Báo cáo " Pháp luật quốc tế về chống bóc lột tình dục trẻ em vì mục đích thương mại " doc

thông tin
Tạp chí luật học - 61


TS. Chu Hồng Thanh *
rong pháp luật quốc tế thì buôn bán trẻ
em và mi dâm trẻ em là hai thuật ngữ
có quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau, từ quan
hệ đó hình thành các khái niệm buôn bán trẻ
em vì mục đích mi dâm và bóc lột tình dục
trẻ em vì mục đích thơng mại.
Tài liệu Nghiên cứu về bóc lột tình dục
trẻ em số 8 năm 1996 của Liên hợp quốc do
Trung tâm nhân quyền Liên hợp quốc phát
hành có xác định rõ nội dung các khái niệm
trên nh sau:
Mi dâm trẻ em (Child prostitution) là
việc bóc lột tình dục trẻ em để lấy tiền hoặc
vật chất, thông qua trung gian để tổ chức thực
hiện;
Buôn bán trẻ em (Sale of Children/Child
traffcking) là việc chuyển giao trẻ em của
một bên sang cho một bên khác vì bất cứ
mục đích nào để đổi lấy tiền bạc, vật chất
hoặc bồi thờng.
Liên quan tới hai khái niệm trên là khái
niệm lạm dụng trẻ em đợc định nghĩa là:
Bất kì hành động nào gây ảnh hởng, tác hại
đến sự phát triển lâu dài đối với trẻ em trên

các mặt thể chất, tâm lí, tinh thần và x hội.
Khái niệm lạm dụng trẻ em trong pháp luật
quốc tế đợc xem tơng tự với khái niệm xâm
hại trẻ em trong pháp luật Việt Nam. Bản
thân khái niệm lạm dụng tình dục trẻ em là
bộ phận trong nội hàm khái niệm lạm dụng
trẻ em lại đợc pháp luật quốc tế phân chia
làm nhiều loại nh hiếp dâm trẻ em (Child Rape);
loạn luân (insest); dâm ô (Lascivions conduct).
Vấn đề quan tâm trong bài viết này là khái
niệm bóc lột tình dục trẻ em đợc pháp luật
quốc tế định nghĩa nh sau: Bóc lột tình dục
trẻ em là việc sử dụng trẻ em dới 18 tuổi để
thỏa mn dục vọng của ngời lớn. Cơ sở của
sức bóc lột này là sự bất bình đẳng về thể lực
và các mối quan hệ kinh tế giữa trẻ em và
ngời lớn. Trẻ em bị bóc lột về sức trẻ và dục
tình. Mặc dù có thể không thờng xuyên, sự
bóc lột này thông thờng do một bên thứ ba tổ
chức để kiếm lợi. Theo định nghĩa này, bóc lột
tình dục trẻ em bao gồm 3 loại hành vi: Một là,
buôn bán trẻ em vì mục đích mi dâm (Child
traffcking); hai là, mi dâm trẻ em (Child
prostitution), ba là, khiêu dâm trẻ em (Child
pornography).
Trên cơ sở các Điều 34 và 35 của Công
ớc quốc tế về quyền trẻ em, trong những năm
gần đây trên thế giới xuất hiện các tài liệu
mang tính pháp lí trong đó có khái niệm bóc lột
tình dục trẻ em vì mục đích thơng mại

(Commercial sexual explotation of children). Khái
niệm này không chỉ nói lên việc trẻ em bị lạm
dụng, xâm hại tình dục mà còn nhấn mạnh
việc thu lợi nhuận, kiếm lời của ngời lớn
thông qua việc coi trẻ em là đối tợng bị buôn
bán, bị bóc lột về kinh tế và tình dục trong các
T

* Hội luật gia Việt Nam


thông tin
62

-
Tạp chí luật học

hoạt động thơng mại. Khái niệm này có nội
dung cơ bản là trẻ em bị buôn bán, bị bóc lột
để mi dâm và bị sử dụng ngay cả với văn hóa
phẩm khiêu dâm trong thơng trờng.
Bóc lột tình dục trẻ em vì mục đích
thơng mại đợc đề cập trong khá nhiều văn
bản pháp lí quốc tế, đáng chú ý là việc điều
chỉnh các quan hệ này đợc ghi nhận trong ba
văn kiện sau đây:
1. Chơng trình hành động của Liên hợp
quốc về chống buôn bán trẻ em, mi dâm trẻ
em và văn hóa phẩm khiêu dâm trẻ em;
2. Tuyên bố và chơng trình hành động

