Công tác dân số nhằm bảo đảm cơ cấu giới tính ở việt nam

THựCTIỀN-KINH NGHIỆM

CÔNG TÁC DÂN SỐ NHẰM BẢO ĐẢM
★ TS HÀ VIỆT HÙNG
Pĩện Xã hội học và phát triển,

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

• Tóm tắt: Tình trạng mất cân bằng cơ cấu giới tính trong dân số ở nước ta, đặc biệt là
đối với nhóm dân số trong độ tuổi hơn nhân có thể gây ra những biên đổi trong cơ cấu

nhân khẩu học và xã hội theo những hướng tiêu cực, làm cản trở sự phát triển kinh tê - xã
hội của đất nước và cuộc sống của phụ nữ, nam giới, gia đình và cộng đồng. Do đó, để bảo
đảm cơ cấu giới tính trong dân số cần thực hiện nhiêu giải pháp, trong đó truyền thơng
gia tăng vai trị giới nữ trong gia đình, xã hội cũng như thực hiện hiệu quả các chê tài đối
với hành vi lựa chọn giới tính khi sinh trong cộng đơng có nghĩa then chốt.

• Từ khóa: cơ cấu giới tính trong dân số, cơng tác dân số.
rong phưong hướng, nhiệm vụ và giải

tính của dân số nước ta luôn nhỏ hơn 100(2). Tỷ

pháp phát triển kinh tế - xã hội 5 năm

số giới tính của dân số Việt Nam năm 1979

T

2021-2025, nhàm bảo đảm có cơ cấu bàng 94,2, là mức thấp nhất trong giai đoạn
dân số họp lý, Chính phủ đặt ra mục hơn
tiêu 60 năm qua. Tình trạng này là do mức tử

phấn đấu đến năm 2025 đạt tỷ số giói tính khi vong của nam giới cao hơn so với nữ giới và
sinh dưới 109 bé trai/100 bé gái(1). Từ đây có chịu ảnh hưởng của các cuộc chiến tranh
thể đưa ra hai câu hỏi: (i) Cơ cấu giới tính của

chống xâm lược từ những năm 40 đến cuối

dân số Việt Nam đang biến đổi như thế nào?

những năm 70 thế kỷ XX. Do số sinh sau chiến

(ii) Cần có những giải pháp chính sách phù

tranh ngày càng chiếm tỷ trọng lớn hơn nên tỷ

họp thế nào để bảo đảm cơ cấu giới tính dân

sổ giới tính tăng dần trong hơn 40 năm qua

số họp lý?
1. Thực trạng cơ cấu giói tính trong dân số

(Biểu đồ 1).
Kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở năm

Để đo lường mức độ tương quan giữa hai

2019 cho biết, quy mơ nhóm dân số nam là

nhóm nam và nữ trong dân số, các nhà khoa
học sử dụng chỉ báo về tỷ số giới tính. Tỷ số giói

47.881.061 và dân số nữ là 48.327.923 người(3).
Tỷ số giới tính của dân số Việt Nam năm 2019

tính được xác định bằng số lượng nam giới trên

bàng 99,1. Như vậy, tỷ số giói tính của dân số

100 nữ giới. Từ năm 1960 đến nay, tỷ số giới

đã tảng từ 94,2 năm 1979 lên 99,1 nãm 2019.

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Sơ 8/2021


Biểu đồ 1. Tỷ số giói tính của dân số Việt Nam giai đoạn 1960-2019
Tỷ số giới tính

Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2010 và 2020
Đồ họa: LLCT
Khi thực hiện phân tích thực trạng cơ cấu giói

tính của dân số theo các nhóm tuổi, từ trẻ em

48,6 - nhóm những người già nhất từ 85 tuổi
trở lên. ở nhóm những người già nhất (85+),

đến người già, tỷ số giới tính của các nhóm này

trung bình cứ hai cụ bà có một cụ ơng. ở thời

ln biến đổi. Tỷ số giói tính khi sinh (GTKS) ở

điểm điều tra ngày 1-4-2019, Việt Nam có

mức tự nhiên đối với các nước trên thế giói dao
động từ 104-106. ở Việt Nam, tỷ số GTKS ởmức

