Quản lý tài chính cho nhà quản lí

GENESICILIANO

TÀICHÍNHDÀNHCHONHÀQUẢNLÝ
BảnquyềntiếngViệt©CơngtySáchAlpha
NHÀXUẤTBẢNLAOĐỘNG–XÃHỘI
Ebookthựchiệndànhchonhữngbạnchưacóđiềukiệnmuasách.
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Nếubạncókhảnănghãymuasáchgốcđểủnghộtácgiả,ngườidịchvà
NhàXuấtBản


LỜITỰA
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Giốngnhưnhiềuchủnglồitựnhiên,doanhnghiệpdườngnhưcũngtrảiqua
mộtqtrìnhtiếnhóamangtínhchukỳ:Rađời(Birth);Pháttriểnnhanhchóng
(Rapid Growth); Phát triển chậm lại (Slow Growth); Ổn định (Plateau); Suy
thoái (Decline) và Diệt vong (Demise). Nhiều doanh nghiệp, vì những lý do
khácnhau,rơivàogiaiđoạnsuythốisaumộtthờigianhoạtđộng,trướckhi
bịđẩyđếnchỗdiệtvong.Tuynhiên,rấtnhiềudoanhnghiệpthíchnghithành
cơngvớimơitrườngkinhdoanh.Họsốngsótvàkhơngngừnglớnmạnh.Q
trình “chọn lọc tự nhiên” này thường bắt đầu diễn ra mạnh mẽ kể từ giai
đoạnỔnđịnh.
Điều gì tạo nên sự khác biệt giữa khả năng sinh tồn và phát triển của các
doanhnghiệp?Rõràng,cáigọilàsựsànglọctrênthươngtrườngkhơngdotự
nhiênđịnhramànằmgọntrongtaynhữngngườichủhaynhàquảnlýdoanh
nghiệp.Mỗiquyếtđịnhmànhàquảnlýđưara,dùtrựctiếphaygiántiếp,đều
cótácđộngnhiềumặtđếntàichínhnhântốđầutiênquyếtđịnhsựsốngcịn
củadoanhnghiệp.Nhưngkhơngphảilúcnàonhàquảnlý,đặcbiệtlànhững

nhàquảnlýkhơngchunvềtàichính,cũngýthứcđượctấtcảnhữnghệquả
tài chính của các quyết định đó. Những người này, vì vậy, thường đưa ra
quyếtđịnhcảmtính,thiếusuyxétvàphảinhậnlấyhậuquảlàsựchaođảo
haysụpđổcủacảmộtcơnghiệp.
Giờđây,nhucầuduytrìsựpháttriểnbềnvữngcủadoanhnghiệptrongmơi
trườngkinhdoanhngàycàngchunnghiệpbuộchọphảithayđổi.Điềunày
đồngnghĩavớiviệchọphảichủđộngthamgiavàoqtrình“chọnlọcnhân
tạo”sửdụngmộttrongnhữngtácnhânchủđạolàtàichínhđểthúcđẩysự


tiếnhóacủadoanhnghiệp.
Song, ngơn ngữ tài chính rất khác ngơn ngữ quản lý và sự khác biệt này
thường dựng lên một bức tường vơ hình giữa nhà quản lý và thơng tin tài
chính.Cungcấpchohọkiếnthứcnềntảng,từđógiúphọsửdụngtàichính
nhưmộtcơngcụquảntrịdoanhnghiệp,chínhlàmụcđíchcủacuốnTàichính
dànhchonhàquảnlý.
Được viết với ngơn ngữ dễ hiểu, dễ tiếp cận, cuốn sách khơng chỉ đề cập
đếnkiếnthứctàichínhcơbản,màcịnhướngdẫncáchlậpbảngkếtốnchi
phí,kếhoạchkinhdoanh,huyđộngvốn,v.v…nhữngcơngcụtốicầnthiết
giúpnhàquảnlýchủđộngđiềuhànhhoạtđộngcủadoanhnghiệp.Vìvậy,có
thểnóiTàichínhdànhchonhàquảnlýlàmộtcuốngiáotrìnhtàichínhthiết
thựcvàbổíchchotấtcảnhữngaimongmuốntrởthànhnhàquảnlýhiệuquả
vàtồndiện.
NGUYỄNTUẤNQUỲNH
ChủtịchHĐQTCơngtyCPĐầutưvàĐàotạoDoanhchủ
PhóTổngGĐTậpđồnvàngbạcđáqPhúNhuận(PNJ)


LỜINĨIĐẦU
Vìsaobạnnênmuacuốnsáchnày?Tấtnhiên,bạncóthểchọnnhữngcuốn

sáchphảnánhquanđiểm,hiểubiếtvàlậptrườngcủacáctácgiảkhác.Vậy
tạisaobạnnênchọncuốnsáchnày?Tạisaobạnnênthamkhảonhữngkiến
thứcvàlậptrườngcủatácgiảnày?Câutrảlờiởđâylàsựtruyềnđạt:Ởkhía
cạnhnàođó,cuốnsáchnàylàcẩmnanggiaotiếpdànhchocácnhàquảnlý.
Tơitinrằnghiệnnaynhucầutruyềnđạtthơngtinhiệuquảhơnnữagiữacác
chungiatàichínhvàphitàichínhlàrấtlớn.Cuốnsáchnàylàmộtcơngcụ
hữuíchgiúpcácnhàquảnlýhiểuđượcngơnngữtàichínhvàgiúpcácchun
giatronglĩnhvựctàichínhhiểuđượccácthuậtngữchunngànhcóýnghĩa
đốicácnhàquảnlý.Nósẽgópphầnthúcđẩyviệctraođổicácthơngtintrên
hiệuquảhơnnữa.Vàđóchínhlàmụcđíchcuốicùngcủatácgiả.
Tạisaolạilàtơi?Tơiđãcótámnămlàmviệcởvịtríkiểmtốn.Tơicảmthấy
thựcsựthấtvọngkhikhơngtìmđượctiếngnóichungvớicáckháchhàngvà
gặp nhiều khó khăn khi muốn thu thập thơng tin cần thiết từ những người
không thực sự hiểu tại sao tơi lại cần nó đến thế, hoặc tơi cần để làm gì.
Trong14nămtiếptheo,tơiđảmnhiệmvịtrígiámđốctàichínhchomộtsố
cơng ty, chịu trách nhiệm tìm ra ngơn ngữ chung để cung cấp cho các nhà
quảnlýnhữnggiảiphápquảntrịdoanhnghiệp.Và15nămqua,tơilàchun
giatưvấntàichínhchocácnhàquảnlývàchủdoanhnghiệp.
Trong mỗi giai đoạn sự nghiệp của mình, tơi được biết đến nhờ khả năng
chuyểnhóanhữngthuậtngữtàichínhkhóhiểuvàphứctạpsangdạngngơn
ngữ đơn giản, dễ hiểu. Hơn ai hết, tơi hiểu rõ quan điểm của một kế tốn
viênvàmộtnhàquảnlýdoanhnghiệp.Điềuđángngạcnhiênlà,họthường
khơng có tiếng nói chung. Do đó, kết quả thường làm cho cả hai chưa hài