của Hội nghị thế giới chống bóc lột tình dục
trẻ em vì mục đích thơng mại;
3. Nghị định th cấm buôn bán trẻ em, mi
dâm trẻ em và văn hóa phẩm khiêu dâm trẻ em,
bổ sung cho Công ớc khiêu dâm trẻ em.
Chơng trình hành động của Liên hợp
quốc về phòng chống buôn bán trẻ em, mi
dâm trẻ em và văn hóa phẩm khiêu dâm trẻ
em do Uỷ ban nhân quyền Liên hợp quốc
thông qua theo Nghị quyết số 1992/74 ngày
5/3/1992. Chơng trình hành động này bao
gồm 59 điểm xác định rõ việc bóc lột tình dục
trẻ em và buôn bán trẻ em là những trọng tội
và phải bị xử phạt đúng tội danh. Pháp luật cần
trừng trị thẳng vào những kẻ trung gian, những
ngời khuyến khích và trục lợi nh các đại lí,
các hng buôn, chủ chứa, mua dâm, cảnh sát
và những ngời có liên quan khác phạm tội ác
này. Cảnh sát, tòa án và cơ quan pháp luật cần
tập trung bảo vệ trẻ em, có sự hỗ trợ về mặt
pháp lí cho trẻ em bị lạm dụng tình dục và bị
buôn bán. Chơng trình hành động của Liên
hợp quốc về chống buôn bán trẻ em, mi dâm
trẻ em và văn hóa phẩm khiêu dâm trẻ em
cảnh báo về sự gia tăng của du lịch tình dục và
xác định rằng tiếp thị du lịch thông qua việc
cám dỗ tình dục trẻ em phải bị phạt hình sự
cùng mức độ nh hành vi môi giới, phải nghiêm
cấm và ngăn chặn việc sử dụng các công nghệ mới
để gợi dâm trẻ em (nh Internet).

Tuyên bố và chơng trình hành động của
Hội nghị thế giới chống bóc lột tình dục trẻ em
vì mục đích thơng mại do Hội nghị thế giới
chống bóc lột tình dục trẻ em vì mục đích
thơng mại thông qua tại Stockholm (Thuỵ
Điển) ngày 28/8/1996 đ đợc 122 nớc dự
Hội nghị cam kết thực hiện. Tuyên bố xác định
rõ: Nạn bóc lột tình dục trẻ em vì mục đích
thơng mại là sự vi phạm cơ bản quyền trẻ em.
Nó bao gồm việc ngời lớn lạm dụng tình dục
và đợc trả bằng tiền hoặc hiện vật cho trẻ em
hoặc ngời thứ ba hay những ngời khác. Trẻ em
bị đối xử nh một đối tợng tình dục và nh là
một đồ vật mang tính thơng mại. Sự bóc lột tình
dục trẻ em vì mục đích thơng mại bằng những đe
dọa và bạo lực với trẻ em đ biến thành lao động
cỡng bức và các hình thức nô lệ hiện đại.
Nghị định th về buôn bán trẻ em, mi
dâm trẻ em và văn hóa phẩm khiêu dâm trẻ em
bổ sung cho Công ớc về quyền trẻ em đ đợc
Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua ngày
25/5/2000 theo Nghị quyết A-RES-54-263. Nghị
định th này yêu cầu các nớc thành viên phải
xác định trong bộ luật hình sự của nớc mình,
các hành vi bóc lột tình dục trẻ em; chuyển
giao những bộ phận cơ thể trẻ em vì lợi nhuận;
cỡng bức lao động trẻ em; cung cấp trẻ em vì
mục đích thơng mại; sản xuất, phổ biến, xuất
nhập khẩu, chào mời, bán hay sở hữu văn hóa
phẩm khiêu dâm trẻ em. Các loại tội phạm với

các hành vi trên phải đợc đa vào nh những
tội phạm và có thể bị dẫn độ trong các Hiệp
ớc quốc tế về dẫn độ tội phạm.
Các văn kiện trên đây phù hợp với các điều
1, 11, 21, 32, 33, 34, 35, 36 của Công ớc


