Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển khoa học và công nghệ trong thời kỳ đổi mới

NG NG

QUAN
MC A
NG C NG S N V T NAM V PH T TR
KHOA H C VÀ CÔNG NGH TRONG TH KỲ
M

N

ThS. Nguy n M nh Ch ng, Ph m Th V n
Tr ng i h c Chính tr
Tác gi li n h :
Ngày nh n: 12/7/2022
Ngày nh n b n s a: 14/7/2022
Ngày duy t ng: 26/9/20222
T mt t
Trong su t ti n tr nh l nh o cách m ng, c bi t t khi ti n hành c ng cu c i m i toàn
di n t n c, ng C ng s n Vi t Nam lu n có nh n th c úng n v v trí, vai trị quan tr ng c a
khoa h c và c ng ngh
i v i s phát tri n t n c, ng th i, có nh h ng và ch
o k p th i
t o i u ki n thu n l i cho khoa h c và c ng ngh phát tri n.
khái quát m t cách có h th ng
quá tr nh phát tri n t duy, l lu n c a
ng C ng s n Vi t Nam v phát phát tri n khoa h c và
c ng ngh trong th i k
i m i, bài vi t
ph n tích: Quan i m c a ng v phát tri n khoa h c
và c ng ngh qua các k
i h i t n m 1986 n nay. Tr n c s ó, bài vi t c ng c p n quan

i m c a ng v m t s nhi m v , gi i pháp phát tri n khoa h c và c ng ngh n c ta hi n nay.
T kh a Quan i m c a ng, khoa h c và c ng ngh , th i k
i m i.
The v ewpo nts of the Commun st Party of V et Nam on Sc ence and Technology
development n “Do Mo per od
Abstract
During the revolutionary leadership process, especially since the start of national comprehensive
reform, the Communist Party of Vietnam (CPV has identi ed appropriately the essential position and
role of science and technology (S&T in contribution to national development concurrently, timely
oriented and steered to facilitate the S&T development. n purpose of systematically generali ing
the development process of CPV s ideology and theory on S&T development in the Doi Moi period,
the paper analy ed: The Party's viewpoints on S&T development throughout the CPV s Congresses
since 1986 sofar. On that basis, the article also mentions the CPV's viewpoints on S&T development
tasks, solutions in our country at present.
Keywords CPV s viewpoint science and technology Doi Moi period.

1. M

u
Vi t Nam th c hi n công nghi p hóa
t n c t m t n n kinh t nông nghi p
l c h u, l i b chi n tranh tàn phá n ng n .
Trong su t ti n tr nh l nh o cách m ng,
ng C ng s n Vi t Nam luôn l y phát
tri n khoa h c, k thu t (tr c th i k
i
m i , khoa h c và công ngh (trong th i
k
i m i là cơ s
cơng nghi p hóa

t n c.
c bi t, t khi ti n hành cơng
cu c i m i tồn di n t n c n nay,
tr c tác
ng m nh m c a cu c cách
m ng khoa h c và công ngh hi n i

y nhanh s phát tri n c a l c l ng s n
xu t, n ng cao n ng su t lao
ng, làm
chuy n bi n m nh m cơ c u kinh t c a
các qu c gia và làm thay i s u s c m i
m t i s ng x h i loài ng i. Nh n th c
c i u ó, trong su t ti n tr nh i m i
g n li n cơng nghi p hóa, hi n i hóa t
n c, ng ta c bi t quan t m n khoa
h c và công ngh , c ng v i giáo d c và
ào t o, khoa h c và công ngh
c coi là
qu c sách hàng u và t ng b c là ng
l c quan tr ng, ng l c then ch t
phát
tri n l c l ng s n xu t hi n i, i m i