lịng.Cuốnsáchnàysẽgiúphọhiểunhauhơnvìmụctiêuchunglàthànhcơng
củadoanhnghiệpđãthhọ.
Vậybạnhyvọngthuđượcnhữnggìtừcuốnsáchnàyhaybấtkỳcuốnsách
nàocùngchủđề?Câutrảlờisẽlà:
•Lậptrườngcủatácgiả,ngườisửdụngngơnngữtàichínhnhưnglạicótư

duygiốngmộtnhàquảnlý;
•Vídụvềnhữngmẫubáocáotàichínhchuẩnvàđiểnhìnhđượcgiảithích
cặnkẽnhằmgiúpbạnnhanhchónghiểurõkhitiếpxúcvớicácbáocáonày;
• Ví dụ về những báo cáo tài chính cung cấp thơng tin giá trị nhưng ít phổ
biến;và
•Nhữnglờikhunhướngdẫnbạnsửdụngthànhthạocáccơngcụtàichính
hữuíchnhưngkhơngsavàogiảithíchcặnkẽnhữngchitiếtkhơngcầnthiết.
Nếubạnđanghoặccóýđịnhtrởthànhnhàquảnlýcủamộttổchứclợinhuậnhaytrởthànhchủdoanh
nghiệp,bạncầnhiểurõnhữngkiếnthứcthựctiễnđượcđềcậptrongcuốnsáchnày.Bạnđanghoặccó
thểlà:

•Ngườimànhânviênmongđợisẽhướngdẫnhọquảnlýngânsáchvàxửlý
nhữngvấnđềtàichínhkhác;
•Ngườimàơngchủhaycơngtymẹmongđợihồnthànhnhữngmụctiêutài
chínhhaythậmchílàđặtranhữngmụctiêuđó;
•Ngườichịutráchnhiệmchỉđạohoạtđộngcủabộphậntàichínhvàkếtốn
nhằmhỗtrợchocácphịngbanhaycơngty;và
•Ngườicóthểgiảithíchrõràngvàhiệuquảchocácnhânviên,ơngchủ,ban
giám đốc, thậm chí có thể là người ngồi doanh nghiệp ý nghĩa về mặt tài
chínhcủacáckếtquảmàbạnđạtđượcvàmongmuốnđạtđượctrongtương


lai.
Dùbạnchọnconđườngnào,thànhcơngtrongsựnghiệpcủabạnphụthuộc
vàoviệcbạncóhồnthànhtốtnhữngviệcnàyhaykhơngvàbạnkhơngthể
làmđượcđiềuđónếuthiếusựhiểubiếttươngđốivềtàichínhvàkếtốn.
Xinlưuýlà,tơikhơnghềnóiđếnsựhiểubiếttuyệtđốivàtơicũngkhơngnói
rằng bạn cần hiểu chi tiết các kế tốn viên đã xử lý thơng tin như thế nào.
Thậmchí,tơicũngkhơngnóibạnsẽphảichínhxáctrongmọitìnhhuốngvì
chínhcáckếtốnviêncũngkhơngthểlàmnhưvậy.Nhưngbạncầncókhả

năng sử dụng ngơn ngữ tài chính ở mức độ vừa đủ để có thể thơng tin hai
chiềuhiệuquảvàđólàmụcđíchcủacuốnsáchnày.
Sửdụngcuốnsáchnàynhưthếnào?
Chương1củacuốnsáchbànvềnhữngsựkiệnkinhdoanhkhiếnnhucầuvề
những nhà quản lý am hiểu tài chính gia tăng. Những nhà quản lý và chủ
doanh nghiệp hiện nay cần có cả sự trung thực về tài chính và năng lực tài
chính-nhữngđiềutrướcđâythườngkhơngđượckỳvọngởhọ.Việclưugiữ
cáccuốnsổkếtốnvớinhữngsốliệunghèonànvàhyvọngcácnhânviênkế
tốn sẽ “làm đẹp” chúng vào cuối năm để cơng ty được hồn thuế đầy đủ
khơngcịnphùhợpnữa.Việcxemxétcácbáocáochỉđểkiểmtralợinhuận
trongthángvàbỏquanhữngphầncịnlạicũnglàchuyệnqkhứ.Nếumuốn
thăng tiến, hay ít nhất là thành cơng trong cơng việc hiện tại, nhà quản lý
khơngthểbỏquacácthuậtngữtàichính.
TừChương2đếnChương6,chúngtasẽtìmhiểusâuhơnvềcácbáocáotài
chínhcơbản,đượclậphàngthángvànhữngmẹomàchúngtacóthểsửdụng
khiđọc,hiểuvàsửdụngthơngtintrongđó.Vìvậy,chúngtơikhunbạnnên
đọcđiđọclạiphầnnàytheođúngthứtựchotớikhibạncảmthấymìnhđã
hồntồnhiểuvấnđề.


Sau đó, bạn nên tiếp tục Chương 7 và Chương 8. Hai chương này sẽ khám
phá“nhữngthơngtinẩn”trongmỗicơngty.Mỗichươngsẽkhámphátừng
lĩnhvựccụthểcầnphântích,trongđócácthơngtintàichínhcơbảnsẽđược
tổchứclạivàchitiếthóađểlàmnổirõvấnđề.Mụcđíchcủanhữngchương
nàylàgiúpbạnrútrathơngtinvàhiểurõthơngtintừcácbáocáo.
Chương 7 tập trung vào các chỉ số hoạt động (operating ratios) với những
cơngthứctínhtốndựatrêncácthơngtintrongbáocáotàichính.Mụcđíchlà
chỉramốiliênhệgiữahaibiếnsố”vơhình”trongcácbáocáonhưnglạirất
quantrọngđểđánhgiátìnhhìnhtàichínhtổngthểcủamộtcơngty.Chúngta
sẽ xem xét một số chỉ số thơng dụng, có giá trị nhất và cách thức sử dụng

