ly hpc. sd 12/2008.
3. Pham Hdng Tung. Ve dgc diem vd .\ii hifdng ldi sd'ng chit yeu ciia thanh nien Viet
Nam hien nay, Sach "Doan thanh nifin Cdng san Hd Chf Minh: 80 nam xay dung,
cdng hien va trudng thanh" NXB Thanh nien, Ha Ndi, 2011.
4. Tddien Tieng Viet, NXB Da Ndng
ndng. 2001.

54

Trung tam TCr didn tidng Viet, Ha Ndi

Da

TAPCHfTAM LyH0C,Sd2 (155), 2 2012