S 05 - Tháng 9.2022 - T p chí KH&CN Tr

ng

i h c Hịa B nh

111


NG NG

mô h nh t ng tr ng, n ng cao n ng su t,
ch t l ng, hi u qu và s c c nh tranh c a
n n kinh t .
2. N dung ngh n c u
2 1 Quan i m c a
ng v phát tri n
khoa h c và c ng ngh qua các k
i
h i t n m 1986 n nay
Trong s nghi p x y d ng, b o v
và phát tri n t n c,
ng ta
s m có
quan i m nh h ng và ch o úng n
v v trí, vai trị c a khoa h c công ngh .
V n ki n i h i III c a ng xác nh
ti n hành cơng nghi p hóa t n c b ng
ba cu c cách m ng, trong ó, cách m ng
khoa h c - k thu t là m t cu c cách m ng
then ch t. Sau ngày t n c th ng nh t,
các v n ki n
i h i i bi u toàn qu c
l n th IV, V v n ti p t c kh ng nh i u
ó.
c bi t, t khi i m i tồn di n t

n c,
ng ta
nh n th c ngày càng rõ
hơn v v trí, vai trị c a khoa h c và cơng
ngh
i v i s phát tri n tồn di n t
n c.
i h i l n th VI c a
ng (1986 ,
tr n cơ s nh n nh: “Th gi i ang ti n
nhanh vào giai o n m i c a cu c cách
m ng khoa h c - k thu t” 1, tr.78 . Tuy
ng
nh n m nh s c p bách ph i phát
tri n khoa h c - k thu t, “ph i làm cho
khoa h c, k thu t th c s tr thành m t
ng l c to l n y nhanh quá tr nh phát
tri n kinh t - x h i c a t n c” 1,
tr.78 . Nh ng nh ng n m sau ó, khoa h c
- k thu t n c ta ch m phát tri n, ch a
áp ng
c y u c u c a công cu c i
m i. Tr c t nh h nh ó, B Chính tr khóa
VI ra Ngh quy t s 26-NQ/TW v khoa
h c và công ngh , xác nh rõ khoa h c và
công ngh không ch là ng l c phát tri n
kinh t - x h i, mà cịn là ng l c quan
tr ng c a tồn b cơng cu c i m i tồn
di n t n c, là cơ s
c ng c và n ng

cao hơn n a vai trò l nh o, ti n phong
c a
ng.
y là s phát tri n t phá
trong t duy l lu n c a ng v v trí, vai
trị c a khoa h c và cơng ngh
iv is
phát tri n t n c. L n u ti n,
ng ta
thay khái ni m “khoa h c - k thu t” b ng
khái ni m “khoa h c và công ngh ”.
y
112

T p chí KH&CN Tr

ng

khơng ph i là s thay th h nh th c, ch
ngh a ơn thu n, mà là s bi n i c a n i
dung khoa h c và tính ch t cơng ngh .
Khái ni m “công ngh ”
c hi u r t
r ng, khơng ch có ngh a trong cơng ngh
s n xu t g n v i ngh a thông th ng c a
“k thu t”, mà có ngh a là công ngh trong
m i d ng ho t ng c a con ng i. Theo
ó, “cơng ngh ” là nơi g p g , là ti u i m
h i t c a phát minh khoa h c, thành qu
ng d ng, s n xu t i trà và th m nh p x

h i. Do v y, ng ph i l nh o ho t ng
khoa h c và cơng ngh , trong ó, chú tr ng
phát huy d n ch , t do sáng t o c a i
ng cán b khoa h c, khuy n khích s t m
tòi, tranh lu n khám phá ch n l .
i h i i bi u toàn qu c l n th
VII (1991 c a
ng xác nh “khoa h c
- công ngh c ng v i giáo d c - ào t o
là qu c sách hàng u
phát tri n kinh
t - x h i, n ng cao tr nh
qu n l c a
nhà n c và n ng l c l nh o c a
ng”
1, tr.372-373 . L n u ti n, khoa h c và
công ngh c ng v i giáo d c, ào t o
c
coi là qu c sách hàng u i v i s phát
tri n t n c. Quan i m chi n l c này
xu t phát và g n ch t v i t t ng coi li n
minh gi a giai c p công nh n v i giai c p
nông d n và t ng l p trí th c là n n t ng
c a x h i ta, con ng i là ngu n l c quan
tr ng nh t c a s phát tri n t n c. M c
ti u phát tri n khoa h c và công ngh
n
n m 2000
c H i ngh Trung ơng b y
khóa VII (tháng 7/1994 xác nh: “cung

