Tiểu luận Đạo đức kinh doanh - Đề tài:" Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam" docx

Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 1
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH



Tiêu luận Đạo đức kinh doanh




Đề tài
Thực trạng và giải pháp cho
vấn đề đạo đức kinh doanh ở
Việt Nam





GVHD: Th.s Nguyễn Văn Bình

Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 2
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 4
PHẦN I : ĐẠOĐỨCKINH DOANH 5
1. KHÁI NIỆM ĐẠO ĐỨC KINH DOANH 5
1.1. Khái niệm đạo đức kinh doanh. 5
1.2– Các nguyên
tắc
và chu
ẩ
n mực
củaĐạo
ĐứcKinh Doanh 6
1.2.1- Tính trung th
ự
c: 7
1.2.2- Tôn tr
ọ
ng con ng
ư
ờ
i: 7
1.2.3- Tráchnhi
ệ

mvớic
ộ
ng đ
ồ
ng, xã h
ộ
i: 7
1.3- Ph
ạ
m viáp
dụngcủađạo
đứckinh doanh. 7
1.4- Sự
cầnthi
ế
t
củaĐạo
ĐứcKinh Doanh: 7
2. VAI TRÒ CỦAĐẠOĐỨCKINH DOANH ĐỐIV
Ớ
I
DOANH NGHI
Ệ
P
8
2.1-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n đi

ề
u chỉnhhành vi
của chủth
ể
kinh doanh 8
2.2-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n vào
chất
lượng
của
doanh nghi
ệ
p. 8
2.3-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n vào sựcamk
ế
t và
tận
tâm
của
nhân viên 10
2.4-
Đạo
đứckinh doanh góp ph

ầ
n làmhàilòng khách hàng 11
2.5-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n
tạo
ra lợinhu
ậ
n cho doanh nghi
ệ
p 12
2.6-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n vào sựvữngm
ạ
nh
củan
ề
n kinh t
ề
qu
ố
cgia. 13
PHẦN II : THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHO VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC
KINH DOANH Ở VIỆT NAM. 14
1.THỰC TRẠNG ĐẠO ĐỨC KINH DOANH Ở VIỆT NAM. 14

1.1.Nhận thức củangười Việt Nam về đạo đức kinh doanh 15
1.2.Trách nhiệm của doanh nghiệp với xã hội. 16
1.3.Vấn đềsở hữu trí tuệở Việt Nam. 17
1.4.Quan hệ giữa chủdoanhnghiệp và người lao động 18
1.5.Nghĩavụvàtráchnhiệmvềmătđạođứccủadoanhnghiệpvớicácnhàđầutư. 20
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 3
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
2.MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN ĐẠO ĐỨC TRONG KINH
DOANH Ở VIỆT NAM. 22
2.1.Đánh giá về thực trạng đạo đức kinh doanhở Việt Nam. 22
2.2.Một sốđề xuấtnhằmpháttriển và hoàn thiện đạo đức kinh doanhở Việt Nam.
24
PHẦN III : KẾT LU
Ậ
N 28
TÀI LIỆUTHAM KH
Ả
O 29

Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 4
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
LỜI NÓI ĐẦU

Khi nhắc tới khái niệm "đạo đức kinh doanh", người ta thường cho rằng,
đólàmột
yếu
tố
rấttrừ
utượngho
ặ
ckhôngthực
tế.B
ả
nthânnhữngngườiho
ạ
tđộngkinhdoa
nhcũng

khônghi
ể
urõkháini
ệ
mnàyvàkhônghi
ể
u
hết
vaitrò
củayếu
tố
đạo
đứctrongkinhdoanh.H
ọchỉ coi đó là
yếu
tố“vị nhân” (dùng làm ng
ườ
i)chứkhông “vị lợi”(không sinh l
ợ
i).
Trongkhiđó,
đạo
đứckinhdoanh
lại
cóvaitrò
rất
lớnđốivớisựpháttri
ể
n
độtăng

đạo
đức.Vìv
ậ
y,khi không
hiểu
đượcvaitrò
củađạo
đứckinhdoanh,khôngcóýthứcxâydựngđaọđứckinhdoanhtrong
doanhnghi
ệ
p, các doanhnghi
ệ
p
sẽrất
khó đi tớicon đườngthànhcông caonh
ấ
t.Hi
ể
u
rõ khái
ni
ệ
m,vaitròvàcáchthứcxâydựng
đạo
đứckinhdoanhlàvôcùngquantrọngvớicácdoanh
nghi
ệ
p.
Chínhvìđi
ề

unàymànhómchúngemchọn
đề
tài:
“
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề
đạo đức kinh doanh ở Việt
Nam.”
để
có
thểhi
ể
urõhơn
vềvấnđể
này.Trongquátrìnhlàmbài
tiểulu
ậ
n này ch
ắ
c
ch
ắ
n
sẽ
không tránhkhỏinhữngthi
ế
u sót.Mong nh
ậ
n đượcsựđóng góp ý ki
ế
n

củath
ầ
y
để
cho bài
tiểulu
ậ
n
của
chúngemhoànthi
ệ
n h
ơ
n.
Chúngem xin chânthành cám
ơ
n!


Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 5
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH

PHẦN I : ĐẠOĐỨCKINH DOANH

1.KHÁI NIỆM ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
1.1. Khái niệm đạo đức kinh doanh.
Nghiêncứu
vềđạo

đứclàmộttruy
ề
nthốnglâuđờitrongxãhộiloàingười,
bắt
nguồnt
ừ
nh
ữ
n
gni
ề
mtin
về
tôngiáo,vănhóavàtưtưởng
tri
ế
thọc.Đ
ạ
ođứcliênquantớinhữngcam
kếtvề
luânlý, tráchnhi
ệ
m vàcôngb
ằ
ng
xãhội.Đ
ạ
o đứctrongti
ế
ng Anhlà

ethics,từnày
bắt
nguồntừti
ế
ngHyL
ạ
pethikovàethos,nghĩalàphong
tụcho
ặ
c
tập
quán.
NhưAristotelesđãnói,kháini
ệ
mtrênbaogồmýtưởng
cả
về
tínhch
ấ
tvàcácháp
dụng.
Vì
v
ậ
y,
đạo
đứcph
ả
nánhtínhcách
của

cánhânvàtrongthời
đại
ngàynaythìcó
thể
nóilên
cả
tính
ch
ấ
t
của
mộtdoanh nghi
ệ
p, vìdoanhnghi
ệ
p chính là
tập
hợp
của
cáccá nhân.
Đ
ạ
ođứckinhdoanhlàmộtkháini
ệ
mkhôngcũmàcũngkhôngmới.Vớitưcách
làmộtkhíac
ạ
nhluânlýtrongho
ạ
tđộngthươngm

ạ
i,
đạo
đứckinhdoanhđãlâuđờinhưchínhthương
mại
v
ậ
y.Trong
bộluật
Hammurabitừkho
ả
ng1700TCN,đãcóquyđịnh
về
giá
cả,
thu
ế
quan,cáchthứcho
ạ
tđộngthươngm
ạ
ivà
cả
hìnhph
ạ
thàkh
ắ
cchonhững
kẻ
không

tuân
thủ.
Đócó
thể
đượccoilàb
ằ
ngchứngchosựnỗlựcđ
ầ
utiên
của
xãhộiloàingười
để
phân
địnhranhgiới
đạo
đứcchocácho
ạ
tđộngkinhdoanh.Trongtácph
ẩ
m“Politics”(rađờivàokh
o
ả
ngnăm300TCN),Aristotelesđãchỉrarõràngnhữngmốiliên
hệ
thương
mại
khi
bàn
vềqu
ả

nlýgiađình.Giáolý
củacảđạo
DoTháivàThiênChúagiáo,ví
dụ
nhưtrong
Talmud(năm200sauCôngnguyên)vàMườiđi
ề
urăn(Exodus20:2-17;Deuteronomy5:6-
21),
đều
đã đưara nhữngquy
tắc đạo
đứcđượcáp
dụng
trong ho
ạ
tđộngthươngm
ạ
i.
Tuynhiên,vớitưcáchlàmộtkháini
ệ
mmangtínhhànlâm,
đạo
đứckinhdoanh
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 6
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
cũngmớichỉtồn
tại

được kho
ả
ngbốn
chục
nămtrở
lại
đây.Nhànghiêncứu
đạo
đứckinh
doanhnổiti
ế
ngNormanBowielàngười
đầu
tiênđãđưarakháini
ệ
mnàytrongmộtHộinghị
Khoahọcvàonăm19741.
Kể
từđó,
đạo
đứckinhdoanhđãtrởthànhmột
chủ đề
phổbi
ế
n
trongcáccuộctranhlu
ậ
n c
ủ
a cáclãnh

đạo
tronggiớikinhdoanh,người
laođộng,cáccổđông,ngườitiêudùngcũngnhưcácgiáosưđ
ạ
ihọcởMỹ,vàtừđólanratoàn
thế
giới.Tuy
nhiên,khôngph
ả
i
tấtcả
nhữngnhànghiêncứu,cáctác
giả
vàdi
ễ
n
giảđều
cóchungquan
đi
ể
m
vềđạo
đứckinhdoanh.Trước
hết,
giữakinhdoanhvà
đạo
đứcluôncós
ự
mâuthu
ẫ

n.M
ộtm
ặ
t,xãhộiluônmongmuốncáccôngty
tạo
ranhi
ề
uvi
ệ
clàmlương
cao,nhưng
mặt
khác,nhữngcôngtynày
lại
mongmuốngi
ả
mbớtchiphívànângcaonăngsu
ấ
tlaođộng.Ngườitiêudùngluônmongmuốnmuahàngvớigiáth
ấ
pnh
ấ
tcòncáccơsởthương
mạilại
muốncólãisu
ấ
tcaonh
ấ
t.Xãhộimongmuốngi
ả

mônhi
ễ
mmôitrường,còncáccôngt
y
lại
muốngi
ả
mtốiđachiphíphátsinhkhituân
thủ
cácquyđịnh
về bảovệ
môitrườngtrongho
ạ
t động
sảnxu
ấ
t
của
họ.Chínhtừđóđã
nảy
sinhxungđộtkhôngth
ể
tránhkhỏi trongquan
ni
ệ
m
vềđạo
đứckinhdoanh,dokhác
biệtvề
lợiích

của
côngtyvớilợiích
củang
ườ
ilao
động,ngườitiêudùngvàtoàn
thể
xãhội.Vì
tấtcả
nhữngđi
ề
uđối
lập
nóitrênlà
tấtyếu
nên
cácnhà qu
ả
n lýbuộcph
ả
ilàm sao
để
cânb
ằ
nglợiích
của
công
tyvớilợiích
của
cáccổđông (shareholders)vànhữngngườicóquy

ề
nlợi
liênquan(stakeholders),baogồm nhânviên, kháchhàng và toàn
thể
cộngđ
ồ
ng.
Cho
đến
nay,cácnhànghiêncứuđãđưara
rấtnhi
ề
ukháini
ệ
m
vềđạo
đứckinh doanh,trong
đókháini
ệ
m saucó
thể
được coilàđơngi
ả
n nh
ấ
t:
Đạo
đứckinhdoanhlà
nhữngnguyên
tắcđượcch

ấ
pnh
ậ
nđ
ể
phânđịnhđúngsai,nh
ằ
mđi
ề
uchỉnhhànhvi
củ
a
cácnhàkinhdoanh.Địnhnghĩanàykháchungchung,vì
thế
cũngbỏquanhi
ề
unhântốquan
trọng,ví
dụ
như:những
loại
hànhvinàonhữngnguyên
tắcđ
ạ
ođứccó
thểđi
ề
uchỉnh;Hay
nhữngaicó
thể

đượccoilà“nhàkinhdoanh”vàhànhvi
của
họ
cần
đượcđi
ề
uchỉnhnhưth
ế
nào?