thông tin
Tạp chí luật học
-

63

cũng nh toàn bộ nội dung Công ớc quốc tế
về quyền trẻ em đ thống nhất xác định bóc
lột tình dục trẻ em vì mục đích thơng mại là
tội phạm nghiêm trọng.
Cha có số liệu điều tra chính xác về hoạt
động của loại tội phạm bóc lột tình dục trẻ
em vì mục đích thơng mại nhng các con số
theo ớc tính của Liên hợp quốc đ biểu lộ
nhiều điều rất đáng lo ngại.
Hàng năm có hơn một triệu trẻ em trên thế
giới bị đẩy vào vòng mi dâm và bị bóc lột
tình dục vì mục đích thơng mại, mang lại
những món lợi nhuận khổng lồ (hàng tỉ đôla
Mĩ). ở Philippine có từ 6 đến 10 vạn trẻ em bị
sử dụng vào du lịch tình dục và mi dâm. ở ấn
Độ khoảng 20% trong tổng số 2 triệu mi dâm
trẻ em. ở Đài Loan có từ 4 vạn đến 6 vạn trẻ

em gái bị bóc lột tình dục trong các nhà chứa.
Thủ đô Đacca ở Bănglađét có khoảng 5.000 trẻ
em tham gia mi dâm, trong đó 2.000 hoạt
động trong các nhà chứa có giấy phép, số còn
lại lang thang trên đờng phố. 92% số ngời
mi dâm ở Nicaragoa là từ 11 đến 18 tuổi. ở
Hoa Kì có 10 vạn đến 30 vạn trẻ em bị bóc lột
tình dục vì mục đích thơng mại. Mi dâm
nam là khá phổ biến và tình trạng báo động là
ở Mĩ và các nớc Tây Âu. Tổ chức lao động
quốc tế ILO cho biết thu nhập từ lĩnh vực kinh
doanh tình dục (sex sector) ở 4 nớc
(Indonesia, Malaixia, Philippin và Thái Lan)
chiếm từ 2% đến 14% tổng sản phẩm quốc nội
(GDP), những ngời mi dâm ở Thái Lan gửi
về cho gia đình ở nông thôn nghèo khó khoảng
300 triệu USD/năm. Đáng chú ý là trong số 90.000
ngời hoạt động mi dâm ở Thái Lan có khoảng
18.000 trẻ em dới 18 tuổi mà 1/3 trong số đó là
trẻ em ngời nớc ngoài. Đó là bức tranh hoen
ố và dơ bẩn về bóc lột tình dục trẻ em vì mục
đích thơng mại.
Trong pháp luật quốc tế, bóc lột tình dục
trẻ em vì mục đích thơng mại không chỉ là tội
phạm mà còn đợc xác định là tội ác nghiêm
trọng, là dạng lao động cỡng bức (forced
labour) - loại hình nô lệ hiện đại (A
contemporary form of slavery) và là hình
thức bóc lột không thể tha thứ (An intolerable
form of child labour). Chủ thể của loại tội phạm bóc

lột tình dục trẻ em vì mục đích thơng mại có
nhiều loại ngời nhng phần lớn đều là ngời
lớn, với các hành vi nh mở nhà chứa để bán
dâm trẻ em, làm giấy tờ giả để đa trẻ em qua
biên giới, tổ chức du lịch tình dục , Liên hợp
quốc đ tổng kết có khoảng 90% những kẻ
mua dâm trẻ em là đàn ông. Trong thực tế
cũng có trẻ em tự nguyện tham gia hoạt động
mi dâm nhng toàn bộ hoạt động lạm dụng
tình dục trẻ em đều do ngời lớn tổ chức, vì
vậy, xu hớng chung hiện nay trong các văn
kiện pháp lí thờng tránh dùng khái niệm
trẻ em mi dâm (Child prostitutes) mà
dùng trẻ em là nạn nhân của mi dâm
(Child Victims of prostitution), trẻ em
trong mi dâm (Children in prostitution)
hoặc trẻ em bị mi dâm (Prostituted
children) có nghĩa là thủ phạm của bóc lột
tình dục trẻ em vì mục đích thơng mại chỉ
có thể là ngời lớn.
Nhận biết điều này có ý nghĩa hết sức quan
trọng, các quốc gia trong hoạt động lập pháp,
hành pháp, t pháp của mình và trong phối hợp
hoạt động quốc tế đều cần phải ngăn chặn và
loại trừ bóc lột tình dục trẻ em vì mục đích
thơng mại ngay từ những năm đầu thế kỉ
XXI và trong thiên niên kỉ mới./.