chúnghiệuquảnhấtđểhiểuthêmvềsứcmạnhbêntrongcủanhữngyếutố
màchúngđolường.Đâylàchươngbạnnênđọclạinhiềulầnvìnólàcơngcụ
thamkhảohữuíchrấtngắngọn.
Chương8giảithíchnhữngyếutốcơbảncủakếtốnchiphí−nguntắc
hoạtđộng vàvai trị quantrọng củanó trongviệc kiểm sốt lợi nhuậngộp.
Mụcđíchcơbảncủakếtốnchiphílàgiúpcácnhàquảnlýnắmrõchiphí
thựctếcủasảnphẩmhoặcdịchvụmàcơngtyhọbánra.Vìthế,họcóthể
tăng doanh số của những sản phẩm và dịch vụ đem lại nhiều lợi nhuận và
giảmlượngbáncácsảnphẩmvàdịchvụđemlạiítlợinhuận.
Chương9đềcậpđếnviệclậpkếhoạchkinhdoanh.Chươngnàythảoluận
tầmquantrọngcủaviệclênkếhoạch,sựkhácnhaugiữalậpkếhoạchchiến
lược và lập kế hoạch hoạt động hàng ngày. Tầm nhìn và sứ mệnh là điểm
khởiđầuđểhoạchđịnhchiếnlượcvàthiếtlậpcácmụctiêungắnvàdàihạn.
Chương10giảithíchnhữngnộidungcơbảncủaviệccấpvốn−huyđộng
vốnđểkhởinghiệpvàvốnlưuđộngđểvậnhànhdoanhnghiệp.Đâylàvấn
đề quan trọng khi phát triển vì để tăng trưởng, một doanh nghiệp sẽ cần
nhiềuvốnhơnsovớinguồnlựcnộibộcủamình.Chương10cũngđềcậptới


việcsửdụngcáccơngcụnợvànguồnvốnchủsởhữu,đồngthờigiảithích
mộtsốkỹnăngcầnthiếtvàthảoluậnvềmộtsốưunhượcđiểmcủachúng.
Chương 11 và 12 tìm hiểu chức năng quản trị quan trọng của việc lập kế
hoạch,baogồmlậpkếhoạchhoạtđộngvàdựtrùngânsách.Mụcđíchcủa
phầnnàylàgiúpbạnnắmrõnhữngyếutốthườngphảidựtrùnhưlợinhuận,
luồngtiềnmặtvàvốnhuyđộngchomộthoạtđộngkinhdoanhtrướckhibạn
chínhthứclênkếhoạch.
Tơi hy vọng bạn sẽ đọc lại cuốn sách này nhiều lần. Và khi sử dụng cuốn
sáchnàynhưmộttàiliệuthamkhảo,bạnsẽcủngcốthêmcácbàihọctrong
đóvàtìmracáchthứcmớiđểứngdụngcácbàihọcsaumỗilầnđọc.
Cácđặctrưngnổibật

Mục đích của bộ sách Cẩm nang nhà quản lý là nhằm cung cấp cho bạn
nhữngthôngtinthựctếđượcviếtđơngiảnvàdễhiểu.Cácchươngđềcập
đến những vấn đề mang tính kỹ thuật và có rất nhiều ví dụ minh họa. Các
mục thông tin với số lượng lớn sẽ cung cấp cho bạn những thông tin đặc
trưng.Dướiđâylànhữngbiểutượngmụcbạnsẽgặptrongcuốnsáchnày.



1.Tàichính-Kếtốn:Thơngtintàichính
tốtđóngvaitrịquantrọngnhưthếnào?
Trong lịch sử phát triển của con người, thế hệ nào cũng đều cho rằng, họ
đang làm việc trong môi trường kinh doanh khó khăn hơn những người đi
trước.Thếhệchúngtangàynaycũngcósuynghĩtươngtựvàcóthểnhững
thếhệsauchúngtakhơngphảilàngoạilệ.Vậy,bạnnghĩsao?Tấtcảmọi
ngườiđềuđúng!
Quảnlýcơngtytrongmơitrườngkinhdoanhngàynay
Khicơngviệckinhdoanhmangtínhcạnhtranh,tồncầuvàbịchiphốinhiều
hơnbởiyếutốcơngnghệ,thìcácdoanhnghiệpkhácsẽdễdàngcạnhtranh
với bạn hơn. Bạn sẽ rất khó thành cơng nếu chỉ làm “tốt”. Việc giới thiệu
mộtsảnphẩmmớivàhyvọngthulợitừnhữngđổimớitrongmộtthờigian
dàisẽvấpphảisựcạnhtranhgaygắt.Chínhvìvậy,việckiếmsốngcũngtrở
nênkhókhănhơn.Dođó,nhữnggìmàchamẹchúngtacholàđủđểxoayxở
vàcóđượccuộcsốngtốtđẹpthìbâygiờvẫnlàchưađủ.Chắchẳnbạnđã
đọcởđâuđórằngrấtnhiềungườitrongchúngtakhơngthểcónổimứcsống
giốngnhưchamẹmìnhbởivìcuộcsốngtrongthếgiớingàynayđãtrởnên
khó khăn hơn trước rất nhiều. Tất nhiên, bạn cũng biết rằng ngày nay con
ngườicónhiềucơhộiđểlàmgiàu,đểtạoranhữngsảnphẩmmới,thànhlập
nhữngcơngtymớivàtạonênnhữngtàisảnkhổnglồchưatừngcó.Cácthế
hệtrướcchúngtakhómàhìnhdungđượcnhữngcơhộiđãđếnvàđinhanh
chóngnhưthếnàotrongthậpkỷ1990.

Vì vậy, chúng ta khơng thể nói rằng thế giới ngày nay có nhiều thách thức
hơn.Vậy,bạncóthểlàmgìđểvượtquanhữngtháchthứcnày?Câutrảlờilà:


Sốngởthếhệnàokhơngquantrọng,màquantrọnglàbạnđãchuẩnbịđểđối
phóvớinhữngtháchthứcđónhưthếnào.Đólàtấtcảnhữnggìcuốnsáchnày
muốnđềcậptới.
Khitơicịnlàmộtcậubé,chatơicómộtcửahàngthựcphẩm.Saukhitanhọc,
tơiđềutớicửahànggiúpchamẹ.Cơngviệcđầutiêncủatơilàdỡcácthùng
hàngđãđónggói,dángiávàxếpchúnglêncáckệhàng.Thỉnhthoảng,saukhi
nhậnđượcđơnđặthàngquađiệnthoại,tơiđónggóivàgiaohàngchokhách
(đólàcáchmàsaunàyrấtnhiềucửahàngnhỏđãlàmtheo).Rồitơichuyển
sanglọctừngtảngthịttươi.KhihọccấpII,tơibắtđầucơngviệctính tiền
chokháchhàng,mởcửahàngmỗibuổisángvàcuốicùnglàquảnlýcửahàng
khichamẹtơitậnhưởngnhữngkỳnghỉhiếmhoicủahọ.LêncấpIII,tơiđã
cóthểquảnlýtấtcảcáchoạtđộngcủamộtcơsởkinhdoanhnhỏ,baogồm
thaotácmáytínhtiềnvàlàmsổsáchvàocuốingày.
Theothuậtngữkinhdoanhhiệnnay,tơiđãlàmcơngviệcgiao/nhận,quảnlý
việcbốcxếphàngvàhàngtồnkho,sảnxuất,bánhàng,phânphối,viếthóa
đơnvàthutiềncủakháchhàng,làmkếtốnvàquảntrị.
Trongthờiđạingàynay,điềuđócógìkhácthườngkhơng?Thựctế,kiếnthức
phong phú và đa dạng chính là những gì được kỳ vọng ở những người trẻ
tuổi.Bộmáyquảnlýcủanhữngcơngtylớn,nhỏ,baogồmcảgiámđốc,phó
chủtịch,tổnggiámđốcđềuthấyrằngchỉnhữngkỹnăngchunmơnkhơng
thơisẽkhơnggiúphọ“vềđích”nhưtrướcđây.
Dấuhiệuđầutiêncủaxuhướngnàylàsựxuấthiệncủamáytínhcánhân.Dù
kiếnthứcchunmơnrấtvữngvàngnhưngcácnhàquảnlýcaocấpvàđiều
hành cơng ty thế hệ trước vấp phải nhiều khó khăn do thiếu hiểu biết về
cơngcụmớinày.Trongkhiđó,nhữngchungiatrẻcóưuthếhơnkhiếnơng
chủcủahọcảmthấylạchậuvàlỗithời.Nhưchúngtađãbiết,rấtnhanhsau

đó,cácchungianàysinhconđẻcáivàchỉvàituổi,chúngđãcósựnhạybén


vềmáytính,khiếncácbậcphụhuynhhếtsứckinhngạc.Vàđiềuđócứthế
tiếpdiễn.
Chúngtabiếtrằng,hiệnnay,tàichínhvàkếtốntácđộngtớinhiềucơngty
theo những cách thức mà trước đây các nhà quản lý chưa bao giờ để ý tới.
Nhữngvụbêbốivềkếtốnxảyratrongnăm2002đãchothấynănglựctài
chínhkémcỏi,sựcẩuthảhaychỉđơngiảnlàsựgiandốiđãtướcđoạtmồ
hơi,cơngsứccủahàngngànnhânviêntrungthànhvàtậntụy.Vaitrịcủabản
báocáodườngnhưtrởnênquantrọnghơnnhiềusovớithờigiantơicịnđi
học.
Ngàynay,việchọccáchđọcmộtbảnbáocáođểduytrìcơngviệcchứchưa
nói đến thăng tiến trong sự nghiệp là rất quan trọng. Ban giám đốc phải
nghiêncứukỹnhữngbáocáohọnhậnđượchàngnămvớimứcđộchưatừng
có.Họphảihiểuthuậtngữtàichínhvànhữngphươngphápkếtốnmàtrước
đâyhọcholàhiểnnhiên.Họphảibiếtrõhoạtđộngcủanhânviênvàcáckết
quảtàichínhphứctạpbởivìhọkhơngthểnóirằnghọkhơngbiết.Vànhững
người quản lý một cơng ty dù lớn hay nhỏ đều cần tìm hiểu đầy đủ các
nguntắckếtốncũngnhưgiớihạntàichínhphùhợpđểtránhgặprắcrối
khi cố gắng đạt mục tiêu. Đối với những người mong muốn trở thành nhà
quảnlý,sựamhiểuvềlĩnhvựcnàycịnquantrọnghơn.Họkhơngthểthăng
tiếnnếukhơnghiểubiết.
Rõràng,nhữngvụbêbốivềkếtốnđãkhiếnmọingườitìmhiểunhiềuhơn
về lĩnh vực này. Nhưng đó có phải là lý do duy nhất khơng? Tất nhiên là
khơng!
Hãyxemxéttrườnghợpcủamộtnhàquảnlýmớiđượcucầudựtrùngân
sáchchophịngbancủamình.
Bạnbắtđầulậpkếhoạchngânsáchcủamìnhnhưthếnào?Doanhsốrasao?

Bạncóbắtđầubằngnhữnghànghóabạnhyvọngcóthểbánđượckhơng?
Bạnchắcchắnmìnhcóthểbánđượcnhữnggì?Thángtrướchaynămtrước
bạnđãbánđượcgì?Nhàquảnlýsẽtinđiềugì?
Nếunhưmọithứqphứctạp,bạnnênbắtđầutừcácchiphí.Bạncầnchi
tiêugì?Nămtrướchaythángtrướcbạnđãtiêugì?Bạnhyvọngđượcphépchi
tiêuvàoviệcgì?Vàbạncóbiếtnósẽthựcsựtiêutốnbaonhiêutiềnkhơng?
Tháchthứchiệnrangaytừviệchiểumìnhphảibắtđầutừđâu,sauđólàviệc
làmthếnàođểquyếtđịnhsốtiềnhaynhânsựbạncầnsửdụngđểđạtmục
tiêumàbạnhoặcsếpcủabạnmongmuốn?
Tạisaokhơngđểphịngtàichínhgiúpbạn?
Tấtnhiênlàhọkhơngthểgiúpbạnlàmđiềuđó.Phịngtàichínhcóthểđưara
một thứ gì đó giống như ngân sách và điều này đã xảy ra ở nhiều cơng ty.
Nhưngthựcranókhơngphảilàngânsáchcủabạn,màlàngânsáchcủahọ.
Vànếubạnkhơngđạtđượcmụctiêumàhọđặtrathìđócũngkhơngphảilà
lỗi của bạn, đúng khơng? Với vai trị nhà quản lý, chúng ta biết rằng mỗi
phịngbanhiểurõnhucầuvàkhảnăngcủamìnhhơnbấtkỳaikhác.Mụctiêu
phải được chấp thuận và thuộc về những người trực tiếp thực hiện cơng
việc.Khiđó,quyếttâmhồnthànhmụctiêusẽđượccủngcố.Vàđâylàlýdo
tạisaomỗiđơnvịtrongmộttổchứcphảitựdựtrùngânsáchvàcácnhàquản
lýcủatổchứcnhấtthiếtphảidựtrùngânsáchhiệuquả.
Vaitrịcủaphịngtàichính
Ởhầuhếtcáccơngty,phịngtàichínhsẽphảiđảmnhiệmhaichứcnăngcơ
bản, tách biệt nhau: quản lý nguồn tài chính của cơng ty (chức năng “Tài
chính”) và ghi chép, báo cáo tất cả các giao dịch tài chính (chức năng “Kế
tốn”).Tuynhiên,hiệnnay,nhiềucơngtyvừavànhỏkhơngtáchriênghaibộ
phậnnày.