Ýthứcđượcsựphức
tạpcủavấnđề,
giáosưPhillipV.Lewistừtrường
Đại
họcAbileneChrist
ian,HoaKỳđã
tiến
hànhđi
ề
utravàthuth
ậ
pđược185địnhnghĩađượcđưara
trongcácsáchgiáokhoavàcácbàinghiêncứutừnăm1961
đến
1981
để
tìmra“đ
ạ
ođứckinh
doanh”đượcđịnhnghĩarasaotrongcáctài

liệu
nghiêncứuvàtrongýthức
của
cácnhàkinh
doanh.Saukhitìmranhữngđi
ể
mchung
của
cáckháini
ệ
mtrên,ôngtổnghợp
lại
vàđưara
kháini
ệ
m
về đạo
dứckinh doanhnhưsau:
“
Đạo
đứckinhdoanhlà
tấtcả
nhữngquy
tắc,
tiêuchu
ẩ
n,chu
ẩ
nmực
đạo

đ
ức
hoặclu
ậ
tlệ
đểcung
cấp
chỉ
dẫnv
ề
hànhviứngxửchu
ẩ
nmựcvàsựtrungthực
(củamộtt
ổ
chức)tro
ng nh
ữ
ng
trườnghợpnhấtđ
ị
nh”.
1.2– Các nguyên
tắc
và chu
ẩ
n mực
củaĐạo
ĐứcKinhDoanh
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 7
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
Ho
ạ
tđộngkinhdoanhluôn
gắnliền
vớilợiíchkinh
tế,
nên
đạo
đứckinhdoanh
cũngcónh
ữ
ng
đặc
trưngriêng
của
nó.Ch
ẳ
ngh
ạ
n,tínhthực
dụng,
coitrọnghi
ệ
u
quả
kinht
ế

luônlàyêu
cầu
hàng
đầuđặt
rađốivớigiớikinhdoanh,thìđốivớingườikhácđôikhi
lại
là
nhữngbi
ể
uhi
ệ
nkhôngtốt.Khiđánhgiáđ
ạ
ođ
ứ
ckinhdoanh,ngườitathườngdựavàocác
nguyên
tắc
và chu
ẩ
n mựcv
ề
:
1.2.1- Tính trung th
ự
c:
Khôngdùngcác
thủđo
ạ
ngiandối,

xảo
trá
đểki
ế
mlời.Giữlờihứa,giữchữtín
trongkinhdoanh,nh
ấ
tquántrongnóivàlàm.Trungthựctrongch
ấ
phành
luật
pháp
của
nhà
nước,khônglàmănphiphápnhưtrốnthu
ế
,
lậu
thu
ế
,không
sảnxu
ấ
tvàbuônbánnhững
mặt
hàngquốcc
ấ
m.Thựchi
ệ
nnhữngdịch

vụ
có
h
ại
chothu
ầ
nphongmỹ
tục,
trungthựctrong
giao
tiếp
với
bạn
hàng(giaodịch,đàmphán,kík
ế
t)vàng
ườ
itiêudùng:khônglàmhàng
giả,k
huy
ế
n
mạigiả,qu
ả
ngcáosaisựth
ậ
t,sử
dụng
tráiphép nhữngnhãnhi
ệ

u
n
ổ
iti
ế
ng,viph
ạ
m
bảnquy
ề
n,phágiátheolốiăncướp,trungthựcngayvới
bản
than,khônghốilộ,thamô,th
ụ
t
két,khi
ế
mcôngvi t
ự.

1.2.2- Tôn tr
ọ
ng con ng
ư
ờ
i:
Đốivới
những
ngườic
ộ

ngsựvà
dướiquy
ề
n:tôntrọngph
ẩ
mgiá,quy
ề
nlợichínhđáng,tô
ntrọngh
ạ
nhphúc,tôntrọngti
ề
mnăngpháttri
ể
n
của
nhânviên,quantâmđúng mức,tôn
trọngquy
ề
n tựdo vàcác quy
ề
n
hạn
hợppháp khác.
Đốivới
khách hàng: tôn trọngnhu c
ầ
u, sởthíchvà tâmlý kháchhàng.
Đốivớiđốithủcạnh
tranh: tôntrọnglợiích

của
đốith
ủ
.
1.2.3- Tráchnhi
ệ
mvớic
ộ
ng đ
ồ
ng, xã h
ộ
i:
Luôn
gắn
lợiích
của
doanhnghi
ệ
p vớilợiích
của
xã h
ộ
i.
Tíchcựcgópph
ầ
n
giảiquy
ế
tnhững

vấnđề
chung
của
xãhội,thúc
đẩy
xãh
ộ
ipháttri
ể
n.
1.3- Ph
ạ
m viáp
dụngcủađạo
đứckinh doanh.
Đólà
tấtcả
những
thểchế
xãhội,nhữngtổchức.nhữngngười liênquan,tác
động
đếnho
ạ
tđộngkinhdoanh:Th
ể
chế
chínhtrị(XHCN).chính
phủ,
côngđoàn,nhàcung
ứng,kháchhàng, cổđông,

chủ
doanh nghi
ệ
p,ngườilàmcông .
1.4- Sự
cầnthi
ế
t
củaĐạo
ĐứcKinh Doanh:
Đ
ạ
o đứckinh doanh là
rấtcầnthi
ế
t trongho
ạ
tđộngkinh t
ế
xãhộingàynay.
Cácdoanhnhâncàngýthứcrõràng
vềph
ạ
mtrù
đạo
đứccơb
ả
n,phổbi
ế
ntrong

truy
ề
nth
ố
ngluânlýtốt
đẹpcủa
dântộctatừxưanhư:sựphân
biệtthi
ệ
nvàác,lươngtâm,
nghĩa
vụ,
nhân đ
ạ
o…
Cácchu
ẩ
n mực
đạo
đức kinhdoanhlàc
ơ
sởtìnhc
ả
m vàtrí
tuệc
ụ
th
ể

đị nh

hướngtrongcácho
ạ
chđịnhvàtổchứckinhdoanh
để đ
ả
m
bảo
đượcsựpháttri
ể
nkinht
ế
xã
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 8
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
hộicho doanhnghi
ệ
p
của
mình.
2. VAI TRÒ CỦAĐẠOĐỨCKINH DOANH ĐỐIV
Ớ
I
DOANH NGHI
Ệ
P

Đ

ạ
ođứckinhdoanhchínhlà
yếu
tốgópph
ầ
ntăngsựtintưởng,thỏa
mãn
của
kháchhàng,tăngsựtintưởng,trungthành
của
nhânviên,đi
ề
uchỉnhhànhvi
của
doan
hnhân,
nângcaohình
ảnh
doanhnghi
ệ
pvàcaolợinhu
ậ
n
của
doanhnghi
ệ
p.Vìv
ậ
y,muốn
đạt

đượct
hànhcông
bền
vững,cácdoanhnghi
ệ
pph
ả
ixâydựngđược
nềnt
ả
ng
đạo
đứckinhdoanh
chodoanh nghi
ệ
p mình.
2.1-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n đi
ề
u chỉnhhành vi
của chủth
ể
kinh doanh.
Đ
ạ
ođứckinhdoanhbổsungvà
kết

hợpvớipháp
luật đi
ề
uchỉnhcáchànhvikinh
doanhtheokhuônkhổpháp
luật
vàquỹ
đạocủa
cácchu
ẩ
nmực
đạo
đứcxãhội.Khôngmộtph
áp
luật
nào.dùhoànthi
ệ
n
đến
đâuchăngnữacũngcó
thể
làchu
ẩ
nmựcchomọihànhvi
củađạo
đứckinhdoanh.Nókhông
thể
thay
thế
vaitrò

củađạo
đứckinhdoanhtrongvi
ệ
c
khuy
ế
n khíchmọingườilàmvi
ệ
c thi
ệ
n, tácđộng vàol
ươ
ng tâm
của
doanhnhân.Bởivì
ph
ạ
mvi
ảnh
hưởng
củađạo
đứcrộnghơnpháplu
ậ
t,nóbaoquátmọilĩnhv
ự
c
củathế
giớitinh
th
ầ

n,trongkhipháp
luật
chỉđi
ề
uchỉnhnhữnghànhviliênquan
đếnchế
độnhànước,ch
ế

độxã h
ộ
i
M
ặ
tkhác.pháp
luật
càng
đầyđủch
ặ
t
chẽ
vàđượcthihànhnghiêmchỉnhthì
đạo
đứccàngđ
ượ
c
đề
cao,càng
hạnc
hế

đượcsựki
ế
mlợiphipháp,thamnhũng,buôn
lậu,
trốnthu
ế
,gian
lận
thươngm
ạ
i khibịp
háthi
ệ
n
sẽ
bịpháp
luậtđi
ề
uchỉnh,lúcnày"hi
ệ
ntượngki
ệ
n
tụng
buộcngườitaph
ả
icưxửcó
đạođ
ứ
c".

Cácmứcđộbổsung
đạo
đứcvàpháp
luật
đượckháiquátquacác"gócvuông”xác
địnhtínhch
ấ
t
đạo
đứcvàpháplý
của
hànhvi.Sựtồnvong
của
doanhnghi
ệ
pkhôngchỉdo
ch
ấ
tlượng
củabản
thâncács
ả
nph
ẩ
m-dịch
vụ
cungứngmàcòn
chủyếu
dophongcách
kinhdoanh

của
doanhnghi
ệ
p. Hànhvikinh doanh
thểhi
ệ
n tưcách
của
doanhnghi
ệ
p, và
chinhtưcách
ấy
tácđộngtrực
tiếpđến
sựthành
bạicủat
ổ
chức.Đ
ạ
ođứckinhdoanh,trong
chi
ề
uhường
ấy,
trởthànhmộtnhântốchi
ế
nlượctrongvi
ệ
cpháttri

ể
ndoanhnghi
ệ
p.Ch
ẳ
ng
ph
ả
ivôcớmàkho
ả
ng15nămnaymộtng
ạ
nngữ
ấn
Độđược lưutruy
ề
ntronggiớidoanh
nghi
ệ
pởcácnướcpháttri
ể
n:“gieotưtưởnggặthànhvi,gieohànhvigặtthóiquen,gieothói
qu
engặttưcách, gieotưcáchgặtsốph
ậ
n”

2.2-
Đạo
đứckinh doanh góp ph

ầ
n vào
chất
lượng
của
doanh nghi
ệ
p.
Ph
ầ
nthưởngchomột côngtycóquantâm
đếnđạo
đứclàđượccácnhânviên,
kháchhàngvàcônglu
ậ
ncôngnh
ậ
nlàcó
đạo
đức.Ph
ầ
nthưởngchotráchnhi
ệ
m
đạo
đứcvà
tráchnhi
ệ
mxãhộitrongcácquy
ế

ttìnhkinhdoanhbaogồmhi
ệ
u
quả
trongcácho
ạ
tđộnghàn
gngàytăngcao,sự
tận
tâm
của
cácnhânviên,ch
ấ
tlượng
sảnph
ẩ
mđược
cảithi
ệ
n,đưaraquy
ế
tánhđúng
đắn
hơn.sựtrungthành
của
kháchhàngvàlợiích
về
kinht
ế
lớnhơn.Các

tổchứcpháttri
ể
nđượcmộtmôitrườngtrungthựcvàcôngb
ằ
ng
sẽ
gâyd
ự
ngđược
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 9
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
nguồnlựcđáng quý có
thể
mởrộngcánh cửa
dẫnđến
thànhcông.
Cáctổchứcđượcxemlàcó
đạo
đứcthườngcó
nềnt
ả
nglàcáckháchhàngtrung
thànhcũngnh
ư
độingũnhânviênvữngm
ạ
nh,bởiluôntintưởngvà
phụ

thuộc
lẫn
nhautrong
mốiquan
hệ.N
ế
ucácnhânviênhàilòngthìkháchhàng
sẽ
hàilòng;và
nếu
kháchhànghài
lòngthìcácnhà
đầu
tư
sẽ
hàilong.Cáckháchhàngcóxuhườngthíchmuahàng
của
cáccông
tyliêmchínhhơn.
đặcbiệt
làkhigiá
cảcủa
côngtyđócũngb
ằ
ngv
ớ
igiá
của
cáccôngtyđối
thủ.

Khicácnhânviênchor
ằ
n
gtổchức
của
mìnhcómộtmôitrường
đạo
đức,họ
sẽt
ậ
ntâm
hơnvàhàilòngvớicôngvi
ệ
c
của
mìnhhơn.Cáccôngtycungứngthườngmuốnlàmănlâu
dàivớicáccôngty màhọtintưởng
để
quahợptáchọcó
thể
xoá bỏđượcsựkhông hi
ệ
uqu
ả
,
cácchiphívànhữngnguy c
ơđể
có
thể
làmhàilòngkháchhàng. Cácnhà

đầu
tưcũng
rất
quan
tâm
đếnvấnđềđạo
đức,tráchnhi
ệ
mxãh
ộ
ivàuytín
của
cáccôngtymàhọ
đầu
tưvàcác
côngtyqu
ả
nlítài
sản
có
thể
giúpcácnhà
đầu
tưmuacổphi
ế
u
của
cáccôngtycó
đạo
đức.Cácn

hà
đầu
tưnh
ậ
nrar
ằ
ng,mộtmôitrường
đạo
đứclà
nềnt
ả
ngchosựhi
ệ
uqu
ả
.năngsu
ấ
tvàlợin
hu
ậ
n.M
ặ
tkhác.cácnhà
đầu
tưcũng
biếtr
ằ
ngcáchìnhph
ạ
thaycônglu

ậ
ntiêu
c
ự
ccũngcó
thể
làmgi
ả
mgiácổphi
ế
u,gi
ả
msựtrungthành
của
kháchhàngvàđe
doạ
hình
ảnh
lâudài
của
côngty.Các
vấnđềvề
pháplívàcônglu
ậ
ntiêucựccónhữngtácđộng
rất xấu
tớisựthànhcông
củabất
cứm
ộ

tcôngtynào.Sựlãnh
đạo
cũngcó
thể
mang
lại
cácgiá
trịtổchứcvàm
ạ
nglườixãhội
ủng
hộcáchànhvi
đạo
đức.Cácnhàlãnh
đạonh
ậ
nthứcđược
bả
nch
ấ
t
của
mốiquan
hệ
trongkinhdoanh,những
vấn đề
vàmâuthu
ẫ
nti
ề

m
ẩn,
tìm rabi
ệ
n
phápqu
ả
n lýkh
ắ
c
phục
nhữngtrởng
ạ
i có
thểdẫnđếnbất
đồng,
tạod
ự
ng
bầu
khôngkhílàmvi
ệ
cthu
ậ
nlợichomọingườihoàđồng,tìmrađượcmộthườngchung
tạo
ra
sứcm
ạ
nh t