680.345 cụ bà và 330.642 cụ ông với tuổi thọ từ

tự nhiên là 105. Như vậy, cứ trung bình có 105

Khi cơ cấu giới tính của dân số ở trạng thái

bé trai/100 bé gái được sinh ra. Tình trạng mất
cân bằng tỷ số GTKS xảy ra khi tỷ số này biến

tự nhiên bình thường, ở nhóm tuổi trẻ em, số
trẻ em nam luôn cao hơn so với trẻ em nữ. Ở

động theo hướng cao hơn 107 hoặc thấp hơn

nhóm tuổi hơn nhân (15-49), số nam thường

103 trong nhiều năm liên tục. Do hiện tượng tử

cân bàng vói nữ, và tỷ số giới tính xấp xỉ bàng
100. Ở nhóm tuổi của dân số từ 50 tuổi trở lên,

vong dàn số xảy ra ở tất cả các nhóm tuổi, và tỷ

lệ tử vong của nam ln cao hơn nữ ở tất cả các

nhóm tuổi của dân số, nên tỷ số giới tính của

85 tuổi trở lên.

số nữ giới ngày càng nhiều hơn so với nam giới,

các nhóm dân số ln biến đổi theo xu hướng

và tỷ số giới tính của các nhóm dần số từ 50
tuổi trở lên luôn thấp hơn 100. ở nhóm dân số

giảm dần từ các nhóm dân số trẻ hơn đến các

từ 80 tuổi trở lên, tỷ số giói tính chỉ cịn xấp xỉ

nhóm dân số già hơn. Việc phân tích các số liệu

bàng 50.

của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 cho

Thực hiện bảo đảm cơ cấu giới tính của dân

thấy cụ thể về xu hướng biến đổi có tính quy luật

sổ họp lý là đạt được tỷ số giới tính của nhóm

đó (Biểu đồ 2).

tuổi hôn nhân xấp xỉ bàng 100. Để đạt được

Những số liệu trình bày trên Biểu đồ 2 cho

mục tiêu này cần phải giữ được tỷ số GTKS ở

thấy, tỷ số giới tính đã giảm dần từ 110,3 của
nhóm dân số 0-4 tuổi xuống cịn 106,3 - nhóm

mức tự nhiên bình thường (khoảng 105).
Khi xảy ra tình trạng tỷ số GTKS cao hơn

15-19 tuổi; 100,2 - nhóm 45-49 tuổi; và chỉ cịn

mức tự nhiên bình thường (từ 107 trở lên), như

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ - Sơ 8/2021


THựCTIỄN-KINH NGHIỆM

Biểu đồ 2. Tỷ số giói tính các nhóm dân số theo tuổi ở Việt Nam, 2019

Tỷ ỉố giới tính

Nguồn: Tác giả phần tích số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019
Đồ họa: LLCT

ở nước ta hiện nay, sẽ dẫn tới làm mất cân

dân số trong độ tuổi hôn nhân sẽ tăng lên mức

bàng tỷ số giói tính của dân số ở độ tuổi hơn

106,5. Tăng thêm 3,2 điểm phần trăm so với

nhân trong giai đoạn 15-20 năm sau đó.
ở Việt Nam, tình trạng mất cân bàng giới

năm 2019.

tính khi sinh được quan sát thấy từ đầu những
năm 2000. Tỷ số GTKS đâ tăng từ khoảng 106

giới tính của nhóm dân số trong độ tuổi hơn

Kết quả phân tích số liệu về biến đổi tỷ sớ

bé trai trên 100 bé gái vào năm 2000, lên 110,5

nhân (Biểu đồ 3) theo các vùng trong cả nước
cho thấy, ở cả 6 vùng, chỉ báo này đều có xu

bé trai vào năm 2009(4). Trong hơn mười nãm

hướng tăng lên trong giai đoạn 2019-2034. Mức

qua, tỷ số GTKS ở nước ta luôn giữ ở mức từ

tăng cao nhất được quan sát thấy ở vùng đồng

111-112.