Mộtcơngtycóthểgiaochogiámđốctàichính,ngườigiámsátvàthựchiện

cácchứcnăngtàichính,đồngthựchiệnvàgiámsátcáchoạtđộngkếtốncủa
cơngty.Ởnhữngcơngtycóquymơlớnvàcócơngtáctổchứcchặtchẽhơn,
TàichínhvàKếtốnsẽđượcchiathànhhaibộphậnriêngbiệt,nằmdướisự
quảnlýcủagiámđốctàichính(CFO).
Tàichính
Phịng tài chính có thể thực hiện tổng hợp nhiều chức năng khác nhau, tùy
từngcơngty.Nócóthểgiámsátnhữnglĩnhvựcnhưbảohiểmvàkiểmsốt
rủiro,địnhgiávàquảnlýhợpđồng,kiểmtốnnộibộ,quanhệvớicácnhà
đầutư,v.v...Nhưngítnhất,phịngtàichínhsẽchịutráchnhiệmđốivớicác
hoạtđộngcủangânsáchcơngty.Phịngtàichínhthườngdomộttrưởngban
hoặcmộtphóchủtịchphụtráchtàichínhquảnlývàđiềuhành.Vaitrịcủa
họbaogồmquảnlýtiềnmặt,quanhệvớicácngânhàng,giámsátcáckhoản
đầutưvàthựchiệntấtcảnhữngviệccầnlàmnhằmđảmbảocơngtycóđủ
tiền mặt thực hiện các giao dịch của mình cũng như sử dụng tiền để tiến
hànhkinhdoanh,đầutưhiệuquả.
Đừngphánxétmộtcuốnsáchquatrangbì
Dùchúngtơiđangcốgắngđưarachobạnýtưởngchungnhấtvềnhiệmvụ
của từng chức vụ, vẫn có những vấn đề chung khơng thống nhất ở nhiều
cơngtyvàcóthểởcảcơngtycủabạn.Cómộtsốcơngtyđặtranhiềuchức
vụhơncáccơngtykhác,cịnmộtsốkhácvẫnsửdụngnhữngchứcdanhmà
hiện nay khơng cịn được sử dụng nhiều như “Trưởng phịng tài chính”
(Director of Finance), “Phó Chủ tịch quản trị” (Vice President of
Administration)haythậmchílà“Kếtốntrưởng”(ManagerofAccounting)để
chỉ người đứng đầu bộ phận tài chính trong cơng ty của họ. Khi muốn xác
địnhrõcơngviệccủatừngngười,bạnnênxemsơđồtổchứchoặchỏinhân
viênphịngnhânsựhayphịngtàichính.Điềunàysẽgiúpbạnkhơnglúngtúng


haytệhơnlàthuthậpnhữngthơngtinsailệch.
Nhữnghoạtđộngchínhnhưsápnhậpvàmualại(mergerandacquisition)thu

hútcácnhàđầutưđầutưvàomộtcơngtyđangtìmkiếmnguồnvốntừbên
ngồivàthựchiệnquảnlýnộibộviệcniêmyếtchứngkhốn,nóitómlạilà
tấtcảvaitrịtruyềnthốngcủaTàichínhsẽthuộctráchnhiệmcủaphịngtài
chính. Một cơng ty quyết định phát hành cổ phiếu lần đầu ra cơng chúng
(InitialPublicOffering)thườnggiaovaitrịđiềuphốigiaodịchchophịngtài
chính.
Kếtốn
Thơngthường,cơngviệckếtốnsẽdophịngkếtốnđảmnhiệm,đứngđầu
làtrưởngphịngkếtốn,cịngọilàkếtốntrưởnghoặcmộtngườicóchức
vụtươngđương.Nhiệmvụcủahọlàghilạimọigiaodịchphátsinhkhicơng
tytiếnhànhkinhdoanhvàsauđóchuẩnbịbáocáođểgiúpchínhhọ,những
nhà quản lý và những người có quyền lợi liên quan nắm được tác động tài
chínhcủacácgiaodịchđó.
Cáckếtốnviênsửdụngphầnmềmkếtốn,xửlýmọigiấytờ,vănbảnvề
những giao dịch phát sinh đồng thời ghi chép những giao dịch đó vào sổ cái
(generalledger)củacơngty.Hầuhết,cácgiaodịchnàyđượcghilạibằngđơn
vịtiềntệnhưđơ-la,tiềnxuvàbằngngoạitệtươngứngvớicá.choạtđộng
bênngồinướcMỹ.Mộtsố giao dịchđượcghilạithơngquacácđơnvịđo
lường khác như số lượng hàng tồn kho, số phương tiện chun chở trong
đồnxecủacơngty,…
Cácnhânviênkếtốncóthểchuẩnbịbáocáodựatrêncácbảnlưugiaodịch
nàytrênmáytính.Mộtsốbáocáosẽđượcgửichocáctổchứcbênngồicơng
tynhưChínhphủ,ngânhàng,cácnhàđầutưvàcáccổđơng.Tuynhiên,báo
cáoquantrọngnhấtđốivớicấpđiềuhànhcơngtychínhlàbáocáomàkếtốn


chuẩnbịchocácnhàquảnlývìchúngđượccácnhàquảnlýdùngđểtìmhiểu
hoạt động tài chính trong q khứ và quyết định những hoạt động tài chính
trongtươnglai.
Mộtbảnbáocáocàngdễhiểuthìgiátrịcủanócànglớn.Bạnsẽrấtkhósử