ổ
nghợp
của
sựđồngthu
ậ
n, đóng góp cho sựphát tri
ể
n
của
tổch
ứ
c.
Sựlãnh
đạo
chútrọngvàovi
ệ
cxâydựngcácgiátrị
đạo
đứctổchứcvữngm
ạ
nh
chocácnhânviên
sẽtạo
rasựđồngthu
ậ
n
vềchu
ẩ
n
tắc

đạo
đứcvà
đặcđi
ể
m
của
nhữngm
ố
i
quan
hệ
chung.Cáclãnh
đạo
ởđịavịcótrongtổchứcđón
gmộtvaitrò
chủ
chốttrongvi
ệ
c
truy
ề
nbácáctiêuchu
ẩ
n
đạo
đức.cácchu
ẩ
n
tắc
vàquylính

đ
ạo
đứcngh
ề
nghi
ệ
p.Sự
cẩnthi
ế
tcó sựlãnh
đạo
có
đạo
đức
để
cung
cấp
cơ
cấu
cho cácgiá
trị
của
tổchứcvà nhữngngăn
cản
đốivớicác hànhvivô đ
ạ
o đ
ứ
cđã đượclàmrõ trong
nghiêncứun

ướ
c.
Cácnhà lãnh
đạo
có
thể
cung
cấp
cơ
cấu
này b
ằ
ng cách thi
ế
t
lập
cácchươngtrình
đào
tạođ
ạ
o
đức
chínhthứcvàkhôngchínhthức,cũngnhưcáchướng
dẫn
khác,giúpcácnhân
viênph
ả
ilưutâm
đến
khíac

ạ
nh
đạo
đứctrongquátrìnhđưaraquy
ế
tđịnh
của
mình.Nh
ậ
n
thức
của
cácnhânviên
về
côngty
của
mìnhlàcómộtmôitrường
đạo
đức
sẽ
mang
lại
những
kếtquảtếtđẹp
trongho
ạ
tđộng
của
tổc
h

ứ
c.
Xét
về
khíac
ạ
nhnăngsu
ấ
tvàlàmvi
ệ
ctheonhóm,cácnhânviêntrongcácphòng
bankhácnhaucũngnhưgiữacácphòngban
cầnthi
ế
tcóchungmộtcáinhìn
về
sựtintưởng.
Mứcđộtin tưởngcaohơncó
ả
nh hưởnglớnnh
ấ
t lêncác mốiquan
hệ
trongnộibộcácphòng
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 10
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
banhaycácnhómlàmvi
ệ

c.Sựtintưởngcũnglà
một
nhântốquantrọngtrongcácmốiquan
hệ
giữacácphòngbantrongtổchức.Bởiv
ậ
y,cácchươngtrình
tạo
ramộtmôitrường lao
độngcólòngtin
sẽ
làmchocácnhânviên
sẵn
sànghànhđộngtheocácquy
ế
tđịnh vàhành
động
của
cácđồngnghi
ệ
p.
Trongmộtmôitrườnglàmvi
ệ
cnhư
thế
này,cácnhânviêncó
thể
mongmuốn
đượccácđ
ồ

ngnghi
ệ
pvà
cấp
trênđốixửvớimìnhvớimộtsựtôntrọngvàquantâmsâu
sắc.
Các
mốiquan
hệ
cólòngtintrongmộttổchứcgiữacácgiámđốcvà
cấp
dưới
của
họvàban qu
ả
n
lí
cấp
caogóp ph
ầ
n vào hi
ệ
u
quảcủa
quá trìnhđưaquy
ế
tđịnh.
H
ầ
u

hết
cáccôngtyđángngưỡng mộnh
ấ
t trên
thế
giới
đều
chútrọngvào
phươngpháplàmvi
ệ
ctheonhóm,quantâmnhi
ề
u
đến
kháchhàng,
đề
caovi
ệ
cđổixửcông
b
ằ
ng vớinhân viên, vàthưởngchocác thànhlícht
ố
t.

2.3-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n vào sựcamk

ế
t và
tận
tâm
của
nhân viên
Sự
tận
tâm
của
nhânviênxu
ấ
tpháttừvi
ệ
ccácnhânviêntinr
ằ
ngtương
lai
của
họ
gắnli
ề
nv
ớ
itươnglai
của
doanhnghi
ệ
pvàchínhvì
thế

họ
sẵn
sànghysinhcánhânv
ìtổ
chức
của
mình.Doanhnghi
ệ
pcàngquantâm
đến
nhânviênbaonhiêuthìcácnhânviêncàng
tận
tâmvớidoanhnghi
ệ
p
bấy
nhiêu.Cácv
ấ
n
đề
có
ảnh
hưởng
đến
sựpháttri
ể
n
của
mộtmôit
rường

đạo
đứcchonhânviênbaogồm:mộtmôitrườnglaođộngantoàn,thùlaothích đáng,
vàthựchi
ệ
n đầy
đủ
cáctrách nhi
ệ
mđượcghi trong hợpđồngvớitấtcảcác nhân viên.
Cácchươngtrình
cảithi
ệ
nmôitrường
đạo
đứccó
thể
làchươngtrình"giatỉnhvà
côngvi
ệ
c"ho
ặ
cchia/báncổph
ầ
nchonhânviên.Cácho
ạ
tđộngtừthi
ệ
nho
ặ
ctrợgiúpcộngđ

ồngkhôngchỉ
tạo
rasuynghĩtíchcực
của
chínhnhânviên
vềbản
thânhọvàdoanhnghi
ệ
p
màcòn
tạo
rasựtrungthành
của
nhânviênđốiv
ớ
idoanhnghi
ệ
p.Sựcam
kết
làmcácđi
ề
u
thi
ệ
nvàtôntrọngnhânviênthườngtăngsựtrungthành
của
nhânviênđốivớitổchứcvàsự
ủng
hộ
của

họvớicác
mục
tiêu
của
tổchức.Cácnhânviên
sẽ
dành
hầuhết
thờigianc
ủ
ahọ
tại
nơilàmvi
ệ
cchứkhôngch
ạ
yì."chỉl
àmchoxongcôngvi
ệ
cmàkhôngcónhi
ệ
thuy
ề
n
ho
ặ
clàmvi
ệ
c“quangàyđo
ạ

ntháng”,không
tận
tâmđốivớinhững
mục
tiêu
đề
ra
của
tổchức
bởivìhọc
ả
m th
ấ
y mìnhkhông đượcđốixửcông b
ằ
ng.
Môitrường
đạo
đức
của
tổchức
rất
quantrọngđốivớicácnhânviên.Đasốnhân
viêntinr
ằ
ng:hình
ảnhcủa
mộtcôngtyđốivớicộngđồnglàvôcùngquantrọng,cácnhân
viênth
ấ

ycôngty
củamìnhtham
giatíchcựcvàocáccôngtáccộngđồng
sẽc
ả
mth
ấ
ytrung
thànhhơnvới
cấp
trênvàc
ả
mth
ấ
ytíchc
ự
c
vềbản
thânhọ.Khicácnhânviênc
ả
mth
ấ
ymôi
trường
đạo
đứctrongtổchứccó
tiến
bộ,họ
sẽtận
tâmh

ơ
nđ
ể
đạt
đượccáctiêuchu
ẩ
n
đạo
đức
caotrongcácho
ạ
tđộnghàngngày.Cácnhânviên
sẵn
lòngth
ả
olu
ậ
ncác
vấnđềđạo
đứcvà
ủ
ng
hộcácýki
ế
nnângcaoch
ấ
tlượngtrongcôngty
nếu
côngtyđócam
kếtsẽ

thựchi
ệ
n
cácquyđịnh
đạo
đức.Thựcch
ấ
t.nhữngngườiđượclàmvi
ệ
ctrongmộtmôitrường
đạo
đứcti
nr
ằ
nghọs
ẽ
ph
ả
itôntrọng
tấtcả
cácđốitáckinhdoanh
của
mình,không
kể
nhữngđốitác
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 11
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
ấy

ởbêntronghaybênngoàicôngty.Họ
cầnph
ả
icung
cấp
nhữnggiátrịtốtnh
ấ
tcó
thể
cho
tấtcả
cáckhách hàngvà cáccổđông.
Cam
kếtcủa
nhânviênđốivớich
ấ
tlượng
của
côngtycótácđộngtíchcực
đến
vị
thế
c
ạ
nhtranh
của
côngtynênmộtmôitrườnglàmvi
ệ
ccó
đạo

đứccótác
dụng
tíchcực
đến
cácđi
ể
mm
ấ
uchốt
về
tàichính.Bởich
ấ
tlượngnhữngdịch
vụph
ụcvụ
kháchhàngtácđộng
đến
sựhàilòng
của
kháchhàng,nênnhữngc
ả
ithi
ệ
ntrongcácdịch
vụphụcvụ
kháchhàng cũng
sẽ
cótácđộngtrực
tiếp
lênhình

ảnhcủa
côngty,cũngnh
ư
khả
năngthuhútcáckhách
hàngmới
c
ủa
công ty.

2.4-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n làmhàilòng khách hàng
Cácnghiêncứuvàkinhnghi
ệ
mhi
ệ
nthời
củanhi
ề
uquốcgiachoth
ấ
ymốiquan
hệch
ặ
tch
ẽ
giữahànhvicó

đạo
đứcvàsựhàilòng
của
kháchhàng.Cáchànhvivô
đạo
đứccó
t
hể
làmgi
ả
mlòngtrungthành
của
kháchhàngvàkháchhàng
sẽchuy
ể
nsangmuahàngc
ủ
acácthươnghi
ệ
ukhác.Ngược
lại
hànhvi
đạo
đứccó
thể
lôicuốnkháchhàng
đến
với
sảnph
ẩ

m
của
côngty.Cáckháchhangt
híchmua
sảnph
ẩ
m
của
cáccôngtycódanhti
ế
ngtốt,quantâm
đến
kháchhàngvàxãhội.Khá
chhàngnóir
ằ
nghọưutiênnhữngthươnghi
ệ
unào
làmđi
ề
uthi
ệ
n
nếu
giá
cả
vàch
ấ
tlượngcácthươnghi
ệ

unhưnhau.Cáccôngtycó
đạo
đứcluô
nđốixửvớikháchhàngcôngb
ằ
ngvàliên
tụccảiti
ế
nch
ấ
tlượng
sảnph
ẩ
mcũngnhưcung
cấ
p
chokháchhàngcácthôngtin
dễtiếpcận
và
dễhi
ể
u,
sẽ
cólợith
ế
c
ạ
nhtranhtốthơnvàdànhđ
ượcnhi
ề

ulợinhu
ậ
nhơn.Đi
ể
mm
ấ
uchốtởđâylàchiphí
để
pháttri
ể
nm
ộ
t
môitrường
đạo
đứccó
thể
cómộtph
ầ
nthưởnglàsựtrungthành
của
kháchhàngngàycàng
tăn
g.