bằng sông Hồng là 4,5 điểm phần trăm; Mức

Như vậy, có thể dự báo về tình trạng mất cân

tăng thấp nhất ở vùng Tây Nguyên là 1,3 điểm

bàng giới tính trong độ tuổi hơn nhân đã bát

phần trăm. Những dữ liệu này cho thấy, hành

đầu xảy ra ở nước ta. Kết quả phân tích các số

vi lựa chọn giới tính thai nhi trong một bộ phận

liệu về cơ cấu dân số từ cuộc Tổng điều tra dân

dân cư đã tiếp tục diễn ra trong phạm vi cả

số và nhà ở năm 2019 cho thấy, tỷ số giới tính

nước trong 15 năm vừa qua. Tình trạng này xảy

của nhóm dân số trong độ tuổi hơn nhân (1549) trong phạm vi cả nước là 103,3. Chỉ báo này

ra nghiêm trọng nhất ở vùng đồng bàng sông
Hồng. Năm 2019, tỷ số giới tính nhóm dân số

cao hơn mức tự nhiên bình thường là 3,3 điểm

15-49 ở khu vực này là 114,1, và dự báo năm
2034 là 118,6. Sau khoảng 15 năm nữa, dân số

phần trăm. Đến năm 2034, tỷ số giới tính nhóm

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Số8/2021


91
Biểu đồ 3. Tỷ số giới tính nhóm dân số 15-49 tuổi theo vùng, năm 2019 và năm 2034
Tỷ số giới tính trong nhóm dân số 15-49 tuổi

Đóng bằng sơng Cửu Long

Đông Nam Bộ

Tây Nguyên

lác Trung bộ và Duyên hải miền Trung

Đóng bằng sơng Hồng

Trung du và miền Núi phía Bắc

Cả nước

z 2019

2034

Nguồn: Tác giả phân tích sốliệu Tổng điều tra dân số và nhà ở 2019

Đồ họa: LLCT
vùng đồng bằng sông Hồng sẽ thừa gần 20
phần trăm nam giới ở độ tuổi hôn nhân (dưới

109 bé trai/100 bé gái, và đến 2030, đưa tỷ số
giới tính khi sinh trở lại mức tự nhiên 105 bé

50 tuổi).

trai/100 bé gái, thì đến năm 2049, chênh lệch

Kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở năm

số lượng nam/nữ trong độ tuổi hơn nhân có

2019 cho biết, số người trong độ tuổi hôn nhân

thể lên hơn 2,4 triệu người. Kết quả này phù

ở nước ta là gần 50.658.000 người. Với quy mô

họp vói dự báo của Tổng cục Thống kê đưa ra

và cơ cấu giới tính của nhóm dân số trong độ

năm 2011, cụ thể là, nếu tỷ số GTKS vẫn không

tuổi hôn nhân ở Việt Nam năm 2019, chênh

giảm trong giai đoạn 2021-2030, đến năm 2050,

lệch số lượng nam/nữ là hơn 817.000 người; và

dân số Việt Nam sẽ thừa 12 phần trăm nam giới

năm 2034, chênh lệch số lượng nam/nữ sẽ hơn

ở độ tuổi dưới 50(5).

1.683.000 người.
Đến năm 2025, nếu Việt Nam không đạt

Xu hướng mất cân bàng cơ cấu giới tính của
dân số nước ta, đặc biệt là đối với nhóm dân

được mục tiêu đưa tỷ số giới tính khi sinh dưới

số trong độ tuổi hôn nhân, giai đoạn 2019-

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Số8/2021


92

THỰC TIỄN-KINH NGHIỆM

2034, có thể sẽ gây ra những hậu quả rất tiêu

Kinh tế phát triển, ngày càng có nhiều gia đình

cực đối với phát triển kinh tế - xã hội của đất

giàu hơn trước đây nên một số người càng

nước và cuộc sống của phụ nữ, nam giới, gia

mong ước có con trai để thừa kế gia tài của họ.