c p cơ s khoa h c cho các quy t nh, ch
tr ơng, chính sách, quy ho ch, k ho ch,
d án u t
y nhanh quá tr nh i m i,
n ng cao tr nh công ngh trong n n kinh
t m t cách tr ng i m x y d ng và phát
tri n n ng l c khoa h c - công ngh
làm
ch công ngh nh p và sáng t o công ngh
m i.
phát tri n khoa h c - công ngh ,
c n chú tr ng b trí l i, phát tri n ngu n
nh n l c khoa h c - công ngh , t o l p th
tr ng s n ph m khoa h c - công ngh , m
r ng h p tác qu c t v khoa h c - công
ngh ”
2, tr.57 .
y là nh ng v n
m i ph h p v i y u c u c a kinh t th
tr ng. Chính nh ng quan i m rõ ràng

i h c Hòa B nh - S 05 - Tháng 9.2022


NG NG

này c a
ng
m ra h ng t duy m i
và cách th c t ch c phát tri n khoa h c

và công ngh m i mà tr c i m i khơng
th có
c.
i h i VIII c a
ng (n m 1996 ,
tr n cơ s nh n l i t n c sau m i n m
ti n hành công cu c i m i, ng ta nh n
nh: N c ta
ra kh i kh ng ho ng
kinh t - x h i, nhi m v
ra cho ch ng
ng u c a th i k quá
là chu n b
ti n
cho cơng nghi p hóa, hi n i hóa
cơ b n hoàn thành, cho phép n c ta
chuy n sang th i k
y m nh cơng nghi p
hóa, hi n i hóa t n c. Xác nh m c
ti u c a cơng nghi p hóa, hi n i hóa là
x y d ng n c ta tr thành m t n c cơng
nghi p có cơ s v t ch t - k thu t hi n
i
th c hi n m c ti u ó
ng
xác nh “khoa h c và công ngh là ng
l c c a công nghi p hóa, hi n i hóa. K t
h p công ngh truy n th ng v i công ngh
hi n i tranh th i nhanh vào hi n i
nh ng kh u quy t nh” 1, tr.471 . y là

i m m i trong t duy l lu n c a
ng,
là c th hóa quan i m khoa h c và công
ngh là qu c sách hàng u vào th c hi n
m c ti u công nghi p hóa, hi n i hóa t
n c.
Th c hi n quan i m
i h i VIII
c a ng v khoa h c và công ngh , tháng
12/1996, H i ngh Trung ơng hai (khóa
VIII
ra Ngh quy t chuy n v “ nh
h ng chi n l c phát tri n khoa h c và
c ng ngh trong th i k c ng nghi p hóa,
hi n i hóa và nhi m v
n n m 2000 .
C ng v i ba nh h ng chung và nhi m
v c a các l nh v c khoa h c và công ngh
(khoa h c x h i và nh n v n, khoa h c t
nhi n, khoa h c k thu t và công ngh ,
Ngh quy t n u ra n m quan i m ch
o:
“c ng v i giáo d c - ào t o, khoa h c và
công ngh là qu c sách hàng u, là ng
l c phát tri n kinh t - x h i, là i u ki n
c n thi t gi v ng c l p d n t c và x y
d ng thành công ch ngh a x h i khoa
h c và công ngh là n i dung then ch t
trong m i ho t ng c a t t c các ngành,
các c p, là nh n t ch y u thúc y t ng

tr ng kinh t và c ng c qu c phòng - an

ninh phát tri n khoa h c - công ngh là s
nghi p cách m ng c a toàn d n phát huy
n ng l c n i sinh v khoa h c và công ngh
k t h p ti p thu thành t u khoa h c, công
ngh th gi i phát tri n khoa h c - công
ngh g n v i giáo d c - ào t o, v i b o
v và c i thi n môi tr ng sinh thái, b o
m phát tri n kinh t - x h i nhanh và b n
v ng” 2, tr.60 . y là nh ng nh h ng
quan tr ng trong quan i m c a ng và là
ti n
cho s phát tri n khoa h c và công
ngh
n c ta th i k
y m nh cơng
nghi p hóa, hi n i hóa t n c.
i h i IX c a
ng (2001 di n ra
trong b i c nh khoa h c và công ngh
th gi i ti p t c phát tri n m nh m và
có nh ng b c nh y v t, c bi t là công
ngh thông tin và công ngh sinh h c.
V i n c ta, khoa h c và công ngh ngày
càng tr thành l c l ng s n xu t tr c ti p,
thúc y s phát tri n kinh t tri th c, làm
chuy n d ch nhanh cơ c u kinh t và bi n
i s u s c các l nh v c c a i s ng x
h i. Trong b i c nh ó, m t l n n a, ng