Đốivớicácdoanhnghi
ệ
pthànhcôngnh
ấ
t,thuđượcnhữnglợinhu

ậ
nlâudàithì
vi
ệ
cpháttri
ể
nmốiquan
hệ
tôntrọng
lẫn
nhauvàhợptáccùngnhauvớikháchhànglàchìa
khoámởcánhcửathànhcông.B
ằ
ngvi
ệ
cchútrọngvàosựhàilòng
của
kháchhàng,doanh
nghi
ệ
pđó
tiếptục
làmchosự
phụ
thuộcc
ủ
akháchhàngvàocôngtyngàycàngsâu
sắc
hơn,và
khini

ề
mtin
của
kháchhàngtănglênthìdoanhnghi
ệ
p
ấys
ẽ
có
tầmhi
ể
u
biết
sâuhơn
về
vi
ệ
cl
àm
thế
nào
phụcvụ
kháchhàng
để
pháttri
ể
nmốiquan
hệ
đó.Cácdoanhnghi
ệ

pthành
côngmang
lại
chokháchhàngcáccơhộigópýki
ế
nph
ả
nhồi,chophépkháchhàngđ
ượ
c
thamgiavàoquátrình
giảiquy
ế
tcác
rắc
rối.Mộtkháchhàngc
ả
mth
ấ
yvừalòng
sẽ
quay
lại
n
hưngmộtkháchhàngkhôngvừaý
sẽ
nóicho10ngườikhác
vềvi
ệ
chọkhônghàilòngvớimột

côngtynàođóvà
bảobạn
bè
họ tẩy
chaycôngtyđó.Cáckháchhànglàđốitượng
dễ
bị
tổnthươngnh
ấ
tvìvi
ệ
ckhaithácvàho
ạ
tđộngc
ủ
acáccôngtykhôngtôntrọngcácquy
ề
n
của
conngười.Sựcôngb
ằ
ngtrongdịch
vụ
làquanđi
ể
m
của
kháchhàng
về
mứcđộcông

b
ằ
ngtronghànhvi
của
mộtcôngty.Bởiv
ậ
y.khingheđượcthôngtintănggiádịchv
ụ
thêm
vàkhông
bảo
hànhthìcáckháchhàng
sẽph
ả
nứngtiêucựcđốivớisự
bất
côngnày.Ph
ả
n
ứngc
ủ
akhách hàngđốivớisự
bất
công - ví
dụ
nhưphàn nàn ho
ặ
c từchốikhông muabán
vớidoanhnghi
ệ

pđónữa-
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 12
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
có
thể
đượcthúc
đẩy
bởinhu
cầu
trừngph
ạ
tvàmongmuốn
hạnchế
sự
bất
côngtrongtươngla
i.N
ế
ukháchhàngph
ả
imuamột
mặt
hàng
đắt
hơn
hẳn
thìc
ả

m giáckhông công b
ằ
ng
sẽ
tănglênvà có
thể
bùng nổthành mộtsựgi
ậ
n d
ữ
.
Mộtmôitrường
đạo
đứcvữngm
ạ
nhthườngchútrọngvàocácgiátrịcốtlõi
đặt
cáclợiíchc
ủ
ak
háchhànglêntrên
hết.Đặt
lợiích
của
kháchhànglêntrên
hết
khôngcónghĩa
làphớtlờlợiích
của
nhânviên,cácnhà

đầu
tư,vàcộngđồngđịaphương.Tuynhiên.m
ộ
t
môitr
ường
đạo
đứcchútrọng
đến
kháchhàng
sẽkết
hợpđượcnhữnglợiích
củatấtcả
các
cổđôngtr
ongcácquy
ế
tđịnhvàho
ạ
tđộng.Nhữngnhânviênđượclàmvi
ệ
ctrongmôitrường
đạo
đức
s
ẽ
ủ
ngh
ộ
vàđónggópvàosựhi

ể
u
biếtvề
cácyêu
cầu
vàmốiquantâm
của
khách
hàng.Cáchànhđộng
đạođ
ứ
chườngtớikháchhàngxâydựngđược
vị
thếc
ạ
nhtranhv
ữ
ng
m
ạ
nh có,tác
dụng
tíchcực
đến
thành tích
của
doanh nghi
ệ
p và
côngtác đổimới

sảnph
ẩ
m.

2.5-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n
tạo
ra lợinhu
ậ
n cho doanh nghi
ệ
p
Theomộtnghiêncứu
tiến
hànhvới500
lập
đoànlớnnh
ấ
tởMỹthìnhữngdoanh
nghi
ệ
pcamk
ế
tthựchi
ệ
ncáchànhvi
đạo

đứcvàchútrọng
đếnvi
ệ
ctuân
thủ
cácquyđịnh
đạo
đứcngh
ề
nghi
ệ
p th
ườ
ng
đạt
đượcthành công lớn
về
mặt
tàichính.Sựquantâm
đếnđạo
đứcđangtrởthànhmộtbộph
ậ
ntrongcáck
ế
ho
ạ
chchi
ế
nl
ược

của
cácdoanhnghi
ệ
p.đây khôngcònlàmộtchươngtrìnhdocácchính
phủ
yêu
cầu
màđ
ạ
ođứcđang
dần
trởthànhmột
vấnđề qu
ả
n lý trongnỗlực
để
dành lợi
thếc
ạ
nh tranh.
Tráchnhi
ệ
mcôngdân
của
mộtdoanhnghi
ệ
p
gần
đâycũngđược
đềcậpnhi

ề
ucó
liên
hệtích
cự
c
đến
lãi
đầu
tư,tài
sản
vàmứctăngdoanhthu.Tráchnhi
ệ
mcôngdân
của
doanhnghi
ệ
plàđ
ónggópc
ủ
amộtdoanhnghi
ệ
pchoxãhộib
ằ
ngho
ạ
tđộngkinhdoanhchính
của
mình.
đầu

tưxãhội, cácchươngtrình mangtínhnhânvănvàsựcam
kếtcủa
doanh
nghi
ệ
pvàochínhsáchcông,làcáchmàdoanhnghi
ệ
pđóqu
ả
nlýcácmốiquan
hệ
kinh
tế.
xã
hội,môitrườnglàcáchmàdoanhnghi
ệ
pcam
kết
vớicácbênliênđớicótácđộng
đến
thành
côngdài
hạncủa
doanh nghi
ệ
pđó.
Mộtdoanhnghi
ệ
pkhông
thể

trởthànhmộtcôngdântốt,không
thể
nuôidưỡngvà
pháttri
ể
nm
ộ
tmôitrườngtổchứccó
đạo
đức
nếu
kinhdoanhkhôngcólợinhu
ậ
n.Cácdoanh
nghi
ệ
pcónguồnlựclớnh
ơ
n.thườngcóphương
tiệnđể
thựcthitráchnhi
ệ
mcôngdân
của
mìnhcùngvớivi
ệ
c
phụcvụ
kháchhàng,tănggiátư
nhânviên,thi

ế
t
lập
lòngtinvớicộngđồng.Nhi
ề
unghiêncứuđãtìmramốiquan
hệ
tíchcựcgi
ữ
atráchnhi
ệ
mcôngdân.vớithành
tíchcôngdân.Cácdoanhnghi
ệ
pthamgiacácho
ạ
tđộngsaitráithườngph
ả
ichịusựgi
ả
mlãi
trêntài
sản
hơnlàcácdoanhnghi
ệ
pkhôngph
ạ
mlỗi.Cácnghiêncứucũngchỉrar
ằ
ng,tác

độngtiêucựclêndoanhthukhôngxu
ấ
thi
ệ
ntrướcnămthứbatừsaukhidoanhnghi
ệ
pvi
ph
ạ
m
l
ỗ
i.

HaiGiáosưJohnKottervàJamesHeskeuởTrường Đào
tạoqu
ả
nlýkinhdoanh
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 13
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
thuộcHarvard.tác
giả
cuốnsách"Vănhóacôngtyvàchỉsốho
ạ
tđộnghữuích",đãphântích
những
kếtquả
khácnhauởcáccôngtyvớinhữngtruy

ề
n
thống
đạo
đứckhácnhau.Côngtrìnhnghiêncứu
của
họchoth
ấ
y.trongvòng11năm,nhữngc
ôngty"đ
ạ
ođứccao"đãnâng
đượcthunh
ậ
p
của
mìnhlêntới682%(trongkhinhữngcôngtyđối
thủ
thườngthường
bậc
trun
g
vềchu
ẩ
nmực
đạo
đứcchỉ
đạt
được36%).Giátrịcổphi
ế

u
của
nhữngcôngty
đạo
đứccao"trênthịtrườngchứngkhoántăngtới901%(cònởcácđối
thủ
"kémt
ắ
m"hơn.chỉsốnà
y chỉlà74%).Lãiròng
của
cáccôngty"đ
ạ
o
đứccao"ởMỹtrong11nămđãtăngtới756%
(1%).

Nhưv
ậ
y,
đầu
tưvàocơsở
hạt
ầ
ng
đạo
đứctrongtổchức
sẽ
mang
lại

cơsởcho
tấtcả
cácho
ạ
tđộngkinhdoanhquantrọng
của
tổchức
cầnthi
ế
t
để
thànhcông.Cónhi
ề
u
minhchứngchoth
ấ
y.vi
ệ
cpháttri
ể
ncácchươngtrình
đạo
đứccómang
lại
nhữnglợi
thế
kinh
tế.M
ặ
cdùcáchànhvi

đạo
đứctrongmộtt
ổ
chứclà
rất
quantrọngxéttheoquanđi
ể
m
xãhộivàquanđi
ể
mcánhân.Nhữngkhíac
ạ
nhkinht
ế
cũnglàm
ộ
tnhântốquantrọngkhông
kém.Mộttrongnhữngkhókhăntrongvi
ệ
cdànhđượcsự
ủng
hộchocácýt
ườ
ng
đạo
đứctrong
tổchứclàchiphíchocácchươngtrình
đạo
đứckhôngchỉtốnkémmàcònch
ẳ

ngmang
lạilợ
i
lộc
gìchotổchức.Chỉmình
đạo
đứckhôngthôi
sẽ
không
thể
mang
lại
nhữngthành
công
về
tàichínhnh
ư
ng
đạo
đức
sẽ
giúphìnhthànhvàpháttri
ể
n
bền
vữngvănhóatổchức
ph
ụcvụ
cho
tấtcả

cáccổđ
ộ
ng.
2.6-
Đạo
đứckinh doanh góp ph
ầ
n vào sựvữngm
ạ
nh
củan
ề
n kinh t
ề
qu
ố
cgia.
Mộtcâuhỏiquantrọngvàthường đượcnêuralà
liệu
hànhđộng
đạo
đứctrong
kinhdoanhcótácđộng
đến
kinht
ế
của
mộtquốcgiahaykhông.Cácnhàkinht
ế
họcthường

đặ
t
câuhỏi
tại
saomộtsốn
ề
nkinht
ế
thịtrường
mang
lại
năngsu
ấ
tcao.côngdâncómứcsốngcao,trongkhiđócác
nền
kinht
ế
khácl
ạ
ikhông
như
thế.
Các
thể chế
xãhội,
đặcbiệt
là các
thểchế
thúc
đẩy

tínhtrungthực,là
yếu
tốvôcùngquantr
ọ
ng
để
pháttri
ể
nsựphồnvinh
về
kinht
ế
của
mộtxãhội.Cácnướcpháttri
ể
nngàycàngtrởnêngiàucóh
ơ
nvìcómột
hệ
thống
các
thểch
ế
, bao gồm
đạo
đứckinh doanh,
đểkhuy
ế
n khíchnăng su
ấ

t.Trongkhiđó.t
ạ
i
cácnướcđangpháttri
ể
n,cơhộipháttri
ể
nkinht
ế
vàxãhộibị
hạnchế
bởiđộcquy
ề
n,tham
nhũng.
hạnch
ế
tiến
bộcá nhâncũng nhưphúc lợixã h
ộ
i.
Ni
ề
m tinlàcáimà cáccá nhânxác định.cóc
ả
mgiácchia
sẻ
vớinhữngngườikhác
trongxãhội.
ở

mứcđộ
hẹpnh
ấ
t
củani
ề
mtintrongxãhộilàlòngtinvàochínhmình,rộnghơnn
ữalàthànhviêntronggiatỉnhvàhọhàng.Cácquốcgiacócác
thểchế
dựavàoni
ề
mtin
sẽ
pháttr
i
ể
nmôitrườngnăngsu
ấ
tcaovìcómột
hệ
thống
đạo
đứcgiúpgi
ả
mthi
ế
ucácchi
phígiaodịch,
làmc
ạ

nhtranhtrởnênhi
ệ
u
quả
hơn.Trong
hệ
thốngdựavàothịtrườngcó
ni
ề
mtinlớnnh
ư
Nh
ậ
tB
ả
n,AnhQuốc.Canada,Hoa
Kỳ.ThuỵĐi
ể
n.cácdoanhnghi
ệ
pcó
thể
thànhcông và pháttri
ể
n nhờcó m
ộ
ttinhth
ầ
n
hợptácvà ni

ề
mtin.
Chúngta
tiến
hànhsosánhtỷl
ệ
thamnhũngtrongcác
thểchế
xãhộikhácnhưNigêriavà
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 14
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
Ngacótỷl
ệ
thamnhũngcaotrongkhiđóCanadavàĐứccótỷl
ệ
thamnhũngth
ấ
p.Tacó
thểth
ấ
yđượcđi
ể
mkhác
biệt
chínhgiữacác
cấp
độ
về

sựvữngm
ạ
nhvàổnđịnhkinh t
ế
của
cácnướcnàychínhlà
vấnđềđ
ạ
ođ
ứ
c.Đi
ể
mkhác
biệt
giữasựvữngm
ạ
nhvàổnđịnh
về
kinht
ế
của
cácnước
nàychotamộtminhchứnglà
đạo
đứcđóngmộtvaitrò
chủ
chốttrongcôngcuộcpháttri
ể
nkinh
t

ế
T
ấ
nhànhkinhdoanhtheomộtcáchcó
đạo
đứcvàcótrách
nhi
ệ
m
tạo
ra ni
ề
m tinvà
dẫn
tớicácmốiquan
hệ
giúp tăngcườngnăngsu
ấ
tvà đổim
ớ
i.

PHẦN II : THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHO
VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC KINH DOANH Ở VIỆT NAM.

1.THỰC TRẠNG ĐẠO ĐỨC KINH DOANH Ở VIỆT NAM.