dụngmộtbảnbáocáomàbạnchẳnghiểuchútgì,dùnócóchứathơngtingiá
trịđếnđâu.
Đây chính là cảm nhận của một số nhà quản lý về những báo cáo tài chính
đượctạotừcácphầnmềmkếtốn.Theotơi,nhữngngườiquảnlýthườngcó
cảm giác này bởi trước đây cơng ty chỉ sử dụng các báo cáo tài chính cho
nhữngđốitượngngồicơngtyvớimụcđíchcungcấpbứctranhsơlượcvề
tình hình tài chính cho những đối tượng bên ngoài như chủ ngân hàng, các
quanchứcchínhphủ,cácnhàphântíchchứngkhốn,cácnhàđầutưvànhững
ngườikhơngcóvaitrịtrựctiếpđiềuhànhcơngty.Mụcđíchnàycóthểhồn
tồn xác đáng; tuy nhiên, các báo cáo này vẫn cần tóm lược những nét quan
trọng nhất trong hoạt động hàng tháng và hàng quý của công ty theo một
khuôn mẫu thống nhất và quen thuộc để đảm bảo độ tin cậy và hữu ích.
Ngồira,nhữngbáocáonàycũnglàcơsởchocácbáocáochunsâuvàhữu
íchhơnmàchúngtasẽthảoluậntrongphầnsaucủacuốnsách.
GAAP:Cácnguntắcbáocáotàichính
Mẫubáocáochuẩncácgiaodịchtàichínhđượcpháchọatheonhữnghướng
dẫn hay ngun tắc được gọi là Các nguyên tắc kế toán chung (Generally
Accepted Accounting Principles – GAAP). Đây là bản hướng dẫn của các
chunviênkếtốn(đượcthựchiệnvớisựgiúpđỡnhiệttìnhtừChínhphủ
Mỹ).Cácchỉdẫnnàycungcấpnhữngthơngtinnềntảngđểngườiđọcbáo
cáocóthểđánhgiásựpháttriểncủacơngty,sosánhcơngtynàyvớicơngty
kháchaymộtkỳkếtốnnàyvớimộtmộtkỳkếtốnkhác,đồngthờiđánhgiá
chungvềhiệuquảtàichínhcủacácbiệnphápquảnlýmàcơngtyđềra.


Tuynhiên,nhưchúngtađãthấy,khôngphảilúcnàocácbảnbáocáocũngtuân
theo GAAP, bởi các quy tắc này vẫn chưa thực sự hồn thiện. Việc tạo ra
nhữngtiêuchuẩnvềkếtốnvàbáocáođadạngđểsosánhcácdoanhnghiệp
nhưhiệnnaylàmộtnhiệmvụcựckỳkhókhănđốivớinhữngngườicótrách
nhiệm. Mục tiêu của mỗi quy tắc kế toán là ghi lại giao dịch để tạo nên ý

nghĩavềkinhtếđốivớidoanhnghiệpvàchonhữngngườisửdụngbáocáo.
Đểđạtđượcmụctiêuđó,kếtốnviênởnhữngcơngtykhácnhaucầnghilại
cùngmộtgiaodịchtheonhữngcáchkhácnhau.
Nếu khơng đề nghị cung cấp, bạn sẽ khơng bao giờ nhận được thơng tin
mìnhcần
Ởmộtsốcơngty,phịngkếtốnchỉtạoracácbáocáosửdụngtrongnộibộ
phịngvìkhơngcóaiđềnghịđượccungcấpnhữngbảnbáocáonày.Cácbáo
cáođượctạoranhờcácphầmmềmchuẩntrênmáytínhnhằmphụcvụmột
mụcđíchnhấtđịnhcủaphịngkếtốncóthểchứanhữngthơngtinmàbạn
đangcốgắngthuthậptrongnhiềutháng.Nếuhọkhơngbiếtbạncầnnó,họ
sẽkhơngcungcấpchobạn.Hãyhỏihọnhữngbáocáonàokhơngđượclưu
hànhrộngrãitrongtrườnghợpcóchứanhữngthơngtingiátrị.Tấtnhiên,điều
nàycũng đượcápdụngvớinhữngbáocáobảnmềmnhưng bạncóthểlấy
thơngtintừmạngmáytínhcủacơngty.
Tơisẽdànhmộtphầnkhálớncủacuốnsáchnàyđểgiúpbạnhiểucáchđọc
và sử dụng các báo cáo tài chính cơ bản được chuẩn bị cho phù hợp với
GAAP.Tơicũngsẽthảoluậnvềnhữngbáocáokháccótínhđặcthùmànhà
quảnlýcóthểcảmthấyhữuíchđốivớicơngtyhọ.Nhậnxétcủatơitrong
mọitrườnghợpđềuliênquanviệcápdụngGAAP,trừmộtvàitrườnghợp
ngoạilệ.
CóphảitấtcảxeFordđềuđượcsảnxuấtvớichấtlượnggiốngnhau?


HaicơngtymuahaichiếcơtơFordTaurusgiốnghệtnhau.CơngtyAdùng
phươngtiệncủahọchonhữngvịkháchkhơngthườngxunghéthăm;vìthế,
họ kỳ vọng sẽ sử dụng nó trong năm năm. Cơng ty B lại dùng phương tiện
nàytrongđồnxetaxicủamình;vìthế,họchỉkỳvọngsửdụngnótrong18
tháng.Mộtkếtốnviênsẽthựchiệnkhấuhaohayđịnhgiámuahàngquacác
khoảngthờigiannàosauđây?
1.5năm;

2.18tháng;
3.3năm(mứctrungbình).
4.Tuổithọkhácnhauđốivớinhữngcơngtykhácnhaudựatrênchukỳsống
cóíchthựctếcủachúngởcáccơngtyđó.
Mỗilựachọntrênsẽảnhhưởngtớilợinhuậncủabấtcứcơngtymuaơtơ
nào.Lựachọnmàcơngtyphảiđưarađểphảnánhtìnhhìnhthựctếcủahọcó
thểdẫntớinhầmlẫnvàbáocáosailệch.Tuynhiên,việctạoramộtquytắc
duy nhất cho mọi cơng ty cịn dẫn đến những nhầm lẫn khác có thể trầm
trọnghơn.Dođó,chúngtachỉcókháiniệmvềCácnguntắckếtốnchung
chứkhơngcókháiniệmvềcácnguntắctuyệtđối.Cácquytắcnàyđã,đang
vàsẽlàcơsởchonhữngướctínhhợplývàcảsựlạmdụngbấthợplýtrong
nhiềunămqua.
Rõràng,câutrảlờiởđâylàphươngán4.
MốiquanhệcủaphịngTàichính–Kếtốnvớinhữngphịngbankhác
Trênlýthuyết,phịngtàichínhởmỗicơngtysẽphảithựchiệnhainhiệmvụ
cơbản:
•Bảotồntàisảncủacơngtythơngquahạchtốnhợplýnhữngtàisảnđó,