đình và cộng đồng. Tình trạng thiếu phụ nữ trẻ

Những mong ước, lo láng về việc phải có con

sẽ khiến hàng triệu nam giới khơng có cơ hội

trai dường như đã bị cường điệu hóa bởi dư

lập gia đình. Tình trạng “khủng hoảng về hôn

luận xã hội ở nhiều địa phương. Đối với nhiều

nhân" này có thể để lại nhiều hậu quả cả về

người, những áp lực xã hội này là rất lớn.

mặt nhân khẩu học và mặt xã hội, bao gồm

Văn hóa đề cao vai trị người con trai đã có từ

nạn ép buộc kết hơn, bn bán, bạo hành phụ

lâu nhưng việc lựa chọn giói tính thai nhi dẫn

nữ và trẻ em gái, phát triển tệ nạn mại dâm và

tới làm mất cân bàng giới tính khi sinh mói xuất

cả nguy cơ bất ổn xã hội do sự bất mãn về xã

hiện từ đầu những năm 2000. Vấn đề này thể

hội và tình dục của hàng triệu nam giới. Trong

hiện rõ nét hơn trong bối cảnh xã hội đa số các

bối cảnh xã hội đó, nhóm nam giới yếu thế,

cặp vợ chồng đều chấp nhận chuẩn quy mô gia

bao gồm những người nghèo có học vấn thấp

đình nhỏ, chỉ có 1-2 con. Do đó, nhiều cặp vợ

sẽ có ít cơ hội để xây dựng gia đình. Quy mơ số
người di cư trong nước và ra nước ngồi vì hơn

chồng cố gắng vừa có con trai, vừa có ít con(6).
ở nước ta, khơng giống nhiều quốc gia khác

nhân có thể tăng lên, do đó, làm cho xã hội

trên thế giới, tỷ số GTKS bị mất cân bàng ngay

càng bất ổn định hơn, cản trở phát triển kinh

ở lần sinh đầu tiên của các cặp vợ chồng. Việc

tế - xã hội.

lựa chọn giói tính thai nhi ngay ờ lần sinh đầu

Việc quan tâm giải quyết các vấn đề về giới

tiên chủ yếu chỉ xảy ra ở khu vực đô thị. Khi

và bình đẳng giới là bảo đảm cho sự phát triển

mức sinh xuống dưới mức sinh thay thế, trung

bền vững của xã hội. Do vậy, nếu để xảy ra một

bình mỗi phụ nữ có ít hơn hai con, số trẻ em

cuộc “ khủng hoảng hôn nhân” từ việc lựa chọn

sinh ra trong lần sinh thứ nhất sẽ chiếm hơn

giới tính thai nhi, làm mất cân bàng tỷ số GTKS,

một nửa tổng số trẻ em của tất cả các lần sinh.

sẽ làm cho xã hội mất ổn định, cản trở sự phát
triến bền vững của đất nước về kinh tế - xã hội.
2. Nguyên nhân mất cân bằng trong cơ cấu

Do vậy, đối với nước ta, việc lựa chọn giới tính

giói tính của dân sổ

ngay từ lần sinh đầu tiên có thể dẫn đến những
hậu quả nghiêm trọng về nhân khẩu học.
Một nguyên nhân nữa là sự xuất hiện công

Việc duy trì dịng dõi gia đình, thờ cúng tổ

nghệ phát hiện và lựa chọn giói tính thai nhi.