ĐạođứckinhdoanhlàmộtvấnđềmớiởViệtNam.Cácvấnđềnhưđạođứckinh
doanh,vănhóakinhdoanh,vănhóadoanhnghiệp…mớichỉnổilênkểtừkhiViệtNam
thựchiệnchínhsáchĐổimớivàthamgiavàoquátrìnhquốctếhóavàtòancầuhóavào
năm1991.Trướcđó,trongthờikinhtếkếhoạchtậptrung,nhữngvấnđềnàychưabaogiờ
đượcnhắctới.Trongthờikỳbaocấp,mọihoạtđộngkinhdoanhđềudoNhànướcchỉđạo,
vìthếnhữnghànhvicóđạođứcđượccoilànhữnghànhvituânthủlệnhcấptrên.Dokhan
hiếmhầuhếthànghóatiêudùng,đểmuađượcđãlàrấtkhó,nênkhôngaicóthểphànnàn
vềchấtlượnghànghóa.Vìcầuvượtquácung,chấtlượngphụcvụtrongmạnglướicung
cấpvôcùngthấpnhưngítngườidámthanphiền.Vàothờigianđó,cácngànhcôngnghiệp
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 15
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
củaViệtNamchưapháttriển,córấtítnhàsảnxuấtvàhầuhếtđềuthuộcsởhữunhànước,
nênkhôngcầnquantâmđếnvấnđềthươnghiệuhaysởhữutrítuệ.Hầuhếtlaođộngđều
làmviệcchonhànước,nơimàkỷluậtvàchếđộlươngthưởngđềuthốngnhấtvàđơngiản.
TìmđượcviệclàmtrongcơquanNhànướclàrấtkhókhănnênkhôngcóchuyệnđìnhcông
haymâuthuẫnlaođộng.MọihoạtđộngtrongxãhộiđềuphảituânthủquyđịnhcủaNhà
nước
nên những phạm trù trên là không cần thiết.

Tuynhiên,kểtừkhiViệtNamthamgiaquốctếhóa,cónhiềuphạmtrùmớiđược
xuấthiệnnhư:quyền sởhữutrítuệ,antoànthựcphẩm,đìnhcông,thịtrườngchứng
khoán…vàvìthếkháiniệmđạođứckinhdoanhtrởnênphổbiếnhơntrongxãhội.Quakết
quảphântíchcácsốliệuđiềuvànhữngtàiliệuthuthậpquasáchbáo,chúngtacóthểrútra
đượcnhững kết luận sau về thực trạngđạo đức kinh doanhở Việt Nam.
1.1.Nhận thức củangười Việt Nam về đạo đức kinh doanh
Chođếnnay,córấtítsáchchuyênmônvềđạođứckinhdoanhđượcxuấtbảnởViệt
Nam,vàhầuhếtlàđượcdịchtừsáchcủaMỹ.Cuốnsáchđầutiênvềđềtàinàyđượcxuất bản ở
Việt Nam có lẽ là cuốn: “WHAT'S ETHICAL IN BUSINESS?” by VerneE.
Henderson,củaNhàxuấtbảnMcGraw-HillRyerson.Cuốnsáchnày đượcdịchgiảHồ
KimChungdịchlà“Đạođứckinhdoanhlàgì?”vàđượcNhàXuấtbảnVănhóapháthành
tháng11năm1996.Tuynhiên,nộidungcuốnsáchkhámơhồ,khôngđầyđủ,nênđãkhông
gâyđượcnhiềusựchúýtronggiớinghiêncứuởViệtNam.Thờigiangầnđây,doáplực
củatiếntrìnhtoàncầuhóa,đãcókhánhiềubàibáotrêncácbáovàtạpchínhư:Chúngta
(TạpchílưuhànhnộibộcủacôngtyFPT,website: www.chungta.com)haybáoDiễnđàn
doanhnghiệp(tờthờibáochogiớidoanhnhânViệtNamdoPhòngThươngmạivàCông
nghiệpViệtNam-VCCIpháthành,website: www.dddn.com.vn)vàmộtsốbáovàtạpchí
khácnhư:SaigonTimes,ThờibáokinhtếSàiGòn,báoLaođộng,etc.Nhưngcácbàibáo
nàythườngchỉdừngởviệcnhậnđịnhvềnhữngsựkiệngầnđâyởViệtNamcóliênquan
đếnđạođứckinhdoanhhoặccungcấpvềmộtsốvụviệctrêncácsachbáonướcngoài,chứ
khôngtiếnhànhkhảosáthayđưaramộtkháiniệmcụthểnàovềđạođứckinhdoanh.Hầu
hếtcáctrườngĐạihọc,CaođẳngdạyvềkinhdoanhởViệtNamđềuchưacómônhọcnày,
hoặcnếucócũngchỉdừngởhìnhthứcmôntựchọn.Trongnộidungcủacácmônhọccó
liênquannhưkinhdoanhquốctếhayquảntrịkinhdoanhcũngchưađềcậpđếnkháiniệm
này,hoặcnếucóthìnộidungcũngquásơsài.Vídụ,tronggiáotrìnhmônVănhóakinh
doanhtạimộttrườngĐạihọcKinhtếởViệtNamcógiànhmộtchươngchoĐạođứckinh
doanhnhưnglạicoiđạođứckinhdoanhlàviệctuânthủphápluậptrongkinhdoanh!Quanniệm
như vậylàquáhạnhẹp,chưa đánh giá hếttầm quantrọngcủa khái niệm này.Doáplực
củatiếntrìnhtoàncầuhóa,cácphươngtiệnthôngtin đạichúngởViệtNamđềcậpkhánhiều
đếnvấnđềnàynhưnglạikhôngđưarađượcmộtkháiniệmchuẩnmựcnào.Chínhvìvậy,mặcdùt

hườngđượcnghevềđạođứckinhdoanhnhưngcáchhiểucủangườidân,củacácdoanhnghiệpv
ềvấnđềnàycònkhámơhồ.Thựctrạngđóđãđượcthểhiệnkhárõquakết
quảcủacuộcđiềutra.40/60sốngườiđượchỏithườngxuyênnghenhắcđếnnhữngvấnđềliênqu
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 16
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
anđếnđạođứckinhdoanh,20/60đôikhinghenhắcđếnvấnđềnày.Lưuýlàcuộc
điềutranàyđượctiếnhànhởHàNội,thủđôvàlàthànhphốlớnthứhaicủaViệtNam,nênconsốn
àychưaphảilàcao.Nhưngkhiđượchỏivềquanniệm,thếnàolàđạođứckinhdoanh,55/60sống
ườiđược hỏicho“Đạođứckinhdoanhlàtuânthủ đúng pháp luật”, chỉ có5/60
ngườiđượchỏi cho“Đạo đức kinh doanh làbảovệquyềnlợi cho khách
hàng”vàkhôngaicho đạođứckinhdoanhphảibaogồm cảhaikháiniệm
trên!Chínhsựhiểubiếtmơhồnày
vềđaođứckinhdoanhđãdẫnđếnnhữngthiếuhụttrongthựcth
icủadoanhnghiệp.

1.2.Trách nhiệm của doanh nghiệp với xã hội.
Đểtìmhiểuvấnđềnày,chúngtôitậptrungvào2khíacạnh,tráchnhiệmcủadoanh
nghiệpvớichấtlượnghànghóavàvấnđềbảovệmôitrường.Câuhỏithứnhấtvềvấnđề
nàyđược đặtralà:“Doanhnghiệpsẽlàmgìnhậnđượcthôngtinlàcómộtsốhànghóacủa
mìnhbịkẻxấutráođổivớinhữnghàngkémchấtlượng,màbằnghình thứcbênngoài
khôngcókhảnăngphânbiệtđược,cóthểgâytáchạichongườitiêudùng?”.Câuhỏinày
dựatrênmộttìnhhuốngcóthậtlànăm1981,mộtngườibệnhtâmthầnđãchothuốcđộc
vàomộtsốlọthuốcgiảmđaunhãnhiệuTylenoldoJohnson&Johnson(J&J)sảnxuấtvà
bàybánởcácquầyhàngbánthuốctrongnhữngsiêuthịởthànhphốChicago.Sựkiệntrên
đãlàmbảyngườithiệtmạngvàcảnhsátkhôngbắtđượcthủphạm.Mặcdùvụviệcđáng
tiếcnàychỉxảyraởChicagovàbộphậnanninhchorằngngườithủphạmchỉchothuốc
độcvàomộtsốlọTylenolđãbàybánởnhữngsiêuthịnày,banlãnhđạoJ&Jđãcương
quyếttiếnhànhthuhồiđểkiểmđịnhtoànbộ31triệulọthuốcTylenolđãphânphốikhông

chỉởMỹmà ởtoànthế giới,vìtheoJ&J,khôngcógìbảođảmlàthủphạm chỉ bỏthuốc độc
vàocáclọTylenollúcđãbàybán,màkhôngbỏvàotronglúcsảnxuấthoặctrướckhiđược
phânphối.Toànbộchiphíđểthựchiệnquyếtđịnhtrênlà100triệuUSD.Tuynhiên,sựthể
hiệntráchnhiệmxãhộicaocủacôngtyJohnson&JohnsoncộngthêmchiếndịchPRđúngđắn
đãgiúpTylenolgiànhlạivịtrítrênthươngtrườngchỉtrongvòng6tháng.Nhưngtrong
cuộcdiềutracủachúngtôi,chỉcó42người,chiếm42%,chọnphươngán“Thuhồingay
toànbộlôhàngđó,chấpnhậnthuathiệtvềkinhtế”,50người,chiếm50%chọnphươngán
là“Thông báo tại nơi bán, và để ngườitiêudùngtựquyết định”, thậm chí có 8
người,chiếm8%,chọn phương án ”Không làm gì cả, vì không phải lỗi tại công ty
củamình”!
Câuhỏithứhailà:”Chobiếtquanđiểmcủabạn,khimộtcôngtyXKsangthịtrường
EUnướctươngcótỷlệchất3-MPCDnằmtrongphạmvichophépcủaLuậtViệtNam,
nhưnglạivượtgấpnhiềulầntỷlệchophépcủaEU?”cũngdựatrênmộtsựkiệncóthậtlà
năm2002,nướctươngcủaChinsu,mộtcôngtykhácótiếngởViệtNam,đãbịCơquan
kiểmnghiệmchấtlượngthựcphẩmcủaBỉpháthiệncóchứachất3-MCPD-mộtchấtđộc
hóahọccóthểgâybệnhungthưởđộngvậtvàconngười-ởmức86mg/kg,trongkhiđó,
tiêuchuẩncủaEUchỉchophépởmức0.05mg/kg,tứclàgấpgần200lần.Nhưngcôngty
ChinsutuyênbốkhôngchịutráchnhiệmvìhọkhôngXKnướctươngsangBỉ.Sảnphẩmđó
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 17
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
cóthểđượcmộtcôngtynàokháctáixuấtsanghoặclàhàngnhái.Hơnnữa,tuyhàmlượng
3-MCPDtrongnướctươngcủahọcaohơnmứcquyđịnhcủaEUnhưnglạinằmtrong
phạmvichophépcủaViệtNam!Sựkiệnnàylầnđầutiênđãcảnhbáocáccơquanchức
năngvàngườitiêudùngViệtNamvềtáchạicủachất3-MCPDtrongnướctương,mộtsản
phẩmvốnđượccoilàaantoànvìsảnxuấttừđậutương,làsảnphẩmtựnhiên.Đâychínhlà
yếutốchâmngòichoscandalnăm2007vềviệc90%doanhnghiệpsảnxuấtnướctươngở
ViệtNambịcơquanchứcnăngtuyênbốviphạmVSATTP,dohàmlượngchất3-MCPD
vượtquámứcchophép,gâyđiêuđứngchongànhcôngnghiệpnày.Kểtừđó,toànthểcác

doanhnghiệpsảnxuấtnướctươngđềuđượcyêucầuphảidánnhãn:“Khôngcó3-
MCPD”
lênsản phẩmcủa mình.