ta ti p t c kh ng nh: “Khoa h c và công
ngh là qu c sách hàng u, là n n t ng và
ng l c quan tr ng c a công nghi p hóa,
hi n i hóa t n c” 1, tr.657 .
ng
th i, tr n cơ s ph n tích t nh h nh qu c
t , trong n c và th c hi n th ng l i quá
tr nh công nghi p hóa, hi n i hóa t
n c,
ng ta
b sung quan i m nh
h ng phát tri n khoa h c và công ngh :
“khoa h c và công ngh ph i h ng vào
n ng cao n ng su t lao ng, i m i s n
ph m, n ng cao n ng l c c nh tranh c a
hàng hóa tr n th tr ng, x y d ng n ng
l c công ngh qu c gia, ng d ng m t
cách sáng t o nh ng công ngh nh p kh u,
t ng b c t o ra công ngh m i. i nhanh
vào m t s ngành, l nh v c s d ng công
ngh hi n i, công ngh cao (tin h c, sinh
h c, v t li u m i, t
ng hóa ” 1, tr.657658 . B n c nh ó,
ng ta cịn ch
o
ph i hoàn thành x y d ng nh ng khu cơng
ngh cao và h th ng phịng thí nghi m
tr ng i m qu c gia
thúc y khoa h c
và công ngh phát tri n.

T i
ih iXc a
ng (2006 , tr n

S 05 - Tháng 9.2022 - T p chí KH&CN Tr

ng

i h c Hịa B nh

113


NG NG

cơ s quan i m huy ng và s d ng t t
m i ngu n l c cho cơng nghi p hóa, hi n
i hóa, ph n u n n m 2020, n c ta
cơ b n tr thành m t n c công nghi p
theo h ng hi n i. i h i ti p t c kh ng
nh khoa h c và công ngh là qu c sách
hàng u, là ng l c quan tr ng c a cơng
nghi p hóa, hi n i hóa t n c.
ng
th i, nh n m nh vai trò ng l c c a khoa
h c và công ngh trong phát tri n kinh t
tri th c v i quan i m: “k t h p ch t ch
gi a ho t ng khoa h c và công ngh v i
giáo d c và ào t o
th c s phát huy

vai trò qu c sách hàng u, t o ng l c
y nhanh cơng nghi p hóa, hi n i hóa và
phát tri n kinh t tri th c” 3, tr.210 . Ph n
u n n m 2010, n ng l c khoa h c và
công ngh n c ta t tr nh c a các n c
ti n ti n trong khu v c tr n m t s l nh v c
quan tr ng.
th c hi n
c m c ti u ó,
ng y u c u: Ph i chú tr ng phát tri n
công ngh cao
t o t phá trong chi n
l c phát tri n. C th : Trong nông nghi p,
ph i chuy n d ch m nh cơ c u nông nghi p
và kinh t nông thôn theo h ng t o ra giá
tr gia t ng ngày càng cao, g n v i công
nghi p ch bi n và th tr ng c n phát
tri n các khu nông nghi p công ngh cao
áp d ng công ngh cao
s n xu t nông
s n, th c ph m s ch theo ti u chu n qu c
t và x y d ng các khu nông nghi p công
ngh cao. Trong công nghi p, ng
ch
o ph i: “Phát tri n công ngh cao, nh t là
công ngh thông tin, công ngh sinh h c và
công ngh v t li u m i” 3, tr.99 .
i h i l n th XI (2011 c a ng
ra
ng l i y m nh tồn di n cơng cu c

i m i. C ng l nh x y d ng t n c
trong th i k quá
l n ch ngh a x h i
(b sung, phát tri n n m 2011
c thông
qua
ih i
kh ng nh quy t t m c a
ng ta trong vi c u t phát tri n khoa
h c và công ngh nh m ph c v
cl cs
nghi p cơng nghi p hóa, hi n i hóa t
n c, phát tri n kinh t tri th c và h i nh p
qu c t , t o ng l c phát tri n kinh t x
h i. C ơng l nh nh n m nh: “Khoa h c
và cơng ngh gi vai trị then ch t trong
vi c phát tri n l c l ng s n xu t hi n i,
114