tiếnhànhcácbiệnphápquảnlýnộibộnhằmngănchặnviệcsửdụngsaimục
đíchhaythiệthạixảyravàquảnlýchungviệcsửdụnghợplýnhữngtàisản
này.Vớivaitrịnày,Tàichínhtrởthànhmộtphầncủahoạtđộnggiámsátđể
đảmbảonhữngngườikháckhơnggâythiệthạichocơngty.
•Sắpxếpmọidữliệuthuthậpđượctừcácgiaodịchcủacơngtyvàtrìnhbày
chúngdướidạngchuẩnđểtấtcảcácthànhviêntrongcơngtycóthểquảnlý
cơngviệchiệuquảhơn.Vớivaitrịnày,Tàichínhcungcấpthơngtingiúpcác
phịngbankhácthựchiệncơngviệccủamình.
Mặcdùviệcthựchiệnhaichứcnăngnàyđềuquantrọngđốivớiviệcquảnlý
mộtcơngty,nhưngkhơngphảilúcnàochúngcũngđượcphịngtàichínhthực
hiệnvớitinhthầnấy.Ởmộtsốcơngty,phịngtàichínhthựchiệnchứcnăng

kiểmsốtchặtchẽhơnlàcungcấpcácthơngtintàichính.Nhữngchínhsách
gâycảntrởvàthủtụcrườmràcóvẻnhưlàmốiquantâmlớncủanhữngkế
tốnviên,khiếncácphịngbankhácgặpnhiềukhókhăn,trởngại.Ởmộtsố
cơngtykhác,nơinhữngnhàquảnlýquantâmnhiềuđếncáchoạtđộnghàng
ngày,phịngtàichínhlạiphảilnbậnrộnđápứngnhữngucầuliêntụcvề
cácthơngtinbấtthườngmàkhơngchúýđếnchứcnăngbảotồntàisản.Ở
cáccơngtynày,nhucầuthơngtincủanhữngphịngbankhácđượcthỏamãn.
Tuynhiên,kiểmtốnviênvànhữngngườingồicơngtycóthểlongạivềsự
antồncủacáctàisảnvàviệcsửdụnghiệuquảcácnguồnlựccủacơngty.
Trong một thế giới hồn hảo, hai chức năng trên phải được thực hiện cân
bằng để phục vụ mục đích cao nhất cho người chủ cơng ty. Một phịng tài
chínhtiếnhànhcơngtáckiểmsốtnộibộđầyđủvàthựcthicơngviệcnày
vớisựhăngháithíchđángsẽcóthờigianvànguồnlựcđểđápứngnhữngnhu
cầuhợplývềthơngtincủadoanhnghiệp.Tuynhiên,trênthựctế,tạorasự
cânbằnggiữahaichứcnănglàmộttrongnhữngtháchthứclớnnhấtđốivới
bộmáyquảnlýcủacơngty.


Tómtắtchương1
•Cácnhàquảnlýcầnhiểurõcácnguntắchạchtốnvànhữnggiớihạntài
chínhđểtránhgặprắcrốikhicốgắnghồnthànhmụctiêu.
•Trênthựctế,ởcáccơngty,phịngtàichínhphảiđảmnhiệmhainhiệmvụ
cơbản:quảnlýnguồntàichính(nhiệmvụ“Tàichính”)vàghichép,báocáo
mọigiaodịchtàichínhcủacơngty(nhiệmvụ“Kếtốn”).
•Mẫuchuẩnchohoạtđộngghichépvàbáocáocácgiaodịchtàichínhđược
phácthảothơngquanhữngchỉdẫnhaynguntắcgọilàNguntắckếtốn
chung(GAAP).
•Mộttrongnhữngtháchthứclớnnhấtcủaquảnlýlàcânđốihainhiệmvụcơ
bảncủaphịngtàichính−bảotồntàisảncủacơngtythơngquahạchtốn
hợplýnhữngtàisảnđóvàquảnlýviệcsửdụng,sắpxếpcácthơngtingiao

dịch,trìnhbàychúngđểcácnhàquảnlýcóthểthựchiệnchứcnăngcủamình
hiệuquảhơn.


2.Bốcụcvàmốiliênhệcủacácbáocáotài
chính
Tínhtừthờiđiểmthànhlập,mỗicơngtyđềutồntạivơhạnđịnhtheoluật.
LuậtDoanhnghiệpchophépmộtcơngtyđượctồntạivĩnhviễnđểbanquản
lýcóthểthựchiệnnhữnghoạtđộngmangtínhchiếnlược,ảnhhưởnglâudài
đếnsựtồntạivàpháttriểncủacơngty,trongđóbaogồmkhảnăngtiếnhành
các hợp đồng dài hạn, khả năng cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu (cổ
phần)vơthờihạn,...
Tuynhiên,đóchỉlànguntắcmangtínhpháplý.Trênthựctế,vịngđờicủa
hầuhếtcáccơngtyđềutheomộtqtrình:Rađời(Birth);Pháttriểnnhanh
chóng(RapidGrowth);Pháttriểnchậmlại(SlowGrowth);Ổnđịnh(Plateau);
Suythối(Decline);Diệtvong(Demise).
Nhữngcơngtythíchứngtốtvớithayđổicóthểgiảmthiểu,thậmchílàtránh
được giai đoạn suy thối và thốt khỏi nguy cơ diệt vong. Tuy nhiên, đây là
nhữnggiaiđoạnpháttriểntựnhiêntrongvịngđờicủamộtdoanhnghiệp.
Thậtkhơngmay,đasốcáccơngtymớithànhlậpđềucóchukỳpháttriểnnhư
trênvàcuốicùnghầuhếtphảiđóngcửa.Nếulàmộtnhàđầutưtrungbình
trongkỷngundotcomcủanhữngnăm1990,chắchẳn,bạnsẽdễdàngđọc
liềnmộtmạchtêncủagầnchụccơngtymàhiệnnaykhơngcịntồntạinữa
(tơihyvọngbạnkhơngphảilàngườisởhữuchúng).Thậmchíngaycảnhững
ngànhkháccũngcónhữngcơngtykhơngđủtiềmlựcđểtiếptụcpháttriểnvà
đãgụcngã.TrongnhữngcáitênbịqnlãngnhanhchóngcóTWAvàgầnđây
nhấtlàEnron,AdelphiavàWorldcom.


Hình2.1.Vịngđờicủamộtcơngty

Khicuốnsáchnàyrađời,cácchungiadựđốnnăm2002sẽlànămthứhai
liên tiếp có số lượng các cơng ty nộp đơn xin phá sản kỷ lục. Cho dù hành
độngnàycủanhiềucơngtylàbướcđichiếnlượcnhằmgiảmbớtnhữngđịi
hỏi của cơng đoàn về việc làm và các khoản vay, nhưng vấn đề chính là ở
chỗcácnhàquảnlýđãkhơngthểthựchiệnnhữngcamkếttrướcđâycủahọ.