Cólẽdovụviệcnàyđãquánổitiếngnênquanđiểmcủangườiđượchỏitrongcuộc
điềutranàyđãrõrànghơn.33%sốngườiđượchỏichođólà“Viphạmluậtpháp”,25%
cholà“Viphạmđạođứckinhdoanh”và42%cholàviphạmcảhai!Khôngaicoidoanh
nghiệplàkhôngviphạm.Nhưngkếtquảnàyvẫnchothấysựmơhồtrongphânđịnhgiữa
luậtphápvà đạođức kinh doanh, vì ở đây đúng ra là doanh nghiệpđã vi phạmcả hai,
do khi XK hàng hóa vào nước nào phải tuân thủ quy định của nước đó.
Câuhỏivềtráchnhiệmcủadoanhnghiệpvớimôitrườngcũngdựatrênthựctếlàcó
nhiềudoanhnghiệpnướcngoàiđầutưvàoViệtnamđãlợidụngnhữngyếukémtrongquy định
về bảovệmôitrườngcủaViệtNamđểsửdụngnhữngcôngnghệsảnxuấtgâyônhiễm
môitrường,ảnhhưởngđếnsứckhỏecủangườilaođộngvàdâncư,nhằmtiếtkiệmchiphí.
CácvídụchovấnđềnàyrấtphổbiếnởViệtNamnhư:cácnhàmáydệtkhôngcóthiếtbị
làmsạchkhôngkhí,gâybệnhphổichocôngnhânvàcưdânxungquanh,nhàmáydagiầy
sửdụngxảnướcthảigâyônhiễmnguồnnước,cáccôngtyxâydựngkhôngchechắncông
trìnhgâyônhiễmchokhuvực,khôngcóthiếtbịbảohộchongườilaođộngdẫnđếntỷlệtainạnlao
độngcao….Trongtrườnghợpnày,doanhnghiệptuykhôngviphạmluậtphápnhưngrõràngđã
cốtìnhviphạmđạođứckinhdoanh,vìhọhoàntoànýthứcđượctáchạicủahànhvinày.Nhưngqu
anđiểmcủangườiđượchỏiởđâylạikhábaodungvàônhòa!Trảlờichocâuhỏi: “Cho
biếtquanđiểmcủa bạnvề việc mộtcôngtynướcngoài đếnlậpnhàmáyởViệt
NamđểlợidụngsựlỏnglẻotrongnhữngquyđịnhvềmôitrườngcủaViệtNam?“,chỉcó75%cho
là“Khôngthểchấpnhậnđược,họđãviphạmđạođứckinhdoanh”,còn25%lại
cholà“Bìnhthườngthôi,kinhdoanhcầnbiếttậndụngcơhội”.Kếtquảnàychothấythựctế
làvấnđềmôitrườngcònítđượcquantâmởViệtNamvàngườiViệtNamcònquálệthuộc
vàoluậtphápkhiđánhgiávềđạo đứckinhdoanhcủadoanhnghiệp.
1.3.Vấn đềsở hữu trí tuệở Việt Nam.
Đâylàvấnđềnóng,khôngchỉởViệtNammàcònởhầuhếtcácnướcđangphát
triểnkhác.TìnhtrạngviphạmSHTTtrànlanởViệtNamcónhiềunguyênnhân.Trướchết,

chođếnđầuthếkỷXXViệtNamlànướcnôngnghiệplạchậu,nhữngthànhtựuvềcácsản
phẩmcầnbảohộnhưkiểudángcôngnghiệp,phátminh,…hầunhưchưacó,nênkhôngcó
cácquyđịnhvềbảohộSHTT.Hơnnữa,lànướccónềnvănhóatrọngtậpthể,ngườiViệt
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 18
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
Namkhôngcótruyềnthốngbảohộsởhữucánhân.Trongthờiphongkiếnvàcảthờikỳ
trướchộinhậpởViệtNam,cácnhànghiêncứu,vănnghệsĩ,đềusốngbằnglươngchứluật
phápkhôngquyđịnhchếđộbảnquyềntácgiả,thùlaochotácgiảrấtítỏivìquanniệmlàphảiphụ
cvụtậpthể.Vấnđềnàychỉđượcthậtsựđặtrasaunăm1991,khiViệtNamtham
giavàotiếntrìnhhộinhậpvànhấtlàsaunăm1997,khiViệtNamkýHiệpđịnhTRIPS.
Nhưngvớithờigianquángắnngủi,chỉhơn10nămsovớilịchsửbảohộhàngtrămnăm
củacácnướcÂu-Mỹ,ýthứcvềbảohộquyềnSHTTcủangườidânViệtNamcònrấtsơ
sài.MộtlýdonữachoviệcviphạmSHTTtrànlanởViệtNamlànguyênnhânkinhtế.Khithunh
ậpcủangườidâncònquáthấp,trongkhigiácảcácsảnphẩmcóbảnquyềnlạiquá caovàrất phổ
biếnthìkhócóthể hy vọngSHTTsẽ đượctôntrọng.Một ví dụ về vấn đề
này
làvềviệcxuấtbảncuốnsáchvềcậubéphùthủyHarryPottercủaJ.K.Rowling,mộttác
phẩ
mvănhọcthiếunhirấtđượcưachuộngởViệtNam.Tháng8năm2010,cùngvớithiếu
nhitrêntoànthếgiới,trẻemViệtNamrấthồihộpchờmongtập7vàcũnglàtậpcuốicùng
trongBộsáchnày:HarryPotterandtheDeathlyHallows,nhưnglúcđóchỉcóbảntiếng
Anh.CùngvớiphongtràohọctiếngAnh,việcđọcsáchbằngnguyênbảnngàycàngphổ
biếnhơn.Hơnnữa,nếumuốnđọcbảndịchcácemsẽphảichờchừng6thángnữa.Nhưng
cácbậcchamẹởViệtNamlạibịđặttrướcmộttìnhthếnangiảinếuhọmuốnbảovệbản
quyền.Giábìacủaquyểnsáchnàylà38USD,trongkhithunhậpbìnhquânđầungườicủaViệt
Nam năm2010 chỉ ở mức trên 600 USD và giá sách lậu chỉ có khoảng 7 USD.
MộtcáchviphạmSHTTkháphổbiênởViệtNamlàviệccôngtycốtìnhđặttêncho nhãn
hiệuhànghóacủamìnhtươngtự một nhãn hiệu nổitiếng đãcótrước đểtrốn tránhluật

phápvàgâynhầmlẫnchongườitiêudùng.Vídụchotìnhtrạngnàyquánhiều,nhưHongdavàH
onda,LaViergevàLaVie,…Kếtquảđiềutravềvấnđềnàyđãkhẳngđịnhchonhận
địnhtrênvềSHTTởViệtNam.Đểtrảlờichocâuhỏi:“Chobiếtquanđiểmcủabạnvềviệc
mộtcôngtycốtìnhđặttênnhãnhiệuhànghóacủamìnhgầngiốngvớimộtnhãnhiệuhànghóanổ
itiếng?",chỉcó16ngườicholà“Viphạmluậtpháp“,37ngườicholà:”Viphạmđạo đức kinh
doanh“, và 47 ngườicholà:“Không vi phạm gì cả vì không hoàn toàn giống“.
Đángchúýlàtrongsố47ngườikhôngcholàviphạm,có8ngườisinhviên,lànhómngườiítnhiề
u cóđược học về vấnđề này,chứngtỏSHTTcònlàvấnđề nangiảiở ViệtNam
trongthờigiantới.
1.4.Quan hệ giữa chủdoanhnghiệp và người laođộng
Thờigianqua,đìnhcôngđanglàmộtvấnđềnóngởViệtNam.Theothốngkê,từ
năm1995đếnnaytạiViệtNamđãxảyrahơn1.000cuộcđìnhcônglớnnhỏ.Chỉtínhriêng
trongquý1/2010đãxảyra103cuộcđìnhcôngtại14/64tỉnh,thànhphốvớihơn62.700
lượtcôngnhânlaođộngthamgia.NhiềunhấtlàtạiĐồngNaivới35cuộc,tiếpđếnlàBình
Dương22cuộc,Tp.HCM26cuộc trongđó98/103cuộcđìnhcônglàdolýdokinhtế. Các
nguyên nhân chính dẫn đến đình công bao gồm:
-Ngườilaođộngkhônghàilòngvớiđiềukiệnlàmviệc,môitrườngônhiễm,công
cụlaođộngkhôngđượcthẩmtra,antoànlaođộngkém,khôngcókiểmtrasứckhỏeđịnhkỳcho
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 19
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
nhân công và tình trạng tai nạnnghề nghiệp khá phổbiến.
-Đểthuhút đầu tư nước ngoài, Luật Đầutư Việt Namđưaramứclươngtối thiểurất
thấp(chỉcó35USD/thángtrongLuậtĐTNN1997)nênmặcdùkhônglàmtráiluậtpháp
nhưngmứclươngcácdoanhnghiệptrảcholaođộngvẫnrấtthấpsovớimặtbằnggiácả.Vì thế,
người lao độngkhônghài lòngvàkhôngtrungthànhvớidoanhnghiệp.
-Xuấtthântừ nôngdân, hầu hết ngườilao độngthiếu kiếnthức vềLuật Laođộng và
thiếukỹnănglàmviệctrongmôitrườngcôngnghiệpnênnanwgsuấtlaođộngthấpvàcó
những

phản ứng trái pháp luậtkhicóxung đột.

Điềuđángngạcnhiênlàtìnhtrạngnàyxảyrakhôngchỉởcácdoanhnghiệptưnhân
trongnước,đượccoilàítvốnvàkhôngamhiểuluậtpháp,màcònrấtphổbiếnởnhiều
doanhnghiệpcóvốnđầutưnướcngoài,đặcbiệt làĐàiLoanvàHànQuốc.TheoViện
CôngnhânvàCôngđoànthuộcLiênđoànLaođộngViệtNam,trong10nămquađãcó878
cuộcđìnhcôngxảyratạicácdoanhnghiệpFDI,chiếm70,7%tổngsốcuộcđìnhcôngở Việt
Nam.
Mộtvídụđiểnhìnhchovấnđềnàylàsángngày25tháng7năm2010,ởkhuchế
xuấtLinhTrungI(quậnThủĐức,thànhphốHồChíMinh),mộtcuộcbiểutìnhcủa1300
côngnhânđãdiễnratạicôngtyDanuVina(côngty100%vốnHànQuốc)vìchínhsách
lươngbổngbấthợplýcủacôngtynày.Từtháng7năm2010,côngtytănglươngthêm
50.000đồng(khoảng3USD)chocôngnhânlàmtừ1đến5nămvà70000đồng(gần4USD)cho
côngnhânlàmtừ5đến7năm.Tuynhiên,việctănglươngchỉápdụngchonhững công nhân
ký hợp đồngtừ tháng 7 trở vềtrướccủacácnăm, còn những người ký hợp
đồngtừtháng8trởđithìkhônggiảiquyết.Ngoàira,côngtytrảtiềnchuyêncầnởmức25.000đồ
ng/thánglà quá thấp,bữa ăngiữa ca trịgiá4.000 đồng không bảo đảm chấtlượng;
côngtykhôngcónhàđểxe,khôngcóchỗđểgiàydépdẫnđếnxehư,mấtdép;phòngvệ sinh
thiếu nước ảnh hưởngđến sứckhỏevàsự antoàncủangười lao động.
KếtquảcủamộtcuộcđiềutracủaViệnCôngnhânvàCôngđoànnăm2010,được
tiếnhànhởcácđịaphươngtậptrungnhiềucôngtyvốnđầutưnướcngoàinhưHàNội,
thànhphốHồChíMinhvàcáctỉnhĐồngNai,BìnhDương,BàRịa-VũngTàu,VĩnhPhúc,
BắcNinhvàHảiDương,chothấycôngnhântại45%cáccôngtyFDIthanphiềnvềlương
thấp,tại16%côngty,côngnhânphảilàmthêmgiờquánhiều(códoanhnghiệplàmthêm
đến500-
600giờ/năm).Hầuhếtcáccôngnhânởcáccôngtycóvốnđầutưnướcngoàinhậnmứclươngch
ỉkhoảngtừ800.000VND(50USD)đến1.000.000VND(62USD)một
tháng.Nhưvậy,chỉcó30%côngnhânởcôngtyFDIcóthểtrangtrảiđượcchiphícuộc
sống.Đểnângcaothunhậphàngthángchochitiêuhàngngày,42,5%côngnhânphảilàmthêm
giờ,đặcbiệtlànhữngngườilàmtrongngànhmaymặcvàthuộcda.Ởtrongnhiềuxínghiệpmay

mặc,tỷlệnữcôngnhânlàmviệcthêmgiờlêntới55%,nhiềungườilàm16h
mộtngàyđếnkhingấtxỉu,nhưngcũngchỉđượcnghỉhômđó,hômsauphảiđilàmtiếpnếu
không muốn bị đuổi việc!.Đây là một hành vi không thểtha thứđược!
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 20
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
Trongvòngbanămkểtừ2010trờvềtrước,hơn20%côngnhânởcáccôngtyFDI
khôngđượctănglương,mặcdùtheoluậtpháp,cứbanămcôngnhânphảiđượctănglương
mộtlần.Kểcảkhiđượctăng,mứctăngcũngíthơnquyđịnh.Rấtnhiềuxínghiệpcũng
khôngthựchiệnnhữngđiềughitronghợpđồngvớicôngnhânvàcáchợpđồnglaođộng
tậpthể,nhưmứctănglương, giờlàm việcvàcáctrợcấp xã hội,baogồm nghỉ phép định
kỳ,
đauốm,tìnhtrạngmangthaivàđềnbùchotainạnlaođộng.Chođếnnay,chỉ50%côngty
FD
Ikýhợpđồnglaođộngtậpthểđểđảmbảolợiíchchongườilaođộng,điềudẫnđếnbấtđồng giữa
người laođộngvàchủ.
Đểgiảiquyếttìnhtrạngnày,Việnđãtổchứcmộtcuộcthanhtragắtgaovàđưaranhữnghìnhphạ
tcứngrắnchonhữngcôngtyviphạmluậtlaođộng,baogồmcảthiếucung cấpbảohiểm ytế
vàbảohiểmthânthể.Viện cũng đềnghịNhànướcsửa đổi LuậtLaođộng
vàcácluậtcóliênquanđểxâydựngkhungpháplýchođìnhcông,bảovệđượcquyềnlợi
củacảngườilaođộnglẫnchủxínghiệp.Đâylàmộtvấnđềcầnđượcsớmgiảiquyếtđể
bảovệquyềnlợichongườilaođộngvànângcaotínhhấpdẫnchomôitrườngđầutưởViệt
Nam, nhằm thu thút các nhà đầu tư nước ngoài.
Có lẽdovấnđềquanhệchủ-thợđãđượcđềcậpnhiềutrêncácphươngtiệnthông
tinđạichúng,nêntrongcuộcđiềutracủachúngtôi,kếtquảtrảlờikhákhảquan.Luậtpháp
ViệtNamquyđịnhchủdoanhnghiệpkhôngcóquyềntừchốinhậnlaođộngnữvớilýdođangnu
ôiconnhỏ,laođộngnữcóconnhỏdưới3tuổiđượcquyềnđilàmmuộn1hvà
khôngbịbuộcphảilàmthêmgiờ.Nhưngtrênthựctế,quyđịnhnàychỉđượctuânthủtại
cáccơquannhànướcvàítđượcđểýtạicácdoanhnghiệptưnhânhayFDI.Khiđượcyêu

