Một nền giáo dục thời bình

ip|^pM^NBpiV'''->BK^W,-.. :.1FJP« 'IM<^^'%#.4

Mot nen giao due thcfi binh

L

am the nao de con em chung ta, the he tUdng lai
cua da't nUde, ed dQdc nhQng pham chat cija mpt
nhan each ldn? Cau hoi nay qua tham vpng, nhQng
nd dang de chung ta suy nghT. Han chung ta mong mudn
nhQng ca the cua the he tUdng lai ed mot ddi sdng tinh
than phong phu va lanh manh, giau long nhan ai, cd tinh
than khdch quan va dp lUdng, va tU tin d cae pham chat
cija ea nhan minh. Vay thi dd cung chfnh la nhQng ydu
cau trong ddn dat hang cija chung ta cho nen giao due
dQdng thdi.

Sir phat trien tam iy tu" nhien & tre em
Khi cac em cdn be, cha me mua ve nhQng mdn dd
chdi. Khdng phai nglu nhien ma nhQng mdn dd chdi nay
md phdng sU vat thudng ngay. Chide d td, tau thuy, bup
be, nhQng mdn dd hang, deu la sU md phdng cac hinh
anh cudc sdng thudng ngay quanh ta. Khi chdi dua vdi
chung, be ngoai ta ddn gian ehi tha'y eac em vui ve. Cdn
thQc chat ben trong la mdt sQ phat trien hai hoa ve tam
ly. Dd la cam giac kiem soat dQdc cudc sdng, yen tam ve
cupc sdng, va xay dQng, sang tao trdn nen tang cua sQ
yen tam ay.
Khi cae em ldn hdn, tri tudng tUdng md rdng hOn do
sU nghe nhin phong phu hdn. NhQng mdn dd chdi ddn
sd khdng cdn lam cho cae em thoa man. Mpt each tQ

nhien, tre em tim niem vui theo each khac. C5 cae dd thj
phat trien, tre em ham me dpc truyen tranh, hay chPi
game dien tQ. Ddi tUdng Ua thfch cua cae em thQdng la
nhQng ngudi hung, hoac nhQng nhan vat ndi tie'ng. Bang
vide hod than vao npi dung truyen tranh, game, vao vai
trd ngUdi hung hoac ngUdi ndi tie'ng, cac em cam tha'y sQ
yen tam, tU chu, va gia tri ca nhan dUde khang dinh.
Nhu cau lam chu cupc sdng va dupe khang dinh vj
the la dieu tu nhien trong con ngUdi ndi chung, trong dd
cd tre em. Se phan tu nhien neu ngUdi ldn tim each kiem
che, de nen nhu cau nay cija eac em. NhUng chung ta
cung bie't rang tudi thd la khoang thdi gian quan trpng
nhat trong vide hinh thanh ea tinh, nhan each cua tre, va
chuan bi cho cac em sau nay trd thanh nhQng eon ngUdi
ganh vac cac trach nhiem thUe te. NhQng hoat dpng giai
tri ma chung ta de cap d tren, chi mdi giup thoa man nhu
eau tam ly nha't thdi, chQ chUa giup boi dUdng nhan each
va ren luyen kha nang thich nghi vdi thUc te cupc sd'ng.
Tham ehi nhQng truyen tranh va game dien tQ mang ti'nh
chat bao iQc thudng kieh thich tinh hieu thang, khien tre
cam thay cd the d l dang khang dinh dUdc gia tn ca nhan
(pAy

VA HOC NGAY NAY SO 6-2009

thdng qua vide phd huy cdc chQdng ngai, tidu diet eac
ddi thij. Chung khdng he giup ren luyen nhQng pham
chat quan trpng cho nhan each cija tre, nhQ tinh kidn
nhin va dp lUdng, sQ tran trpng cdc ve dep, nhQng thanh
qua dupe vun dap, xay dUng bdi tao hod hay con ngUdi.