T p chí KH&CN Tr

ng

b o v tài nguy n và môi tr ng, n ng
cao n ng su t, ch t l ng, hi u qu , t c
phát tri n và c nh tranh c a n n kinh
t . Phát tri n khoa h c và công ngh nh m
m c ti u y m nh cơng nghi p hóa, hi n
i hóa t n c, phát tri n kinh t tri th c,
v ơn l n tr nh

ti n ti n c a th gi i” 4,
tr.78 . Nh v y, C ơng l nh x y d ng t
n c trong th i k quá
l n ch ngh a
x h i (b sung, phát tri n n m 2011
c bi t nh n m nh vai trò “ ng l c” c a
khoa h c và công ngh
i v i s phát
tri n kinh t - x h i, coi khoa h c và công
ngh là “ ng l c n ng cao n ng su t, ch t
l ng, hi u qu , phát tri n nhanh, b n v ng
c a n n kinh t ” 3, tr.42 , “ ng l c then
ch t c a quá tr nh phát tri n nhanh và b n
v ng” 4, tr.132 ,“ ng l c y nhanh quá
tr nh cơng nghi p hóa, hi n i hóa, phát
tri n kinh t tri th c” 3, tr.128 . Theo ó,
chi n l c phát tri n kinh t - x h i, giai
o n 2010-2020,
i h i XI
xác nh:
“H ng tr ng t m ho t
ng khoa h c,
công ngh vào ph c v cơng nghi p hóa,
hi n i hóa, phát tri n chi u s u góp ph n
t ng nhanh n ng su t, ch t l ng, hi u qu
và n ng cao s c c nh tranh c a n n kinh
t ” 4, tr.132 .
Th c hi n C ng l nh x y d ng t
n c trong th i k quá
l n ch ngh a x

h i (b sung, phát tri n n m 2011 và quan
i m
i h i XI v phát tri n khoa h c
và công ngh , ngày 01/11/2012, Ban ch p
hành Trung ơng
ng khóa XI t ch c
H i ngh l n th 6 ra Ngh quy t “V phát
tri n khoa h c và c ng ngh ph c v s
nghi p c ng nghi p hóa, hi n i hóa trong
i u ki n kinh t th tr ng nh h ng x
h i ch ngh a và h i nh p qu c t . Ngh
quy t n u rõ: Phát tri n khoa h c và ng
d ng khoa h c và công ngh là qu c sách
hàng u, là m t trong nh ng
ng l c
quan tr ng nh t
phát tri n kinh t - x
h i và b o v T qu c là m t trong nh ng
n i dung c n u ti n t p trung u t tr c
m t b c trong ho t ng c a các c p, các
ngành. ng th i, Ngh quy t xác nh nh
h ng ti p t c i m i phát tri n khoa h c
và công ngh : V cơ ch qu n l , cơ ch

i h c Hòa B nh - S 05 - Tháng 9.2022


NG NG

ho t ng, cơ ch tài chính, cơ ch t ch ,

ph ơng th c u t , chính sách cán b ch
ng, tích c c h i nh p qu c t
c p nh t
tri th c, khoa h c và công ngh ti n ti n
tr n th gi i.
i h i l n th XII (2016 ánh d u
30 n m th c hi n công cu c i m i toàn
di n t n c do
ng ta kh i x ng và
l nh o. Tr n cơ s k th a m t s quan
i m các k
i h i tr c,
ih i
tái kh ng nh khoa h c và công ngh là
qu c sách hàng u, là n n t ng ng l c
phát tri n kinh t - x h i và b o v T
qu c.
ng th i, trong v n ki n
i h i
XII, ng ta
a khoa h c và công ngh
l n t m m c m i v i kh ng nh: “Phát
tri n m nh m khoa h c và công ngh , làm
cho khoa h c và công ngh th c s là qu c
sách hàng u, là ng l c quan tr ng nh t
phát tri n l c l ng s n xu t hi n i,
kinh t tri th c, n ng cao n ng su t, ch t
l ng, hi u qu và s c c nh tranh c a n n
kinh t ” 5, tr.119-120 .
y là i m m i