cầuphátbiểuquanđiểmvềviệc“Mộtdoanhnghiệptừchốitiếpnhậnlaođộngnữđang
nuôiconnhỏhoặcbuộclàmthêmgiờkhilaođộngnữđangnuôicondưới3tuổi”,25%số
ngườiđược hỏicholàviphạmluậtpháp,66,67%cholàviphạmđạođứckinhdoanhvàchỉ
có5người(chiếm8.33%)cholàkhôngviphạm,vìmọingườilaođộngcónghĩavụlàm
việcnhưnhau.Nhưvậy,chúngtacóthểcholàmặcdùcònnhữnghạnchếvềnhậnthức
nhưngđại đa số người thamgiađiều tra đã có ý thức tương đối rõràng về vấn đề này!
1.5.Nghĩavụvàtráchnhiệmvềmătđạođứccủadoanhnghiệpvớicácnhàđầutư.
ĐâylàvấnđềcònrấtmớimẻởViệtNamdothịtrườngchứngkhoánViệtNamcòn
rấtnontrẻ(chưa đầy 10 tuổi)nênnhững quy định vềtínhtrungthựctrongbáocáotàichính,
côngkhaithôngtinvớicácnhàđầutưcủadoanhnghiệp,…vẫncònchưachặtchẽ.Vìvậy,
thờigianquađãxuấthiệnhiệntượngcácdoanhnghiệpđưaranhữngthôngtinchưachính xác
để trụclợi, gây laođaochonhiều
nhàđầutư.VụviệcnghiêmtrọngđầutiênlàviệcJointstockBienHoaConfectioneryCompan
y(Bibica)giandốitrongviệckhaibáokếtquảkinhdoanhnăm2002và6thángđầunăm2003.B
ibicalàmộttrong21côngtyđăngkýlênsànđầutiênởViệtNamvàlàcôngty
niêmyếtđầutiêntrongngànhbánhkẹo.Vìvậy,cácnhàđầutưtrôngđợirấtnhiềuvàolợi
nhuậncủacôngtysaukhiniêmyết.Đểnângcaonănglựccạnhtranhtrênthịtrường,thời
giannàycôngtyđãđồngloạttriểnkhaicácdựánđầutưmớinhằmmởrộngsảnxuất-kinh
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 21
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
doanh,đầutưpháttriểncácsảnphẩmmới(bánhtrungthu,LayerCake,chocolate),xây
dựngNhàmáyBánhkẹoBiênHòa2…nênsốnợngânhànggiatăng.Thêmvàođó,giá
nguyênl
iệuđầuvàotăngnhanh,tìnhhìnhnhânsựtrongbộphậnTàichinh-Kếtoáncó
nhiều biến động
đã làm gia tăng thêm các khó khănchocôngty.Trước tình hình đó,côngty
cầnthuhútthêmcácnhàđầutưđểgiatăngvốnnênđãđưaramộtbáocáotàichínhkhông chính
xác. Khi vụviệc vỡ lở, các cổ đông được biết năm2002, Công ty đã lỗ 10,086tỷ đồng

(tươngđương7.500.000USD),gầngấpđôiconsốlỗ5,4tỷđồngmàcôngtytừngcông
bố.HậuquảlàgiácổphiếuBibicasụtthêthảm,gâythiệthạilớnchocáccổđông.Cùng thời
điểm đó,Bibicaphảiđốimặtvới hình phạtvì vi phạm luật quảnlýchứng khoán củaỦy
ban chứng khoán nhà nước (SCCI) và rơi vào tình trạnggầnnhư phá sản.
Nhưngdolợinhuậntrênthịtrườngchứngkhoánquálớn,nênnhữngvụviệctương
tựvẫntiếpdiễn.Thiên Việtlàmộtcôngtychứngkhóanmớithànhlậpđầunăm2007,
nhưngđãđượccácnhàđầutưhếtsứcquantâmvìNguyễnTrungHà,ChủtịchcủaThiên
ViệtlàPhóTGĐcủamộtcôngtyhàngđầuViệtNamvàtronggiấytờđăngkýkinhdoanh,
PhạmKinhLuân,mộtchuyêngianổitiếngtronglĩnhvựctàichính,đượcnêutênvớitư
cáchlàTổngGiámđốccủaThiênViệt.Vìvậymặcdùchưaniêmyếtnhưngcổphiếucủa
ThiênViệtđãđượccácnhàđầutưsănlùng.Đặcbiệt,từkhiBanGiámđốcThiênViệtđưa
rathôngtinlàhọđãkýhợpđồngliêndoanhvớiGoldmanSachs,mộttậpđòantàichính
hàngđầucủaMỹ,thậmchíThiênViệtcònđưarabảnthỏathuậnhợptácvớichữkýcủa
ChủtịchGoldmanSachsvàThiênViệtvớicácphươngtiệnthôngtinđạichúng,thếnêngiá
cổphiếucủaThiênViệttăngrấtnhanh,gấpnhiềulầnsovớigiániêmyết.Tuynhiên,chỉ
vàingàysaucácphươngtiệnthôngtinđại chúngđãcungcấpthôngtinrằngGoldman Sachs
từ chối hợp tác với Thiên Việt:
“EdwardNaylor,GiámđốcbộphậntruyềnthôngcủaGoldmanSachsởchâuÁ,
trongemailgửicơquanthôngtấnViệtNam,đãnhấnmạnhrằngGoldmanSachskhông liên
kết với công ty chứng khóan Thiên Việt.”
“Gầnđâychúngtôiđãcómộtcuộcgặpmặtkhôngchínhthứcmangtínhchấtthăm
dònhưchúngtôiđãthựchiệnvớicáccôngtychứngkhoánkhác,”bứcthưviết.“Chođến
nay,đạidiệncủaThiênViệtvàGoldmanSachsmớichỉgặpmặttrongcácbuổigặp“thăm
dò” như Goldman Sachs với các công ty chứng khoán khác ởViệt Nam”.
Khi
đượchỏivềbảnthỏathuậnhợptácvớichữkýcủacảhaibênmàThiênViệtđãđưarachocác
phươngtiệnthôngtinđạichúng,ôngNaylornóirằng GoldmanSachsđôikhiký những
thỏa thuậntươngtự vớinhững
côngtychứngkhoántưnhânkhitậpđoànđangtìmkiếmcáccơhộikinhdoanhởViệtNam,để
Goldman

Sachs
cóthểthâmnhậpđượcvàothịtrườngViệtNam.Thỏathuậnđókhôngthểđược
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 22
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
coilàbằngchứngvềmộtsự liên kết của2côngty”
12

Thêmvàođó,ôngPhạmKinhLuâncũngchobiếtôngchưahềkýHĐlàmviệcchoThiênViệt.V
ìvậy,ThiênViệtđãbịphạtnặngbởiTrungtâmgiaodịchchứngkhóanthành
phốHồChíMinh(HSTC)vàỦybanchứngkhoánnhànướcvìđưarathôngtinkhôngrõràngvà
khôngngaythẳng.Ngườithiệthạinhiềunhấtởđâychínhlàcácnhàđầutư,những
ngườiđãbịthuhútbởinhữngthôngtinsai lệchmàBanGiámđốccôngtyThiênViệtđưara.
Nhưngnhữngvụviệcnhưvậyvẫncónguycơxảyrabấtcứlúcnàovìluậtpháp
cũngnhưýthứccủacácnhàkinhdoanhViệtNamvềvấnđềnàycònchưađầyđủ.Trong
kinhdoanhviệcgặpkhókhănhayrủirolà kháthườngxuyên.Khigặptìnhhuốngnày,
nhữngcôngtyuytíntrênthếgiớithườngchọncáchthôngbáorộngrãichocáccổđôngđể
kêugọisựhợptáccủahọnhằmgiúpcôngtyvượtquakhókhăn.Mặcdùtiềmẩnnhiểurủi
ronhưngcáchnàygiúpcôngtygiữđượclòngtincủacácnhàđầutư,vàthoátkhỏinguycơ
bịbỏrơikhithôngtinbạilộ.Nhưngtrongcuộcđiềutracủachúngtôi,đểtrảlờicâuhỏi
“Khimộtdâychuyềnsảnxuấttrongcôngtybịhỏng,dẫnđếnsảnlượngsảnxuấtbịsuygiảm,nh
ưngnếuthôngtinnàybịlộrangoài,cổphiếucủacôngtysẽbịmấtgiánghiêm
trọng,thìcôngtynênlàmgì?”,chỉcó42%sốngườiđượchỏichọncáchthôngbáorộngrãi
chocácnhàđầutư,50%chọncách“Kìmgiữthôngtinmộtthờigianđểtìmcáchsửachữa
dâychuyềnsảnxuất”và8%chọncách“Khôngthôngbáogicảchođếnkhibắtbuộc!”Mặc
dùkếtquảnàylàkhákhảquan,vìđến92%sốngườiđượchỏikhôngcóýđịnhchegiấu
thôngtin,ítralàtrongmộtthờigiannhưngđâycũnglàmộtthiếusóttrongnhậnthứccủa doanh
nghiệp Việt Nam.
2.MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN ĐẠO ĐỨC TRONG KINH

DOANH Ở VIỆT NAM.
2.1.Đánh giá về thực trạng đạo đức kinh doanhở Việt Nam.
Dođiềukiệnthờigianvàthôngtinnênchắcchắnbàiviếtnàychưathểtrìnhbày
đượchếtcáckhíacạnhvềđạođứckinhdoanhởViệtNam.Tuynhiên,quanhữngvídụ
thựctếvàkếtquảđiềutranêutrên,bướcđầuchúngtacũngcóthểđưaramộtsốnhậnxét sau về
thực trạng đạođứckinhdoanh ở ViệtNam:
HiểubiếtcủanhàkinhdoanhcũngnhưngườidânViệtNamnóichungvềđạođức
kinhdoanhcònrấthạnchế,hầuhếtđềugắnkháiniệmđạođứckinhdoanhvớituânthủ
phápluậttrongkinhdoanh.Cáchhiểunàyđãthuhẹpđángkểphạmviápdụngđạođức
kinhdoanh,hơnnữatạimộtquốcgiamàhệthốngphátluậtchưađầyđủvàchặtchẽnhư Việt
Nam thì cách hiểu này càng làmý thức về đạo đức kinh doanh khó phát huy tác dụng.
Ýthứccủangườidânvềnhữngphạmtrùnhư:Tráchnhiệmcủadoanhnghiệpvớixã
hội,Quanhệgiữachủdoanhnghiệpvàngườilaođộng,Nghĩavụvàtráchnhiệmvềmăt
đạođứccủadoanhnghiệpvớicácnhàđầutưcònkhámơhồ,lệthuộcvàoluậtphápchứ
chưaýthứcđượctráchnhiệmcủanhàkinhdoanhvớikháchhàngvàxãhội.Mộttỷlệcaonhững
ngườiđượchỏitỏrabịđộng,chỉchịuthựcthitráchnhiệmkhibịbắtbuộcchứchưa chủđộng
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 23
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
hànhđộng vì lợi ích xã hội.
ĐiểmyếukémnhấttrongnhậnthứccủangườiViệtNamthểhiệnquacuộcđiềutranàychínhlà
ýthứcvềmôitrườngvàvềvấnđềsởhữutrítuệ.Điềunàycũngtrùnghợpvới
nhữngkếtquảđiềutracủaLHQvànhữngnguồnthôngtinkhác.Vềlâudàiđâylàvấnđề
cần
được lưu ý giải quyết để đảmbảo sự pháttriển bền vững cho Việt Nam.