He luy tif tmh bao life trong ngi dung giao due
Tinh bao iQc la sQ dd'i nghich vdi long nhan ai. Nd pho
bien vi de dang phdt sinh tQ nhu eau con ngUdi muon
nhanh chdng vUdt qua cac trd ngai de khang djnh vj the
cija minh. Dang lo ngai la npi dung giao due cija chung ta
tQ vai thap ky trd lai day nhud'm kha nhieu mau sac bao
iQc. Ljch sQ dan tdc bj phij bdng bdi cac cupc xung dot
vu trang. NhQng ta'm gUdng anh hung da sd la hinh anh
nhQng ngQdi cam gUdm ra tran. Van, thd khac hpa chie'n
tranh v i n chiem mpt ti trpng ldn trong van hoc Viet Nam
hidn dai. NhQng an tupng dd cd the tac ddng tidu cUe tdi
sU hinh thanh ldng nhan ai trong nhan each cua tre. Chung
cung d l tao ra suy nghT trong tre thd rang dieu quan
trpng nha't ma cha dng ta trong ljeh sQ lam dQdc la vide
tidu diet ke thu.
Khdng phu nhan rang ljch sQ da't nUde ta g i n chat vdi
mpt qua trinh giQ nQdc va dUng nUdc cd ti'nh ben bi lien
tuc. Rang chien tranh chi mdi xa rdi chung ta dUdc ba,
bdn thap ky. Nhung lich sQ cua ngUdi Viet dang tU hao
khdng chi vi cha ong ta chie'n da'u gioi va ludn cd gang
giQ lay da't, ma cdn vi dan tpc ta da xay dUng ndn dUdc
mpt nen van hien sau sic, phong phu va cd be day lau
ddi.
Co le viec chu trpng giang day ve chie'n tranh vdn
xua't phat tQ nhu cau xa hpi eua mdt thdi ky loan lac.
NhQng khdng the' sdng trong thdi binh ma v i n giao due


con ngudi theo each cua thdi loan. He qua tieu cUc ngoai

mong mudn la nhQng gi chung ta da va dang dUdc tha'y
hang ngay. Dao dQc xa hpi suy thoai. Mdi trUdng thien
nhien bi tan pha, huy hoai. NhQng cdng trinh xay dQng
kem chat lupng nhanh chdng xudng cap. Cac di san van
hda bi xam pham. Nguyen nhan cija tat ca nhQng hidn
tUdng tren xuat phat tQ con ngUdi, cung la san pham cCia
mpt dudng ldi giao due tieu cUc keo dai.

Xem nhe con ngifofi ca nhan lieu co la phan giao
due?
Lam sao de nhQng sU kien Ijch sQ khdng nha't thiet cQ
phai la ta thang, djch thua, thi mdi thu hut tre?
Lam sao de tre em tim thay hQng phan, sQ ddng cam
khi tie'p thu cac gia tri v a n h d a n h a n ban?
Lam sao de nhQng ten ngQdi, nhQng dja danh, g i n vdi
nhQng an tUdng sdng ddng thay vi khd khan, te nhat?
SQ ddng cam giQa ngQdi hpe vdi kie'n thQc ehi xay ra
sau mdt sU ddi chidu giQa ndi dung thdng tin dupe hpe
vdi kinh nghidm ca nhan cua ngUdi hpc.
Tre em la nhQng ed the dang chap chQng hpc cdch
vao ddi, tim kiem mpt chd dQng trong cupc sdng, vdi nhu
cau dupe ddng cam va tdn trpng. Vi vay ma cdc em rat
dd hda than vao cae nhan vat. Thdng qua hanh xQ cua
nhan vat va thai dp cija chung ta vdi nhan vat, tre em hpe
Qng xQ, tu duy. Ne'u chung ta td ra kinh trpng nhan vat,
tre em cung se kinh trpng nhan vat. Ne'u chung ta khic
hpa cd nhan nhan vat vdi nhQng chi tiet ma tre ed the
hieu va ddng cam dQPc, tre se yeu nhan vat.
NhQng neu khdng ed sQ khac hpa than phan cd nhan
con ngQdi thi khdng cd sQ ddng cam vdi ngQdi hpc. NhU

vay thi se khdng cd gia trj van hda ddng ke nao dupe
truyen thu. Va cung khdng the cd tam gUPng cu the de
tre em ren luyen noi theo.
Hdn nQa, neu chung ta mudn giao due tre em ve tinh
than traeh nhiem eua ea nhan, ve ham mudn phat huy
sang tao ca nhan, vay thi chi'nh chung ta phai tran trpng
con ngUdi ca nhan. TU duy giao due sai lech trUde day,
chi khac hpa thanh qua cua tap the ma xem nhe vai trd
ca nhan, da d i n dd'n he qua ngoai mong mudn la thdi lpi
dung danh nghTa tap the va nap bdng tap the de lang
trdnh traeh nhiem ca nhan.