tiên và chăm sóc cha mẹ già là một truyền

Công nghệ siêu âm sản khoa đã được áp dụng

thống văn hóa tốt đẹp của người Việt nhàm

phổ biến trong q trình chăm sóc thai sản ở

duy trì sự gán kết xã hội. Việc duy trì chế độ

nước ta. Hầu hết phụ nữ đều có thể biết trước

phụ hệ gán vói truyền thống văn hóa này chủ

giới tính thai nhi ngay từ giai đoạn đầu của thai

yếu liên quan tới dân tộc Kinh, chiếm khoảng

kỳ. Điều này dẫn đến việc người mẹ có thể phá

85% dân số Việt Nam. Đa số con cái sinh ra đều

thai nhi nữ và hy vọng có con trai trong lần

mang họ của bố; hầu hết phụ nữ chuyển về
sống ở nhà chồng sau khi kết hôn trong khi

mang thai tiếp theo.
Công nghệ siêu ám và phá thai chỉ là những

người con trai vẫn thường ở cùng vói bố mẹ và

cơng cụ, ngun nhân xã hội sâu xa của tình
trạng mất cân bàng giới tính khi sinh là bất

chịu trách nhiệm chăm sóc bố mẹ lúc về già.

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Số8/2021

93

Quan tâm giải quyết các vấn đề về giới là bảo đảm cho phát triển bền vững Anh: doisongphapluat.com

bình đảng giới. Có thể giải thích là, mặc dù

2010 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt

cơng nghệ siêu âm và phá thai đã phổ biến

Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn

trong cả nước nhưng tỷ số GTKS rất cao ở vùng

2011-2020. Tuy nhiên, một số nghiên cứu và

đồng bàng sông Hồng, noi truyền thống phụ

bài học thu được từ các dự án thí điểm nhàm

hệ và tục con dâu ở nhà chồng còn ăn sâu.

giải quyết vấn đề mất cân bàng tỷ số GTKS ở

Việc quan tâm tới các vấn đề về giới và bình

nước ta trong hon 10 năm qua cho thấy việc

đẳng giới đã trở thành xu hướng chung trên thế

giới trong quá trình hiện đại hóa và hậu hiện

đại hóa hiện nay. Trong chiến lược phát triển

thực thi luật pháp và chính sách về bình đảng
giới vẫn cịn nhiều hạn chế.
3. Giải pháp góp phần bảo đảm cân bằng

kinh tế - xã hội, khi con người được coi là trung

giói tính trong dân số

tâm, thì, một cách tưong ứng, giới cũng sẽ là
trung tâm của chiến lược phát triển17’.

Trên cơ sở phân tích thực trạng mất cân

bàng giới tính trong dân số cũng như các

Việc tăng cường thực hiện bình đẳng giới ở

nguyên nhân hình thành nên hiện trạng trên,

nước ta được thể hiện rõ qua các văn bản của

bài viết đề xuất một số giải pháp góp phần đảm

Đảng và Nhà nước như: Luật Bình đảng giới;

bảo cân bàng giới tính trong dân số như sau:

Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 27-4-2007 của

Một lả, nâng cao cơng tác truyền thơng thay

Bộ Chính trị (khóa X) về công tác phụ nữ thời

đổi nhận thức của cộng đồng xã hội vể giá trị
con gái và vị thế của phụ nữ. Việc truyền thông

kỳ đấy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước; Quyết định 2351/QĐ-TTg ngày 24-12-

phải được thực hiện rộng rãi với các hình thức

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Sơ 8/2021


THựCTIỄN-KINH NGHIỆM

phong phú nhầm bảo đảm đến được hầu hết

Thống kê bổ sung nội dung về dân số theo

các đối tượng. Truyền thơng giáo dục bàng

nhóm tuổi đi học, theo nam - nữ, dân tộc và

nhiều nội dung và hình thức phù họp để tạo dư

theo tỉnh/thành phố trong niên giám thống kê

luận xã hội ủng hộ và xóa dần sự phân biệt giữa

hàng năm để làm cơ sở tính toán các chỉ tiêu

con trai và con gái trong tiềm thức của người

về giáo dục - đào tạo, cũng như những nghiên

dân, nâng cao giá trị bé gái và địa vị phụ nữ,

cứu liên quan đến vấn đề giới, làm cơ sở đánh

bảo đảm sự bình đảng giữa nam và nữ. Tuyên

giá thực trạng và đề xuất chính sách về giới sát

truyền, vận động cộng đồng, triển khai chiến

thực hơn.