trong t duy l lu n c a ng v khoa h c
và công ngh .
L n
u ti n
ng ta kh ng nh:
“Khoa h c và công ngh th c s là qu c
sách hàng u”. Các v n ki n i h i tr c,
ng ta
kh ng nh khoa h c và công
ngh là qu c sách hàng u. Vi c th m vào
hai ch “th c s ” tr c c m t “là qu c
sách hàng u”, ng nh n m nh s c n
thi t ph i phát tri n khoa h c, công ngh ,
t ra y u c u phát tri n khoa h c và công
ngh c a t n c l n m t t m cao m i,
kh c ph c nh ng y u kém trong th i gian
tr c, coi y là công vi c tr ng y u và
th ng xuy n c a toàn
ng, toàn d n và
toàn qu n ta. “Khoa h c, công ngh th c
s là qu c sách hàng u” c ng có ngh a là
m i ch tr ơng, chính sách phát tri n t
n c, phát tri n kinh t - x h i c ng nh
b o v T qu c u ph i d a vào khoa h c
và công ngh và th c hi n b ng khoa h c
và công ngh khoa h c và công ngh ph i
ng hàng th nh t và i tr c m t b c
trong m i chính sách phát tri n c a
ng
và Nhà n c.

Sau 35 n m i m i,
ng ta ngày

càng nh n th c rõ ràng và s u s c v v
trí, vai trị và t m quan tr ng c a khoa
h c và công ngh
i v i phát tri n t
n c, qua ó,
t
c nh ng thành t u
quan tr ng. Khoa h c và công ngh n c
ta
“t ng b c kh ng nh vai trò ng
l c phát tri n kinh t - x h i. Ti m l c
khoa h c và công ngh
tn c
c t ng
c ng Hi u qu ho t ng khoa h c và
công ngh
c n ng l n, t o chuy n bi n
tích c c cho ho t ng i m i và kh i
nghi p sáng t o” 6, tr.63-64 . Tuy nhi n,
v n còn nh ng h n ch , y u kém là i m
ngh n trong nh n th c và t ch c th c hi n
c ns m
c kh c ph c nh : Nh n th c
v v trí, vai trị c a khoa h c và cơng ngh
tuy
c n ng l n, nh ng ch a áp ng
c y u c u tr thành n n t ng, qu c

sách, ng l c cho phát tri n kinh t - x
h i nhi u nhi m v nghi n c u ch a bám
sát y u c u s n xu t và i s ng v.v. Trong
khi cu c Cách m ng công nghi p l n th
t , nh t là, công ngh s phát tri n m nh
m , t o t phá tr n nhi u l nh v c, t o ra
c th i cơ và thách th c i v i m i qu c
gia, d n t c.
Nh ng thành t u và h n ch trong
phát tri n khoa h c và công ngh n c ta
sau 35 n m i m i
t ra y u c u ph i
ti p t c xác nh rõ nh h ng m i nh m
phát tri n m nh m l nh v c này. V th ,
i h i l n th XIII c a ng xác nh:
“Thúc y i m i sáng t o, chuy n giao,
ng d ng và phát tri n khoa h c và công
ngh ” 6, tr.140 là m t trong nh ng n i
dung quan tr ng trong nh h ng chi n
l c phát tri n t n c. So v i các v n
ki n i h i tr c,
i h i XIII
th m
c m t “thúc y i m i sáng t o, chuy n
giao” t l n tr n nh n m nh vai trò c a
i m i sáng t o.
ng th i,
i h i
ch n: “Phát tri n m nh m khoa h c công
ngh , i m i sáng t o và chuy n i s

t o b t phá v n ng su t, ch t l ng, hi u
qu và s c c nh tranh. Có th ch , cơ ch ,
chính sách c th , v t tr i, thúc y i
m i sáng t o, ng d ng, chuy n giao công
ngh v.v. Phát tri n h th ng i m i sáng
t o qu c gia, h sinh thái kh i nghi p i