Hình2.2.Sựkéodàivịngđờicủamộtcơngty
Trênthựctế,nhiềucơngtynếukhơngbịđóngcửathìcũngbịcáccơngtykhác
mualại.Kếtquảlàhọbịmấtquyềnhoạtđộngđộclậpvàtrởthànhmộtbộ
phậncủacơngtylớnhơn,thànhcơnghơn.Trướcđây,bạncóthểtừngnghe
đếnnhữngcáitênnhưCompaq,TimeWarner,Texaco,RCAvàChrysler.Song
chotớinay,khơngcơngtynàotrongsốđócịntồntạivớitưcáchmộtpháp
nhânđộclập.
Cịnmộtsốcơngtythànhcơngvẫntiếptụcpháttriểnvàdườngnhưcókhả
năng chặn đứng vơ thời hạn giai đoạn diệt vong nhờ những giai đoạn khơi
phục,táilậpvàhồisinhliêntục.Cóthểkểđếntêntuổicủamộtsốítcơngty
cótiếngtămnhưIBM,IntelvàApple.


Bên cạnh đó cịn có những cơng ty thành cơng rực rỡ, mãi mãi trụ vững và
ngay cả khi tạm ngừng phát triển, họ cũng khơng rơi vào suy thối. Đó là
trường hợp của các cơng ty như General Electric, Southwest Airlines, WalMartvàMicrosoft.
Sựkhácbiệtlớncủanhữngcơngtynàylàkhảnăngthíchứngvớithayđổi.
Cácthayđổithườngtácđộngtớikhảnăngnắmbắtthịtrường,pháttriểnkinh
doanh,thulợinhuậnquabánsảnphẩmvàcuốicùnglàkhảnăngtồntạivà
thànhcơngcủamộtcơngty.
Kinhnghiệmtưvấntronghơn15nămmáchbảotơirằngxuhướngcủahầu
hết các hoạt động kinh doanh là tìm kiếm những quy trình kinh doanh hiệu
quả và lặp đi lặp lại miễn là chúng vẫn đảm bảo được các chức năng của
mình.Phươngphápnàyrấthiệuquảđểtốiđahóalợinhuận.Tuynhiên,để

làmđượcđiềunày,nhàquảnlýcủamộtcơngtyhaymộtphịngbannàođó
cầnbiếtđâulàquytrìnhkinhdoanhnêntiếnhànhvàđâulàquytrìnhmàhọ
cầnnghiêncứuvàpháttriểnđểduytrìtínhổnđịnh.Kếtốntàichínhlàmột
trongnhữngquytrìnhcầnsựổnđịnhcao.
Chukỳtồntạicủamộtcơngty
Nhưchúngtabiết,khoảngmộthayhainămtrước,kếtốntàichínhlnđịi
hỏisựổnđịnhcaohơnvàpháttriểnchậmhơnsovớinhữnggìđãdiễnrađể
tạo ra sự tin cậy đối với những người sử dụng thơng tin tài chính. Các nhà
quảnlýthườngdựatrênsốliệukếtốncủabáocáotàichínhđểquyếtđịnh
địnhhướngkinhdoanh.Cácnhàđầutưdựatrênnhữngbáocáotươngtựđể
raquyếtđịnhđầutư.Chínhphủcũngsửdụngcácbáocáođểthuthuế,thực
thiluậtpháp,bảovệcácnhàđầutư,nhữngngườilaođộngvàkháchhàngcủa
cáccơngty.Dovậy,cácnhânviênghichépvàlưugiữsốliệutàichínhtrong
cơngtyphảithựchiệnnhiệmvụrấtnặngnềlàcungcấpthơngtinmộtcách
chínhxác(Accurate),thíchđáng(Relevant)vàkịpthời(Timely).


Mặcdùnhữngnguntắckếtốncóthểthayđổitheothờigianđểphảnứng
chínhxácvớinhữngthayđổivềmơhìnhkinhdoanhvàphươngthứcgiaodịch
kinhdoanhnhưngnhữngthayđổinàyphảitínhđếntráchnhiệmcủanghiệp
vụkếtốnđốivớivớitấtcảnhữngcánhâncóliênquan−cungcấpthơngtin
mà họ có thể sử dụng để ra quyết định. Điều này tưởng chừng đơn giản
nhưngthựcralạivơcùngquantrọng.Đólàlýdotạisaokếtốnphảiđược
duytrìởmứcđộtươngđốiổnđịnh.Cácnhàquảnlýchỉnênthayđổisaukhi
xemxétcẩnthậntácdụngcủaphươngthứcbáocáomớisovớicáchbáocáo
giaodịchtrướcđây.Hãynhớ,mụcđíchchínhcủaviệcsửdụngthơngtintài
chínhlàđểsosánhcùngmộtloạithơngtintrongcácthờikỳđểđánhgiámức
độthayđổi.Cácphươngphápkếtốnkhácnhaucóthểdẫnđếnnhữngkết
luậnkhácnhau.Bàihọcrútratừnhữngvụbêbốikếtốntrongnhữngnăm
gầnđâylàphảisửdụngthốngnhấtcácnguntắckếtốn,nếukhơngsẽrất

dễdẫnđếncáckếtluậnsailệch.
Bêncạnhtínhổnđịnh,tínhlặplạicũnglàmộtđặctrưngquantrọngkháccủa
hoạtđộngkếtốn.Thơngquaqtrìnhlặplại,kếtốnsẽđạtđượcmứcđộ
chínhxác,phùhợpvàkịpthờicaonhất,giúpcáckếtốnviênxửlýdữliệu
vớichiphíthấpnhất.Hoạtđộnglặplạiphổbiếnnhấttronglĩnhvựckếtốn
làchukỳkhóasổhàngtháng.Thơngthườnghàngtháng,cơngtysẽphảitiến
hànhkhóasổđểsosánhvớinhữngmụctiêuđặtra,gồmcảlợinhuận.
Đặctrưngcủacácbáocáotàichính
Khơnggiốngvớinhữngbáocáotàichính“sángtạo”củamộtsốcơngtylớn
trướcđây,bađặctrưngA-R-Tlàyếutốcốtlõicủahoạtđộngbáocáolành
mạnh.A-R-Tcónghĩalà:
•Chínhxác(Accurate):Cácbáocáođượclậpchínhxác,đầyđủđểsửdụng
nhưngkhơngphảivớichiphíqcaohaymấtqnhiềuthờigianđểchuẩn
bị. Thuật ngữ này trong báo cáo tài chính được gọi là tính thiết thực