Day tfnh khach quan va dai luofng nhiT the nao?
Hal pham chat can thie't dau tien la tfnh khach quan
va dai lupng. Vay thi phQdng phap giao due phai ra sao?
Qua hai van de chinh ma chung ta vQa de cap thi ed the
thay nhu sau.
Phai giam nhe tinh bao lUc trong npi dung giao due.
Tinh than ddi khang gay g i t vdn phan nao xua't phat tQ
tfnh tieu khi. Nd hoan toan vd ich khi giao due tre em.
Phai tdn trpng ca nhan ngQdi hpe, song song vdi vide
giao due sU tdn trpng ca nhan ngudi thay. Va tat nhien,
ngQdi thay phai tU giao due minh sao cho xQng dang vdi
sU tdn trpng ay.
Phai neu cao nhQng tam gUdng ldn ve nhan each
cCia nhu'ng con ngUdi co cong vdi xa hpi va dat nudc. Hp

khdng chi la nhQng chie'n binh, ma ca cac nha van hod,
khoa hpc, nghe sT, ... Tham chi nen can nhac ea nhQng
ngUdi ma lieh sQ trUde day tQng ed danh gia lech lac.

Dien hinh nhU nha van hod Pham Quynh, nha thd Tran
Dan, hay Bi thU Tinh uy Kim Ngpc. Hp deu la nhQng
nhan each ldn, vdi nhQng ddng gdp t h l m lang ma xa hdi
dang dan edng nhan rpng rai. Vide bao tdn nhQng ten
tudi nay trong sQ sach se la minh chQng cho sU tien bd
eua xa hdi, theo xu hUdng khdch quan hdn, dai lUdng
hdn.
Phai giam bdt khdi lUdng nhQng bai vd nang ve tinh
ky thuat. Thay vao dd md rdng sQ phong phu eua nhQng
npi dung xa hdi va nhan van, nham giup cae em ed thdm
cd hdi tQ do phat huy tri tQdng tQpng cua minh. Cudc
sdng la hanh trinh de kham pha chQ khdng ddn thuln la
mpt chudi nhOng sQ vu dp bupc phai hoan thanh. Chung
ta can cac em tap dQpt de sau nay lam ehu cudc sdng
chQ khdng c i n nhQng ngUdi thd bj Id thudc vao ganh
nang. Mdt ddi sdng mang qua nhieu ganh nang, vdi
nhQng muc tidu qua cu the, se lam thieu khdng gian de
phdt trien nhan each ldn.
NhQng cd le mau chdt quan trpng nha't chfnh Id sQ
gido due tQ gia dinh. Nhu da de cap, mpi tre em deu cd
nhu cau tam ly chi'nh dang la dupe tran trpng va lam chu
dupe cupc sdng. NhQng bae phu huynh cd the do thieu
kinh nghidm, hoac thdi gian, hoac ca hai, thudng dap
Qng dieu nay mpt each dd dang. NhUng chinh nhQng
dQa tre dQdc nudng chieu lai la nhQng ed the thQdng
xuydn cam thay khdng dQdc thoa man. SQtdn trpng de'n
mdt each qua dd dang cung gan vdi sQ thieu dQdc tdn
trpng. Cac em can dQdc vUdt qua thQ thach. Trong bai
viet Trdn ghe nha trUdng(1), tac gia Cao Huy Thuan tQng
de cap tdi sQ quan trpng cua vide gido due tre em tinh

chuyen can, lam vide gi cung tdi ndi tdi chd'n. Tfnh chuydn
can nay khdng chi giup cac em sau nay trd thanh nhQng
ngUdi lam vide gidi trong mpi ITnh vUe. Nd cung la chia
khoa giup mpi ngudi ed mpt ddi sdng tinh thin khoe khoan.
Cam giac trpn ven vUdt qua mdt thQ thach la didu can
thie't, va khdng the thay the dupe trong ddi sdng mpi cd
the. Nd cho phep con ngUdi tU tin d minh. TQ dd mdi cd
dQdc sU dp lupng va khach quan chan that.

Lofi ket:
NhQng ydu eau dat ra trong bai viet nay that binh
thudng. Chung hien nhidn phai cd trong mdt xa hdi tien
bp. Neu chung ta tin tudng rang xa hpi minh tat yeu phai
di tdi sQ tien bd, thi nghiim nhien ai cung phai ddi dien
vdi cau hoi eua mdt the'-hd trong tQdng lai. R i n g chung ta
da va dang lam gi cho sU tie'n bp ma ai cung mong mudn
nay?

(1) Cao Huy Thuan, Tren ghe nha trUdng, Tap chf Tia
Sang, sd 2-1-3 ngay 15/01/2009 (Pham Dinh Viin)
DAY VA HOC NGAY NAY SO 6-2009