S 05 - Tháng 9.2022 - T p chí KH&CN Tr

ng

i h c Hòa B nh

115


NG NG

m i sáng t o” 6, tr.221 là m t trong các
t phá chi n l c quan tr ng trong chi n
l c phát tri n kinh t - x h i 10 n m
(2021-2030 .
y là nh ng i m m i trong nh
h ng chi n l c v phát tri n khoa h c
và công ngh trong v n ki n
i h i XIII
c a
ng. Quan i m này có ngh a h t
s c quan tr ng, th hi n vai trò to l n trong
nh h ng phát tri n t n c. ng th i,

kh ng nh tính k th a, s nh t quán trong
quan i m c a
ng ta coi khoa h c và
công ngh là qu c sách hàng u
Vi t
Nam phát tri n nhanh và b n v ng, th c
hi n khát v ng phát tri n t n c trong
th i gian t i. Tuy nhi n, th c hi n
c
m c ti u
a Vi t Nam tr thành qu c
gia có n n kinh t phát tri n n ng ng,
nhanh và b n v ng, c l p, t ch tr n cơ
s khoa h c, công ngh , i m i sáng t o,
i u quan tr ng nh t hi n nay là c n ph i
có nh ng gi i pháp ng b , thích h p
a Ngh quy t c a
ng vào hi n th c
cu c s ng và th c hi n th ng l i các m c
ti u xác nh.
2 2 Quan i m c a
ng C ng s n i t
am v m t s nhi m v , gi i pháp phát
tri n khoa h c và c ng ngh
n c ta
hi n nay
Toàn c u hóa, h i nh p qu c t và
phát tri n kinh t tri th c tr c tác ng
c a cu c Cách m ng công nghi p l n th
t ang t o ra cơ h i và thách th c l n i

v i khoa h c và công ngh n c ta.
thúc y i m i sáng t o, chuy n giao,
ng d ng và phát tri n m nh m khoa h c
và công ngh t o ra s b t phá v n ng
su t, ch t l ng, hi u qu và s c c nh
tranh tr c tác ng c a cu c Cách m ng
công nghi p l n th t .
i h i XIII c a
ng
xác nh m t s nhi m v , gi i
pháp ch y u phát tri n khoa h c và công
ngh
n c ta trong giai o n t i là:
M t là, th c hi n nh t quán ch tr ơng
khoa h c và công ngh là qu c sách hàng
u, là ng l c then ch t
phát tri n
l c l ng s n xu t hi n i, i m i mô
t nh t ng tr ng, n ng cao n ng su t, ch t
l ng, hi u qu và s c c nh tranh c a n n
116

T p chí KH&CN Tr

ng

kinh t . Có chi n l c phát tri n khoa h c
và công ngh ph h p v i xu th chung c a
th gi i và i u ki n t n c, áp ng y u
c u x y d ng và b o v T qu c trong giai

o n m i, thích ng v i cu c Cách m ng
cơng nghi p l n th t . Chú tr ng phát
tri n ng b khoa h c t nhi n, khoa h c
k thu t và công ngh , khoa h c x h i và
nh n v n, khoa h c l lu n chính tr .
Hai là, ti p t c
i m i m nh m ,
ng b th ch , chính sách ng d ng, phát
tri n khoa h c và công ngh . N ng cao
n ng l c h th ng i m i sáng t o qu c
gia, cơ c u l i các ch ơng tr nh nghi n
c u khoa h c và công ngh theo h ng l y
doanh nghi p làm trung t m, l y ph c v
hi u qu s nghi p x y d ng và b o v T
qu c làm m c ti u. Rà soát, s p x p l i h
th ng t ch c khoa h c và công ngh g n
v i i m i tồn di n chính sách nh n l c
khoa h c và công ngh . T ng c ng u t
phát tri n khoa h c và công ngh theo cơ
ch th tr ng tr n cơ s huy ng h p l
ngu n l c t Nhà n c, doanh nghi p và
các cá nh n. H tr , khuy n khích các cá
nh n, t ch c, doanh nghi p u t nghi n
c u phát tri n, chuy n giao, ng d ng ti n
b khoa h c và công ngh . Chuy n i
cơ c u u t , qu n l tài chính khoa h c
và cơng ngh theo nguy n t c t hàng,
d a vào k t qu , hi u qu cu i c ng. Các
ngành, các c p có trách nhi m trong vi c
thúc y phát tri n và ng d ng ti n b