dịch truyền thông nâng cao nhận thức và chia

Tiếp tục xây dựng, phổ biến và tổ chức tập

sẻ thông tin hướng đến gia đình và trường học

huấn sử dụng tài liệu hướng dẫn về lồng ghép

để khuyến khích và huy động trẻ em đến

giới trong chương trình, sách giáo khoa.

trường, tạo điều kiện hịa nhập cho những trẻ

Khuyến khích việc tổ chức các hoạt động tun

em gái có hồn cảnh đặc biệt.

truyền thông tin, hướng dẫn các nhà xuất bản

Hai là, thúc đẩy thực hiện bình đẳng giới

trong việc biên soạn sách giáo khoa cũng như

trên mọi lĩnh vực, đặc biệt trong lĩnh vực giáo

phổ biến thông tin phù họp tới cha mẹ, giáo

dục. Theo đó, cần tiếp tục hồn thiện, đẩy

viên và học sinh về việc lựa chọn sách giáo khoa

mạnh thực hiện các quy định của pháp luật,

có nội dung bảo đảm có sự lồng ghép giới.

các chưong trình hành động quốc gia về bình

Xây dựng đề án, dự án về phương pháp

đảng giói, trong đó có bình đẳng giới trong lĩnh

giảng dạy giới, bình đảng giới trong các cơ sở

vực giáo dục - đào tạo. Cùng vói đó cần thực

đào tạo giáo viên. Xây dựng tài liệu hướng dãn,

hiện lồng ghép bình đảng giới vào dự thảo văn

tài liệu tham khảo, chỉ dẫn nguồn, phổ biến,

bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực giáo

tập huấn cho giáo viên phương pháp tích họp

dục - đào tạo được xác định có nội dung liên

giảng dạy về giói tính, giới, sức khỏe sinh sản

quan đến bình đảng giới hoặc có vấn đề bất

và bình đảng giới vào các mơn tự nhiên, xã

bình đẳng giới, phân biệt đối xử về giới. Tăng
cường các chính sách bù đáp thích họp dành

hội... Bảo đảm cân bàng nam giới và nữ giới

riêng cho phụ nữ theo từng nhóm, như nhóm

trong các khóa đào tạo, tập huấn ở tất cả các
cấp học trong hệ thống giáo dục quốc dân.

nữ cán bộ, cơng chức, viên chức, nhóm phụ nữ

Ba là, tăng cường các nghiên cứu, khảo sát

nông thơn, nhóm lao động nữ (nhất là lao

định lượng về mức độ và tính phổ biến của

động trong khu cơng nghiệp, khu chế xuất, lao

hành vi lựa chọn giới tính trên phạm vi tồn

động ngồi nhà nước)...

quốc, để từ đó có cơ sở dữ liệu tin cậy xác định

Tăng cường xây dựng cơ chế phối họp liên

chính xác sự mất cân bàng trong giới tính khi

ngành để thực hiện có hiệu quả cơng tác bình

sinh, các hình thức, biện pháp lựa chọn giới

đảng giói trong giáo dục như: trao đổi thơng tin

tính khi sinh ở mỗi địa phương, vùng, miền cụ

về dân số, lao động nữ trong quá trình triển

thể. Cùng với đó cần tiến hành thêm các

khai thực hiện chính sách, pháp luật; xây dựng
hệ thống tiêu chí, yêu cầu thống kê thống nhất

nghiên cứu định tính để hiểu rõ hơn về cơ chế
và các yếu tố dân đến sự mất cân bàng này

giữa Tổng cục Thống kê và các ngành, lĩnh vực

trong hành vi lựa chọn giới tính của mỗi cộng

quan tâm đến vấn đề giới; đề nghị Tổng cục

đồng dân số.

LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ-Số8/2021


95
Bốn là, cần tăng cường truyền thông về sự

phát hiện vi phạm, tăng mức xử phạt vi phạm,

gia tăng mất cân bàng giới tính khi sinh và

nâng cao và làm rõ trách nhiệm của các cơ

những hậu quả của sự chênh lệch lớn vê' số

quan chức năng. Trước mát, tập trung nghiên

lượng giữa nam và nữ trong dân số tới các nhà

cứu, sửa đổi, bổ sung những quy định của

hoạch định chính sách, các nhà lãnh đạo và

pháp luật nhàm khác phục tình trạng lạm

cán bộ y tế, các tổ chức đoàn thể, các cơ quan

dụng kỹ thuật cao để lựa chọn giới tính thai

truyền thơng đại chúng và tồn xã hội. Các

nhi. Tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác

hoạt động truyền thông thay đổi hành vi cũng

kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm các quy

cần thực hiện toàn diện hơn với sự tham gia

định về kiểm sốt mất cân bàng GTKS, xử lý

của các nhóm chủ chốt bao gồm các cơ quan

nghiêm các trường họp vi phạm theo quy định

thơng tin đại chúng, đồn thể và cán bộ y tế.

của pháp luật; tăng cường các hoạt động đào

Các cơ quan, ban ngành liên quan cần thường

tạo, tập huấn, bổi dưỡng chuyên môn, nghiệp

xuyên tổ chức các hội nghị, hội thảo, chuyên

vụ về kiểm soát mất cân bằng GTKS cho cán

đề, các chiến dịch, sự kiện truyền thông về mất

bộ công chức y tế - dân số, người cung cấp

cân bàng GTKS tới đông đảo đội ngũ cán bộ
làm các công tác dân số. ở mỗi địa phương,

dịch vụ y tế có liên quan □

chính quyền cần triển khai đồng bộ, có hiệu
quả các hoạt động truyền thơng cho các cặp vợ

chồng, những người đứng đầu dịng họ và gia

(1) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc

đình, nam nữ thanh niên chuẩn bị kết hơn và

lần thứXIII, t.II, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật,

những người cung cấp dịch vụ có liên quan về

Hà Nội, 2021, tr.136.

tình trạng mất cân bàng giới tính khi sinh, lựa

(2) , (3) Tổng cục Thống kê: Kết quả chủ yếu Tổng

chọn giới tính thai nhi, nhất là giới và bình

điều tra dân số và nhà ở năm 2019, Nxb Thống kê,

đảng giói bàng các hình thức tiếp cận và thông

Hà Nội.

điệp phù họp.

(4) Quỹ Dân số Liên họp quốc: Chuyên khảo Mất

Năm là, Đảng và Nhà nước tăng cường ban

càn bàng giới tính khi sinh ở Việt Nam: Gân thực

hành, phổ biến các quy định pháp luật mang
tính cưỡng chế, răn đe nhằm xử lý triệt đế

tế với chính sách để tạo sự thay đổi, Tài liệu chính
sách, 2016.

những vi phạm trong lựa chọn GTKS dưới mọi

(5) Tổng cục Thống kê: Chuyên khảo Tỷ số giới

hình thức và đẩy mạnh các hoạt động kiểm tra,

tính khi sinh ở Việt Nam: các bằng chứng mới về

giám sát thực thi pháp luật liên quan đến việc

thực trạng, xu hướng và những khác biệt, Hà Nội,

lựa chọn giới tính thai nhi.

2009.

Từng bước hồn thiện thể chế, chính sách,

(6) Quỹ dân số Liên họp quốc: Chuyên khảo Ưa

pháp luật quy định về kiểm sốt mất cân bàng

thích con trai tại Việt Nam: Ước muốn thâm căn,

GTKS và các nội dung có liên quan; rà sốt, sửa

cơng nghệ tiến tiến, Hà Nội, 2011.

đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật

(7) Võ Thị Mai: Bình đẳng giới ở Việt Nam từ quan

về kiểm soát mất cân bàng GTKS theo hướng

điểm đến thực tiễn. Sách “Biến đổi xã hội ở Việt

quy định chi tiết, cụ thể hơn các hành vi vi

Nam truyền thống và hiện đại”, Chủ biên Đặng

phạm, tăng cường khả năng ngăn ngừa và

Nguyên Anh, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 2016.

LY LUẬN CHÍNH TRỊ - Số8/2021