Tuy nhiên,cuộcđiềutracũngchothấymộtsốtínhiệuđángmừngvềtươnglaicủa
đạođứckinhdoanhởViệtNam.Trướchết,100%sốngườiđượchỏiđãtừngđượcnghevề
đạođứckinhdoanh.Mặcdùkháiniệmđạođứcđượctruyềnđạtcònmơhồnhưngchỉriêngviệc

ngườidâncóquantâmnhềuhơntớivấnđềnàycũngđãlàmộttínhiệuđángmừng.Mộtkhíacạn
hđángmừngnữalàkếtquảtrảlờicủakhốisinhviên,dùphầnlớnlàsinhviên
nămthứnhất,tứclàchưađượcđàotạonhiềuvềkiếnthứcchuyênmôn,nhưngđãchínhxác
hơnnhiềusovơikhốidoanhnghiệp.Hầuhếtsinhviênthườngxuyênnghenóivềđạođức
kinhdoanh(17/20ngườiđược hỏi),caohơnhẳnsovớitỷlệchung(85%sovới67%).Tỷlệ
sinhviênchođạođứckinhdoanhlà“bảovệquyềnlợichongườitiêudùng”cũngcaohơn
nhiềusovớitỷlệchung(35%sovới8%).Trongtìnhhuống3,đểtrảlờicâuhỏivềphản
ứngcủadoanhnghiệpvớiviệchàngcủacôngtybịkẻxấuđánhtráo,khôngsinhviênnào
đồngývớiphươngán“Khôngthôngbáogìcảvìkhôngphảilàlỗicủadoanhnghiệp”,sovới8%
tỷlệchung.Trongtìnhhuống6,khitrảlờicâuhỏivềviệcmộtcôngtynướcngoàiđếnlậpnhàmá
yởViệtNamđểtrốntránhsựlỏnglẻotrongnhữngquyđịnhvềmôitrường
củaViệtNam,khôngsinhviênnàođồngývớiphươngán“Doanhnghiệpđượcphéptận
dụngcơhội”sovới25%tỷlệchung.Nhưngtrongtìnhhuốngsố7vềsựkiện“mộtdây
chuyềnsảnxuấttrongcôngtybịhỏng, dẫnđếnsảnlượngsảnxuấtbịsútgiảmnghiêm
trọng,nhưngnếuthôngtinnàybịlộrangoài,cổphiếucủacôngtysẽbịsútgiảmnghiêm
trọng“,mặcdùcótới65%sinhviêncholàdoanhnghiệpcần“Thôngbáorộngrãichocác
cổđôngđểkêugọisựhợptáccủahọnhằmgiúpcôngtyvượtquakhókhăn”sovới42%tỷ
lệchung,nhưnglạicótới3sinhviên(chiếm15%sovớisovớitỷlệchunglà8%)cholà
nên“Khôngthôngbáogicảchođếnkhibắtbuộc”.Kếtquảnàycóthểbắtnguồntừviệcthị
trườngchứngkhoáncònquámớimẻởViệtNam,cácemlạilàsinhviênnhữngnămđầu
nênnhữnghiểubiếtvềtráchnhiệmcủadoanhnghiệpvớithịtrườngnàychưanhiều.Tương
tựnhưvậy, trongcâusố8về quan điểm trướcviệc“Một doanh
nghiệptừchốitiếpnhậnlaođộngnữđangnuôiconnhỏhoặcbuộclàmthêmgiờkhilaođộngnữ
đangnuôicondưới3
tuổi”,cũngcótới40%sinhviênchođólàviphạmluậtphápsovới24%tỷlệchung,nhưng
vẫncòn15%sovới8%tỷlệchungcholà“Khôngviphạmvìmọingườilaođộngphảicó
nghĩavụlàmviệcnhưnhau!”Đâycólẽlàkếtquảcủaviệcthiếuhiểubiếtvềluậtlaođộng
vàthóiquenápdụngmáymócnhữngnguyêntắcvềbìnhđẳnggiới,vốnđượctuyêntruyền rất
phổ biến ở Việt Nam. Mặc dù kết quả điều tra về hai khía cạnh này chưa cao,
nhưngnhìn

chung,nhậnthứccủakhốisinhviênvềđạođứckinhdoanhrõràngcaohơnvàthểhiệnmột tinh
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 24
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
thần trách nhiệmtốt hơn so với kết quả điều tra chung.
Vớisốmẫuđiềutracònítỏinhưngnhữngkếtquảkhảosátbanđầucủakhốisinh
viên,nhữngnhàkinhdoanhtươnglai,cũngcóthểcoilàtínhiệukhả quanvề nâng caonhận
thức củagiớidoanhnhânViệt Namtrong thời gian tới.
2.2.Một sốđề xuấtnhằmpháttriển và hoàn thiện đạo đức kinh doanhở Việt Nam.
QuanhữngvídụthựctếvàsốliệuthuthậpđượcvềtrạngđạođứckinhdoanhởViệt
nam,chúngtacóthểthấymặcdùcómộtsốtínhiệukhảquan,nhưnghiểubiếtvềđạođức
kinhdo
anhcủacảgiớitríthứcvàgiớidoanhnghiệpởViệtNamđềucónhữngthiếusót
nghiêmtrọng.N
hữngthiếusótnàykhôngnhữngđãgâytáchạichongườitiêudùng,chocác
nhàkinhdoanh,choxãhộimàcònảnhhưởngnghiêmtrọngđếnhìnhảnhcủadoanhnghiệp,
làmdoanhnghiệpkinhdoanhthualỗvàlâudàisẽảnhhưởngđếnhìnhảnhquốcgiatrênthị
trườngquốctế.Đểgiảiquyếtvấnđềnày,tácgiảxinmạndạnđưara mộtsốđềxuấtsau:
Trướchết,cầnnghiêncứuđểbổsung,hoànthiệnkhungluậtphápViệtnamnhằm tạo
cơ sở pháplývững chắc cho đạođức kinh doanh
Đâylàbiệnpháptiênquyết,vìluậtphápchínhlàkhungdễthấynhấtchođạođức
kinhdoanh.CầnhoànthiệncácBộLuậtcóliênquannhưLuậtĐầutư,LuậtLaođộng,Luật
Doanhnghiệp,LuậtBảovệNgườitiêudùng,LuậtMôitrường…Mộtnguyênnhânquan
trọngchotìnhtrạngyếukémcủađạođứckinhdoanhởViệtNamhiệnnayxuấtpháttừsự
thiếuhoànthiệntrongphápluậtViệtnam.Nếuluậtphápquyđịnhchặtchẽhơn,hợplýhơn
sẽtránhđượctìnhtrạngdoanhnghiệpnệvàosựsơhởcủaluậtphápmàtrốntránhnghĩavụ
đạođứccủamình.MộtvídụđiểnhìnhchovấnđềnàylàLuậtbảovệngườitiêudùng.Vừa
qua,tạiHộithảo“Thựctrạngthựcthiphápluậtbảovệngườitiêudùngvàđịnhhướngxây
dựngLuậtBảovệquyềnngườitiêudùng”doCụcQuảnlýcạnhtranh(BộCôngthương)

vừatổchứctạiHàNội,ôngHankBaker(đạidiệnDựánStarViệtNam)khẳngđịnh,người
tiêudùngViệtNamchưađượcđảmbảoquyềnlợikhisửdụngcáchànghóa,dịchvụ.Đasố vẫn
trông chờ vào “lòng tốt” của người bán hàng khi mua các sản phẩm trên thị
trường.Theo
ôngBaker:“Khigặpmộtsảnphẩmkhôngưngý,chúngtavẫnhyvọngmìnhsẽmaymắn
lấylạiđượctiền.Trongkhiđó,trênthịtrườnglạicóquánhiềungườibánhàngkhôngcó
tâmvớihànghóamìnhbánra.Hậuquảcuốicùnglàngườitiêudùngphảichịuthiệtthòi”.Một
trong những nguyên nhân củatìnhtrạngtrênlàphápluật vềbảovệ quyềnlợicủa người
tiêudùngtạiViệtNamchưađượcthựcthimộtcáchhiệuquả.TheobàVũThịBạchNga,Trưởn
gBanBảovệngườitiêudùng(CụcQuảnlýcạnhtranh),hiệnchỉcóhaivănbảnquyphạmphápl
uậtliênquanđếnvấnđềnàylàPháplệnhBảovệquyềnlợingườitiêudùng
(năm1999)vàNghịđịnh55/2008/NĐ-CPngày24/4/2008quyđịnhchitiếtthihànhpháp
lệnhnày.Tuynhiên,bàNgachobiết,cácquyđịnhcủapháplệnhlạichưapháthuyđược
hiệulựctrênthựctế.Quyềnvàtráchnhiệmcủangườitiêudùngđangđượcquyđịnhrất
chungchung.Cácquy địnhmớichỉđược“gọitên”màchưa đisâuphântíchbảnchấtcụthế
củacácquyềnvàtráchnhiệmđó.Vídụ,điều8củaPháplệnhcóghi :« ngườitiêudùng
Thực trạng và giải pháp cho vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam

NHÓM TH: 10 25
GVHD : ThS. NGUYỄN VĂN BÌNH
đượcbảođảmantoànvềtínhmạng,sứckhỏevàmôitrườngkhisửdụnghànghóa,dịch vụ
»nhưnglạikhôngquyđịnhquyềnnàyđượcthểhiệnnhưthếnàotrênthựctế?Người
tiêudùngphảilàmgìđểđượcđảmbảoantoàn?Ngoàira,còntồntạinhữngbấtcậptrong
quyđịnhvềquyềnvàtráchnhiệmcủatổchức,cánhânkinhdoanhhànghóa,dịchvụ.Luật
BảovệNgườitiêudùngcũngkhôngquyđịnhcácchếtàiđểxửlýhànhviviphạmcủatổ chức cá
nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ nhưcân,đongsai,thôngtin về dịchvụhàng hóa
thiếutrungthực “Điều16củaPháplệnhquyđịnh,tổchức,cánhânsảnxuất,kinhdoanh
hànghóa,dịchvụphảigiảiquyếtkịpthờimọikhiếunạicủangườitiêudùngvềhànghóa,
dịchvụcủamìnhkhichúngkhôngđúngtiêuchuẩn,chấtlượng,sốlượng,giácảđãcôngbố
hoặchợpđồngđãgiaokết.Tuynhiên,trìnhtự,thủtụcrasao,hậuquảpháplýmàcánhân

tổchứ
cphảigánhchịukhikhôngthựchiệnyêucầunàynhưthếnàolạikhôngđượcnói
tới”,bàNgaph
ântích.CómặttạicuộcHộithảo,ĐạidiệnCụcQuảnlýcạnhtranhcũngcho
rằng,nhữngquyđịnhvềquyềnvàtráchnhiệmcủangườitiêudùngtrongcácvănbảnquy
phạmphápluậthiệnhànhvẫncònmangtínhchất“nghịquyết”,chưathựcsựđảmbảocơ
chếchoviệcthựcthicácquyềnnày.TheođạidiệnCụcQuảnlýcạnhtranh,nhữnghạnchế
trongcácvănbảnquyphạmphápluậtđãkhiếnchongườitiêudùngViệtNamchưađược
bảovệtốtnhấtvềquyềnlợi.Tuynhiên,ôngHankBakertỏýquanngạirằng,nếudựluật
vẫnđượcthiếtkếtheocáchcũlàtậptrungxửphạthànhviviphạm,thìhiệuquảbảovệ
ngườitiêudùngkhôngcao.TheoôngHankBaker,yêucầuđặtralúcnàyđốivớithựctếở
ViệtNamlàcầncóluậtvềhộiđểtăngcườngvaitròcủacáchộitrongcôngtácbảovệ
ngườitiêudùng.Nếukhôngnhanhchóngsửađổinhữngthiếusótnàythìquyềnlợicủa
ngườitiêudùngvẫnchưađượcđảmbảo,haynhưôngHankBakerthừanhận:“Tôikhôngthíchl
àngười tiêu dùng Việt Nam!”.
Cần nâng cao nhận thức về đạo đức kinh doanhở Việt Nam
Cầnlưuýlàkhôngchỉcácnhàkinhdoanh,cácnhànghiêncứumớicầnnắmđược
kiếnthứcvềđạođứckinhdoanhmàcảxãhộicầnýthứcđiềunày.Vivậy,trướchếtcác
phươngtiệnthôngtinđạichúngnêntiếnhànhphổcậpcáckiếnthứcvềđạođứckinhdoanh
nhằmđịnhhướnghànhvicủangườidân,đểngườidâncóthểnắmđượcnhằmtựbảovệ
quyềnlợichomìnhvàgiámsáthoạtđộngcủadoanhnghiệp.Tiếptheo,cáccơquanNhà
nướcchịutráchnhiệmquảnlý,hướngdẫndoanhnghiệpnhưBộCôngthương,Phòng
ThươngmạivàCôngnghiệpViệtnam,SởKếhoạch-Đầutưởcáctỉnh,Thànhphốcần
quantâmphổbiếnnhữngkiếnthứcchungnhấtvềđạođứckinhdoanh.Việcnàycóthểtiến
hànhbằngnhiềucáchnhưtổchứccáclớphọcchodoanhnghiệpvềđạođứckinhdoanh,
chọnlựadịchvàxuất bảnmộtsốsáchcóuytíncủanướcngoàivề đềtàinày…Nênlưuýlà
sáchchodoanhnghiệpcầnngắngọn,nhiềutìnhhuốngthựctế,kiểuCẩmnangvềđạođức
kinhdoanhchẳnghạn…Các TrườngCaođẳng,ĐạihọckhốiKinhtếcũngcầnđưanội
dungvềđạođứckinhdoanhvàochươngtrìnhđàotạocủamình,cóthểdướidạngmộtmôn
riênghaygàivàocácmônhọckhácnhưquảntrịnhânsự,nghiệpvụkinhdoanh…Vìbản

quyềncủacácsáchkinhdoanhthường đắt và dịchthuậtkhông dễdàng,nêncóthểtranhthủ