khoa h c và công ngh vào l nh v c m nh
ph trách.
Ba là, phát tri n m t s ngành khoa
h c và công ngh m i nh n, tr c ti p góp
ph n gi i quy t các v n
c p bách, ph
h p v i i u ki n, ngu n l c c a t n c.
Ưu ti n chuy n giao, ng d ng các ti n b
khoa h c và công ngh vào các l nh v c
kinh t x h i, v n hóa, con ng i, qu c
phịng, an ninh tr ng y u. Phát tri n h t ng
s và b o m an ninh m ng, t o i u ki n
cho ng i d n và các doanh nghi p thu n
l i, an toàn ti p c n ngu n tài nguy n s ,
x y d ng cơ s d li u l n. Tháo g k p th i
nh ng v ng m c, th c hi n t t các chính
sách v ào t o, b i d ng, thu hút, tr ng

i h c Hòa B nh - S 05 - Tháng 9.2022


NG NG

d ng và i ng
i ng cán b khoa h c
và công ngh . Ti p t c phát tri n th tr ng
khoa h c và công ngh , h tr th ơng m i
hóa các k t qu nghi n c u khoa h c và
công ngh , nh t là, chuy n gia u ngành,
nh n tài trong l nh v c khoa h c và công

ngh . Ti p t c phát tri n th tr ng khoa
h c và công ngh , h tr th ơng m i hóa
các k t qu nghi n c u khoa h c và công
ngh . N ng cao hi u qu ho t ng ti u
chu n o l ng ch t l ng và s h u trí
tu , thơng tin, th ng k khoa h c và cơng
ngh .
B n là, a d ng hóa h p tác qu c t v
khoa h c và công ngh , u ti n h p tác v i
các i tác chi n l c. G n h p tác qu c t
v khoa h c và công ngh v i m i l nh v c
c a i s ng kinh t - x h i, qu c phịng
và an ninh. Có chính sách h tr ho t ng
giao l u, trao i h c thu t qu c t .
3. K t lu n
Nh v y, b ng ph ơng pháp l ch s ,
logic, tác gi
làm rõ quá tr nh phát tri n

t duy, l lu n c a
ng C ng s n Vi t
Nam v phát tri n khoa h c, công ngh
trong su t ti n tr nh l nh o cách m ng.
T ó, cho th y, nh n th c v phát tri n
khoa h c và công ngh luôn
c
ng
C ng s n Vi t Nam quan t m, c bi t
trong th i k
i m i toàn di n t n c.

C ng v i giáo d c, ào t o,
ng ta luôn
coi khoa h c và công ngh là qu c sách
hàng u, là ng l c then ch t thúc y
phát tri n kinh t - x h i.
c bi t, Ngh
quy t
i h i XIII c a
ng, tr n cơ s
m c ti u t ng quát, m c ti u c th trong
nh h ng phát tri n t n c, i h i
xác nh m t s nhi m v , gi i pháp c th
nh m thúc y phát tri n m nh m khoa
h c, công ngh và i m i sáng t o
t o
b t phá v n ng su t, ch t l ng, hi u qu
và s c c nh tranh c a n n kinh t
tn c
tr c tác ng c a cu c Cách m ng công
nghi p l n th t và h ng t i th c hi n
th ng l i các m c ti u mà
ng
xác
nh.

Tà l u tham kh o
1 . ng C ng s n Vi t Nam (2005 , V n ki n i h i th i k
im i( ih iV ,V ,V ,
X , Nhà xu t b n Chính tr qu c gia, Hà N i.
2 . ng C ng s n Vi t Nam (1997 , V n ki n H i ngh l n th hai Ban Ch p hành Trung

ng khóa V , Nhà xu t b n Chính tr qu c gia, Hà N i.
3 . ng C ng s n Vi t Nam (2006 , V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th X, Nhà xu t
b n Chính tr qu c gia, Hà N i.
4 . ng C ng s n Vi t Nam (2011 , V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th X , Nhà xu t
b n Chính tr qu c gia Hà N i.
5 . ng C ng s n Vi t Nam (2016 , V n ki n
i h i i bi u toàn qu c l n th X , V n
phòng Trung ơng ng, Hà N i.
6 . ng C ng s n Vi t Nam (2021 , V n ki n i h i i bi u toàn qu c l n th X , T p 1,
Nhà xu t b n Chính tr qu c gia s th t, Hà N i.

S 05 - Tháng 9.2022 - T p chí KH&CN Tr

ng

i h c Hịa B nh

117